Những Quận Chúa Nổi Loạn (Chương 30-46)

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 30

Hai hôm sau ngày phu nhân tử tước De Cambes, đến Saint Georges dưới lớp áo sứ giả, vào khoảng hai giờ trưa, khi Canolles đang đi tuần tra trên tường thành thì được báo rằng có một người liên lạc mang đến một phong thư cho chàng.

Người liên lạc được cho vào ngay và giao bức công văn cho Canolles.

Bức công văn ấy rõ ràng là không mang tính cách công vụ, đó là một bức thư ngắn, viết bởi một nét chữ mảnh mai, hơi run, trên một tờ giấy xanh nhạt, bóng láng và thơm phức.

Mới chỉ nhìn thấy tờ giấy, Canolles đã cảm thấy tim đập mạnh, ngoài ý muốn.

- Ai đưa cho ngươi lá thư này? - Chàng hỏi.

- Một người đàn ông độ năm mươi lăm, sáu mươi tuổi.

- Râu tóc hoa râm?

- Vâng.

- Dáng người thật thẳng?

- Vâng.

- Điệu bộ của một người lính?

- Đúng vậy.

Canolles cho người này một đồng Louis và ra hiệu lui.

Và tim đập mạnh, chàng đến ẩn mình vào góc pháo đài để có thể đọc thỏa thích lá thư vừa nhận được.

Thư chỉ vỏn vẹn có hai hàng:

"Ông sẽ bị tấn công. Nếu ông không còn xứng đáng với tôi nữa, thì ít ra cũng hãy tỏ ra xứng đáng với chính mình".

Lá thư không có chữ, nhưng Canolles nhận ra phu nhân De Cambes cũng như đã nhận ra Pompéc, chàng nhìn quanh xem có ai nhìn thấy mình không đỏ mặt lên như một cậu bé trước mối tình đầu, chàng đưa lá thư lên môi hôn một cách say sưa và cất nó vào bên trong ngực.

Rồi chàng leo lên trên chóp pháo đài, nơi có thể nhìn thấy dòng Garonne xa đến hơn một dặm cùng với khoảng đồng bằng bát ngàn chung quanh đó

Chẳng thấy gì trên mặt sông cũng như trên đồng bằng, không tấn công vào giữa ban ngày, chúng sẽ nghỉ ngơi dọc đường và tấn công vào ban đêm.

Canolles nghe một tiếng động nhẹ phía sau và quay lại, đó là viên trung úy của chàng.

- Thế nào, anh De Vibrac? - Canolles hỏi - Mọi người bảo sao?

- Thưa chỉ huy, mọi người bảo rằng mai đây lá cờ của các vị hoàng thân sẽ phất phới trên đảo Saint Georges.

- Mà ai bảo vậy?

- Hai liên lạc viên của chúng ta vừa mới về và đã thấy dân chúng thành Bordeaux chuẩn bị tấn công ta.

- Thế anh đã trả lời như thế nào với những kẻ bảo rằng ngày mai lá cờ của các vị hoàng thân sẽ bay trên pháo đài Saint Georges?

- Thưa chỉ huy, tôi đã bảo rằng tôi chẳng quan tâm gì đến chuyện đó vì tôi sẽ không nhìn thấy lá cờ ấy.

- Nếu vậy, anh đã cướp mất câu trả lời của ta rồi đó.

- Hoan hô chỉ huy, binh sĩ sẽ chiến đấu như những con mãnh sư.

- Tôi chỉ đòi hỏi họ một điều là nên chiến đấu như những con người... Mà họ nói gì về cách tấn công?

- Thưa chỉ huy, người ta đang chuẩn bị cho mình một sự bất ngờ. - Vibrac cười nói.

- Chà! Bất ngờ nhỉ! Đây là lần thứ hai mà tôi được cho ý kiến như vậy. Mà ai chỉ huy đội tấn công?

- Ngài De La Rochefoucauld chỉ huy đội quân trên đất liền, ngài D Espanet cố vấn hội đồng, đội quân trên biển.

- Nếu vậy - Canolles nói - thì ta sẽ cho lão một lời khuyên.

- Cho ai ạ?

- Cho ngài cố vấn hội đồng.

- Lời khuyên như thế nào?

- Là bổ sung cho đám dân quân thành phố một đội quân tinh nhuệ nào đó, có kỷ luật chặt chẽ, để dạy cho đám dân giả kia biết thế nào là một cuộc đọ súng đúng nghĩa.

- Lão không cần đến những lời khuyên của ngài đâu, thưa chỉ huy, bởi vì vốn là một luật gia, hình như lão cũng có biết ít nhiều về chiến trận nên trong cuộc chinh phạt này lão đã kết hợp với trung đoàn Navailles.

- Sao! Trung đoàn Navailles à?

- Vâng.

- Trung đoàn cũ của ta?

- Chính vậy. Hình như họ đã chuyển qua phe của các hoàng thân cùng với vũ khí quân trang.

- Mà ai chỉ huy?

- Nam tước Ravailly.

- Thật ư?

- Ngài có quen biết à?

- Phải. Một tên rất dễ thương, dũng cảm y như thanh gươm của hắn vậy!... Nếu thế thì sẽ gay hơn là ta tưởng.

- Ngài có lệnh gì bây giờ, thưa chỉ huy?

- Tối nay, các đơn vị canh phòng phải được tăng cường, các binh sĩ sẽ phải mặc yên y phục mà ngủ, súng ống đạn lạc sẵn sàng để trong tầm tay... Một nửa sẽ thức canh chừng, còn một nửa kia nghỉ ngơi... Nhưng canh thức sẽ nấp sau những ụ đất... Khoan đã!

- Tôi xin đợi lệnh.

- Anh đã nói với ai về những báo cáo của người liên lạc chưa?

- Không một ai.

- Được lắm, hãy giữ kín chuyện trong khoảng một thời gian nữa. Hãy chọn lấy độ mươi tên trong đám lính tệ nhất của anh, anh chắc có những tên săn trộm hay đánh cá chứ?

- Thưa chỉ huy, mấy tên đó chẳng thiếu đâu.

- Vậy thì hãy chọn lấy mười tên, như ta đã nói cho bọn chúng nghỉ đến sáng mai. Bọn chúng sẽ đi thả lưới trên sông Garonne và sẽ đặt bẫy trong rừng.... Đêm nay, D Espanet với lão De La Rochefoucauld sẽ bắt bọn chúng và tra hỏi.

- Tôi chưa hiểu...

- Anh không hiểu rằng cần cho những kẻ tấn công tưởng chừng chúng ta chẳng hay biết gì hay sao? Đấy! Bọn này sẽ chẳng biết gì cả, sẽ thề với một vẻ ngay thật trước mặt bọn kia rằng chúng ta đang ngủ kỹ.

- À hay lắm.

- Hãy để quân thù đến gần, hãy để bọn chúng đổ bộ lên bờ, và cứ để bọn chúng bắc thang trèo lên thành.

- Rồi chừng nào mới khai hỏa?

- Chừng nào ta ra lệnh. Nếu có một phát súng nào được bắn đi trước khi ta ra lệnh, thì thề trên chức tổng trấn này, ta sẽ bắn bỏ kẻ đó.

- Ôi, trời!

- Nội chiến phức tạp bằng hai cuộc chiến thường. Điều không quan trọng là không được để cho nó diễn ra như một chuyến đi săn... Hãy để cho các ngài dân Bordeaux cười cho thỏa thích, cả các anh cũng cứ cười đi nếu thấy muốn cười. Nhưng chỉ khi nào tôi bảo cười.

Viên trung úy bỏ đi để truyền lại mệnh lệnh của Canolles cho các viên sĩ quan khác, họ nhìn nhau ngạc nhiên. Có hai người trong ngài tổng đốc: Nhà quý tộc phong nhã, viên chỉ huy kiên quyết.

Canolles trở về dùng bữa tối với Nanon, bữa ăn tối được chuẩn bị sớm hơn thường lệ hai tiếng đồng hồ. Nanon quyết định sẽ không rời tường thành từ chập tối cho đến sáng hôm sau. Chàng thấy Nanon đang ngồi giở một chồng thư.

- Canolles yêu quý, anh có thể bình tĩnh mà chiến đấu, bởi vì chẳng bao lâu sẽ có quân đến cứu viện: Đức vua đang đến, ngài De La Meilleraye đem theo một đội quân và ngài D Epernon cũng đến cùng với mười lăm ngàn người.

- Nhưng, họ sẽ chỉ đến sau tám hoặc mười ngày. Nanon này! - Canolles mỉm cười nói tiếp - Đảo Saint Georges không phải là không thể chiếm được.

- Ồ, chừng nào anh còn chỉ huy, thì em bảo đảm tất cả.

- Phải, nhưng vì anh đang chỉ huy, nên anh có thể bị tử thương... Nanon, trong trường hợp dó em sẽ hành động như thế nào, em có dự tính điều đó không?

- Có chứ! - Nanon trả lời và cũng mỉm cười.

- Nếu vậy thì hãy chuẩn bị hòm xiểng đi. Một người lái thuyền đã trực sẵn ở một nơi đã định. Nếu có phải theo đường sông, em sẽ có bốn người của anh được nhận lệnh không bao giờ rời em và sẽ mang em qua bờ bên kia.

- Tất cả những lo toan đó đều vô ích thôi. Canolles, nếu anh chết, em sẽ không còn cần đến gì nữa.

Người hầu đến báo bữa ăn tối đã được dọn lên. Đang ăn, có đến mười lần Canolles đứng dậy và đến bên khung cửa sổ nhìn xuống con sông. Bữa ăn chưa xong, Canolles đã rời bàn... Đêm đã bắt đầu buông xuống. Nanon muốn cùng theo.

- Nanon! - Canolles bảo - Hãy về phòng em và thề với tôi là sẽ không ra khỏi đó. Nếu tôi biết em ra ngoài, có thể gặp phải hiểm nguy nào đó thì tôi sẽ không thể nào tự chủ được. Nanon điều này có liên quan đến danh dự của tôi, và em đừng đùa giỡn với danh dự của tôi.

Nanon chìa cho Canolles đôi môi đỏ hồng, còn đỏ hơn nữa do màu trắng nhợt trên đôi má nàng, rồi nàng trở về phòng mình sau khi nói:

- Em xin nghe anh, Canolles. Em muốn rằng cả bạn lẫn thù đều nhận biết rằng người mà em yêu, anh cứ đi đi.

Canolles bỏ đi, chàng không thể không khâm phục tính cách thuần phục kia sẵn sàng tuân theo mọi ý muốn của chàng. Chàng vừa ra đến vị trí của chàng thì đêm ụp xuống, dữ dội đầy những mối đe dọa như những khi nó muốn dấu trong những nếp áo đen ngòm một bí mật đẫm máu nào đó.

Canolles đứng ngay khoảng đất trống phía trước thành lũy. Chàng nhìn thấy suốt cả con sông cùng với hai bên bờ. Không có trăng, một đám mây sẫm màu trôi nặng nề trên bầu trời. Không ai có thể trông thấy chàng được, nhưng cũng khó mà nhìn thấy chung quanh.

Thế nhưng, đến nửa đêm chàng như nhận ra những mảng đen đang di động nơi bờ bên trái, và những hình dáng khổng lồ lướt trên mặt sông. Ngoài ra không một tiếng động nào ngoài tiếng gió đêm đang than thở qua các ngọn cây.

Những mảng đen và những hình dáng đó dừng lại ở một khoảng xa xa. Canolles đã cho rằng mình nhìn lầm, nhưng chàng để tâm chú ý kỹ hơn, đôi mắt chăm chú nhìn xuyên qua màn đêm, hai tai luôn vểnh lên rình rập mọi tiếng động. Đồng hồ trong thành điểm ba tiếng, tiếng chuông ngân dài rồi tắt ngấm trong đêm tối. Canolles bắt đầu đã nhận được một tin báo sau và toan tính rút lui, thì bỗng nhiên viên trung úy De Vibrac, vẫn còn đứng sau lưng chàng, đặt một bàn tay lên vai chàng còn tay kia chỉ về con sông.

- Phải, phải, phải! - Canolles nói - Bọn chúng đấy, chúng ta chẳng thiệt hại gì khi chờ đợi như vậy. Cho gọi các binh sĩ đang ngủ dậy và điều tất cả về vị trí sau tường thành. Anh đã nói với họ rằng ta sẽ bắn ngay kẻ nào bắn phát súng đầu tiên rồi chứ?

- Thưa có.

- Nếu vậy thì hãy nhắc lại với họ thêm một lần nữa.

Thật vậy qua những tia sáng đầu tiên của bình minh, mọi người thấy những chiếc thuyền dài đang đến gần, bên trên chở đầy người cười nói nho nhỏ, trong khi đó có thể nhận thấy trên vùng đồng bằng một cái gì giống như ụ đất mà ngày hôm qua chưa có. Đấy là sáu khẩu thần công của ngài De La Rochefoucauld vừa được đặt đấy trong đêm qua. Những người trên thuyền đã hoãn lại cuộc tấn công bởi vì mấy khẩu thần công chưa sẵn sàng nhả đạn.

Canolles hỏi xem súng ống đã được nạp đạn chưa, và được trả lời sẵn sàng, chàng ra hiệu lệnh chờ đợi.

Mấy chiếc thuyền mỗi lúc mỗi gần hơn, và qua những tia sáng lờ mờ đầu tiên của ban ngày, chẳng bao lâu Canolles có thể nhận ra các thứ quân trang cùng với các chiếc mũ đặc biệt của trung đoàn Navailles, đã từng, như chúng ta đã biết, là trung đoàn của chàng. Nơi mũi của một trong mấy chiếc thuyền đầu tiên là nam tước De Ravailly đã thay thế chàng trong cương vị chỉ huy trung đoàn, phía sau là viên trung úy vốn là anh em cùng vú nuôi với viên chỉ huy, một người rất được bạn bè yêu mến vì tính khí vui vẻ mà những câu bông đùa không bao giờ cạn.

- Rồi các bạn sẽ thấy - Anh chàng này nói - bọn họ sẽ chẳng động đậy gì đâu, và phải đợi cho ngài De La Rochefoucauld đánh thức với mẩy khẩu thần công. Chà! Ở Saint Georges, người ta ngủ kỹ dữ, khi nào già yếu, tôi sẽ về đó sống.

- Cái tên Canolles tốt bụng ấy - Ravailly nói - hắn chỉ thi hành nhiệm vụ tổng đốc như một ông bố thương con, hắn sợ lính tráng sẽ bị cảm lạnh trong khi gác đêm chắc.

- Mà đúng vậy - Một người khác nói - chẳng thấy lấy một tên lính gác.

- Này! - Viên trung úy kêu lên khi đặt chân lên đất liền - Này tên kia, dậy đi và kéo chúng ta lên nào.

Sau câu đùa đó, những tiếng cười rộ lên suốt hàng ngũ đội quân tấn công. Và trong khi hai, ba chiếc thuyền tiến về cảng, tất cả bắt đầu đổ bộ lên bờ.

- Thôi, thôi, ta hiểu rồi - Ravailly nói - Canolles muốn làm ra vẻ bị đánh úp bất thần để tránh gây bất hòa với triều đình. Chà, thưa các ngài, chúng ta hãy đáp lễ lại và không nên giết một ai hết. Một khi vào thành rồi, ân xá cho tất cả, ngoại trừ các phụ nữ, mà chắc họ cũng chẳng đòi được ân xá đó! Nào các bạn, xin đừng quên đây là một cuộc chiến giữa các bằng hữu, bởi vậy kẻ nào mà rút súng ra trước tiên, thì ta cho hắn một nhát gươm.

Sau câu dặn dò vui nhộn mang đầy tính cách dân tộc ấy, tiếng cười lại rộ lên, cả binh sĩ cũng chia sẻ câu đùa cợt với các sĩ quan.

- Ái chà! Này các bạn - Viên trung úy nói - cười thì vui đấy, nhưng cũng đừng quên công việc nhé. Nào lấy thang ra!

Liền đó, các binh sĩ kéo từ thuyền ra những chiếc thang dài và tiến về tường thành.

Đã khá sáng sủa để mọi người nhận ra chàng.

- Kìa, chào các bạn Navailles! - Chàng nói với tất cả trung đoàn - Chào Ravailly, chào Ramoneng.

- Ủa, Canolles đây mà! - Các chàng trai kêu lên - Cậu dậy rồi đấy hả nam tước?

- Ừ, rồi sao? Ở đây thật dễ chịu, tối ngủ sớm, sáng dậy trễ, nhưng còn các cậu, các cậu đi đâu mà sớm vậy?

- Hình như cậu cũng nhận thấy rồi mà. - Ravailly nói - Chúng mình đến đây hãm thành của cậu, có vậy thôi.

- Hãm thành để làm gì?

- Để lấy nó.

Canolles mỉm cười.

- Sao? - Ravailly nói - Cậu đầu hàng chứ?

- Nhưng, trước hết mình phải rõ là đầu hàng ai đã. Tại sao lại có chuyện dân Navailles chống lại đức vua nhỉ?

- Cậu à, đó là bởi vì chúng mình đã trở thành những kẻ phản loạn. Sau khi nghĩ kỹ lại, chúng mình nhận ra rằng Mazarin đúng là một tên đểu cáng, không xứng đáng được những con người quý phái theo phò, bởi vậy chúng mình đã theo về các ngài hoàng thân. Còn cậu?

- Mình tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa "D Epernonese".

- Thật, khó tin, này, đằng kia, hãy để yên mấy sợi xích sắt của cây cầu, các bạn chắc biết rõ những thứ đó chỉ được nhìn từ xa, chứ đụng vào thì có tai họa đấy. Ravailly, cậu hãy bảo họ đừng đụng vào mấy sợi xích sắt. - Canolles tiếp tục nói vừa cau mày - Nếu không mình sẽ cho nổ súng đấy... Và mình cũng cần cho cậu biết, Ravailly, rằng mình có nhiều tay súng rất cừ.

- Chà! Cậu đùa đấy à! - Viên sĩ quan nói - Cứ để cho người của mình lấy đi, cậu không chống lại nổi đâu.

- Mình không đùa... Dẹp mấy cây thang đi Ravailly, mình xin cậu, cậu đang tấn công vào nhà của đức vua đấy, hãy cẩn thận!

- Saint Georges mà là nhà của đức vua à?

- Mẹ kiếp! Cậu hãy nhìn xem kia là lá cờ cắm trên pháo đài... Này hãy cho truyền xuống sông và dẹp thang đi, nếu không thì mình sẽ khai hỏa. Nếu cậu có chuyện muốn nói, thì hãy cùng Ramoneng vào đây, và chúng ta vừa ăn vừa trò chuyện. Ở đây mình có một người đầu bếp thật trứ danh.

Ravailly cười và đưa mắt đốc thúc binh sĩ. Trong lúc đó, một đội quân khác chuẩn bị đổ bộ.

Canolles liền nhận ra rằng giờ phút quyết định đã đến, và chàng lấy lại thái độ kiên quyết, vẻ nghiêm nghị phù hợp với một người đang nhận lãnh một trách nhiệm quan trọng.

- Dừng lại Ravailly, đùa như vậy là đủ rồi. Ramoneng! - Chàng kêu to - Không thêm một lời, một bước hoặc một cử chỉ nữa, nếu không mình sẽ cho khai hỏa.

Và để đi kèm với câu đe dọa, chàng đưa cánh tay mạnh mẽ hất ngã một cây thang vừa mới ló lên trên tường thành.

Năm sáu người lính vội vã hơn mấy người khác đang leo lên, cú đẩy đó làm cho họ rơi xuống và làm nổi lên một trận cười giữa những người bên trong cũng như người bên ngoài thành, chẳng khác gì trò chơi giữa đám học sinh.

Ngay khi đó, một hiệu lệnh biết rằng những kẻ tấn công đã vượt qua mớ xích sắt giữ cảng.

Thế là cả Ravailly lẫn Ramoneng liền chụp lấy một cây thang và cũng toan lên, vừa la to:

- Trung đoàn Navailles tiến lên! Tiến lên!

- Này Ravailly! - Canolles kêu lên - Mình xin cậu, dừng lại đi...

Nhưng cũng ngay khi ấy, súng thần công nơi đồng bằng khai hỏa, một viên đạn bay đến gần tung mặt đất chung quanh Canolles.

Và dù không nhìn thấy một người nào hết, nhưng một hàng súng dài ló ra, hướng về phía bên ngoài tường thành. Một hành ánh sáng chớp lóe lên bao bọc chung quanh phần trên của tường thành, và tiếng nổ của hai khẩu thần công đáp lại tiếng súng của ngài Rochefoucauld.

Khoảng một chục người ngã xuống, nhưng thay vì sợ hãi, những người kia như được tăng thêm tinh thần. Về phần mình, đội thần công dưới đất cũng đáp lại đội thần công trên thành, một viên đạn làm đổ cây cờ của đức vua, viên thứ hai trúng phải một viên trung úy của Canolles, tên D Elboin.

Canolles lại đưa mắt nhìn chung quanh mình và thấy rằng lính của chàng đã nạp đạn xong.

- Bắn khắp nơi.

Lệnh đó được thi hành chính xác cũng như lần đầu.

Mười phút sau, không còn một khung kính nào nguyên vẹn trên đảo Saint Georges nữa. Các tảng đá rung lên và vỡ nát thành mảnh vụn. Đạn súng thần công xuyên thủng các bức tường, một làm khói dày đặc làm đen cả bầu không khí, mọi nơi dậy lên những tiếng kêu than, tiếng dọa nạt và rên rỉ.

Canolles nhận ra rằng chính đội thần công của ngài De La Rochefoucauld làm thiệt hại thành lũy chàng hơn cả.

- Này Vibrac! - Chàng nói - Hãy lo phần Ravailly, và trong khi tôi vắng mặt không thể để cậu ta lấn thêm một tấc đất nào đấy. Tôi đến đội thần công đây.

Rồi Canolles chạy đến với hai khẩu thần công đang đáp lại tiếng súng của ngài De La Rochefoucauld, chàng điều khiển mọi công việc, nạp đạn, nhắm mục tiêu và chỉ huy, tron gmột thời gian ngắn đã làm hỏng ba trong số sáu khẩu bên địch và tiêu diệt khoảng năm mười người. Mấy người kia bắt đầu rã nhóm và bỏ chạy.

Ngài De La Rochefoucauld bận rộn với việc tập hợp họ lại, bị một mảnh sỏi văng trúng làm ông phải buông rơi thanh gươm.

Thấy được kết quả đó, Canolles để phần việc còn lại cho viên đội trưởng đội thần công và chạy lại với những kẻ đang tiến công vào thành.

Vibrac vẫn cầm cự nhưng anh ta vừa lãnh một viên đạn vào vai.

Sự có mặt của của Canolles làm tăng thêm lòng can đảm của quân đội bênchàng, những tiếng kêu vui mừng đón tiếp chàng.

- Xin lỗi! - Chàng kêu lên với Ravailly, mình buộc phải rời cậu một lát để... nhưng cậu cũng đã thấy rồi đó, phá hỏng vài khẩu thần công của ngài De La Rochefoucauld, nhưng an tâm đi, mình đây!

Và vì khi đó đội trưởng đội quân Navailles quá bận rộn để trả lời chàng, mà cũng có thể là không nghe vì đang bận thúc quân tấn công đợt thứ ba, Canolles rút cây súng ngắn ra chĩa về phía người bạn cũ nay đã thành kẻ thù, chàng nã một phát.

Viên đạn được bắn ra bởi một bàn tay kiên quyết điều khiển bởi con mắt kinh nghiệm, bay đến chui vào cánh tay Ravailly.

- Cám ơn Canolles! - Anh chàng này kêu lên, vì đã nhìn thấy từ đâu viên đạn bay đến - Cám ơn cậu, sau này mình sẽ trả lễ.

Nhưng mặc dù cố gắng hết sức lực, viên đại úy trẻ tuổi cũng buộc phải dừng lại, thanh gươm tuột khỏi tay. Ramoneng chạy đến và đỡ chàng trong tay mình.

- Cậu có muốn đến băng bó nơi nhà mình không Ravailly? - Canolles la to - Mình có một viên y sĩ tài ba không thua gì tay đầu bếp.

- Thôi, mình quay về Bordeaux đây. Nhưng cứ chờ đó, bởi vì mình sẽ trở lại, mình hứa với cậu như vậy. Có điều lần sau mình sẽ chọn đúng lúc.

- Rút lui! Rút lui! - Ramoneng kêu lên - Thôi chào nhé, Canolles, cậu đã thắng ván đầu rồi đấy...

Ramoneng nói đúng: Đội thần công đã làm thiệt hại ghê gớm cho đội quân dưới đất, họ mất ít nhất cũng một trăm người. Còn về phần quân đội trên sông, cũng thiệt hại khoảng chừng đó. Thế nhưng, trung đoàn Navailles đã phải gánh chịu nhiều đau đớn về thiệt hại hơn cả, vì để giữ danh dự cho bộ quân phục, họ cứ muốn đi trước nhóm dân quân của D Espanet.

Canolles đưa cao cây súng lên.

- Ngừng bắn! - Chàng hô - Chúng ta hãy để họ bình yên mà bỏ chạy, chúng ta nên tiết kiệm đạn dược.

Thật vậy, bây giờ có bắn nữa cũng chẳng ăn thua gì. Những kẻ tấn công đang vội vã rút lui, mang theo những người bị thương và bỏ lại các xác chết. Canolles đếm lại người của mình: Mười sáu người bị thương và bốn tử thương. Về phần mình, chàng không bị trầy xước lấy một chỗ nào.

- Quỷ thật! - Mười phút sau chàng nói với Nanon - Mấy tên đó, chẳng để anh phải chờ lâu mới có dịp tỏ ra xứng đáng với chức vị tổng đốc này... Cuộc chém giết thật là ngu ngốc! Anh đã hạ ít ra là một trăm năm mươi người của họ và bắn gãy tay một trong những người bạn thân nhất để tránh cho anh ta khỏi cái chết thực sự.

- Vậy à? - Nanon nói - Còn anh chẳng bị gì cả sao?

- Tạ ơn trời! Mà có lẽ bởi vì em mang đến may mắn cho anh đấy... Nhưng phải cẩn thận với ván thứ hai! Dân chúng Bordeaux rất cứng đầu!... Vả lại Ravailly và Ramoneng cũng đã hứa với anh là sẽ trở lại.

- Thì sao! Cũng vẫn chỉ huy Saint Georges đó, cũng vẫn những người lính giữ thành đó... Bọn họ đến, lần sau sẽ được tiếp đón niềm nở hơn lần trước, bởi vì, từ đây đến đó chúng ta còn đủ thời giờ để tăng cường lực lương chống trả, phải không anh?

- Em à! - Canolles thổ lộ với Nanon - Ở mãi một nơi nào đó thì sẽ biết rõ nó. Thành lũy của anh đây không phải là không chiếm được, anh vừa khám phá ra điều này... Và nếu anh là ngài De La Rochefoucauld, anh sẽ chiếm được Saint Georges vào sáng hôm sau!...

- Tại sao vậy?

- Tại vì cậu ta đã bị một viên đạn thần công cắt làm hai.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 31

Những kẻ chiến bại trở về Bordeaux trong một quang cảnh bi đát. Họ hớn hở ra đi, tin tưởng vào số đông và tài trí của vị chỉ huy, hoàn toàn an tâm vào kết cục của biến cố, theo như thói quen.

Bởi vậy, đối với những người dân quân ấy, thất bại này nặng nề bằng hai, họ nhục nhã trước mắt những kẻ ở lại cũng như trước kẻ thù. Mọi người thấy họ trở về, đầu cúi thấp, lặng lẽ trước tiếng khóc than của những người phụ nữ khi nhận ra sự vắng mặt của những kẻ không bao giờ trở về nữa.

Thế là những tiếng than trách nổi lên khắp thành phố tant tóc và buồn phiền. Các chiến sĩ trở về nhà của mình để kể lại sự thất bại, mỗi người theo cách riêng của họ. Những vị chỉ huy đến trình diện với bà quận chúa phu nhân đang trú ngụ tại nhà viên chủ tịch.

Phu nhân De Condé đang đứng nơi cửa sổ chờ đợi đoàn quân trở về. Vốn sanh trưởng trong một gia đình chiến sĩ và là vợ của một vị võ tướng nổi tiếng khắp thế giới, được nuôi dưỡng với lòng khinh miệt trước thanh gươm rỉ sét và đệm lông của dân thường, bà không thể nào thoát được sự lo âu khi nghĩ rằng đội quân chỉ gồm toàn dân giả của bà phải đối phó với một lực lượng gồm toàn lính chiến. Thế nhưng có ba điều làm cho bà an tâm: Thứ nhất, chính ngài De La Rochefoucauld chỉ huy cuộc chinh phạt; thứ nhì, trung đoàn Navailles đi đầu, thứ ba là huy hiệu nhà Condé thêu trên lá cờ.

Nhưng, có một điều đối nghịch rất dễ hiểu, tất cả những gì bà hy vọng đối với quận chúa thì lại là đau khổ đối với De Cambes, cũng như chua cay sắp đến với vị phu nhân danh tiếng thì lại là sự đắc thắng của bà tử tước.

Ngài De La Rochefoucauld đến trình diện với bà, người đầy thuốc súng và máu me, tay áo rách toạc.

- Có phải đúng như mọi người vừa nói với ta không? - Quận chúa kêu lên.

- Mọi người nói như thế nào, thưa phu nhân? - Ngài công tước lạnh lùng hỏi.

- Rằng ông đã bị đẩy lùi?

- Như vậy chưa đầy đủ, thưa phu nhân, nói cho đúng chúng tôi đã bị đánh bại.

- Bị đánh bại! - Bà quận chúa tái mặt kêu lên - Đánh bại? Không thể nào như vậy được!

- Nhưng làm sao lại như vậy được chứ? - Phu nhân nhà Condé hỏi với một giọng cao ngạo để lộ sự bất mãn tột cùng.

- Chuyện đó đã đến như bất cứ những điều sai lầm nào khác trong ván bài, trong tình yêu, trong chiến tranh, chúng ta đã tấn công vào những kẻ khôn ngoan và mạnh hơn chúng ta.

- Vậy thì tên De Canolles đó là một kẻ anh dũng à? - Phu nhân quận chúa hỏi.

Lồng ngực của phu nhân tử tước đập rộn lên vì vui mừng.

- Hừ! - La Rochefoucauld nhún vai trả lời, anh dũng cũng như tất cả mọi người!... Chỉ có điều là vì y có lính tráng được nghỉ ngơi đầy đủ, một thành lũy kiên cố và vì y sẵn sàng phòng bị rất có thể là được mật báo từ trước nên y thắng chúng ta một cách dễ dàng. Ôi thưa phu nhân, cần phải nói thêm, bọn lính thật đáng chê! Bọn chúng đã bỏ chạy ngay từ đợt bắn thứ nhì.

- Còn Navailles thì sao? - Claire kêu lên, mà không nhận ra rằng mình đã thiếu thận trọng.

- Thưa bà - La Rochefoucauld nói - điều khác biệt giữa Navailles và đám dân quân là bỏ chạy, còn Navailles đã rút lui.

- Bây giờ chúng ta chỉ còn thiếu một điều nữa là mất luôn cả Vayres?

- Tôi sẽ không phủ nhận điều đó. - La Rochefoucauld lạnh lùng trả lời.

- Bị đánh bại! - Phu nhân dậm chân lặp lại - Bị đánh bại bởi những tên chẳng ra gì, chỉ huy bởi gã De Canolles! Cái tên nghe kỳ cục.

Claire đỏ bừng mặt.

- Phu nhân cho cái tên đó là kỳ cục - Vị công tước đáp - nhưng ngài Mazarin cho là vĩ đại. Và, tôi cũng mạn phép được nói thêm - Ông ta vừa nói vừa liếc nhanh một ánh mắt sắc bén về phía Claire - rằng ông ta không phải là người duy nhất có ý kiến đó?

- Vậy ông cho rằng Richon là người chịu bại trận à?

- Tại sao không? Tôi cũng phải chịu bại trận vậy! Chúng ta phải đợi cho qua cái xui xẻo thôi, chiến tranh cũng là một ván bài, một ngày nào đó chúng ta sẽ trả thù lại.

- Sẽ không xảy ra một chuyện như vậy - Bà De Tourville nói - nếu mọi người đã theo kế hoạch của tôi.

- Đúng vậy! - Quận chúa nói - Mọi người chẳng bao giờ làm theo những gì chúng ta đề nghị, với lý do rằng chúng ta là đàn bà và chẳng hiểu biết gì về chiến tranh... Các ông chỉ muốn làm theo ý mình và để bị thất bại.

- Hừ, phải đấy, thưa phu nhân, nhưng điều hay lại đến với những viên tướng lẫy lừng nhất. Paul-Emillex đã bị bại trận ở Cannes, Pompéc ở Pharsale và Attila ở Chalons, chỉ có Alexandre và bà, thưa bà De Tourville, là chưa bao giờ bại trận. Hãy nói kế hoạch của bà xem nào!

- Kế hoạch của tôi thưa ngài công tước - Bà De Tourville nói với một giọng khô khan nhất - là tổ chức một cuộc hãm thành theo đúng luật. Người ta đã chẳng thèm nghe tôi và muốn làm một cú chớp nhoáng, ông thấy kết quả rồi đó.

- Hãy trả lời với bà đây giùm tôi, thưa ông Lenet. - Ông công tước nói - Còn tôi, tôi cảm thấy mình không đủ tài ba về chiến thuật để có thể tranh cãi.

- Thưa bà - Lenet nói, từ nãy giờ ông chỉ hé môi là để mỉm cười - Có một vấn đề chống lại cuộc hãm thành mà bà vừa đề nghị, đó là dân chúng Bordeaux không phải là những chiến sĩ mà chỉ là thường dân, họ cần được ăn tối ở nhà và ngủ với vợ. Thế nhưng một cuộc hãm thành theo đúng luật đòi hỏi phải chịu thiếu thốn một số những tiện nghi mà các ngài thường dân của chúng ta không thể nào chịu được. Bởi đó, họ đã vây hãm đảo Saint-Georges theo kiểu tài tử xin đừng chê trách họ ngày hôm nay đã thất bại, họ sẽ quay trở lại quãng đường dài bốn dặm ấy và sẽ lại tấn công bao nhiêu lần tùy theo sự cần thiết.

- Ông tin rằng họ sẽ tiếp tục lần nữa à? - Quận chúa hỏi.

- Ồ, về điều này thưa phu nhân, thì tôi lấy làm chắn chắn, họ quá yêu mến cái đảo của mình để không muốn thấy nó mất vào tay đức vua.

- Họ sẽ thắng chứ?

- Có thể lắm, ngày này, hoặc ngày kia...

- Ngày nào mà họ chiếm được thành - Bà quận chúa kêu lên - ta sẽ cho xử bắn tên khốn kiếp De Canolles đó, nếu hắn không chịu đầu hàng.

Claire rùng mình.

- Xử bắn! - Công tước De La Rochefoucauld nói - Chà! Nếu phu nhân hiểu về chiến tranh như vậy, thì tôi rất thành thật vui mừng khi thấy mình cùng phe với phu nhân.

- Vậy thì hắn hãy đầu hàng đi.

- Tôi rất muốn biết phu nhân sẽ nghĩ sao nếu Richon đầu hàng.

- Richon không ở trong cuộc, thưa ngài công tước, đây không nói về Richon. Nào, hãy dẫn vào đây một gã thường dân, một viên quan lại, một ông cố vấn, ai cũng được, để cho ta có thể hỏi han và dám đoán chắc với ta kẻ đã cho ta nếm tủi nhục hôm nay một ngày kia cũng sẽ phải chịu nếm lại đắng cay này.

- Vừa kịp lúc, thưa phu nhân. - Lenet nói - Đây là ngài D Espagnet đang mong mỏi được vào thưa chuyện với phu nhân.

- Đưa ông ta vào. - Vị quận chúa nói.

Trong suốt cuộc chất vấn vừa qua, tim của nàng Claire khi thì đập mạnh như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực, khi thì thắt lại như bị kẹt chặt, thật vậy, nàng đang tự nhủ rằng dân chúng Bordeaux sẽ buộc Canolles trả giá cao cho chiến thắng đầu tiên của chàng.

Tình hình lại càng tệ hơn khi D Espagnet đến củng cố thêm cho những câu nói của Lenet.

- Thưa phu nhân. - Ông ta bảo - Xin phu nhân cứ an tâm, thay vì bốn ngàn, chúng ta sẽ gởi đến tám ngàn, thay vì sáu chúng ta sẽ có mười hai khẩu thần công, thay vì một trăm chúng ta có thể sẽ mất hai trăm, ba trăm, bốn trăm, nếu phải như vậy, nhưng chúng ta sẽ chiến thắng lại Saint - Georges.

- Rất hay, thưa ông. - Ông công tước kêu lên - Ông cũng biết là tôi sẵn sàng theo ông, cho dù là với cương vị chỉ huy hay tình nguyện chừng nào ông vẫn còn giữ ý định chinh phạt đó. Có điều cần phải nhận ra rằng, cứ mỗi lần như vừa qua, quân đội của chúng ta coi như đứt một phần năm.

- Thưa ngài công tước - D Espagnet lại nói - chúng ta có ba mươi ngàn người, trong tình trạng có thể cầm súng, tại Bordeaux đây, nếu cần chúng ta sẽ lôi tất cả súng thần công trong công xưởng đến trước pháo đài, chúng ta sẽ làm cho một núi đá hoa cương cũng phải tàn thành tro bụi, tự tôi sẽ qua sông cùng với đội tiền quân và chúng ta sẽ chiếm lại Saint-Georges, hồi nãy chúng tôi đã long trọng thề rồi.

- Tôi không tin là ông sẽ chiếm được Saint-Georges chừng nào ông De Canolles còn sống. - Claire nói với một giọng thật nhỏ.

- Nếu vậy, chúng ta sẽ giết y hoặc là sẽ cho người ám sát y, rồi chúng ta sẽ chiếm Saint-Georges sau.

De Cambes cố nén một tiếng kêu vừa chực thoát ra khỏi lồng ngực:

- Người ta muốn có Saint-Georges cho bằng được sao?

- Sao? Muốn có à? - Bà quận chúa phu nhân kêu lên - Ta cũng tin như vậy, ở đây mọi người chỉ nghĩ đến chuyện đó.

- Nếu vậy - De Cambes nói - xin cứ để em, em sẽ giao thành lại cho phu nhân.

- Kìa, em đã một lần hứa với ta như vậy và đã thất bại.

- Em đã hứa với phu nhân rằng em sẽ đến điều đình với ông De Canolles, nhưng cuộc điều đình ấy đã thất bại. Ông De Canolles thật khó mà lay chuyển.

- Em cho rằng hắn sẽ dễ dãi hơn trong chiến thắng vừa qua hay sao?

- Không ạ. Bởi vậy lần nay em không nói là sẽ giao viên tổng đốc lại cho phu nhân, em chỉ nói là em sẽ giao thành.

- Làm sao mà có chuyện đó được?

- Bằng cách đưa quân lính của chúng ta vào tận trong sân thành.

- Thưa bà, bà có phép tiên hay sao mà lại nhận lãnh một việc như vậy? - La Rochefoucauld hỏi.

- Không, thưa ông, nhưng tôi là "chủ nhân".

- Bà đùa thật. - Ông công tước lại nói.

- Không đâu, không đâu. - Lenet nói - Tôi đoán biết rất nhiều qua hai tiếng bà De Cambes vừa nói.

- Đối với tôi như vậy là đủ rồi. - Claire nói - Ý kiến của ông Lenet đối với tôi là tất cả. Tôi xin nhắc lại rằng Saint - Georges sẽ thuộc về chúng ta nếu người ta để cho tôi nói vài ba câu riêng với ông Lenet.

- Thưa phu nhân - Bà De Tourville cắt ngang - tôi cũng có thể lấy được Saint - Georges nếu người ta để tôi hành động.

- Chúng ta hãy để cho bà De Tourville trình bày kế hoạch của bà ấy cho tất cả chúng ta trước đã. - Lenet nói và ngăn De Cambes lại khi nàng muốn kéo ông vào một góc - Rồi sau đó bà nói riêng với tôi.

- Bà hãy nói đi.

- Đêm nay tôi sẽ lên đường cùng với hai mươi chiếc thuyền với hai trăm tay súng, một nhóm khác, cũng từng đó người, sẽ đi bên bờ bên phải, bốn hoặc năm trăm người khác sẽ đi ngược bên bờ bên trái, trong khi đó khoảng một ngàn hoặc một ngàn hai trăm dân thành Bordeaux sẽ...

- Hãy cẩn thận, thưa bà! - La Rochefoucauld nói - Nội từng đó thôi cũng đã là hơn một ngàn người rồi.

- Còn tôi - Claire nói - với chỉ hơn một đội quân thôi, tôi sẽ lấy Saint - Georges, cứ giao cho tôi trung đoàn Navailles, và tôi sẽ đảm bảo tất cả.

- Vấn đề này cần phải cân nhắc kỹ lưỡng. - Bà phu nhân lại nói, trong khi ngài công tước DeLa Rochefoucauld với nụ cười khinh miệt, thương hại ngồi nhìn các bà bàn cãi về những chuyện chiến tranh và thường làm điên đầu những người đàn ông gan dạ nhất.

- Tôi xin nghe. - Lenet nói - Xin bà hãy lại đây.

Và Lenet dẫn nữ tử tước đến bên cửa sổ. Claire nói nhỏ điều bí mật của mình vào tai ông ta và Lenet thốt ra một tiếng kêu vui mừng.

- Đúng vậy - Ông ta trở lại nói với bà phu nhân - lần này nếu phu nhân trao toàn quyền cho bà De Cambes, Saint - Georges sẽ thuộc về chúng ta.

- Chừng nào? - Bà phu nhân hỏi.

- Tùy ý phu nhân.

- Bà đây là một viên chỉ huy đại tài. - La Rochefoucauld nói mỉa mai.

- Thưa công tước - Lenet trả lời - rồi ông sẽ được quyền phán đoán một khi ông tiến vào Saint - Georges mà không cần phải nổ một tiếng súng.

- Khi đó tôi sẽ thừa nhận.

- Nếu vấn đề tỏ ra chắc chắn như ông vừa nói - Quận chúa nói - Vậy hãy ra lệnh chuẩn bị cho ngày mai.

- Xin tùy thuộc vào ngày giờ mà phu nhân ấn định. - De Cambes nói - Em sẽ trở về nơi ở của mình và đợi lệnh.

Nói xong, nàng cúi chào và rút lui. Bà quận chúa, sau khi từ giận dữ bước qua hy vọng, cũng lui về cùng với bà De Tourville. D Espagnet sau khi lặp lại mấy câu phản đối của mình, cũng đi ra và chỉ còn lại Lenet cùng ông La Rochefoucauld.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 32

- Ông Lenet thân mến - Ngài công tước nói - bởi vì các bà đã giành lấy chiến tranh về họ, tôi nghĩ bọn đàn ông chúng ta nên âm mưu những chuyện khác. Tôi có nghe nói đến một tên Cauvignac nào đó được ông giao nhiệm vụ tuyển một đạo quân và tôi được biết y là một tên rất khéo léo. Tôi sẽ cho mời y đến, có cách nào gặp y được không?

- Thưa đức ông, người đó đang chờ. - Lenet nói.

- Cho y vào.

Lenet kéo dây chuông, một người hầu bước vào.

- Cho mời đại úy Cauvignac vào đây.

Một lát sau, chỗ quen biết cũ của chúng ta hiện ra nơi ngưỡng cửa. Nhưng vốn tánh cẩn thận, y dừng lại đó.

- Xin đại úy hãy đến gần đây, tôi là công tước De La Rochefoucauld.

- Thưa đức ông - Cauvignac trả lời - tôi biết đức ông rất rõ.

- A, nếu vậy thì càng tốt. Có phải anh đã được lệnh tuyển mộ một đội quân không?

- Việc đó đã làm xong.

- Dưới tay anh có tất cả bao nhiêu người?

- Một trăm năm mươi người.

- Quân trang chỉnh tề, vũ khí đầy đủ chứ?

- Vũ khí đầy đủ nhưng quân trang không được chỉnh tề cho lắm. Tôi lo trước hết là vũ khí, vì đó là vấn đề quan trọng hơn cả. Còn về chuyện quân trang, vì tôi vốn là một thằng vô vụ lợi và vì tôi hành động chỉ là cảm tình của tôi đối với các hoàng thân hơn cả, bởi mới nhận được từ ông Lenet có mười ngàn livres, tôi rất thiếu tiền.

- Như vậy, mười ngàn livres mà anh đã tuyển mộ được một trăm năm mươi quân?

- Vâng thưa đức ông.

- Khá lắm.

- Thưa đức ông, tôi có những phương cách mà chỉ có mình tôi biết, nhờ đó mà tôi tiến hành.

- Vậy họ đâu rồi?

- Ở dưới kia. Ngài sẽ thấy một đội quân rất xứng đáng. Thưa đức ông, nhất là về mặt tinh thần, toàn là những người có danh giá, không có lấy một tên vô lại.

Công tước De La Rochefoucauld đến bên cửa sổ, và quả thật thấy ngoài đường một nhóm một trăm năm mươi người thuộc đủ mọi lứa tuổi, mọi kích thước, mọi giai cấp, được xếp thành hai hàng bởi Ferguzon, Barrabas và Carrotel và hai người bạn kia của họ ăn mặc rất sang trọng. Cái đám đó hoàn toàn có vẻ giống như một băng cướp hơn là một đội lính. Như Cauvignac vừa nói, họ ăn mặc khá rách rưới nhưng vũ trang đầy đủ.

- Anh đã nhận được lệnh gì cho đội quân của anh chưa? - Vị công tước hỏi - Còn anh, anh có thể ở lại Vayres với họ không?

- Tôi, thưa đức ông, tôi có một nguyên tắc là không bao giờ ngu ngốc mà đi giam mình giữa bốn bức tường trong khi có thể muốn đi đâu tùy ý. Tôi vốn sinh ra là để sống một cuộc sống điều độ, đức hạnh.

- Nếu vậy, cứ ở đâu tùy ý anh, nhưng trước hết hãy đưa người của anh đến Vayres.

- Vậy họ sẽ thuộc đội quân canh phòng ở đây sao?

- Phải.

- Dưới quyền của ông Richon?

- Phải.

- Nhưng, thưa đức ông, người của tôi đến đây làm gì khi trong thành đã có gần ba trăm người rồi? Ồ, không phải vì tò mò, thưa đức ông, mà là vì sợ.

- Anh sợ gì?

- Tôi sợ là họ sẽ bị cho ở không, đó là điều rất đáng tiếc, thật sai lầm khi để một cây súng tôi phải gỉ sét.

- Cứ an tâm đi, anh đại úy, họ sẽ không bị gỉ sét đâu, tám ngày nữa họ sẽ chiến đấu.

- Nếu vậy thì người của tôi sẽ bị giết mất?

- Có thể lắm, nếu như ngoài khả năng chiêu mộ họ, anh có một tài đặc biệt giúp họ không bao giờ bị trúng đạn.

- Ồ, không phải như vậy, chỉ có điều trước khi họ bị giết mất, tôi muốn rằng họ được trả công.

- Anh đã không vừa nói với ta rằng anh đã được trả công mười ngàn livres đó hay sao?

- Vâng, mới từng đó thôi. Xin ngài hãy hỏi ông Lenet đây vốn là một người rất cẩn thận, ông ấy chắc chắn là vẫn nhớ đến những thỏa ước giữa chúng ta.

Vị công tước quay về phía Lenet.

- Đó là sự thật, thưa công tước, chúng ta đã giao cho ông Cauvignac mười ngàn livres để tính vào những chi phí đầu tiên, nhưng chúng ta đã hứa với ông ấy một trăm écus cho mỗi người, ngoài số tiền mười ngàn livres kia.

- Như vậy là chúng ta thiếu anh đại úy đây ba mươi lăm ngàn quan?

- Đúng vậy, thưa đức ông.

- Rồi anh sẽ có món tiền đó.

- Có thể nào chúng ta nói đến ngay bây giờ thưa đức ông?

- Không thể được.

- Tại sao vậy?

- Bởi vì anh là bạn với chúng ta, mà những người xa lạ thì cần được biệt đãi trước tiên. Anh cũng hiểu là chỉ khi nào người ta sợ ai đó người ta mới cần vỗ về, mơn trớn người đó.

- Câu châm ngôn mới tuyệt chứ! - Cauvignac nói - Thế nhưng trong tất cả mọi cuộc thương lượng đều có định kỳ hạn.

- Cứ cho là tám ngày vậy. - Công tước nói.

- Tám ngày. - Cauvignac lặp lại.

- Nhưng nếu sau tám ngày chúng ta không thanh toán được thì sao? - Lenet nói.

- Khi đó, Cauvignac tôi sẽ lại là chủ nhân của đội quân.

- Đúng quá rồi! - Vị công tước nói.

- Và tôi tùy ý sử dụng họ?

- Họ thuộc về anh ki amà.

- Thế nhưng... - Lenet xen vào.

- Không sao - Vị công tước nói - họ đã bị nhốt vào thành rồi còn gì.

- Tôi không thích những kiểu mua bán như vậy. - Lenet lắc đầu trả lời.

- Những chuyện đó rất thường ở vùng Normandie - Cauvignac nói - thường gọi là cho chuộc lại.

- Như vậy là đồng ý rồi hả? - Vị công tước hỏi.

- Hoàn toàn đồng ý. - Cauvignac trả lời.

- Khi nào người của anh lên đường?

- Ngay bây giờ nếu ngài ra lệnh.

- Vậy thì ta ra lệnh.

- Họ sẽ đi ngay, thưa đức ông.

Viên đại úy trở xuống, nói hai câu vào tai Ferguzon và cả đội quân. Cauvignac được hộ tống bởi đám người tò mò tụ tập lại do hình thù kỳ lạ của họ, tiến về phía bến cảng nơi có ba chiếc thuyền đang đợi và sẽ chở họ ngược dòng Dordogne cho đến Vayres, trong khi viên chỉ huy, trung thành với nguyên tắc tự do mà chàng ta vừa mới phát biểu trước mặt ngài De La Rochefoucauld, âu yếm nhìn họ xa dần.

Trong thời gian đó, bà tử tước trở về nhà mình, khóc lóc và cầu nguyện.

"Than ôi! Ta không thể nào cứu vãn được hoàn toàn danh dự của chàng nhưng ít ra ta cũng vớt vát được sĩ diện. Không thể để chàng bại trận bởi vũ lực được, bởi vì ta biết tánh chàng, trước sự tấn công, chàng sẽ chống trả cho đến chết, phải làm sao cho chàng có vẻ như bị thua vì có sự phản trắc. Đến chừng đó, một khi chàng biết được những gì ta đã làm cho chàng, dù có bị thua, chàng cũng sẽ biết ơn ta".

Và, an tâm bởi niềm hy vọng đó, nàng đứng dậy, viết vài chữ mà nàng giấu vào ngực áo rồi đến gặp phu nhân quận chúa vì bà vừa cho mời nàng đến để cùng theo bà đi giúp đỡ những kẻ bị thương rồi mang sự an ủi và tiền bạc đến cho những bà vợ góa và những đứa con côi.

Bà quận chúa cho mời tất cả những người đã dự phần vào cuộc chinh phạt đến, bà nhân danh mình và cậu quận công D Enghien để khen ngợi những kẻ có chiến công, nói chuyện rất lâu với Ravailly, chàng này, dù tay đang quấn băng, cũng thề hứa sẽ sẵn sàng làm một cuộc chinh phạt khác ngay ngày mai. Bà đặt tay lên vai D Espagnet bảo với ông rằng bà xem ông cùng với những người dân Bordeaux dũng cảm như những cột trụ vững chắc nhất của gia đình bà, và bà kích động mạnh đầu óc họ, đến nỗi những kẻ thất vọng nhất cũng thề rằng sẽ trả thù và muốn trở lại Saint-Georges ngay lập tức.

- Không, ngay bây giờ thì không được. - Bà quận chúa nói - Hãy nghỉ ngơi ngày và đêm nay, và vào ngày kia, các bạn sẽ vào đó ở luôn.

Câu nói quả quyết, thốt lên với một giọng cương quyết được đón tiếp bởi những tiếng hò reo hiếu chiến. Mỗi một tiếng kêu đào sâu vào tim của nữ tử tước, vì chúng chẳng khác gì những nhát dao đang đe dọa cuộc sống của người tình.

- Em đã thấy ta hứa với họ như thế nào rồi đó, Claire. - Bà nói - Việc của em là sẽ giúp ta giữ trọn lời hứa đó.

- Xin phu nhân cứ an tâm. - Nữ tử tước trả lời - Em sẽ làm những gì em đã hứa.

Ngay đêm hôm đó, một người liên lạc vội vã lên đường thẳng đến Saint-Georges.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 33: Đường hầm

Ngày hôm sau, trong khi Canolles đang đi tuần tra vào buổi sáng, Vibrac đến gần và giao lại cho chàng một mảnh giấy cùng một chiếc chìa khóa do một người đàn ông lạ mặt mang đến vào đêm qua và đã đưa lại cho viên trung úy đội gác bảo rằng không cần phải trả lời.

Canolles giật mình khi nhận ra nét chữ của De Cambes và chàng run rẩy mở ra.

"Trong lá thư vừa qua, tôi đã báo với ông rằng thành lũy Saint-Georges sẽ bị tấn công ngay trong đêm. Trong thư n ày, tôi xin báo rằng thành lũy Saint-Georges sẽ bị chiếm. Là một người lính của đức vua, ông sẽ không bị mối nguy hiểm nào ngoài việc bị bắt giữ làm tù binh, nhưng tiểu thư De Lartigues lại ở trong một tình thế khác và thù hận của mọi người đối với bà ấy rất lớn đến nỗi tôi không đảm bảo mạng sống cho bà ấy nếu như bà ấy bị rơi vào tay những người dân Bordeaux. Hãy khuyên bà ấy trốn đi, tôi sẽ chỉ cách cho ông.

Nơi kế bên giường của ông, sau một tấm thảm có thêu hiệu của các vị lãnh chúa dòng De Cambes, trước kia đã từng là chủ nhân của đảo Saint-Georges mà người chồng quá cố của tôi, ngài tử tước De Cambes, đã tặng lại cho đức vua, ông sẽ thấy một cánh cửa mà đây là chìa khóa. Đó là một trong những cánh cửa mở xuống một đường hầm rộng lớn chạy qua dưới lòng sông và ăn thông đến lâu đài De Cambes. Hãy đưa tiểu thư Nanon De Lartigues trốn theo con đường đó và... nếu ông yêu bà ấy... thì hãy cùng trốn với bà ấy.

Tôi lấy danh dự của tôi mà đảm bảo cho mạng sống của bà ấy.

Vĩnh biệt, chúng ta không còn nợ nần gì nhau nữa.

Nữ tử tước De Cambes"

Canolles đọc đi đọc lại lá thư, mặt tái dần đi, chàng cảm thấy, mặc dù không thể nào tìm hiểu điều bí ẩn đó, rằng có một quyền lực phi thưỜng bao trùm lấy chàng và định đoạt cả con người chàng. Con đường hầm được sử dụng để cứu Nanon kia, phải chăng cũng để đưa kẻ thù vào thành?

Vibrac đọc thấy trên gương mặt của chủ tướng nỗi xúc động đó.

- Thưa chỉ huy, tin xấu hay sao? - Chàng ta hỏi.

- Phải, hình như chúng ta sẽ bị tấn công vào đêm mai.

- Mấy tên cứng đầu! - Vibrac nói - Tôi tưởng rằng bọn chúng đã bị đối xử khác đích đáng và chẳng dám chường mặt ra trước tám ngày nữa.

- Ta không cần phải nhắc anh - Canolles nói - là phải canh phòng cẩn mật.

- Xin chỉ huy cứ an tâm. Có lẽ bọn chúng muốn ập đến bất chợt như đêm qua?

- Ta không biết, nhưng chúng ta phải sẵn sàng trước mọi chuyện, và cũng cứ chuẩn bị cẩn thận như lần vừa qua. Anh hãy thay ta đi tuần tra cho xong, ta có vài mệnh lệnh cần ban phát nên phải trở về nhà đây.

De Vibrac ra dấu đồng ý và bỏ đi với điệu bộ vô tư của những kẻ đã quá quen với hiểm nguy.

Còn Canolles thì trở về phòng riêng, cố gắng để không bị Nanon nhìn thấy, và sau khi biết chắc chỉ còn riêng mình, chàng khóa cửa phòng lại.

Bên cạnh giường chàng ngủ có một tấm thảm thêu những huy hiệu của dòng họ De Cambes, được viền bởi một dải ruban vàng.

Chàng giở dải ruban lên thì thấy khe hở của một cánh cửa.

Cánh cửa ấy mở ra được nhờ chiếc chìa khóa của De Cambes gởi đến cùng với lá thư và một đường hầm rộng hiện ra trước mắt Canolles, rõ ràng là thẳng hướng đến lâu đài De Cambes.

Canolles đứng bất động trong giây lát, đổ mồ hôi. Con đường bí ẩn ấy chắc chắn không phải là duy nhất, làm cho chàng sợ hãi.

Chàng đốt một cây nến và chuẩn bị bước xuống.

Mới đầu chàng bước xuống hai mươi bậc thật dốc, rồi theo một con đường dốc dài hơn, tiếp tục đi sâu vào lòng đất.

Chẳng bao lâu chàng nghe những tiếng động trầm trầm, thoạt đầu khiến cho chàng phải kinh hãi vì không biết nguyên do, nhưng bước tới sâu hơn, chàng nhận ra phía bên trên đầu mình là tiếng rì rầm vô tận của con sông.

Có nhiều đường nứt trên mái hầm, có lẽ nước sông đã thấm vào qua nhiều thời kỳ khác nhau, nhưng đều đã được phát hiện kịp thời nên chúng được trát kín bởi một thứ xi măng về lâu về dài còn chắc hơn cả đá.

Canolles nghe tiếng nước sông chảy bên trên đầu mình trong khoảng mười phút, rồi tiếng ấy giảm dần và chỉ còn là một tiếng róc rách khe khẽ. Cuối cùng cả tiếng róc rách ấy cũng biến mất, thay vào đó là im lặng hoàn toàn, và sau khi đi được năm mươi bước trong cảnh im lặng đó, Canolles đến chân một cầu thang tương tự như cầu thang chàng vừa đi xuống, bên trên là một cánh cửa dày mà mười người đàn ông lực lưỡng chưa chắc đã lay chuyển nổi.

- Bây giờ ta hiểu rồi - Canolles nói - họ sẽ chờ Nanon nơi cánh cửa n ày và sẽ cứu nàng.

Canolles quay về, trở qua dưới con sông, leo lên mấy bậc thang về phòng mình, đóng lại dải ruban và đến gặp Nanon.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 34

Như mọi khi, Nanon đang ngồi trước những tấm bản đồ, thư từ và sách vở. Cô nàng đáng thương cũng đang chiến đấu cho đức vua theo cách riêng của mình. Vừa thấy Canolles, nàng vui mừng đưa tay ra cho chàng.

- Đức vua sắp đến! - Nàng nói - Tám ngày nữa là chúng ta sẽ thoát nạn.

- Hoàng thượng cứ đến. - Canolles mỉm cười buồn bã nói - Nhưng tiếc thay ngài sẽ không vào được đây đâu.

- Ồ, nhưng lần này thì em tin báo chắc chắn mà, chỉ còn tám ngày nữa thôi là ngài sẽ đến đây.

- Nanon à, dù có vội vã đến đâu đi nữa, thì vẫn là muộn đối với chúng ta.

- Anh nói vậy nghĩa là sao?

- Tôi muốn nói là thay vì cứ bận bịu với mớ giấy tờ đó, tốt hơn hết là em nên nghĩ đến cách chạy trốn.

- Trốn? Mà tại sao?

- Bởi vì tôi có nhiều tin xấu, Nanon à. Họ đang chuẩn bị một lần tấn công khác, lần này thì tôi có thể thua.

- Kìa, phải chăng chúng ta đã không thỏa thuận rằng số phận của anh là của em và vinh quang của anh cũng sẽ là của em hay sao?

- Không, không thể như vậy được đâu. Khi còn ở Agen, người ta đã không toàn sát hại em bằng thần hỏa đó hay sao? Họ đã chẳng dìm em xuống sông đó hay sao? Thôi, Nanon, xin hãy thương xót tôi, không nên nghĩ đến việc ở lại, sự có mặt của em có thể sẽ buộc tôi có những hành động hèn nhát.

- Trời ơi, Canolles, anh làm em sợ quá!

- Nanon, anh van em, em hãy thề với anh rằng khi nào thành lũy bị tấn công, em sẽ làm theo như lời anh dặn.

- Ôi, tại sao lại phải thề hứa như vậy chứ?

- Để cho anh còn sức mà sống. Nanon, nếu em không hứa với anh rằng sẽ nghe theo anh hoàn toàn, thì anh thề là anh sẽ tự sát ngay khi có dịp.

- Ôi, Canolles, em sẽ làm theo như anh muốn, em xin thề trên mối tình của chúng ta.

- Hay lắm, Nanon, bây giờ thì anh đã an tâm hơn. Hãy gom góp những món nữ trang quý giá nhất của em, còn vàng em cất ở đâu?

- Trong một cái thùng có đóng quai sắt.

- Hãy chuẩn bị mọi thứ. Sẽ có người mang theo cho em.

- Ôi, Canolles, anh cũng biết rằng gia tài quý giá nhất của em không phải là vàng bạc châu báu. Canolles, tất cả những việc đó phải chăng là để em rời xa anh?

- Nanon, em biết anh là người trọng danh dự chứ, phải không? Đấy anh xin lấy danh dự mà thề với em rằng những gì anh làm đó chỉ là do anh lo sợ nguy hiểm có thể đến với em.

- Và anh tin chắc vào hiểm nguy đó à?

- Anh tin rằng ngày mai Saint - Georges sẽ bị thất thủ.

- Bằng cách nào?

- Anh không biết, nhưng anh tin như vậy.

- Và nếu em bằng lòng trốn?

- Anh sẽ làm tất cả để sống sót, Nanon, anh xin hứa như vậy.

- Anh cứ ra lệnh đi anh yêu, và em sẽ nghe theo anh. - Nanon nói và đưa tay ra nắm lấy Canolles, hai giọt nước mắt lăn dài xuống má.

Canolles siết tay Nanon và bước ra ngoài. Nếu còn nấn ná ở lại, có lẽ chàng đã hứng hai viên ngọc ấy với đôi môi của mình nhưng chàng đặt tay lên lá thư của nàng tử tước và lá bùa ấy giúp chàng có đủ can đảm để rời xa.

Ngày hôm ấy thật cay nghiệt. Lời đe dọa kia có vẻ quả quyết, ngày mai Saint-Georges sẽ bị chiếm, những tiếng ấy cứ vang lên bên tai chàng. Làm sao? Bằng cách nào? Làm sao nàng tử tước lại dám đoán chắc với chàng như vậy? Chàng sẽ bị tấn công theo đường sông? Hay theo đường bộ? Tai họa vô hình nhưng chắc chắn kia sẽ khởi từ đâu? Thật là điên đầu.

Suốt cả ngày, Canolles đưa mắt khắp nơi tìm kiếm quân thù. Tối đến, chàng mở to mắt thăm dò rừng sâu, khắp cánh đồng, suốt con sông, chỉ hoài công, chàng chẳng nhìn thấy gì cả.

Khi đêm đã xuống hẳn, từ lâu đài De Cambes có một ánh đèn sáng lên, đây là lần đầu tiên từ khi đến đảo Saint Georges, Canolles thấy ở đấy có ánh đèn.

- À, họ đã sẵn sàng để cứu Nanon. - Chàng nói, và thở dài.

Trái tim con người mới chứa đựng những bí ẩn kỳ lạ và huyền diệu làm sao! Canolles không còn yêu Nanon nữa, Canolles tôn thờ tử tước phu nhân, thế nhưng khi đến lúc phải chia tay với người mà mình không còn yêu nữa, Canolles cảm thấy tâm hồn se thắt, chỉ đến khi sắp xa nàng, Canolles mới cảm nhận tất cả sức mạnh của tình cảm mà chàng dành cho nữ tử tước yêu kiều kia.

Tất cả đội quân trú phòng đều tỉnh thức và canh chừng trên mặt thành. Canolles đang thăm dò cảnh thinh lặng của đêm tối. Chưa bao giờ bóng đêm lại câm lặng và cô tịch đến như vậy. Không một tiếng động nào khuấy động cảnh hiu quạnh ấy.

Canolles chợt có ý nghĩ rằng quân thù sẽ đến bằng chính đường hầm mà chàng vừa mới khám phá. Điều này không chắc lắm, bởi vì nếu như vậy thì người ta sẽ không cho chàng biết đường hầm đó, nhưng rồi chàng cũng quyết định canh giữ. Chàng cho chuẩn bị một thùng súng với ngòi, chọn một viên đội khá nhất, lăn cái thùng xuống đến bậc thang cuối cùng của đường hầm, đốt một cây đuốc và đặt tay viên đội. Có hai người nữa đứng gần đó.

- Nếu anh thấy có hơn sáu người xuất hiện nơi đường hầm này - Chàng nói với viên đội - thì hãy bảo họ rút lui, và nếu họ không rút thì anh hãy châm ngòi và cho lăn thùng thuốc súng này, nó sẽ chạy theo con đường dốc và nổ tung giữa bọn chúng.

Viên đội cầm cây đuốc, hai người lính đứng bất động sau y, dưới chân họ là thùng thuốc súng.

Canolles trở lên, an tâm phần nào về mặt này, nhưng về đến phòng, chàng thấy Nanon đang đứng đợi chàng để hỏi tin tức, và đang kinh hoảng trước miệng hầm đen ngòm.

- Trời ơi! - Nàng kêu lên - Tại sao lại có cái cửa này?

- Đây là con đường mà em thoát ra đấy Nanon.

- Anh đã hứa với em rằng anh chỉ buộc em phải trốn đi chừng nào có cuộc tấn công.

- Anh vẫn giữ lời hứa đó.

- Nhưng bên ngoài đảo có vẻ yên tĩnh hoàn toàn.

- Cả bên trong cũng vậy, có phải không? Thế nhưng cách chúng ta hai mươi bước có một thùng thuốc súng với một người cầm ngọn đuốc. Người đó châm đuốc vào thùng thuốc súng thì trong một giây, cả tòa lâu đài này chẳng còn viên gạch nào nguyên vẹn. Yên tĩnh là như vậy đó, Nanon à.

Người thiếu phụ xanh mặt.

- Ôi, anh làm cho em sợ quá! - Nàng kêu lên.

- Nanon, em hãy gọi các cô hầu của em đến và mang vàng bạc theo, có thể là anh lầm và đêm nay chẳng có chuyện gì xảy ra cả, nhưng chúng ta cũng cứ sẵn sàng.

- Ai? - Tiếng của viên đội vang lên dưới đường hầm. Một tiếng khác trả lời, nhưng không có vẻ gì là thù địch.

- Kìa! - Canolles nói - Người ta đến kiếm anh đấy.

- Họ chưa tấn công, anh à, tất cả đều yên tĩnh, hãy để em ở lại với anh, họ sẽ không đến đâu.

Nhưng, Nanon vừa nói xong thì tiếng kêu: Ai? Vang lên ba lần nơi sân trong, và sau tiếng kêu thứ ba là một tiếng nổ súng.

Canolles chạy đến bên cửa sổ và mở ra.

- Báo động! - Lính gác kêu lên - Báo động!

Trong một góc, Canolles thấy một đám đen đen di động, kẻ thù đang ùa vào từ một cánh cửa thấy từ dưới hầm để củi, đúng là dưới căn hầm đó, cũng như nơi phòng của Canolles, có một lối đi chưa ai biết đến.

- Bọn chúng kìa! - Canolles kêu lên - Nhanh lên đi Nanon, chúng đến rồi!

Ngay khi đó, khoảng hai mươi tiếng súng đáp lại tiếng súng của lính gác.

Hai ba viên đạn làm vỡ khung kính cửa sổ mà Canolles vừa mới đóng lại.

Chàng quay lại, Nanon đang quỳ dưới đất.

Nơi cánh cửa trong nhà, những cô hầu của nàng chạy đến.

- Không được chậm trễ một giây nào đâu, Nanon! - Canolles kêu lên - Nhanh lên! Nhanh lên!

Và chàng bế xốc người thiếu phụ lên, cứ như đó là một cọng lông, và bước xuống đường hầm, vừa bảo mấy cô hầu theo chàng.

Viên đội vẫn đứng vào vị trí, tay cầm đuốc, hai người lính đang cầm súng, sẵn sàng nhả đạn vào một nhóm người trong đó hiện ra người quen biết cũ với chúng ta, bác Pompéc mặt tái nhợt, đang cố sức biểu lộ sự thân thiện.

- Ôi, ngài De Canolles! - Bác ta kêu lên - Xin ngài hãy bảo họ rằng chúng tôi là những người mà ngài đang đợi. Quỷ thật, không nên đùa với bạn bè như thế đâu.

- Pompéc! - Canolles nói - Tôi giao cho lão phu nhân đây, một người quen biết của lão đã lấy danh dự mà đảm bảo cho bà ấy, còn lão phải lấy đầu của lão mà bảo đảm với tôi đấy.

- Vâng, vâng, tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. - Pompéc nói.

- Anh Canolles, em không đi đâu! - Nanon kêu lên và níu lấy cổ chàng - Canolles, anh đã hứa là sẽ đi cùng với em.

- Anh đã hứa là sẽ bảo vệ thành lũy Saint Georges cho đến cùng và anh sẽ giữ lời hứa ấy.

Và mặc cho những tiếng kêu khóc, van nài của Nanon, Canolles giao nàng lại cho Pompéc, ông này cùng với mấy tên người hầu của De Cambes và những người hầu của nàng lôi nàng vào con đường hầm sau hút.

Canolles đưa mắt nhìn theo các bóng trắng ấy một hồi lâu. Nhưng sực nhớ rằng các nơi mọi người đang chờ đợi mình nên chàng leo vội lên thang, hét bảo viên đội và hai người lính cùng theo.

De Vibrac đứng trong phòng chàng, đầu không mũi nón, mặt tái nhợt, gươm cầm tay.

- Thưa chỉ huy! - Chàng kêu lên khi nhìn thấy Canolles - Quân thù... quân thù đến rồi...

- Ta đã biết.

- Phải làm gì bây giờ?

- Hỏi hay nhỉ! Chiến đấu chứ sao nữa.

Canolles chạy ra sân. Trên đường chàng nhìn thấy một cây rìu và vớ lấy nó.

Trong sân đầy kẻ thù, sáu mươi chiến sĩ của đội quân canh phòng đang cố chiến đấu bảo vệ nơi ở của Canolles. Từ trên tường thành đầy rẫy những tiếng kêu la và tiếng súng, chứng tỏ trận chiến đang diễn ra khắp nơi.

- Chỉ huy kìa! Chỉ huy kìa! - Các chiến sĩ kêu lên khi thấy Canolles.

- Can đảm lên các bạn, can đảm lên. - Chàng la to - Chúng ta đã bị đánh úp rồi.

- Chiến tranh là như thế đấy! - Vang lên giọng nói chế giễu của Ravailly, anh chàng này, tay quấn băng, đang thôi thúc binh lính mình bắt cho được Canolles - Hàng đi, Canolles, hàng đi!

- À, cậu đấy hả, Ravailly? - Canolles la to - Mình đã tưởng trả xong món nợ tình cảm rồi chứ. Cậu chưa hài lòng à, thì đây...

Và Canolles, nhảy lên ba bốn bước, ném mạnh cây búa vào Ravailly đến nỗi nó bay sát qua bên viên đại úy của binh đoàn Navailles và chém bể đùi một viên sĩ quan bên địch.

- Kìa, cậu đáp lại câu chào hỏi của mình như vậy đấy hả? Này các bạn, hắn ta điên rồi, hãy nhắm cho kỹ, bắn!

Sau mệnh lệnh đó, tiếng súng nổ ran bên hàng ngũ địch, bên cạch Canolles, năm sáu người ngã xuống.

- Bắn! - Chàng cũng la to - Bắn!

Nhưng chỉ có ba bốn tiếng súng đáp lại. Bị đánh bất chợt vào lúc bất ngờ nhất, vả lại đêm tối làm cho họ hoang mang nên chiến sĩ của Canolles mất hết can đảm.

Canolles thấy rằng chẳng còn cách gì nữa.

- Hãy quay trở vào - Chàng nói với Vibrac - và bảo quân lính cùng vào, chúng ta sẽ chặn lại và chỉ đầu hàng khi bọn chúng tấn công vào.

- Bắn! - Tiếng hô của ngài D Espagnet và La Rochefoucauld cùng vang lên - Hãy nhớ đến các chiến hữu của chúng ta đã tử trận, hãy trả thù cho họ. Bắn!

Và làn mưa đạn lại rít lên bên tai Canolles, không trúng vào chàng nhưng cũng làm cho hao hụt đi cái nhóm ít ỏi đấy.

- Rút lui! - Vibrac kêu lên - Rút lui!

- Tiến lên! - Ravailly cũng la to - Tiến lên!

Bên địch nhào tới, Canolles cùng với một nhóm không quá mười người cố chống đỡ, chàng nhặt được cây súng của một người lính đã chết và sử dụng nó như một cây gậy.

Các người của chàng quay vào, chàng cùng Vibrac là hai người sau cùng.

Cả hai đóng sập được cánh cửa lại, và lấy thanh sắt chặn ngang, chống đỡ sức tấn công của nhóm người bên ngoài.

Các cửa sổ đều có song sắt.

- Đem rìu, đem đòn bẩy, nếu cần hãy sử dụng cả súng thần công! - Tiếng của công tước De La Rochefoucauld vang lên, phải bắt cho được bọn chúng dù sống hay chết.

Một đợt đạn khủng khiếp tiếp theo tiếng la đó, hai ba viên xuyên qua cánh cửa, một viên cắm vào đùi De Vibrac.

- Chỉ huy ơi! - Chàng ta nói - Tôi bị trúng đạn rồi, hãy lo lấy phần ngài thôi, chẳng liên quan gì đến tôi nữa.

Và chàng ta nằm dài theo vách tường, không thể nào đứng nổi nữa.

Canolles nhìn chung quanh chàng, còn khoảng hơn mười người cầm cự nổi, viên đội mà chàng đã đặt gác nơi đường hầm cũng có mặt.

- Cây đuốc đâu rồi? - Chàng hỏi.

- Thưa chỉ huy, tôi đã vất nó gần bên thùng thuốc súng.

- Nó còn cháy chứ?

- Có lẽ còn.

- Được rồi. Hãy đưa tất cả những cái này ra ngoài cửa sau. Hãy lo cho họ và cho cả anh một cách điều đình nào tốt nhất, phần còn lại để mặc ta...

- Nhưng, thưa chỉ huy...

- Hãy tuân lệnh.

Viên đội cúi đầu ra hiệu cho các người lính đi theo mình. Chẳng bao lâu tất cả đều biến mất sau những dãy phòng, họ đã hiểu ý định của Canolles và không muốn cùng bị nổ banh xác với chàng.

Canolles lắng tai nghe: Có tiếng rìu bổ vào cửa, và tiếng súng vẫn nổ ran.

Đột nhiên, một tiếng ồn ào cho biết là cửa đã bị phá, Canolles nghe tiếng những kẻ tấn công đang ùa vào lâu đài vừa la hét ầm ĩ.

"Được lắm!" Chàng lẩm bẩm "Chỉ năm phút nữa thôi, những tiếng reo hò vui mừng đó sẽ biến thành những tiếng kêu tuyệt vọng".

Và chàng nhảy bổ vào đường hầm.

Nhưng, bên thùng thuốc súng, một chàng trai trẻ đang ngồi đấy, cây đuốc để dưới chân, hai tay ôm lấy mặt.

Nghe tiếng chân, chàng trai ngẩng đầu lên và Canolles nhận ra De Cambes phu nhân.

- Ôi! - Nàng kêu lên - Chàng đây rồi!

- Claire! - Canolles lẩm bẩm - Em đến đây làm gì?

- Để cùng chết với ông, nếu ông muốn chết.

- Tôi đã bại trận, để mất danh dự, tôi phải chết thôi.

- Ông đã được cứu thoát một cách vẻ vang, cứu thoát bởi tôi.

- Bại trận vì em! Em có nghe họ không? Họ đang đến đây, hãy đi đi Claire, hãy đi theo con đường hầm này, em còn năm phút nữa, kịp cho em thoát ra.

- Tôi không đi, tôi ở lại đây.

- Nhưng em có biết tôi xuống đây để làm gì không?

De Cambes nhặt cây đuốc lên đến gần thuốc súng.

- Tôi đã biết rồi.

- Claire! - Canolles hốt hoảng kêu lên - Claire!

- Hãy nhắc lại một lần nữa rằng ông muốn chết, và chúng ta sẽ cùng chết với nhau.

Khuôn mặt nhợt nhạt của tử tước phu nhân mang một vẻ cương quyết vô cùng khiến cho Canolles hiểu rằng nàng sẽ hành động như vừa nói. Chàng dừng lại:

- Nhưng mà em muốn gì?

- Tôi muốn ông hãy hàng đi!

- Không bao giờ!

- Thời gian rất quý giá. - Tử tước phu nhân nói tiếp - Ông hãy hàng đi. Tôi mang đến cho ông mạng sống, tôi mang đến cho ông danh dự.

- Vậy hãy để cho tôi thoát khỏi đây, tôi sẽ đặt thanh gươm dưới chân đức vua và xin ngài cho một cơ hội để phục thù.

- Ông sẽ không đi.

- Tại sao vậy?

- Bởi vì tôi không thể nào sống như vậy được, bởi vì tôi không thể sống xa ông, bởi vì tôi yêu ông.

- Tôi xin hàng, tôi xin hàng! - Canolles kêu lên và quỳ xuống bên chân Claire, ném ra xa cây đuốc trong tay chàng.

"Ồ!" Nữ tử tước thầm thì "Lần này thì ta nắm được chàng rồi, sẽ không ai cướp chàng ra khỏi tay ta được nữa".

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 35

Chuyến trở về Bordeaux lần này của đội quân của hoàng thân thật khác hẳn với lần trước. Lần này vòng nguyệt quế dành cho tất cả mọi người, kể cả kẻ bại trận.

Sự tế nhị của phu nhân De Cambes đã dành một phần lớn chiến thắng cho Canolles, nên khi vừa bước qua cổng thành cùng với Ravailly, người bạn mà hai lần chàng đã suýt giết chết và chàng hoan nghinh như vị chỉ huy đại tài và được khen ngợi như một người lính dũng cảm.

Những kẻ chiến bại của ngày hôm trước, và nhất là những ai đã bị trúng một cú nào đó vào người trong trận chiến vừa qua dĩ nhiên là mang ít nhiều thù hận đối với những kẻ thắng trận. Nhưng, Canolles thật là bảnh trai, dễ thương và giản dị, chàng được tình thế mới của mình một cách vui vẻ và bình thản quá, bao vây chung quanh chàng là một nhóm bạn bè quá ư vồn vã, các sĩ quan và binh lính của trung đoàn Navailles cứ mãi luôn khen ngợi chàng đến nỗi các ngài dân Bordeaux rất chóng quên. Vả lại họ cũng còn nhiều chuyện khác phải nghĩ đến. Ngài De Bouillon đến vào hôm sau hoặc hôm sau nữa, và những tin tức chính xác nhất thông báo rằng trễ lắm là sau tám ngày, đức vua sẽ đến Libourne.

Phu nhân De Condé rất muốn gặp Canolles, bà nấp sau rèm cửa nhìn chàng đi ngang qua và thấy chàng có phong thái của kẻ hoàn toàn chiến thắng rất tương xứng với những lời đồn đại về chàng.

Trái với ý kiến của phu nhân quận chúa, bà De Tourville cho rằng chàng không được lịch thiệp cho lắm. Lenet công nhận rằng chàng là một người mã thượng, còn ngài De La Rochefoucauld thì chỉ nói:

- À, à! Vị anh hùng của chúng ta đấy.

Người ta chỉ định cho chàng một nơi ăn ở, tại pháo đài lớn của thành phố, lâu đài Trompette. Ban ngày chàng hoàn toàn tự do đi dạo trong thành phố, giải quyết công việc của mình hoặc giải trí tùy thích. Đến tối thì chàng quay về tất nhiên với lời hứa danh dự rằng sẽ không trốn đi hoặc liên lạc với bên ngoài.

Trước khi thực hiện câu cam kết đó, Canolles đã xin phép được viết một lá thư ngắn, và sau khi được phép, chàng đã tìm cách gửi đến cho Nanon lá thư sau:

"Nanon thân yêu, bị bắt làm tù binh, nhưng hoàn toàn tự do với lời cam kết sẽ không liên lạc với bên ngoài, nên anh viết vài hàng gởi đến em cùng với tình thân ái của anh và xin em đừng nghi ngờ gì về sự bặt tin của anh. Anh trông cậy vào em để bảo vệ danh dự của anh trước mặt đức vua và hoàng hậu.

Nam tước De Canolles."

Qua những điều kiện mà chúng ta nhận thấy rõ ràng là quả dễ chịu đó, có thể nhận ra ảnh hưởng của phu nhân De Cambes.

Phải mất đến năm sáu ngày Canolles mới thoát khỏi những bữa tiệc và lễ hội mà bạn bè khoản đãi, luôn luôn mọi người trông thấy chàng cùng với Ravailly khoác tay nhau vui vẻ đi ngoài đường.

Hơn nữa, từ khi về đây, chàng rất ít được gặp nữ tử tước De Cambes, và chỉ nói được vài câu hiếm hoi. Hình như nữ tử tước đã cảm thấy hài lòng vì Canolles không còn ở gần Nanon nữa và sung sướng vì có chàng gần bên mình. Thế là Canolles viết cho nàng vài câu trách móc nhẹ nhàng, nàng liền giới thiệu với gia đình để lo tiếp đón chàng. Còn hơn thế nữa, nhờ Lenet, Canolles được phép đến diện kiến bà phu nhân quận chúa, và anh chàng tù binh đẹp trai thỉnh thoảng lại đến lượn lờ chung quanh các bà tùy tùng của vị phu nhân.

Ngoài ra, không có người đàn ông nào lại thờ ơ trước những vấn đề chính trị hơn Canolles. Được nhìn thấy phu nhân De Cambes, trao đổi vài câu với nàng, còn nếu không thể trò chuyện được thì nhìn thấy một cử chỉ âu yếm, được siết tay nàng khi nàng bước lên xe, hoặc mang nước thánh đến cho nàng ở nhà thờ mặc dù chàng thuộc giáo phái tin lành. Đấy là những bận rộn quan trọng hơn cả trong ngày tháng của chàng tù binh.

Ban đêm, chàng nghĩ đến công việc bận rộn quan trọng ban ngày.

Thế nhưng, sau một thời gian ngắn, người tù binh ấy không còn hài lòng với những thú tiêu khiển đó nữa. Nhưng chàng hiểu rằng phu nhân De Cambes, với sự tế nhị tinh tế của mình, e ngại cho danh dự của chàng hơn chính là danh dự của nàng, nên chàng đành tìm cách kiếm thêm những trò tiêu khiển khác. Một lần, chàng đấu gươm với một viên sĩ quan của quân đội trú phòng rồi cùng với hai người dân khác, và bằng cách đó, giải khuây được vài giờ. Nhưng vì chàng đánh rơi gươm của một đối thủ và làm bị thương hai người kia, nên chẳng bao lâu trò tiêu khiển đó cũng trở nên hiếm hoi, chẳng còn ai để giải khuây cho chàng.

Rồi có một hai lần chàng gặp được may mắn. Không có gì là lạ cả, như chúng ta đã nói, ngoài việc chàng khá đẹp trai từ khi chàng trở thành tù binh thì có khá nhiều người quan tâm đến chàng. Suốt ba ngày liền và cả buổi sáng của ngày thứ tư, mọi người đều nói đến việc chàng bị bắt làm tù binh, chẳng khác gì với cảnh tù đầy của người hoàng thân.

Một hôm, với hy vọng sẽ được gặp phu nhân De Cambes tại nhà thờ, nhưng phu nhân De Cambes, có lẽ vì ngại sẽ gặp chàng nên đã không đến đấy, chàng trai đã mang nước thánh đến cho một phụ nữ kiều diễm mà chàng chưa quen biết. Đấy không là lỗi của Canolles, nhưng do lỗi của phu nhân De Cambes, nếu nữ tử tước đến, chàng đã chỉ nghĩ đến nàng, chỉ nhìn thấy nàng và sẽ chỉ mang nước thánh đến cho nàng.

Ngay ngày hôm ấy, đang khi Canolles thắc mắc không biết người đẹp kia là ai thì chàng nhận được một lá thư mời đến chơi buổi tối tại nhà viên chưởng lý Lavie, chính người đã ngăn cản việc nhập thành của phu nhân quận chúa, và với tư cách là người bề tôi của đức vua, cũng bị căm ghét không kém gì ngài D Epernon. Canolles, với nhu cầu giải khuây, hân hoan nhận lời mời, và lúc sáu giờ chiều, chàng đến nhà viên chưởng lý.

Đến vào giờ đó, có lẽ là khá kỳ lạ đối với thời đại chúng ta nhưng có hai lý do để Canolles đến nơi hẹn sớm như vậy. Thứ nhất, là vì vào thời đó người ta thường dùng bữa ăn sớm, lý do thứ hai là vì chàng thường trở về tòa lâu đài Trompette vào lúc chín giờ rưỡi tối, nên nếu không muốn chỉ có mặt trong chốc lát, thì chàng phải là một trong những người đến sớm.

Vào đến phòng khách, Canolles thốt ra một tiếng kêu vui mừng: Phu nhân Lavie chẳng ai khác hơn là người phu nhân kiều diễm mà chàng đã mang mời nước thánh tại nhà thờ.

Canolles được đón tiếp nồng hậu tại nhà viên chưởng lý thuộc phái bảo hoàng. Chàng vừa giới thiệu xong thì những câu ca ngợi tràn đến, đủ để làm xiêu lòng một trong bảy nhà hiền triết của nước Hy Lạp. Người ta ví sự chống trả của chàng trong đợt tấn công đầu tiên như chiến công của Horaties, Cocles và sự thất bại của chàng như thất bại của thành Troie, hoang tàn bởi trò xảo thuật của Ulyse.

- Thưa ông Canolles thân mến! - Viên chưởng lý nói với chàng - Tôi biết rằng tại triều đình có nói nhiều đến ông, công cuộc phòng thủ của ông đã mang vinh quang đến cho ông, và hoàng hậu cũng đã thề sẽ chuộc lại ông khi có dịp và chừng nào ông trở về phục vụ cho người thì sẽ là với chức vụ tư lệnh quân đội hoặc là thống tướng. Sao, ông có muốn được chuộc lại không?

- Thưa ngài - Canolles trả lời vừa ném một ánh mắt sắc lẻm về phía phu nhân Lavie - tôi xin cam đoan với ngài rằng ý muốn thành thật hiện tại của tôi là hoàng hậu không nên vội vã làm gì, bà sẽ chuộc lại tôi bằng tiền hoặc sẽ trao đổi với một sĩ quan cao cấp nào đó. Tôi không xứng đáng với món tiền đó cũng như với danh dự kia. Ở trong thành Bordeaux này thật dễ chịu đối với tôi và tôi sẽ đợi cho đến khi nào ngài chiếm được thành, như vậy hoàng hậu sẽ có được tôi mà không tốn kém gì cả.

Phu nhân Lavie mỉm cười duyên dáng:

- Quỷ thật! - Ông chồng của bà nói - Ông chẳng vẻ gì nôn nóng muốn được tự do nhỉ?

- Kìa, tại sao tôi lại phải nôn nóng chứ? Thế ngài tưởng rằng tôi cảm thấy dễ chịu khi lại phải nhận chức vụ và cứ buộc phải giết ai đó trong đám bạn của mình hay sao?

- Nhưng cuộc sống của ông ở đây như thế nào? Một cuộc sống không xứng đáng với một người như ông, phải đứng ngoài mọi cuộc họp, mọi toan tính, buộc phải nhìn mọi người phục vụ cho lý lẽ của họ còn ông thì phải khoanh tay ngồi đó, vô ích, bất lực, tình cảnh này chắc phải làm cho ông khó thở.

Canolles nhìn phu nhân Lavie, bà cũng đang nhìn về hướng chàng.

- Không đâu. - Chàng nói - Ngài lầm rồi, tôi hoàn toàn không buồn chán gì cả. Ngài quan tâm đến chính trị, mà chính trị thì chán ngắt, còn tôi quan tâm đến tình yêu, điều này lại khá thú vị. Các ngài, kẻ này phục vụ cho hoàng hậu, người kia phục vụ cho quận chúa, còn tôi, tôi không theo phò riêng một vị phu nhân.

Câu trả lời được tán thưởng và nữ chủ nhà phát biểu ý kiến của mình bằng một nụ cười.

Chẳng bao lâu, người ta tổ chức chơi bài, và Canolles cũng chơi. Phu nhân Lavie theo về cánh với chàng chống lại ông chồng, khiến cho ông này bị thua mất năm trăm pistoles.

Ngày hôm sau, không biết vì lý do vì sao mà đám đông mưu toan một cuộc bạo động. Một người theo phe các hoàng thân, cuồng tín hơn tất cả, đề nghị ném đá vào các ô cửa kính nhà ông Lavie. Khi các cửa kính đều vỡ cả, một người khác đề nghị đốt nhà. Họ vừa bắt đầu đốt đuốc lên thì Canolles đến cùng với một nhóm của trung đoàn Navailles, đưa phu nhân Lavie đến một nơi an toàn và cứu chồng bà khỏi tay nhóm bạo động đang toan treo cổ ông lên vì đã không thể đốt nhà ông được.

- Sao, thưa nhà hoạt động. - Canolles nói với ngài chưởng lý đang run lẩy bẩy vì sợ - Bây giờ thì ngài nghĩ sao về cảnh nhàn nhã của tôi? Không làm gì cả như tôi là đúng nhất có phải không?

Sau đó, chàng trở về lâu đài Trompette, vì đã đến giờ. Về đến nơi, chàng thấy trên bàn có một lá thư mà hình dáng bên ngoài khiến tim chàng đập mạnh và nét chữ làm chàng phải giật mình.

Đó là nét chữ của phu nhân De Cambes.

Canolles mở vội lá thư và đọc.

"Ngày mai, ông hãy đến nhà thờ dòng Cames một mình vào khoảng sáu giờ chiều, và hãy ngồi vào trong tòa giải tội đầu tiên bên trái. Ông sẽ thấy cửa không đóng".

- Chà! - Canolles nghĩ bụng - Ý nghĩ thật độc đáo. Còn có phần tái bút nữa.

"Chớ nên khoe khoang về nơi mà ông đã đến hôm qua và hôm nay Bordeaux không phải là một thành phố theo phái bảo hoàng, ông nên nhớ điều đó, và ông cũng nên suy nghĩ đến số phận mà ngài Lavie lẽ ra đã phải gánh chịu nếu không có ông".

- Được lắm! - Canolles tự nhủ - Nàng đang ghen. Như vậy là ta đã hành động đúng, khi đến nhà ngài Lavie ngày hôm qua và hôm nay, dù cho nàng có nói sao đi nữa.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 36

Cần phải nói rằng từ khi về Bordeaux đến giờ, Canolles đã trải qua mọi giai đoạn của một mối tình đau khổ. Chàng đã thấy tử tước phu nhân được yêu chiều và săn đón, còn chàng thì không được quyền như vậy mà chỉ thỉnh thoảng được ném cho vài cái nhìn an ủi vì nàng muốn tránh những lời đàm tiếu. Sau màn kịch xảy ra dưới đường hầm, sau những câu trao đổi nóng bỏng giữa hai người trong khoảnh khắc tột cùng thì thái độ hiện tại của nàng thật là lạnh như đá. Thế nhưng vì biết rằng mình vẫn được yêu thực sự mặc dù bên ngoài lạnh lùng đó, nên Canolles đã tự xem như một người tình bất hạnh giữa những kẻ may mắn nhất. Dầu sao thì vấn đề cũng dễ thôi. Vì đã thề hứa sẽ không liên lạc gì với bên ngoài nữa, nên chàng đã đẩy lùi hình ảnh Nanon vào một góc nhỏ của lương tâm, nơi dành cho những dằn vặt nho nhỏ về tình yêu.

Thế nhưng, có đôi lúc khi nụ cười tươi vui nhất sắp nở trên môi chàng, khi chàng sắp thốt ra những câu nói bóng bẩy nhất, thì bỗng nhiên, một đám mây làm tối sẫm ánh mắt chàng, một tiếng thở dài thoát ra. Tiếng thở dài ấy là dành cho Nanon, đám mây ấy, là kỷ niệm của quá khứ, đang bắt đầu làm u ám những ngày hiện tại.

Phu nhân De Cambes đã nhận ra những khoảnh khắc buồn phiền đó, con mắt thông minh của nàng đã nhìn thấu đáy sâu tâm hồn của Canolles, và nàng nghĩ rằng không thể để Canolles một mình với nỗi buồn như vậy được. Và nàng đã gởi đi lá thư kia.

Không cần phải nói thêm rằng tất cả mọi ý nghĩ đều biến mất ngay sau khi chàng vừa nhận được lá thư. Vừa đọc xong, chàng tự nhủ làm sao mình có thể yêu một người khác được ngoài phu nhân De Cambes, và đọc lại một lần nữa thì chàng đã tin rằng từ trước đến giờ chỉ mới yêu phu nhân De Cambes.

Canolles trải qua một đêm bồn chồn, hạnh phúc đền bù cho sự mất ngủ. Dù rằng cả đêm chỉ chợp mắt được một lúc, nhưng sáng sớm chàng đã dậy ngay.

Mọi người đều biết những người đang yêu trải qua những giây phút trước giờ hẹn như thế nào. Họ cứ nhìn đồng hồ, chạy tới chạy lui mà không nhận ra ngay cả những người bạn thân nhất. Canolles có tất cả mọi hành động điên cuồng của một người ở trong trạng thái đó.

Đúng sáu giờ, chàng đến thẳng tòa giải tội, cửa không đóng. Qua những cửa kính mờ tối, nắng đã bắt đầu tắt, toàn thể bên trong ngôi thánh đường chìm đắm trong mọi thứ ánh sáng dìu dịu dành cho kẻ đang cầu nguyện và những kẻ đang yêu. Canolles sẵn sàng trả một năm của đời mình để không bị mất đi niềm hy vọng ngay lúc đó.

Chàng nhìn chung quanh để biết rằng ngôi nhà thờ hoàn toàn vắng người, và lẳng lặng bước vào tòa giải tội, đóng cửa lại.

Một lát sau, Claire hiện ra nơi ngưỡng cửa, người trùm kín trong một chiếc áo choàng dày, có Pompéc đứng gác bên ngoài, rồi đến lượt mình, sau khi đã biết chắc sẽ không có ai nhìn thấy, nàng đến quỳ bên tòa giải tội.

- À! Bà đấy phải không? - Canolles nói - Bây giờ bà mới rủ lòng thương đến tôi!

- Cân phải vậy thôi, bởi vì ông đang gặp nguy khốn. - Claire nói.

- Như vậy, thưa bà - Canolles nói - chỉ là do lòng thương hại mà tôi được hân hạnh giáp mặt với bà đây. Ồ! Xin bà phải công nhận rằng tôi có quyền đòi hỏi nhiều hơn thế nơi bà.

- Chúng ta hãy nói chuyện nghiêm túc. - Claire nói, cố gắng kềm hãm giọng nói xúc động của mình - Vì đây là một nơi thánh, ông đã tự hại mình khi đến nhà ông Lavie, kẻ thù số một của phu nhân quận chúa. Hôm qua phu nhân đã nói lại với ông De La Rochefoucauld mà ông này thì đã biết tất cả, và bà đã nói mấy câu khiến tôi phải kinh hoàng: "Nếu chúng ta cần phải đề phòng những cuộc mưu loạn trong đám tù binh, thì chúng ta sẽ phải tỏ ra nghiêm khắc thay cho thái độ dễ dãi trước đây, với những tình t(ế khẩn cấp thì phải có những biện pháp cứng rắn, chúng ta không chỉ sẵn sàng quyết định mà còn phải cương quyết thi hành".

Tử tước phu nhân nói ra những lời đó với một giọng quả quyết.

- Thưa bà, tôi không phải là bề tôi của quận chúa phu nhân nhưng là của bà, có thế thôi, tôi chỉ đầu hàng bà, với một mình bà, bà cũng biết lý do nào và với điều kiện nào.

- Tôi không tin - Claire nói - rằng chúng ta đã nói đến điều kiện.

- Không phải ngoài miệng, nhưng trong trái tim. Ôi, thưa bà, bà đã nói với tôi như thế nào, bà đã hứa hẹn với tôi một hạnh phúc như thế nào, bà đã cho tôi những hy vọng như thế nào?... Ôi, thưa bà, bà hãy nhìn nhận rằng bà đã quá tàn nhẫn.

- Kìa, tại sao ông lại đi trách móc bởi vì tôi chỉ chăm lo đến hạnh phúc của ông ngang bằng với của tôi? Có lẽ nào ông không hiểu mà cũng không đoán được rằng tôi đau khổ không kém gì ông, mà có khi lại còn hơn ông bởi vì tôi không có đủ sức lực để chịu đựng nỗi đau khổ đó? Xin hãy nghe tôi đây, bạn thân mến, tôi đã đau khổ nhiều hơn ông bởi vì tôi có một lo âu là ông, ông không thể nào có được, chính vì, ông cũng biết rồi đấy, tôi chỉ yêu có mình ông. Còn ông, ông còn nuối tiếc gì về người vắng mặt, và những hoài vọng nào không hướng về tôi không?

- Thưa bà, bà đã đòi hỏi tôi phải thành thật, vậy tôi xin đáp lại thành thật. Vâng, khi bà để tôi lại với những ý nghĩ đau đớn của riêng tôi, khi bà để tôi phải đối mặt với quá khứ của tôi, và cả những khi bà tránh ánh mắt của tôi, vâng, những khi đó, tôi tự giận mình tại sao đã không tìm đến cái chết trong chiến đấu, tôi trách mình đã đầu hàng, tôi hối hận, tôi nuối tiếc.

- Nuối tiếc?

- Vâng, thưa bà, nuối tiếc, bởi vì hoàn toàn là sự thật như đấng Tối cao đang ngự trên bàn thờ trước mặt tôi với bà, vào giờ này có một người phụ nữ khác đang khóc lóc, buồn phiền, sẵn sàng hy sinh mạng sống vì tôi và cũng đang tự nhủ rằng tôi là một thằng hèn và là một kẻ phản bội.

- Ồ! Thưa ông.

- Đúng vậy, thưa bà, người ấy đã không tạo ra tôi như ngày nay đó sao? Người ấy đã không có được lời hứa của tôi sẽ được cứu thoát đó hay sao?

- Nhưng, hình như ông cũng đã cứu bà ấy rồi kia mà.

- Phải, khỏi những kẻ thù sẵn sàng hành hạ nàng, nhưng không khỏi niềm tuyệt vọng đang xé nát con tim một khi nàng biết được rằng chính với bà mà tôi đã đầu hàng.

Claire cúi đầu thấp và thở dài.

- Như vậy là ông không yêu tôi! - Nàng nói.

Đến lượt Canolles thở dài.

- Thưa ông, tôi không muốn dụ dỗ ông. - Nàng nói tiếp - Tôi không muốn để cho ông mất mát đi một người bạn gái đáng giá hơn tôi, thế nhưng ông cũng biết rồi đấy, cả tôi nữa, tôi cũng yêu ông, tôi đến đây hỏi xin tình yêu của ông, một tình yêu trọn vẹn, tôi đến đây để nói với ông rằng tôi tự do hoàn toàn đây, bàn tay tôi đây, tôi mang nó đến cho ông bởi vì tôi chẳng có ai để chống lại ông, tôi chẳng biết hơn được ông.

- Ôi, thưa bà! - Canolles kêu lên - Bà đã làm cho tôi trở nên kẻ hạnh phúc nhất trên thế gian này!

- Nhưng còn ông - Nàng buồn rầu nói - ông không yêu tôi.

- Tôi yêu bà vô cùng, không thể nào nói ra hết được những đau khổ mà tôi đã chịu đựng trước sự im lặng và thái độ dè dặt của bà.

- Trời ơi! Tại sao đàn ông các ông không chịu hiểu gì cả vậy? Tại sao ông lại không hiểu rằng tôi không muốn để ông phải đóng một vai trò kỳ cục, rằng tôi không muốn để cho bất cứ ai có thể nghĩ rằng sự thất thủ của Saint Georges là một vấn đề đã được dàn xếp giữa ông và tôi. Không, tôi muốn rằng dù có được chuộc lại bởi hoàng hậu hay bởi tôi đi nữa thì ông cũng thuộc về tôi trọn vẹn. Thế nhưng, ông đã không muốn chờ đợi.

- Ồ! Thưa bà, bây giờ tôi sẽ đợi. Một giờ như hiện tại, một lời hứa từ giọng nói dịu dàng của bà vừa nói rằng bà yêu tôi và tôi sẽ chờ đợi đến bao lâu cũng được.

- Ông vẫn còn yêu De Lartigues! - Phu nhân lắc đầu nói.

- Thưa bà, nếu tôi nói rằng giữa tôi với người ấy chỉ còn là một thứ tình bạn, như vậy là tôi nói dối, nhưng xin hãy tin tình cảm đó giữa tôi với người ấy. Còn tất cả tình yêu của tôi đều dành cho bà.

- Ôi! Tôi không biết có nên nhận điều đó hay không, tấm lòng ông rộng rãi quá.

- Xin bà hãy nghe tôi. - Canolles lại nói - Tôi sẵn sàng chết để tránh cho bà phải đổ một giọt lệ, thế mà tôi đang làm cho người ấy phải đau khổ. Đáng thương thay, nàng có nhiều kẻ thù và những ai không quen biết nàng đều căm ghét nàng. Còn bà, còn những người quen biết thì yêu mến bà. Vậy hãy nghĩ đến sự khác biệt giữa hai tình cảm đó, tình cảm thứ nhất là do bởi lương tâm, cái sau do bởi trái tim tôi.

- Cám ơn bạn thân yêu. Nhưng có thể là ông chỉ xiêu lòng trong khoảnh khắc trước sự có mặt của tôi, và sau này ông sẽ hối hận. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng những câu nói của tôi. Ngày mai ông hãy trả lời tôi. Nếu ông có muốn nói gì với bà De Lartigues hoặc nếu ông muốn về lại với bà ấy, thì ông hoàn toàn tự do, ông Canolles, tôi sẽ cầm tay ông và đưa ông ra đến tận cổng thành Bordeaux.

- Thưa bà, chờ đến ngày mai mà làm gì, tôi nói đây với một con tim cháy bỏng và một tinh thần sáng suốt. Tôi yêu bà, tôi chỉ có bà và sẽ chỉ một mình bà thôi.

- Ôi! Xin cám ơn! Xin cám ơn! - Claire kêu lên, gạt tấm lưới sang một bên, và đưa bàn tay qua ô cửa. Bàn tay tôi đây, trái tim tôi đây.

Canolles nắm lấy bàn tay ấy và tới tấp hôn lên.

- Lão Pompéc vừa ra hiệu là đã đến lúc trở ra. - Claire nói - Có lẽ người ta sắp đến đóng cửa nhà thờ. Xin chào bạn thân yêu, ngày mai ông sẽ được biết ý định của tôi về ông, nói đúng hơn là về chúng ta. Ngày mai ông sẽ hạnh phúc, bởi vì tôi sẽ hạnh phúc.

Và, không thể kềm chế được nỗi xúc động, nàng kéo bàn tay chàng về phía mình, hôn lên mấy đầu ngón tay, rồi nhẹ nhàng bỏ đi, để Canolles lại một mình nhưng hạnh phúc như chưa bao giờ.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 37

Trong thời gian đó, như Nanon đã nói, nhà vua, hoàng hậu cùng ngài hồng y và ông De La Mazarin đã lên đường để đến trừng trị thành phố phiến loạn đã dám công nhiên theo về phe các hoàng thân. Họ đang đến gần.

Đến Libourne, đức vua tiếp một phái đoàn dân chúng Bordeaux, đến cam kết với ngài về sự tôn kính và lòng tận tụy của họ, nhưng xét tình thế hiện tại, điều đó khá kỳ lạ.

Bởi vậy, hoàng hậu tiếp phái đoàn với tất cả vẻ uy nghi của bà.

- Thưa các ông, chúng tôi sẽ tiếp tục đi đến Vayres. Đến đó, chúng tôi sẽ có dịp nhận xét về sự tôn kính và lòng tận tụy của các ông.

Nghe nói đến Vayres, những người của sứ bộ, có lẽ đã biết được một điều gì đó, mà hoàng hậu chưa biết, nên đưa mắt nhìn nhau, đầy lo âu. Hoàng hậu Anne D Autriche, một người không bao giờ để sót điều gì, không thể không nhận ra ánh mắt đó.

- Chúng ta hãy đi ngay đến Vayres. - Bà nói - Ở đấy rất dễ chịu theo như ông D Epernon đã nói, chúng ta sẽ để đức vua trú ngụ ở đấy.

Rồi quay về phía viên đại úy và đám tùy tùng của mình.

- Ai chỉ huy ở Vayres? - Bà hỏi.

- Thưa hoàng hậu - Guitaut trả lời - người ta nói rằng là một vị tổng đốc mới.

- Một người tín cẩn chứ? - Hoàng hậu nhíu mày.

- Một người mà ngài công tước D Epernon...

Trán của hoàng hậu dãn ra.

- Nếu như vậy, chúng ta hãy đi nhanh lên. - Bà nói.

- Tâu hoàng hậu - Công tước De La Meilleraye nói - xin cứ làm theo như ý hoàng hậu, nhưng tôi nghĩ rằng không đi nhanh hơn đội quân. Nếu có một cuộc biểu dương thanh thế trước thành lũy Vayres, hãy để cho các thần dân của đức vua biết được sức mạnh của ngài, như vậy sẽ làm cho những thần dân trung thành của người thêm hăng hái và làm nhụt chí những kẻ gian trá.

- Tôi nghĩ rằng ông De La Meilleraye đã nói đúng. - Hồng y De Mazarin nói.

- Còn tôi thì cho rằng ông ta nói như vậy là sai. - Hoàng hậu trả lời - Chúng ta không việc gì phải sợ Bordeaux, đức vua mạnh bởi uy danh của chính mình chứ không phải do quân đội.

Ông De La Meilleraye cúi ra chiều tuân phục.

Hoàng hậu gọi Guitaut, ra lệnh bảo nhóm tất cả đội cậnvệ, đội ngự lâm cùng đội khinh kỵ binh lại. Đức vua lên ngựa và dẫn đầu. Người cháu gái của ngài Mazarin cùng các bà tùy tùng lên một cỗ xe ngựa.

Mọi người lên đường đến Vayres. Quân đội theo sau, và vì đoạn đường chỉ dài khoảng năm mươi dặm, nên đội quân có lẽ sẽ đến sau đức vua khoảng ba bốn giờ và sẽ đóng trại bên bờ trái của con sông Dordogne.

Đức vua vừa được mười hai tuổi, thế nhưng đã là một chàng kỵ sĩ tài ba, biết khéo léo điều khiển con ngựa của mình, và cả con người ngài toát lên cái vẻ kiêu hãnh của dòng họ mình, nó khiến sau này ngài trở thành vị vua coi trọng nghi thức bề ngoài nhất Châu Âu. Được nuôi dưỡng với sự chăm sóc của hoàng hậu, nhưng luôn bị đè nặng bởi tính keo kiệt bủn xỉn của Mazarin, ngài luôn phải chịu thiếu thốn những thứ nhu cầu nhỏ nhặt nhất, và vô cùng sốt ruột chờ đợi ngày trưởng thành của mình, sẽ là ngày 5 tháng 9 sắp tới đây và chưa đi qua tính khí thất thường trẻ con ngài đã để lộ tính cách của mình sau này. Cuộc chinh phạt này rất hợp với ngài, coi như ngài đã bước qua tuổi trưởng thành, bắt đầu tập sự làm chỉ huy, tập sự cai trị. Bởi vậy ngài kiêu hãnh ngồi trên lưng ngựa, khi thì đến bên cửa xe chào hoàng hậu, và cười nụ với phu nhân De Frontenac, mọi người đồn rằng ngài đang mê bà này, khi thì bước lên phía trước, trò chuyện với ông De La Meilleraye và lão Guitaut về những cuộc chinh phạt của đức vua Louis XIII và những chiến công của ngài hồng y quá cố (hồng y Riechelieu).

Trong khi vừa đi vừa trò chuyện như vậy, quãng đường đã được rút ngắn bớt và những tháp cao và chòi canh của thành lũy Vayres đã bắt đầu hiện ra từ đằng xa. Thời tiết ấm áp, cảnh sắc tuyệt đẹp, mặt trời chiếu những tia nắng xiên xiên xuống dòng sông, thật chẳng khác gì một cuộc đi dạo. Đức vua đi giữa ông De La Meilleraye và Guitaut, mắt lăm le nhìn về thành lũy, ở đấy hoàn toàn lặng lẽ mặc dù đám lính canh trên cao chắc chắn là đã nhìn thấy tiền quân rực rỡ của đội quân đức vua.

Cỗ xe của hoàng hậu vượt lên hàng đầu.

Mazarin nói:

- Kìa, ngài thống chế, có một điều khiến tôi rất ngạc nhiên.

- Điều gì, thưa đức ông?

- Tôi thấy rằng hình như, bình thường những viên tổng đốc giỏi đều biết những gì xảy ra chung quanh pháo đài của mình và khi một vị vua cất công đến pháo đài đó thì ít ra họ cũng phải gởi đến một đoàn sứ bộ đón ngài.

- Chà! - Hoàng hậu nói và phá ra cười một cách giả tạo - Toàn là nghi thức! Thôi, điều đó chỉ vô ích, ta thích sự trung thành hơn.

Ông De La Meilleraye đưa khăn lên che mặt để giấu đi nếu không phải là một cái nhăn mặt, thì ít ra là ý muốn là cử chỉ đó.

- Đúng là chẳng có ai ló mặt ra cả. - Vị vua trẻ tuổi nói, khá bất bình vì những thiếu sót về nghi thức như vậy.

- Này con! - Hoàng hậu nói - Có ông De La Meilleraye và Guitaut đây sẽ nói với con rằng bổn phận đầu tiên của một viên tổng đốc, nhất là giữa vùng đất địch, là phải sợ bị đánh bất ngờ và phải án binh bất động và nấp kín sau tường thành. Con không thấy lá cờ của con, lá cờ của các đức tiên quân Henri VI và Francois I đang phất phới trên tường thành đó hay sao?

Đoàn người tiếp tục con đường, và chẳng bao lâu, khám phá ra một công trình xây đã gần xong, có vẻ như mới được dựng lên mấy ngày gần đây.

- À! À! - Thống chế nói - Viên tổng đốc này có vẻ biết rành nghề nghiệp của mình nhỉ. Cái đồn này kiến trúc thật khá.

Hoàng hậu thò đầu ra khỏi cửa xe, còn đức vua rướn người trên lưng ngựa.

Chỉ có một tên lính gác đang đi tới đi lui trên thành cao ngaòi ra tất cả đều lặng lẽ.

- Mặc dù ta không phải là một người lính và mặc dù ta chẳng hiểu gì nhiều về bổn phận quân sự của một viên tổng đốc - Mazarin nói - ta thấy cách xử sự trước mặt đức vua như vậy thật là khác thường.

- Chúng ta hãy cứ tiến đến - Viên thống chế nói - rồi sẽ thấy.

Khi nhóm người chỉ còn cách chiến hào một trăm bước chân, tên lính gác trên thành, mãi đến khi đó vẫn đi tới đi lui, dừng lại. Và sau một hồi nhìn ngó.

- Ai đó? - Hắn ta la to.

- Đức vua đây! - Ông De La Meilleraye đáp lại.

Sau tiếng đó, hoàng hậu Anne D Autriche tưởng sẽ thấy binh sĩ ùa đến, các sĩ quan vồn vã, hạ cầu mở cổng, bồng súng chào.

Chẳng có ai cả.

Viên lính gác đứng thẳng lại, đưa mũi súng hướng về những người mới đến và chỉ la to với một giọng quả quyết:

- Dừng lại!

Đức vua tái mặt vì giận dữ, hoàng hậu cắn môi đến bật máu, Mazarin thốt ra một câu chửi bằng tiếng Ý không thông dụng cho lắm bên nước Pháp nhưng ông ta vẫn không thể chừa bỏ được, ngài thống chế chỉ liếc mắt về phía vua và hoàng hậu, một cái nhìn đầy ý nghĩa.

- Ta thích những kẻ dưới quyền ta luôn luôn thận trọng. - Hoàng hậu nói, cố gắng dối lòng, bởi vì mặc cho bề ngoài đầy tự tin giả tạo, trong thâm tâm, bà đã bắt đầu lo lắng.

- Ta muốn mọi người phải nể vì ta. - Đức vua trẻ tuổi nói nhỏ, ánh mắt bực bội nhìn đăm đăm vào tên lính gác vẫn thản nhiên.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 38

Trong khi đó, tiếng kêu, đức vua! Do tên lính gác thốt ra, nghe như một ý kiến hơn là một biểu hiện kính trọng vọng đến sân trong. Sau đó, một người hiện ra trên tường thành, và cả đội lính canh phòng đang xếp hàng chung quanh người đó.

Người này giơ cao gậy chỉ huy, liền khi ấy tiếng trống đổ dồn, các binh sĩ trong thành bồng súng chào, và một tiếng thần công nổ rền.

- Các người thấy chưa - Hoàng hậu nói - họ đã trở về với bổn phận, có hơi trễ nhưng không sao. Ta đi thôi.

- Xin lỗi, thưa hoàng hậu! - Viên thống chế nói - Nhưng tôi chẳng thấy họ mở cổng thành gì cả, và chúng ta làm sao đi qua được nếu cổng thành không mở?

- Có lẽ là kinh ngạc quá mà họ quên chăng, và có lẽ vì quá phấn khởi trước sự viếng thăm này mà họ không thể nào ngờ được, nên họ đã quên mất. - Một người cận thần nói.

- Những việc đó không thể quên được, thưa ông. - Viên thống chế trả lời.

Và quay về phía đức vua và hoàng hậu.

- Xin phép đức vua và hoàng hậu cho phép tôi được có ý kiến. - Ông ta nói tiếp.

- Ông muốn nói gì?

- Rằng xin hai vị nên lùi lại cách đây năm trăm bước cùng với đội cận vệ, còn tôi sẽ cùng đội ngự lâm quân và đoàn khinh kỵ binh đến trước thành xem sao.

Hoàng hậu chỉ trả lời bằng một tiếng:

- Tiến tới! Để xem bọn đó có dám cản đường chúng ta không.

Nhà vua trẻ thích thú thúc ngựa, và tiến lên hai mươi bước. Viên thống chế và Guitaut cùng vội theo ngài.

- Không qua được! - Tên lính canh từ nãy giờ vẫn không rời thái độ thù nghịch của mình, lên tiếng.

- Đức vua đây! - Mấy tên hầu la to.

- Lùi lại đằng sau! - Tên lính gác cũng la, kèm theo một cử chỉ đe dọa.

Đúng khi đó, ngay trên tường thành hiện ra nón và mũi súng của đám binh sĩ có nhiệm vụ canh giữ chiến hào.

Những tiếng thì thầm nổi lên sau mấy câu vừa rồi và sự xuất hiện của mấy tay súng. Ngài De La Meilleraye nắm lấy hàm ngựa của đức vua buộc phải quay lại, rồi bảo tên phu xe của hoàng hậu thụt lùi về phía sau. Thế là cả hai ngài rút lui cách đó một ngàn bước, còn đám tùy tùng thì chạy lộn xộn như đám chim sau tiếng súng đầu tiên.

Và thống chế De La Meilleraye, người chủ của tình thế, để lại năm mươi người để bảo vệ đức vua với hoàng hậu rồi ông cùng những người còn lại kéo đến trước chiến hào.

Khi còn cách khoảng năm mươi bước, người lính gác từ nãy giờ đã đi tới đi lui với dáng điệu tự tin, lại dừng lại.

- Guitaut, ông hãy lấy một cây kèn, cột một chiếc khăn tay trắng nơi đầu mũi gươm và đến bảo tên tổng đốc khốn kiếp kia ra hàng đi.

Guitaut vâng lời, trương ra những dấu hiệu hòa bình và tiến về phía chiến hào.

- Ai? - Lính gác la to.

- Sứ giả. - Guitaut trả lời, vừa ve vẩy thanh gươm với mảnh giẻ cột ở đầu.

- Cứ để cho y đến. - Người đàn ông đứng trên thành, có vẻ người chỉ huy nói.

Cổng mở, một cây cầu hạ xuống.

- Muốn gì? - Một người sĩ quan đứng nơi cổng hỏi.

- Nói chuyện với ngài tổng trấn.

- Ta đây! - Người đàn ông ban nãy nói.

Guitaut nhận thấy rằng người này trông xanh xao nhưng bình tĩnh và lịch sự.

- Ngài là tổng đốc thành Vayres? - Guitaut hỏi.

- Phải.

- Và ngài từ chối mở cổng thành đón tiếp đức vua cùng hoàng hậu nhiếp chính?

- Ta đành phải như vậy.

- Ngài đòi hỏi những điều kiện gì?

- Tự do cho các ngài hoàng thân, vì cảnh giam cầm của các ngài khiến cho đất nước này phải thiệt thòi và buồn khổ.

- Đức hoàng thượng không điều đình với thần dân của mình.

- Phải, chúng ta rất hiểu điều này, bởi vậy chúng ta sẵn sàng chết, biết rằng cái chết đó sẽ là để phục vụ đức hoàng thượng, mặc dầu bề ngoài chúng ta tỏ ra chống đối ngài.

- Được lắm. Guitaut nói - Đấy là tất cả những gì chúng tôi muốn biết.

Và sau khi chào viên tổng đốc một cái khá kiểu cách, ông trở lui.

Trên pháo đài không ai động đậy.

Guitaut đến bên viên thống chế báo cáo lại nhiệm vụ của mình.

- Năm mươi người - Viên thống chế nói vừa chỉ về ngôi làng Ison - hãy phi nhanh đến cái làng đằng kia và mang về đây tất cả các thang có thể tìm được.

Năm mươi người tuân lệnh, và vì ngôi làng không xa lắm nên chỉ một lát sau các thang đã đến nơi.

- Bây giờ, tất cả hãy xuống ngựa, phân nửa sẽ dùng súng dài để yểm trợ cuộc tấn công, nửa kia sẽ leo lên thành.

Những tiếng hò reo vui mừng đốn tiếp câu ra lệnh này. Những người lính cận vệ, ngự lâm và khinh kỵ binh vội xuống ngựa và nạp đạn vào súng.

Trong thời gian đó, năm mươi người kia đã trở về cùng với độ hai mươi cái thang.

Trong pháo đài tất cả vẫn yên tĩnh, lính gác vẫn đi ngang đi dọc, và ở hành lang trên vẫn thấy ló ra mũ lính cùng mũi súng.

Đội quân đức vua lên đường, do chính ngài thống chế chỉ huy, tất cả gồm độ bốn trăm người, phân nửa chuẩn bị leo lên thành, nửa kia sẽ yểm trở cho cuộc tấn công.

Đức vua, hoànghậu, cùng đám triều thần lo âu theo dõi từ đằng xa sự chuẩn bị. Ngay cả hoàng hậu dường như cũng mất đi sự tự tin của mình, để nhìn cho rõ, bà đã cho xe quay ngang, và như vậy, cả một bên xe đối diện với mặt thành.

Những kẻ tấn công vừa tiến được độ hai mươi bước thì người lính gác tiến đến gần tường thành và la to:

- Ai?

- Đừng trả lời - Ngài De La Meilleraye nói - chúng ta cứ tiến đến.

- Ai? - Lính gác lại la to lần thứ hai, vừa giơ súng lên.

- Ai? - Lính gác lập lại lần thứ ba, và đưa súng lên nhắm bắn.

- Bắn tên khốn đó! - Ngài De La Meilleraye hô.

Liền đó, một loạt tiếng súng nổi lên từ bên quân lính của nhà vua, người lính gác bị trúng đạn, buông rơi cây súng và ngã xuống, vừa la to:

- Báo động!

Một tiếng thần công đáp lại sự mở đầu tranh chấp kia. Viên đạn rít lên trên không, bay qua hàng đầu, rải xuống hàng thứ hai và thứ ba, làm chết bốn người rồi lăn long lóc để làm banh thây một trong mấy con ngựa trắng vào xe của hoàng hậu.

Một tiếng kêu kinh hoàng nổi lên tư đám người có nhiệm vụ bảo vệ đức vua cùng hoàng hậu, đức vua lùi lại. Anne D Autriche thiếu chút nữa thì ngất xỉu vì giận dữ, còn Mazarin thì vì sợ. Mọi người cắt đứt dây cột ngựa của cỗ xe vì mấy con ngựa còn sống quá hoảng sợ, lồng lên và có nguy cơ làm đổ xe. Khoảng mười người lính cận vệ đeo dây vào và đưa cỗ xe ra khỏi tầm đạn.

Trong khoảng thời gian đó, trên thành hiện ra nòng của khẩu thần công.

Khi ngài De La Meilleraye nhìn thấy mấy khẩu thần công, ông nghĩ rằng cuộc công thành sẽ chỉ vô ích thôi, nên ra lệnh tháo lui.

Ngay khi đội quân của đức vua làm một bước về phía sau, mọi biểu hiện thù địch trong thành đều biến mất.

Viên thống chế đến gần bên hoàng hậu, mời bà nên chọn một nơi nào đó trong vùng lân cận để đóng quân. Hoàng hậu liền nhận thấy bên kia con sông Dordogne một ngôi nhà nằm khuất giữa những lùm cây giống như một tòa lâu đài nho nhỏ.

- Hãy đến hỏi xem - Bà nói với Guitaut - ngôi nhà đó của ai và hãy yêu cầu cho ta đến trú chân.

Guitaut lên đường ngay lập tức, băng qua sông trên thuyền của ông lái bến Ison, rồi trở về tâu rằng ngôi nhà ấy không có ai cả ngoại trừ một người như quản gia, người này đã trả lời rằng nhà ấy thuộc ngài công tước D Epernon, như vậy là hoàng hậu có thể sử dụng được.

- Vậy ta đi thôi - Hoàng hậu nói - Nhưng mà đức vua đâu rồi?

Mọi người liền gọi cậu Louis XIV, từ nãy giờ đã rút về một góc. Cậu quay lại và mặc dù cố giấu, mọi người đều nhận thấy là cậu vừa khóc.

- Con làm sao vậy? - Hoàng hậu hỏi.

- Ồ, không có gì cả, thưa mẹ! - Cậu trả lời - Nhưng mà khi chừng nào con đã là vua, thì... kẻ nào xúc phạm đến con sẽ phải coi chừng!

- Tên tổng đốc kia là ai vậy? - Hoàng hậu nói.

Không ai biết để trả lời. Người ta liền hỏi ông lái bến Ison và được biết rằng đó là Richon.

- Được rồi. - Hoàng hậu nói - Ta sẽ nhớ cái tên đó.

- Con cũng vậy. - Nhà vua trẻ nói.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 39

Khi quận chúa phu nhân hiện ra trên bao lơn cùng con trai giữa những tiếng reo hò phấn khởi của đám đông, thì từ đăng xa bỗng vang lại những tiếu tiêu và tiếng trống cùng với một số cảnh ồn ào.

Liền đó, đám đông vừa mới đến tụ tập trước nhà ông chủ tịch Lalane để được nhìn thấy quận chúa phu nhân, bắt đầu quay về hướng ồn ào kia và chẳng còn đếm xỉa gì đến nghi thức, đổ xô về phía đó. Thật là đơn giản. Họ đã được nhìn thấy bà quận chúa mười lần, hai mươi lần, và có thể là một trăm lần rồi, còn cảnh ầm ĩ kia thì hứa hẹn điều mới lạ.

- Dù sao họ cũng là những kẻ thật thà. - Lenet mỉm cười lẩm bẩm phía sau lưng bà quận chúa đang bất mãn - Nhưng mà không biết tiếng nhạc bởi cảnh ồn ào kia là do đâu nhỉ? Xin thú thật với phu nhân là tôi cũng rất tò mò muốn biết chẳng khác gì họ.

- Nếu vậy thì ông cũng bỏ ta mà chạy theo họ đi. - Bà quận chúa nói.

- Thưa phu nhân. - Lenet trả lời - Tôi rất muốn làm ngay như vậy nếu biết chắc rằng sẽ mang về cho phu nhân một tin lành.

- Hừ, tin lành! - Bà quận chúa nói với một ánh mắt mỉa mai hướng về phía bầu trời tuyệt đẹp rực rỡ trên cao, ta chẳng còn bao giờ trông chờ tin lành nữa. Chúng ta xui xẻo quá.

- Thưa phu nhân. - Lenet nói - phu nhân cũng biết rằng tôi không thể dễ dàng bị mắc lừa, thế nhưng tôi tin rằng cảnh ồn ào đó báo cho chúng ta một điềm tốt.

Quả vậy, tiếng ồn ào mỗi lúc một đến gần, một đám đông túm lại ở đầu đường, tay đưa lên cao vẫy những mảnh khăn đã thuyết phục được với phu nhân rằng đó là tin lành. Bà cũng để ý lắng tai nghe được mấy tiếng sau:

- Braune! Tổng đốc thành Braune! Tù binh tổng đốc!

- À! À! - Lenet nói - Tổng đốc thành Braune đã bị bắt giữ! Hay lắm, đây sẽ là một con tin để trao đổi với Richon.

- Thế chúng ta chẳng có trong tay hai tổng đốc đảo Saint-Georges đó hay sao? - Quận chúa nói.

- Tôi lấy làm vui sướng khi thấy kế hoạch của tôi để chiếm Braune lại thành công như vậy. - Bà De Tourville nói.

- Thưa bà. - Lenet nói - Xin đừng vội mừng vì một chiến công chưa hoàn toàn, sự may rủi luôn chơi xỏ kế hoạch của các ông, và có khi cả các bà nữa.

- Nhưng, thưa ông. - Bà De Tourville nói giọng chua chát thường lệ của mình - Nếu viên tổng đốc bị bắt thì có nghĩa là thành đã bị thất thủ!

- Thưa bà, điều bà vừa nói đó không phải là một điều hợp lý tuyệt đối, nhưng xin bà cứ an tâm, nếu thành công này là do công lao của bà, thì tôi vẫn sẽ là người đầu tiên khen ngợi bà.

- Điều khiến tôi ngạc nhiên hơn cả trong mọi chuyện này - Bà quận chúa nói, cố tìm trong sự kiện may mắn này một khía cạnh đáng chê trách hầu thỏa mãn tánh cao ngạo của giới thượng lưu vốn là bản chất của bà - điều khiến tôi ngạc nhiên hơn cả là người ta không đến báo cho tôi biết trước những gì đã xảy ra, đây là một điều vô lễ không thể nào tha thứ được.

- Kìa thưa phu nhân - Lenet nói - chúng ta thiếu binh sĩ, để chiến đấu mà phu nhân lại còn muốn chuyển họ qua làm liên lạc viên cả hay sao? Chúng ta không nên đòi hỏi quá như vậy, và khi có một tin lành đến với chúng ta thì chúng ta nên đón nhận nó mà không cần thắc mắc nhiều.

Đám đông mỗi lúc mỗi đến gần, ở giữa là một nhóm binh sĩ, khoảng ba mươi người, và chính giữa họ là người tù binh mà các binh sĩ đang bảo vệ khỏi cảnh điên cuồng của đám đông.

- Giết nó đi! Giết đi! - Đám đông thét lên - GIết tên tổng đốc thành Braune!

- À! À! Đúng là có một tù binh! - Bà quận chúa nói - Và y đúng là tổng đốc thành Braune...

- Vâng! - Lenet nói - Nhưng phu nhân có thấy không, hình như tên tù binh ấy đang gặp nguy hiểm đến tính mạng. Phu nhân có nghe thấy những câu đe dọa kia và có thấy những cử chỉ điên cuồng đó không? Thể nào họ cũng phá được hàng rào của binh sĩ và sẽ xé tan xác hắn. Ôi! Bọn điên cuồng! Chúng đã ngửi thấy mùi máu.

- Cứ để mặc họ! - Bà quận chúa nói với vẻ nham hiểm - Cứ để mặc họ! Hắn là kẻ thù của chúng ta kia mà.

- Thưa phu nhân, kẻ thù đó đang bị canh giữ trong danh dự của nhà Condé. Xin phu nhân hãy nghĩ lại, vả lại biết đâu Richon của chúng ta cũng đang gặp một nguy hiểm tương tự? Kìa! Họ sẽ phá được hàng rào lính bảo vệ, nếu họ đụng đến hắn thì hắn sẽ mất mạng thôi. Nầy, ta cầm thêm hai mươi người tình nguyện để đẩy lùi đám khốn nạn kia. Nhanh lên!

Nghe vậy, hai mươi người lính ngự lâm của đội dân quân, thuộc vào hàng những gia đình danh giá trong thành phố, xông vào đám đông, dùng báng súng xô dạt họ ra và tăng cường cho nhóm áp tải, thật vừa đúng lúc vì vài móng vuốt sắc bén hơn cả đã xé những mảnh vải trên bộ y phục xanh lơ của người tù.

- Xin cám ơn các ông. - Người tù binh vừa nói - Các ông vừa cứu tôi thoát khỏi nanh vuốt của bọn khát máu, xin đội ơn các ông. Chà! Nếu họ khát máu như vậy, thì khi nào đoàn quân đức vua vào thành thì chắc họ nuốt chửng cả đoàn quá.

Và y cười, vừa nhún vai.

- À! Hắn ta can đảm thật! - Đám đông la to khi thấy vẻ bình tĩnh có lẽ hơi giả tạo của tên tù binh, và lặp lại câu nói đùa đã làm thỏa mãn tự ái của họ - Hắn ta can đảm thật, hắn ta không sợ, hoan hô tổng đốc thành Braune!

- Phải đấy! - Gã tù binh kêu lên - Hoan hô tổng đốc thành Braune!

Thế là sự giận dữ của đám đông biến thành ngưỡng mộ, và sự ngưỡng mộ ấy được bày tỏ thành lời. Bây giờ thì là một cảnh hoan nghinh thật sự thay cho cái chết đang gần kề đối với tổng đốc thành Braune, nghĩa là với anh bạn Cauvignac của chúng ta.

Bởi vì Cauvignac, dưới cái danh xưng huy hoàng tổng đốc thành Braune, đang vào thành Bordeaux dưới một quang cảnh đáng buồn như vậy.

Trong khi đó, được bảo vệ bởi toán quân và cũng bởi thái độ bình tĩnh của mình, tên tù binh đã tiến đến gần lâu đài của chủ tịch Lalane và trong khi nhóm lính canh giữ cổng rào, y được đưa thẳng đến trước mặt quận chúa.

Cauvignac bình thản và kiêu hãnh bước vào gian phòng, nơi có mặt bà quận chúa, nhưng cần phải nói thêm rằng, dưới vỏ ngoài can đảm đó, tim y đang đập khá mạnh.

- Ông Cauvignac! - Lenet kêu lên.

- Ông Cauvignac tổng đốc thành Braune. - Bà quận chúa nói - À thưa ông, đây đúng là một hành động phản bội.

- Phu nhân nói gì kia ạ? - Cauvignac hỏi lại, y hiểu rằng đây là lúc hơn bao giờ hết cần huy động tất cả sự bình tĩnh cũng như trí thông minh của mình - Hình như phu nhân vừa nói đến tiếng phản bội?

- Phải thưa ông, phản bội chứ ông đến trình diện ta với danh nghĩa nào vậy?

- Với danh nghĩa tổng đốc thành Braune, thưa phu nhân.

- Ông cũng thấy rõ đó là một sự phản bội. Ai ký giấy ủy nhiệm của ông.

- Ngài De Mazarin.

- Phản bội! Ta nói vậy đấy. Ông là tổng đốc thành Braune, chính đội quân của ông đã giao nạp thành Vayres, chức tước kia là phần thưởng cho hành động ấy.

Nghe vậy, bộ mặt của Cauvignac tỏ ra vô cùng ngạc nhiên. Y nhìn chung quanh như để muốn biết là câu nói kia là dành cho ai, và khi buộc phải nhìn nhận rằng những câu buộc tội đó là nhằm vào mình, y buông thõng hai cánh tay dọc theo người và một cử chỉ đầy thất vọng.

- Đội quân của tôi giao nạp thành Vayres? - Y nói - Chính phu nhân lại trách móc tôi điều đó hay sao?

- Phải, thưa ông, chính ông giả tảng không biết, ông giả tảng kinh ngạc, phải, đúng là một kẻ đóng kịch đại tài, nhưng ta không để cho vẻ mặt cũng như lời nói của ông đánh lừa đâu, dù cho chúng có rất ăn khớp với nhau.

- Tôi không giả tảng giả tảng gì cả, thưa phu nhân. - Cauvignac trả lời - Làm sao phu nhân có thể đòi hỏi tôi biết chuyện gì xảy ra ở Vayres trong khi tôi chưa bao giờ đến đấy!

- Bằng mưu kế, thưa ông, với mưu kế của ông.

- Tôi không biết phải trả lời làm sao với những lời như vậy, thưa phu nhân, chỉ biết rằng phu nhân có vẻ không hài lòng với tôi... Xin phu nhân tha thứ cho thái độ thành thực của tôi, cho câu chống chế của tôi, bởi vì chính tôi mới là người phải phiền trách người.

- Ông phiền trách ta! - Bà quận chúa kêu lên trước một sự vô lễ đến như vậy.

- Đúng vậy, thưa phu nhân. - Cauvignac trả lời, chẳng tỏ vẻ gì là hoang mang - Theo lời hứa của phu nhân và của ông Lenet đây, tôi đã chiêu mộ một đội quân gồm toàn những con người anh dũng, tôi đã thương lượng với họ những thỏa ước như trong tất cả mọi cuộc thương lượng khác lấy danh dự làm chính. Và khi tôi đến nhận món tiền mà phu nhân đã hứa... chẳng bao nhiêu... ba mươi hay bốn mươi ngàn livres gì đó, không phải là dành cho tôi, xin nhớ rõ điều này, nhưng là dành cho các binh sĩ mà tôi đã tuyển giùm cho các hoàng thân, thì phu nhân lại từ chối, phải, từ chối! Xin cứ hỏi ông Lenet xem có đúng không?

- Đúng vậy! - Lenet nói - Khi ông đây đến hỏi, chúng ta không có tiền.

- Thế ông không thể đợi vài ngày được hay sao? Lòng trung thành của ông và của những người thuộc quyền ông chỉ là nhất thời thôi sao?

- Tôi đã chờ đợi hết thời hạn mà chính ngài De La Rochefoucauld đề ra, thưa phu nhân, nghĩa là tám ngày. Sau tám ngày đó, tôi lại đến trình diện, lần này thì từ chối thẳng, lần này nữa xin cứ hỏi lại ông Lenet.

Bà quận chúa quay về phía ông cố vấn, đôi môi mím chặt, mắt tóe lửa dưới hai hàng lông mày cau lại.

- Tiếc thay! - Lenet nói - Tôi buộc phải công nhận điều ông đây vừa nói là hoàn toàn đúng sự thật.

Cauvignac chiến thắng ưỡn người lên.

- Đấy, thưa phu nhân - Y nói tiếp - một tên xảo quyệt sẽ hành động như thế nào trong hoàn cảnh đó? Hắn sẽ đến bán mình cùng với cả đội quân cho hoàng hậu. Còn tôi, tôi rất ghét tính cách xảo quyệt, tôi đã trả tự do cho đội quân của tôi, và khi chỉ còn lại một mình trong cảnh trung lập hoàn toàn, tôi hành động như một nhà hiền triết đã căn dặn khi đứng trước sự hoài nghi, tôi không theo về một phe nào cả.

- Nhưng còn người của ông, người của ông thì sao?

Bà quận chúa giận dữ kêu lên.

- Thưa phu nhân - Cauvignac trả lời - bởi vì tôi chẳng phải là vua, cũng chẳng hoàng thân mà chỉ là một viên đội trưởng, vì tôi không có thần dân, cũng chẳng có cận thần, tôi chỉ có thể gọi lính của tôi, những người mà tôi trả công, thế nhưng vì lính của tôi, như ông Lenet đây vừa xác nhận, không được trả công, nên họ hoàn toàn tự do. Chính vì vậy mà có lẽ họ đã nổi dậy chống lại người chỉ huy mới. Biết làm sao được? Tôi xin thú thật là tôi không biết làm sao hơn.

- Còn ông, ông trả lời làm sao về việc ông theo về với nhà vua? Ông đã chán tỏ ra trung lập rồi hay sao?

- Không, thưa phu nhân, nhưng sự trung lập của tôi, dù có vô tội đến đâu đi nữa, cũng đã trở nên đáng ngờ trước mắt những kẻ cận thần của đức vua. Một buổi sáng đẹp trời, tôi đã bị bắt giữ lại tại quán Con Bê Vàng và bị dẫn đến trước mặt hoàng hậu.

- Và thế là ông đã thương lượng với bà ấy à?

- Thưa phu nhân - Cauvignac trả lời - một con người trọng nghĩa có những khe hở khá nhạy cảm và sự tế nhị khi ấy rất đau khổ, phe nhóm mà tôi muốn phục vụ với tất cả lòng nhiệt huyết và niềm tin của tuổi trẻ đã xua đuổi tôi. Tôi đến trước mặt hoàng hậu giữa hai tên lính sẵn sàng giết tôi, tôi chờ đợi nghe những câu trách móc, mắng chửi, một bản án tử hình. Bởi vì, dù sao tôi cũng đã có ý định phục vụ các hoàng thân, thế nhưng, trái với điều tôi e sợ, thay vì trừng phạt tôi bằng cách giam giữ, bắt nhốt hay đưa tôi lên máy chém, bà hoàng hậu vĩ đại đó đã nói với tôi:

"Hỡi con người phong nhã lạc loài kia, ta chỉ cần một tiếng để làm rơi đầu ngươi, nhưng ngươi thấy đó, ở đâh họ đã tỏ ra bạc bẽo với ngươi, còn ở đây người ta sẽ trọng đãi ngươi. Nhân danh thánh Anne, vị quan thầy của ta, từ đây về sau ngươi sẽ là kẻ cận thần của ta. Này các ông, bà ấy lại nói với mấy người lính đang canh giữ tôi, hãy tôn trọng vị sĩ quan này bởi vì ta rất ngưỡng mộ công trạng của y và ta sẽ đặt y làm chỉ huy của các ông. Còn ông, bà lại nói thêm với tôi, ta sẽ đặt ông làm tổng đốc thành Braune, đấy là cách trả thù của một bà hoàng hậu nước Pháp".

- Vậy tôi phải trả lời làm sao đây? - Cauvignac trở lại với giọng nói và cử chỉ bình thường của mình, sau khi đã nhại lại một cách hài hước, nửa đa cảm lời nói và cử chỉ của Anne D Autriche... Chẳng có gì cả. Những hoài vọng thân thiết nhất của tôi bị tổn thương, lòng tận tụy vô tư mà tôi đã đem đến đặt dưới chân phu nhân bị tổn thương.

Những câu nói ấy được thốt ra với một giọng bi thảm và một cử chỉ oai hùng đã có tác dụng đến những người có mặt ở đấy. Cauvignac nhận ra chiến thắng của mình khi thấy bà quận chúa mặt tái đi vì giận dữ.

- Nhưng, thưa ông, bây giờ thì ông trung thành với ai chứ? - Bà hỏi.

- Với những ai biết nhận thức tánh cách tế nhị trong hành vi của tôi.

- Được lắm, bây giờ ông là tù binh của tôi.

- Thưa phu nhân, tôi rất lấy làm hân hạnh, nhưng tôi hy vọng rằng phu nhân sẽ đối xử với tôi như một người quý tộc. Tôi là tù binh của phu nhân, thật vậy, nhưng chưa bao giờ chiến đấu chống lại phu nhân. Tôi đang đi tới nhiệm sở cùng với hành trang của mình thì bị rơi vào tay những binh sĩ của phu nhân. Tôi chưa hề có một giây phút nào nghĩ đến việc che giấu hành tung cũng như ý nghĩ của mình. Vậy tôi xin nhắc lại là tôi đòi hỏi được đối xử không chỉ như một nhà quý tộc mà còn như là một sĩ quan cao cấp.

- Ông sẽ được thỏa nguyện, thưa ông. - Quận chúa nói - Thành phố này sẽ là nhà tù của ông, có điều ông sẽ phải lấy danh dự mà thề rằng ông không tìm cách trốn ra khỏi đây.

- Thưa phu nhân, tôi xin thề như phu nhân đã đòi hỏi. - Cauvignac đưa tay lên và long trọng thề sẽ không bao giờ rời khỏi thành phố một khi quận chúa phu nhân chưa xóa bỏ lời thề đó.

- Bây giờ thì ông hãy lui ra. - Bà nói - Chúng ta chỉ tin vào lòng trung thực của một nhà quý tộc và danh dự của người lính.

Cauvignac không để nói đến lần thứ hai, y cúi chào và lui ra, nhưng cũng vừa kịp để nhìn thấy một cử chỉ của viên cố vấn có ý nói.

- Thưa phu nhân, y có lý và chúng ta đã nghĩ sai, dod là cái giá phải trả khi tỏ ra keo kiệt trong chính trị như vậy!

Vấn đề là Lenet, kẻ tán thưởng vô tư mọi công trạng, đã nhận ra con người khôn khéo toàn diện trong Cauvignac và chính bởi vì ông không hề tin lấy một chút vào những lý lẽ xảo trá của y nên ông phải khâm phục phương pháp mà y xử dụng để thoát ra khỏi một trong những tình thế hiểm nghèo nhất.

Còn Cauvignac vừa đi xuống cầu thang, vừa nghĩ ngợi mông lung, và tự nhủ.

- Chà, vấn đề bây giờ là phải làm cách nào bán lại cho họ một trăm năm mươi người của ta lấy độ một trăm ngàn livres, điều này có thể lắm bởi vì anh chàng Ferguzon thông minh và ngay thẳng đã đòi hỏi được tự do cho mình cùng đám quân. Thế nào hôm nay hoặc ngày mai ta cũng tìm được dịp. Thôi bây giờ thì ta mới thấy là bị bắt như vậy dẫu sao cũng không đến nỗi là một điều tệ hại như thoạt đầu ta đã tưởng.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 40

Bây giờ chúng ta hãy lùi lại phía sau một bước và chuyển sự chú ý của độc giả đến những biến cố xảy ra ở Vayres mà họ chưa được biết đầy đủ.

Sau những đợt tấn công mỗi lúc một thêm khủng khiếp và đã làm cho đội quân hoàng gia mất khá nhiều quân, những vòng tường thành bên ngoài đã bị chiếm, nhưng những kẻ cố thủ anh dũng, sau khi đã chống trả quyết liệt từng tấc đất một và để lại trên mặt đất đầy những xác chết, đã rút vào thành và cố thủ ở đấy. Thế nhưng ông De La Meilleraye không giấu giếm rằng nếu ông đã để mất sáu trăm người chỉ để chiếm được có một bức tường bên ngoài bằng đất nện, thì ông sẵn sàng hy sinh sáu lần số quân nhiều hơn để chiếm cho bằng được một thành lũy với những pháo đài kiên cố và được canh giữ bởi người mà ông đã được dịp tán thưởng tài chiến thuật và lòng dũng cảm.

Mọi người đã quyết định sẽ tổ chức một cuộc hãm thành đúng theo luật thì nhìn thấy đội tiền quân của công tước D Epernon, ông này đang dẫn quân đội của mình đến hợp lực cùng với đội quân của ông De La Meilleraye và như vậy sẽ tăng lực lượng của quân đội hoàng gia lên gấp đôi. Điều này thay đổi hẳn cục diện vấn đề. Với hai mươi bốn ngàn quân không làm nổi. Cuộc công thành đã được quyết định vào sáng hôm sau.

Khi nhìn thấy đoàn quân mới đến và những cảnh sắp đặt của họ, Richon hiểu rằng ý định của kẻ thù là sẽ thôi thúc ông không ngừng nghỉ, và đoán được rằng ngày mai sẽ có cuộc công thành, ông cho nhóm người của mình lại để hỏi ý kiến của họ, mặc dù rằng ông chẳng có lý do gì để nghi ngờ lòng trung thành của họ, sau khi được chứng kiến họ đã phụ với ông vào việc giữ thành như thế nào.

Bởi vậy, ông không khỏi kinh ngạc khi thấy thái độ mới của đội quân trú phòng. Họ ném một ánh mắt lo âu và u tối về phía quân đội hoàng gia, và những tiếng thì thầm nho nhỏ nổi lên khắp nơi.

Richon không muốn trong hàng ngũ của mình có những chuyện thiếu nghiêm túc nhất là những dịp như vậy.

- Kẻ nào đang nói gì đó? - Ông nói và quay về phía có tiếng thì thầm nổi lên rõ ràng nhất.

- Tôi! - Một tên quân bạo gan hơn cả lên tiếng.

- Mi?

- Phải, tôi!

- Vậy hãy đến đây, và trả lời ta xem.

Tên quân ra khỏi hàng và đến gần vị chỉ huy.

- Ngươi thiếu thốn gì mà lại than vãn như vậy? - Richon khoanh hai tay lại trước ngực nói và nhìn thẳng vào mắt hắn.

- Tôi thiếu thốn thứ gì ư?

- Phải, mi còn cần gì nữa? Mi đã lãnh phần bánh chưa?

- Rồi, thưa chỉ huy.

- Đã lãnh phần thịt chưa?

- Rồi, thưa chỉ huy.

- Phần rượu?

- Rồi, thưa chỉ huy.

- Mi không có chỗ nghỉ ngơi hay sao?

- Không.

- Vậy thì nói đi: Mi còn đòi hỏi điều gì nữa? Mi có muốn gì? Mi lẩm bẩm như vậy là vì sao?

- Là vì chúng tôi chiến đấu chống lại đức vua của chúng tôi, đối với một chiến sĩ Pháp, điều đó không thể chấp nhận được.

- Như vậy mi muốn phục vụ đức vua?

- Đúng vậy.

- Mi muốn về với vua của mi chứ?

- Phải! - Tên quân nói, tưởng rằng qua vẻ bình thản của Richon, vấn đề sẽ kết thúc một cách giản dị là loại y ra khỏi hàng ngũ quân đội của hoàng thân.

- Được lắm. - Richon nói và nắm lấy cổ áo của tên quân - Nhưng vì đã đóng cửa thành rồi nên mi chỉ còn có một con đường này thôi.

- Đường nào? - Tên quân hoảng sợ hỏi.

- Đây! - Richon nói và đưa cánh tay hộ pháp của mình lên, nhấc bổng hắn và ném qua tường thành.

Tên quân hét lên một tiếng, may mà hắn rơi vào hào đầy nước.

Sau hành động quyết liệt đó là một cảnh thinh lặng hoàn toàn. Richon tưởng rằng đã dẹp được ý tưởng phản kháng và giống như một con bạc chơi nước liều, ông quay về phía người của mình.

- Bây giờ, ai muốn theo nhà vua thì cứ nói, ta sẽ cho những kẻ đó ra khỏi đây như ý hắn muốn.

Khoảng một trăm tên la lên:

- Phải, phải, chúng tôi thề là những người trung thành với đức vua và chúng tôi muốn ra khỏi đây!...

- À! À! - Richon nói, hiểu rằng đây không phải là những ý kiến riêng lẻ mà là một cuộc nổi dậy toàn diện đang bắt đầu hình thành - À! Đây lại là một chuyện khác, ta tưởng rằng chỉ phải đối phó với tên ương ngạnh, bây giờ thì ta mới rõ là phải đối đầu với năm trăm tên hèn nhát.

Richon đã sai khi lên án chung như vậy, chỉ có khoảng một trăm tên nói thôi, những người còn lại đều im lặng nhưng vì họ bị vơ đũa trong câu kết tội của Richon nên đến phiên họ cũng lẩm bẩm.

- Nào! - Richon bảo - Không nên nói cùng một lúc như vậy, nếu ở đây có một viên sĩ quan muốn phản bội lời thề thì hãy ra thay mặt tất cả mà lên tiếng, người đó có thể tự do nói.

Thế là Ferguzon bước một bước ra khỏi hàng ngũ và chào viên chỉ huy một cách hết sức là lịch sự.

- Thưa chỉ huy! - Y nói - Ông đã được biết ý nguyện của đội quân, ông chống lại hoàng thượng, đức vua của chúng tôi, thế nhưng phần lớn trong chúng tôi không được biết khi chiêu mộ, rằng chúng tôi chiến đấu chống một kẻ thù như vậy. Một trong những kẻ thù dũng cảm có mặt ở đây, bị ép uổng trong chính kiến của mình, rất có thể đang giữa trận chiến, lầm lẫn hướng súng của mình và cho ông một viên đạn vào đầu. Nhưng chúng tôi là những chiến sĩ thực sự chứ không phải là một tên hèn nhát như ông vừa nhầm lẫn mà nói ra. Vậy đây là ý kiến của tôi cùng các bạn hữu của tôi mà tôi xin được trình bày hết sức là lễ độ: Hãy cho chúng tôi về với vua của chúng tôi.

Bài diễn văn được đón tiếp với những tiếng hò reo nổi lên khắp nơi, chứng tỏ rằng ý kiến của viên trung úy nếu không phải là của tất cả đội quân phòng thủ thì cũng là của một số đông. Richon hiểu rằng mình đã thua.

- Ta không thể nào chống cự một mình ta. - Ông nói - Và ta cũng không muốn đầu hàng, vì chiến sĩ của ta đã rời bỏ ta, vậy ai đó hãy đứng ra mà điều đình tùy theo ý mình, nhưng kẻ đó không phải là ta. Miễn là người còn trung thành với ta được khỏi tội, đó là tất cả những gì mà ta mong muốn. Vậy ai sẽ là người đứng ra điều đình?

- Tôi xin lãnh trách nhiệm, thưa chỉ huy, nếu ông bằng lòng và nếu bạn hữu của tôi tin tưởng vào tôi.

- Phải, phải lắm, trung úy Ferguzon! Trung úy Ferguzon! - Năm trăm cổ họng cùng la to, trong đó có thể nhận ra tiếng của Barrabas và Carrotel.

- Vậy ông sẽ nhận lãnh việc đó! - Richon nói - Ông hoàn toàn tự do ra vào Vayres tùy ý ông.

- Chỉ huy có cần dặn dò gì thêm không? - Ferguzon hỏi.

- Tự do cho quân lính của ta.

- Còn với ông?

- Không gì cả.

Một thái độ quên mình như vậy lẽ ra đã làm cho những kẻ lầm lạc phải hồi tâm, nhưng họ không chỉ lầm lạc, họ đã bị mua chuộc.

- Phải, phải, tự do cho chúng tôi. - Họ kêu lên.

- Xin chỉ huy yên tâm. - Ferguzon nói - Tôi sẽ không quên ông trong bản điều đình.

Richon buồn bã mỉm cười, nhún vai, trở về chỗ ở của mình và đóng cửa phòng lại.

Ferguzon liền qua quân đội bên kia. Thế nhưng ông De La Meilleraye không muốn làm gì khi chưa có lệnh của hoàng hậu, nhưng hoàng hậu đã rời ngôi nhà nhỏ của Nanon để, như chính miệng bà nói, khỏi phải chứng kiến cảnh nhục nhã của quân đội, và rời đến tòa thị sảnh của thành phố Libourne.

Bởi vậy, ông giao cho hai tên lính canh giữ Ferguzon, còn mình lên ngựa và chạy đến Libourne. Ông trông thấy ngài De Mazarin và thông báo tin mừng với ông này, nhưng ngay lời nói đầu tiên của vị thống chế, vị hồng y đã chặn ông lại với nụ cười quen thuộc của mình.

- Chúng ta đã biết điều đó rồi, thưa ngài thống chế, và vấn đề đã được thu xếp từ tối hôm qua. Ông hãy điều đình với viên trung úy Ferguzon, nhưng với Richon thì ông chỉ hứa miệng thôi.

- Sao? Tại sao lại chỉ hứa miệng? - Viên thống chế hỏi - Nhưng khi tôi đã nói ra rồi thì nó cũng đánh giá bằng một bản văn tự chứ?

- Cứ làm như tôi nói đi, ngài thống chế, tôi đã nhận được từ đức thánh cha những sự khoan dung đặc biệt cho tôi được phép giải lời hứa của bất kỳ ai.

- Có thể lắm, nhưng những sự khoan dung đó đâu có ăn nhập gì đến các vị thống chế của nước Pháp.

Mazarin mỉm cười và ra hiệu cho vị thống chế rằng ông có thể trở về trại quân.

Viên thống chế làu bàu quay trở về, giao cho Ferguzon một bản ân xá cho y và quân lính, còn với Richon, ông chỉ hứa miệng.

Ferguzon trở về thành thông báo với Richon những gì đã xảy ra và cả lời hứa suông của ngài thống chế. Hai giờ sau, khi Richon vừa trông thấy qua cửa sổ phòng mình đoàn viện binh do Ravailly chỉ huy, thì người ta vào phòng ông và bắt ông theo lệnh của hoàng hậu.

Gương mặt của người chỉ huy dũng cảm lộ vẻ hài lòng. Nếu ông tự do, phu nhân De Condé có thể nghi ngờ ông đã phản bội, còn bị bắt thì cảnh giam giữ sẽ minh chứng cho ông.

Chính với niềm hy vọng đó, mà ông đã không bỏ đi.

Thế nhưng người ta không chỉ lấy kiếm của ông, như ông thoạt nghĩ, mà sau đó bốn người, đang đứng đợi sẵn ngoài cửa sổ, đổ xô đến và trói giật tay ông ra sau lưng.

Đối lại cách xử sự tàn bạo đó, Richon chỉ có một thái độ bình thản và nhẫn nhục. Richon được dẫn đến Libourne và đưa đến trình diện trước hoàng hậu, bà nhìn ông với con mắt thật cao ngạo, còn đức vua thì nhìn ông đầy hung dữ, và ngài Mazarin thì bảo ông.

- Ông chơi canh bạc lớn đấy, ông Richon.

- Và tôi đã thua, phải không thưa đức ông? Bây giờ vấn đề là biết chúng ta đã đặt cược cái gì?

- Tôi e rằng ông đã ném đầu mình ra mà đặt cược đấy. - Mazarin nói.

- Hãy nói với ông D Epernon là đức vua muốn gặp ông ấy. - Hoàng hậu nói - Còn người này sẽ ở đây và chờ bản án dành cho hắn.

Và bà nắm tay vị vua trẻ bước ra ngoài, với một điệu bộ khinh miệt kiêu kỳ, theo sau là ngài Mazarin cùng đám cận thần.

Đúng là ngài D Epernon đến đã được một giờ rồi, nhưng sự thăm viếng đầu tiên của ông là dành cho Nanon. Ông đã được biết Canolles phòng thủ Saint - Georges kiên cường, và là một người luôn tin tưởng vào người tình của mình, nên ông đã khen ngợi nàng về hành động dũng cảm của ông anh yêu quý một người mà theo như ông thú nhận một cách thật thà, có một bề ngoài chẳng lấy gì làm tài ba và cao thượng đến như vậy.

Nanon đang bận tâm đến một điều khác để còn nghĩ đến chuyện cười thầm về điều hiểu lầm kia. Vấn đề bây giờ không chỉ liên quan đến hạnh phúc của nàng mà còn là tự do cho người yêu. Nanon đang yêu Canolles đến mức mù quáng để tin vào một hành động dối trá của chàng, dù rằng đôi khi ý nghĩ ấy cũng thoáng qua đầu óc nàng. Khi chàng quan tâm lo lắng đến việc đưa nàng ra khỏi thành, nàng chỉ cho đó là một sự săn sóc đầy thương yêu, nàng tin chàng đã bị bắt giam giữ, nàng chỉ còn biết khóc và mong chờ đến lúc nàng có thể, nhờ ông D Epernon, giải thoát cho chàng.

Bởi vậy, sau mười lá thư gởi cho ngài công tước yêu dấu, nàng đã dùng hết quyền lực của mình hối thúc ông quay về.

Cuối cùng, ông đã trở về, và Nanon trình lên ông lời khẩn nguyện của mình, xin ông cứu thoát người anh yêu quý càng sớm càng tốt khỏi tay kẻ thù, hoặc nói đúng hơn là khỏi tay phu nhân De Cambes, bởi vì nàng tin rằng thực sự Canolles không bị nguy hiểm nào hơn là ngày càng trở nên say đắm nữ tử tước. Hiểm nguy đó, đối với Nanon là hiểm nguy hàng đầu. Và nàng chắp hai taylại cầu xin ngài D Epernon.

- Vừa đúng lúc. - Ngài công tước trả lời - Ta mới được tin rằng tổng đốc thành Vayres đã bị bắt giữ. Được lắm! Chúng ta sẽ đổi y với anh Canolles của nàng.

- Ôi! Đây là một ân huệ bởi trời! - Nanon kêu lên.

- Em yêu quý anh trai đến thế nào Nanon?

- Hơn cả cuộc đời của em nữa.

- Thật chẳng hiểu tại sao trước kia em không nói cho ta biết, cho đến ngày mà ta đã ngu ngốc đi...

- Như vậy, rồi sao, thưa đức ông?... - Nanon cắt ngang.

- Như vậy, ta sẽ trao trả tổng đốc thành Vayres cho phu nhân De Condé, họ sẽ trả Canolles lại cho chúng ta, trong chiến tranh chuyện này vẫn thường xảy ra, chỉ giản dị là một sự trao đổi.

- Này, nhưng mà có khi phu nhân De Condé đánh giá Canolles cao hơn một sĩ quan thường thì sao?

- Nếu vậy, thì thay vì một tên sĩ quan, chúng ta sẽ trả lại cho bà ấy hai, hoặc ba, người ta sẽ thu xếp sao cho nàng được hài lòng, hiểu không người đẹp của ta? Và khi anh chàng chỉ huy Saint-Georges trở về Libourne, chúng ta sẽ ăn mừng anh ta.

Nanon không cảm thấy vui vẻ gì. Chiếm lại được Canolles đấy là giấc mơ nóng bỏng nhất của cuộc sống hiện tại. Nhưng ngài D Epernon sẽ nói gì đây khi ngài thấy rằng không phải là một Canolles mà ngài đã biết mặt, điều này thì nàng rất lo. Một khi Canolles trở về, nàng sẽ bảo đây là tình nhân của nàng, nàng sẽ nói trước mặt mọi người, và sẽ nói thật lớn!

Mọi việc mới đến đây thì người liên lạc của hoàng hậu bước vào.

- Đấy, Nanon yêu quý, thật vừa đúng lúc, ta sẽ đến gặp hoàng hậu và sẽ mang về cho em văn bản trao đổi.

- Như vậy anh trai của em sẽ có mặt ở đây?...

- Có lẽ ngày mai. - Ngài công tước nói.

- Thế à! - Nanon kêu lên - Xin ngài đừng chậm trễ một giây nào cả. Ôi! Ngày mai, ngày mai, cầu cho được như vậy.

- Một con người tốt bụng. - Ngài công tước lẩm bẩm khi bước ra ngoài.

Ngài D Epernon bước vào phòng hoàng hậu khi bà đang giận dữ vô cùng và vì vậy, vốn là người hào hoa đã quen với nụ cười của bà, ông lại được đón tiếp như một tên dân giả thành Bordeaux nổi loạn.

Ngài D Epernon kinh ngạc nhì hoàng hậu, bà không đáp lại lời chào của ông, và mày cau lại, bà nhìn ông với tất cả uy quyền vương giả của mình.

- À! À! Ông đó ư, ông công tước? - Cuối cùng bà nói sau một hồi lâu im lặng - Hãy đến gần đây để tôi có lời khen ông về cách ông bổ nhiệm người của ông.

- Tâu hoàng hậu, tôi đã làm gì kia? - Ngài công tước hỏi, hoàn toàn ngạc nhiên - Có chuyện gì xảy ra vậy?

- Vấn đề là ông đã bổ nhiệm lầm tổng đốc thành Vayres, một kẻ đã nổ súng thần công vào đức vua, có vậy thôi.

- Tôi ư, thưa hoàng hậu! - Ngài công tước kêu lên - Chắc chắn là người đã lầm lẫn rồi, không phải tôi đã bổ nhiệm tổng đốc thành Vayres. Dẫu sao thì, tôi cũng không được biết điều này.

Ngài D Epernon lấy lại bình tĩnh, bởi vì lương tâm đang trách móc ông đã không tự mình bổ nhiệm.

- À! Lại như vậy nữa sao! - Hoàng hậu nói - Có lẽ ông Richon đã không do ông bổ nhiệm à?

Ngài công tước, vốn biết tài năng của Nanon trong việc chọn lựa người nào vào chức vụ, nên liền lấy lại bình tĩnh.

- Tôi không nhớ là đã bổ nhiệm ông Richon. - Ông nói - Nhưng nếu có chuyện đó thì Richon phải là một người trung thành với đức vua.

- Hừ! Ông nói Richon là một người trung thành của đức vua, trung thành mà chưa được ba ngày, đã giết của ta mất năm trăm người.

- Tâu hoàng hậu. - Ngài công tước lo lắng nói - Nếu có chuyện đó, tôi xin thú nhận rằng tôi đã có lỗi. Nhưng trước khi xét xử tôi, xin hãy để tôi xác minh được điều này.

Hoàng hậu làm một cử chỉ để giữ công tước lại, nhưng sau đó bà nghĩ lại và để ông đi.

- Được, cứ đi đi! - Bà nói - Và khi ông mang lại chứng cớ của ông thì ta sẽ đưa ra chứng cớ của ta.

Ngài D Epernon bước ra ngoài và chạy không nghỉ đến nhà Nanon.

- Sao? - Nàng nói - Ngài đã đem về cho em văn bản trao đổi đấy ư?

- À, phải lắm! Đúng là chuyện đó. - Ngài công tước trả lời - Hoàng hậu đang giận dữ đấy.

- Tại sao ngài lại giận dữ?

- Bởi vì em hoặc là ta đã bổ nhiệm ông Richo làm tổng đốc thành Vayres và viên tổng đốc này hình như đã giết mất của chúng ta năm trăm binh lính.

- Richon! - Nanon lặp lại - Em không biết người đó.

- Cả tôi cũng vậy.

- Nếu vậy, ngài cứ nói thẳng với hoàng hậu rằng ngài lầm rồi.

- Nhưng biết đâu chính nàng lại là kẻ lầm lẫn?

- Hãy khoan đã, em không muốn làm một điều gì đáng phải chê trách, để em coi lại.

Và Nanon trở vào phòng làm việc của mình, xem lại sổ sách, không có tên Richon.

- Ngài có thể về thông báo lại với hoàng hậu rằng ngài đã lầm lẫn. - Nanon bảo với ngài công tước.

Ngài công tước lại chạy vội đến tòa thị sảnh.

- Tâu hoàng hậu! - Ông kiêu hãnh thưa với bà - Tôi hoàn toàn vô tội trước điều mà người ta gán cho tôi. Lệnh bổ nhiệm Richon là do các cận thần của người ta đưa ra.

- Thế cận thần của ta ký tên D Epernon hay sao?

- Có chuyện như vậy à?

- Có thể lắm bởi vì chữ ký đó nằm dưới lệnh bổ nhiệm của ông Richon.

- Không thể được, thưa hoàng hậu. - Ông công tước trả lời, với một giọng yếu đi của một người đã bắt đầu thiếu tự tin.

Hoàng hậu nhún vai.

- Không thể được? - Bà nói - Đây, đọc đi!

Và bà lấy trên bàn một tờ bổ nhiệm thư trao cho ông.

Ngài công tước đỡ lấy, đọc vội vã, xem xét từng nếp gấp của tờ giấy, từng chữ, và tỏ ra sửng sốt, một kỷ niệm khủng khiếp trở lại tâm trí ông.

- Tôi có thể gặp ông Richon đó được không ạ? - Ông hỏi.

- Được thôi. - Hoàng hậu nói - Ta đã bảo ở lại nơi phòng bên để sẵn sàng hầu ông.

Rồi quay lại những người lính gác đang chờ lệnh nơi cửa.

- Hãy dẫn tên khốn kiếp ấy vào đây. - Bà nói.

Lính gác trở ra và một lát sau, Richon, tay trói quặt sau lưng, được dẫn vào. Ngài công tước bước đến và nhìn đăm đăm vào người tù binh, Richon chống đỡ cái nhìn đó với vẻ nghiêm nghị thường lệ của mình. Và vì trên đầu ông đang đội nón, một tên lính gác đưa tay hất cái nón rớt xuống đất.

Viên tổng đốc thành Vayres không tỏ thái độ gì trước hành động láo xước đó cả.

- Hãy khoác lên vai y một chiếc áo choàng, và cho y đeo mặt nạ vào. - Ngài công tước nói - Và hãy lấy cho tôi một cây nến.

Lính gác tuân theo hai lệnh đầu. Hoàng hậu kinh ngạc trước những sự chuẩn bị đó. Ngài công tước đi vòng quanh Richon, nhìn ông hết sức chăm chú, cố gắng nhớ lại mọi kỷ niệm cũ và hình như vẫn còn nghi ngờ.

- Hãy đưa cho tôi một cây nến. - Ông nói.

Cây nến được đem đến. Ngài công tước đưa tờ bổ nhiệm thư đến gần ánh sáng, và do sức nóng của ngọn lửa, một hình thập tự hiện lên bên dưới chữ ký nhờ một thứ mực hóa học.

Nhìn thấy dấu hiệu đó, trán của vị công tước dãn ra, và ông kêu lên:

- Tâu hoàng hậu, đúng là tờ bổ nhiệm này đã do tôi ký, nhưng không phải là cho ông Richon hoặc bất cứ ai khác, trên này đã dùng một cái bẫy để cướp nó của tôi. Tuy nhiên, trước khi trao tờ khống chỉ này, tôi đã làm một dấu hiệu riêng như người có thể nhìn thấy đây, đây là một bằng chứng tố cáo tên tội phạm. Xin hãy nhìn đây.

Hoàng hậu giật lấy tờ giấy và nhìn vào đó trong khi ngài D Epernon đưa ngón tay chỉ dấu thập tự.

- Tôi không hiểu gì về lời ngài tố cáo tôi. - Richon chỉ nói vậy.

- Sao? - Ngài công tước kêu lên - Ngươi không phải là tên mang mặt nạ mà đã giao tờ giấy trên sông Dordogne đó sao?

- Chưa bao giờ tôi được dịp tiếp xúc với ông trước ngày hôm nay, chưa bao giờ mang mặt nạ tại dòng sông Dordogne. - Richon lạnh lùng nói.

- Nếu không phải là ngươi, thì là một kẻ đã được ngươi cử đến.

- Tôi không được lợi lộc gì đâu khi giấu sự thật cả. - Richon vẫn nói với một giọng bình tĩnh - Tờ bổ nhiệm mà ông đang cầm, thưa công tước, là do phu nhân Condé trao cho tôi, chính từ tay của ngài De La Rochefoucauld, tên tôi đã được điền vào đó do tay ông Lenet, mà có lẽ ngày cũng biết nét chữ. Còn việc bằng cách nào mà tờ giấy lọt vào tay phu nhân De Condé. Làm sao mà ngài De La Rochefoucauld có được nó thì tôi hoàn toàn không được biết, mà tôi cũng không quan tâm đến.

- À, ông cho là như vậy à? - Ông công tước nói với một giọng diễu cợt.

Và đến bên hoàng hậu, ông kể nhỏ vào tai bà câu chuyện dài dòng, mà bà chăm chú lắng nghe: sự tố giác của Cauvignac và cuộc gặp gỡ trên sông Dordogne, và vì hoàng hậu là phụ nữ nên hoàn toàn thông cảm với lòng ghen tuông của ông.

Và khi ông đã kể xong.

- Đây là một hành động bỉ ổi ti tiện cộng với tội phản nghịch. - Bà nói - Có vậy thôi, kẻ nào đã không do dự khi chống lại đức vua của mình thì có ngần ngại gì khi bán rẻ bí mật của một người phụ nữ.

"Bọn họ nói cái quái gì vậy!" Richon lẩm bẩm, vừa cau mày, bởi vì không thể nghe toàn bộ để hiểu được câu chuyện, ông cũng nghe khá đủ để đoán được rằng danh dự của mình đã bị xúc phạm, hơn nữa hai cặp mắt nảy lửa của hoàng hậu và của ngài D Epernon chẳng hứa hẹn điều gì tốt lành, và dù có dũng cảm đến đâu, hai vẻ mặt đầy đe dọa không phải là không làm cho ông lo lắng mặc dù khó đoán được qua bề ngoài bình tĩnh kia, trong bụng ông đang nghĩ gì.

- Phải đem y ra xử. - Hoàng hậu nói - Hãy cho nhóm họp tòa án quân sự, ông D Epernon, ông sẽ chủ trì cuộc xử án, vậy hãy mau chọn những người phụ tá đi.

- Tâu hoàng hậu! - Richon nói - Không cần phải họp tòa án quân sự, không cần phải xử án. Tôi là tù binh danh dự của ngài De La Meilleraye, tôi là tù binh tự nguyện, và bằng chứng là tôi có thể bỏ chạy khỏi Vayres cùng với binh sĩ của tôi thế nhưng tôi đã không làm như vậy.

- Ta không hiểu gì về những chuyện đó. - Hoàng hậu nói và đứng dậy ra khỏi phòng - Nếu ngươi có những lý lẽ tốt, thì hãy đưa ra trước các vị quan tòa đi. Này công tước, cho xử trong phòng này được chứ?

- Vâng, thưa hoàng hậu. - Ông này trả lời, và liền đó ông ta chọn mười hai viên sĩ quan để thành lập một tòa án.

Richon trả lời đầy đủ.

- Ông bị buộc tội phản nghịch vì đã bắn thần công vào binh sĩ của đức vua. - Viên thơ lại nói - Ông có thú nhận mình đã phạm tội đó không?

- Chối từ là chối điều hiển nhiên, vâng, thưa ông tôi đã bắn vào binh sĩ của nhà vua.

- Ông lấy quyền gì chứ?

- Đó là quyền chiến tranh thôi, trong một trường hợp tương tự ngài De Contim, ngài De Beaufort, ngài D Elboeuf và tất cả mọi người đều sử dụng đến quyền đó.

- Quyền đó không có thưa ông, bởi vì đó chẳng qua là một hành động nổi loạn.

- Thế nhưng viên trung úy của tôi đã sử dụng quyền hạn đó để ra đầu hàng. Tôi xin nêu lên hành động đầu hàng này.

- Đầu hàng! - Ngài D Epernon mỉa mai nói - Đầu hàng! Một người như ông lại dám thương lượng với một thống chế nước Pháp hay sao?

- Tại sao không? - Richon nói - Bởi vì chính viên thống chế ấy đã điều đình với tôi.

- Vậy hãy đưa văn bản đầu hàng ra đây cho mọi người có thể chứng thực giá trị của nó.

- Chúng tôi chỉ thương lượng bằng lời thôi.

- Hãy đưa người chứng ra.

- Tôi chỉ có một người chứng.

- Ai?

- Chính ngài thống chế.

- Hãy cho gọi thống chế đến. - Ngài công tước nói.

- Vô ích. - Hoàng hậu mở cánh cửa nơi mình đang ngồi và nói - Ông thống chế lên đường đã được hai tiếng đồng hồ rồi, ông ấy đang tiến về Bordeaux với đội quân của chúng ta.

Rồi bà đóng cửa lại.

Sự xuất hiện đó làm cho mọi người lạnh gáy, bởi vì nó buộc các ngài quan tòa phải kết án Richon. Người tù binh mỉm cười chua chát:

- À! - Ông nói - Đây là danh dự mà ngài De La Meilleraye đặt vào lời nói của mình! Ông nói đúng lắm, thưa ông. - Richon quay về phía ngài D Epernon nói tiếp - Tôi đã dại dột mà đi thương lượng với một viên thống chế của nước Pháp.

Kể từ khi đó, Richon giam mình trong một thái độ im lặng hoàn toàn, và dù có hỏi ông câu gì đi nữa, ông cũng không trả lời.

Điều này khiến cho cuộc xử án trở nên đơn giản hơn, và những thủ tục còn lại kéo dài không đến một giờ đồng hồ. Người ta chẳng viết gì bao nhiêu và nói còn ít hơn. Viên thư lại đề nghị kết án tử hình, và sau một dấu hiệu của ngài D Epernon, tất cả hội đồng xử án cùng đồng ý với án tử hình.

Richon nghe bản luận án đó tưởng chừng ông chỉ là một khán giả và vẫn thản nhiên và câm lặng, ông bị giao ngay cho viên pháp quan của quân đội.

Còn về phần ngài công tước D Epernon, ông qua gặp hoàng hậu, bà đang hết sức vui vẻ và mời ông dùng bữa tối với bà. Ngài D Epernon vội vã nhận lời, ông đã tưởng rằng mình bị thất sủng, và quay về báo với Nanon rằng ông vẫn được hoàng hậu tin tưởng và trọng dụng.

Ông thấy nàng đang ngồi trên một chiếc ghế dài, bên cửa sổ nhìn xuống quảng trường của Libourne.

- Sao! - Nàng nói - Ngài đã khám phá ra được điều gì chưa?

- Ta đã khám phá ra tất cả. - Ngài công tước nói.

- Thế à! - Nanon lo lắng nói.

- Phải, trời ạ! Em có nhớ lá thư tố giác em mà ta đã ngu ngốc mà tin vào không?

- Thì sao?

- Em còn nhớ tờ khống chỉ mà tên khốn kiếp đã đòi ta không?

- Có, rồi sao nữa?

- Tên khốn kiếp đó đang ở trong tay chúng ta, em à!

- Thế à! - Nanon hoảng sợ kêu lên, bởi vì nàng biết rằng kẻ đó là Cauvignac, và dù nàng không yêu thương gì ông anh cho lắm, nàng cũng không muốn thấy anh gặp tai họa, vả lại người anh đó có thể thoát khỏi cảnh khó khăn, phun ra một lô chuyện mà nàng muốn giữ trong vòng bí mật.

- Chính hắn, em à! - Ngài D Epernon tiếp tục nói, em có biết không, tên khốn đã dùng tờ khống chỉ đó phong mình làm tổng đốc thành Vayres, nhưng Vayres thất thủ và y đang ở trong tay ta.

Tất cả những chi tiết đó rất hợp với những mưu mô khôn khéo của Cauvignac khiến cho Nanon càng thêm lo âu.

- Còn tên đó... - Nàng nói với một giọng run run - Ngài làm gì với y?

- À, rồi nàng sẽ được chính mắt chứng kiến chúng ta sẽ làm gì hắn. Phải, vừa đúng lúc, em hãy vén màn lên, hoặc là cứ mở hẳn cửa sổ ra đi, hắn là kẻ thù của đức vua và chúng ta có thể nhìn cảnh hắn bị treo cổ.

- Treo cổ? - Nanon kêu lên - Đức ông nói gì kia chứ? Treo cổ tên đó à?

- Phải, kìa em, có thấy cái giá kia không, sợi dây và đám lính đang áp tải hắn đến đó không? À, kia là đức vua cũng ra cửa sổ để xem.

Trái tim của Nanon như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực, nàng đã nhìn thấy rằng người được dẫn đến kia không phải là Cauvignac.

- Nhưng mà - Nanon kêu lên vừa nắm lấy tay của ngài công tước - kẻ khốn khổ này không phải là thủ phạm. Đây có thể là một chiến sĩ dũng cảm, một con người lương thiện, biết đâu ngài đang sắp sửa giết hại một người vô tội!

- Không đâu! Không đâu! Em lầm to rồi, hắn là một kẻ chuyên giả mạo và vu cáo. Vả lại, dù cho hắn chỉ là tổng đốc thành Vayres đi chăng nữa thì hắn cũng là một tên phản quốc, điều đó khá đủ rồi.

- Nhưng y lại không được lời hứa của ông De La Meilleraye hay sao?

- Hắn nói nhưng ta không tin.

- Vậy tại sao ngài thống chế lại không làm chứng trước tòa án về điều quan trọng đó?

- Ông ấy lên đường hai tiếng đồng hồ trước khi hắn được đưa ra trước tòa án.

- Ôi, lạy Chúa! Ôi, lạy Chúa! Ngài ơi, em có linh cảm rằng đây là một người vô tội. - Nanon kêu lên - Và cái chết của người đó sẽ mang tai họa đến cho chúng ta. Ôi, thưa ngài, ngài đã từng ban cho em ân huệ là đừng giết người đó.

- Không thể nào được em à, chính hoàng hậu đã kết án y và không ai có thể nói lại được gì cả.

Nanon thốt ra một tiếng thở dài chẳng khác gì tiếng rên rỉ.

Ngay khi đó Richon đã đến bên dưới nhà lồng chợ, vẫn bình thản và câm lặng, ông được dẫn đến cái giá có cột sợi dây, một cây thang đã được dựng sẵn. Richon bước lên cây thang với bước chân vững vàng, con mắt lạnh lùng thản nhiên của ông nhìn thẳng vào đám đông. Viên pháp quan quàng dây vào cổ ông, và một người đọc lớn tiếng bản án, rằng đức vua xử tử ông Richon về tội man trá, phản bội và lỗ mãng.

- Vào thời đại chúng ta - Richon nói - có lẽ nên là một tên lỗ mãng như ta còn là một thống chế nước Pháp.

Vừa nói xong mấy tiếng đó, chân ông hụt đi và thân thể ông lơ lửng trong khoảng không.

Cả đám đông vội vàng tản mát trong một mỗi kinh hoàng bất chợt và chẳng có một tiếng tung hô: "Vạn tuế đức vua!" nào vang lên, mặc dù mọi người đều thấy có đức vua và hoàng hậu đều đang ngự nơi cửa sổ. Nanon giấu mặt vào hai bàn tay, nép mình vào trong một góc phòng.

- Đấy! - Ngài D Epernon nói - Dù em có nghĩ sao đi nữa Nanon à, ta vẫn tin rằng cuộc hành hình này sẽ là cái gương cho mọi người, không biết đám dân Bordeaux sẽ hành động như thế nào khi thấy ta treo cổ một tên tổng đốc của chúng như vậy.

Khi nghĩ đến hành động trả thù có thể có của họ, Nanon há miệng ra để nói, nhưng nàng chỉ có thể kêu lên một tiếng khủng khiếp và đưa hai tay lên cao như để khẩn cầu cái chết của Richon sẽ không bị trả thù, và tưởng chừng như mọi sức lực đều mất cả, nàng ngã lăn ra sàn nhà.

- Kìa, kìa! - Ngài công tước kêu lên - Em làm sao vậy Nanon? Kìa hãy tỉnh dậy đi, ôi trời ơi, nàng bất tỉnh rồi thế mà mấy tên dân Agen ấy lại bảo là nàng lạnh lùng không biết cảm xúc là gì. Người hầu đâu, nhanh lên!

Và không thấy ai chạy đến sau tiếng gọi của mình, ngài công tước đành phải tự mình chạy tìm những thứ cần thiết. Đám người hầu có lẽ đang bận xem cảnh tượng đặc biệt không mất tiền mà đức vua đã rộng rãi ban cho họ.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 41

Khi tấn bi kịch ở Libourne mà chúng ta đã được biết vừa hoàn tất, thì phu nhân De Cambes đang ngồi viết cho Canolles lá thư sau đây:

"Người yêu quý, thêm một lần chậm trễ nữa. Khi em toan nói ra tên ông với phu nhân quận chúa và xin bà chấp thuận mối lương duyên của chúng ta thì tin Vayres đầu hàng vừa đến và khiến em không thể nào nói thêm được nữa, nhưng em biết rằng ông đang đau khổ và em không đủ sức để chịu đựng cả nỗi đau của em cũng như của ông. Chiến thắng hoặc là những mặt trái của cuộc chiến cay nghiệt này có thể sẽ đưa chúng ta đi quá xa nếu như chúng ta không tìm cách vượt qua tình thế này... Ngày mai, hỡi người yêu quý, ngày mai, đến bảy giờ chiều, em sẽ là vợ của ông.

Đây là kế hoạch hành động mà xin ông hãy tuân theo, ông cần phải tuân theo mọi điểm.

Sau bữa trưa, ông sẽ đến chơi nhà phu nhân De Lalasne. Từ khi em giới thiệu ông với bà, bà rất quý ông. Mọi người sẽ chơi bài, ông hãy cùng chơi với họ, thế nhưng đừng theo về một phe nào lâu dài, chiều đến, hãy tách ra khỏi đám bạn của ông. Khi nào ông chỉ còn lại một mình, ông sẽ thấy có người liên lạc đến gần, sẽ gọi ông như có một công việc khẩn cấp nào đó. Dù cho đó là ai đi nữa, ông cũng cứ tin tưởng đi theo bởi vì đó là người của em, và nhiệm vụ của người đó là dẫn ông đến nơi em đang chờ.

Em muốn nói rằng nghi lễ sẽ được cử hành tại nhà thờ dòng Carmen, nơi em đã có bao nhiêu là kỷ niệm êm đềm, nhưng em chưa dám hy vọng, thế nhưng điều đó có thể được nếu người ta bằng lòng đóng cửa nhà thờ lại cho chúng ta.

Trong khi chờ đợi giây phút đó, hãy xử sự lá thư này như đã xử sự với bàn tay của em khi em quên rút về. Hôm nay em hẹn ngày mai, và ngày mai, lời hẹn ấy sẽ là mãi mãi!"

Canolles đang ở trong một tâm trạng âu sầu khi nhận được lá thư ấy, suốt cả ngày hôm qua và vả buổi sáng hôm ấy chàng không được nhìn thấy phu nhân De Cambes mặc dù chàng đi ngang qua dưới cửa sổ nhà nàng có đến mười lần. Thế là trong tâm hồn của chàng trai si tình này sinh phản ứng thường tình, chàng lên án tử tước phu nhân là đỏng đảnh, chàng nghi ngờ tình yêu của mình, không cố tình, nhưng chàng lại nhớ đến Nanon, tốt bụng, tận tụy, đầy nhiệt tình, luôn luôn đề cao cái tình yêu mà Claire hình như đã cho là một điều xấu hổ. Và chàng thở dài, trái tim đau khổ do dự giữa một mối tình thỏa mãn không thể nào tắt hẳn và một mối tình khao khát không thể nào thỏa mãn được. Lá thư của nàng tử tước đến quyết định phần thắng về nàng.

Canolles đọc đi đọc lại lá thư, như Claire đã tiên đoán, chàng hôn nó có đến hai mươi lần. Và càng suy nghĩ thật lâu, Canolles không thể nào tự giấu mình rằng mối tình chàng dành cho nàng tử tước đã trở nên vấn đề quan trọng nhất trong cuộc đời chàng. Với những người phụ nữ khác, tình cảm đó luôn luôn mang một dáng dấp khác và nhất là một kết cục khác. Canolles đã luôn đóng vai trò một kẻ may mắn, một kẻ thắng thế, và gần như vẫn dành cho mình cái quyền thiếu chung thủy. Trái lại, với phu nhân De Cambes, chính chàng lại cảm thấy mình lệ thuộc vào một quyền lực mạnh hơn mà chàng cũng không tìm cách chống lại, bởi vì chàng cảm thấy cảnh nô lệ của hôm nay đối với chàng nhẹ nhàng hơn cả quyền lực của mình trước kia. Và trong những khoảnh khắc nản chí khi chàng có những nghi ngờ về sự hiện diện của tình cảm nơi Claire, vào những giờ phút trái tim đau đớn như co lại với chính mình và cùng với ý nghĩ làm tăng thêm những đau khổ, chàng buộc phải thú nhận, rằng một năm trước đây chàng hoàn toàn không xứng đáng với tình yêu ấy và giờ đây mất tử tước phu nhân, đối với chàng sẽ là một tai họa không thể nào chịu đựng nổi.

Nhưng yêu nàng và được nàng yêu lại, chiếm được trái tim, tâm hồn, thân xác nàng, chiếm được nàng với tất cả tính độc lập của tương lai, bởi vì phu nhân tử tước cũng chẳng đòi hỏi chàng phải tuân theo chính kiến của nàng về chính trị, một tương lai hạnh phúc nhất, một sĩ quan giàu có nhất của quân đội đức vua, bởi vì tại sao lại bỏ qua vấn đề tiền bạc nhỉ? Của cải không làm hỏng gì cả, ở lại phục vụ đức vua nếu ngài ban thưởng xứng đáng cho lòng trung thành rời bỏ quân đội nếu theo như thường tình của các vị quân vương, ngài tỏ ra bạc bẽo, đấy phải chăng là một hạnh phúc vĩ đại nhất, đẹp đẽ nhất, một điều mà ngay cả trong những giấc mơ đẹp nhất chàng cũng không dám tưởng đến.

Nhưng còn Nanon?

A! Nanon! Nanon, đấy là một ân hận âm thầm nhưng ray rứt vẫn luôn ẩn náu trong tận cùng những tâm hồn cao thượng... Chỉ có những trái tim tầm thường mới gây nên những đau khổ mà chính mình lại không cảm thấy đau khổ đó. Nanon, nàng Nanon đáng thương! Nàng sẽ làm gì, sẽ nói gì, sẽ ra như thế nào một khi biết được tin khủng khiếp rằng người tình của nàng trở thành chồng của một kẻ khác?...

Than ôi, nàng sẽ không trả thù đâu, mặc dù nàng có trong tay mọi phương diện và đầy ý nghĩ làm cho Canolles đau đớn nhất... Ôi! Phải chi Nanon sẽ tìm cách trả thù, dù cho bằng một cách nào đó, thì kẻ bạc tình cũng chỉ nhìn thấy nơi nàng một kẻ thù và ít ra cũng sẽ dứt khỏi những mối ân hận.

Thế nhưng Nanon đã không trả lời lá thư mà chàng gửi nàng trong đó bảo nàng đừng viết cho chàng nữa, tại sao nàng lại nghe theo hoàn toàn mọi lời dặn dò của chàng như vậy nhỉ? Quả thật là, nếu muốn nàng đã tìm ra cách gửi cho chàng cả chục lá thư! Vậy mà Nanon không liên lạc với chàng! Ôi, phải chi Nanon đừng yêu chàng nữa.

Và trán của Canolles sầm xuống khi nghĩ rằng có thể nào Nanon không yêu chàng nữa, một điều mới cay nghiệt làm sao! Ngay cả tâm hồn cao thượng nhất vẫn không thoát khỏi tánh kiêu ngạo ích kỷ.

May sao Canolles có một cách để quên tất cả, đó là đọc đi đọc lại lá thư của phu nhân De Cambes. Chàng đọc đi đọc lại, thế là mầu nhiệm xảy ra. Anh chàng si tình của chúng ta nhờ đó có thể quên đi tất cả những gì không liên quan đến hạnh phúc của riêng mình. Để tuân theo mệnh lệnh của người yêu bảo đến nhà bà De Lalasne, chàng ăn mặc thật đẹp, điều này không khó khăn gì với tuổi và vẻ lịch thiệp của chàng, rồi chàng tiến về ngôi nhà của chủ tịch phu nhân vào lúc hai giờ chiều.

Canolles chìm đắm trong hạnh phúc của mình đến nỗi khi đi ngang qua bến cảng, chàng không nhận thấy Ravailly trên một con thuyền chạy hết tốc lực, đang vẫy tay ra hiệu cho chàng. Những con người si tình trong những giây phút hạnh phúc của họ bước với những bước chân nhẹ nhõm tưởng chừng như không chạm mặt đất. Bởi vậy, khi Ravailly cặp bờ thì Canolles đã đi xa rồi.

Vừa đặt chân lên bến, anh chàng ra vài mệnh lệnh ngắn gọn cho những người chèo thuyền, còn mình thì vội bước nhanh đến nhà của phu nhân De Condé.

Bà phu nhân đang dùng bữa khi nghe có tiếng ồn ào ngoài tiền phòng. Bà cho hỏi lý do và được biết đó là nam tước Ravailly mà bà đã gởi đến điều đình với ông De La Meilleraye vừa về tức thời.

- Thưa phu nhân! - Lenet nói - Tôi nghĩ là có lẽ phu nhân nên tiếp người đó ngay bây giờ, dù đó là tin gì đi nữa thì nó cũng rất quan trọng.

Bà quận chúa ra hiệu và Ravailly bước vào, nhưng bộ mặt của chàng ta nhợt nhạt và kinh hoàng đến nỗi khi vừa nhìn thấy, phu nhân đã liên tưởng ngay đến những tin dữ.

- Kìa, đại úy, có chuyện gì vậy? - Bà hỏi.

- Xin phu nhân thứ lỗi cho tôi đã trình diện trong tư thế này, nhưng tôi tin rằng tin tức mà tôi đem về đây không thể nào chịu đựng sự chậm trễ.

- Nói đi, ông đã gặp ông thống chế chưa?

- Thống chế đã từ chối tiếp tôi, thưa phu nhân.

- Thống chế đã từ chối tiếp sứ giả của ta! - Bà quận chúa kêu lên.

- Ôi, thưa phu nhân, đấy chưa phải là hết.

- Có chuyện gì nữa sao? Hãy nói đi, nói đi, ta nghe đây.

- Richon đáng thương...

- Thì sao, ta đã biết rồi, bị bắt làm tù bình... thì chính vì vậy mà ta gởi ông đến để điều đình chuộc lại.

- Mặc dù tôi đã cố phi ngựa nhanh hết sức, tôi cũng đến quá muộn.

- Sao, quá muộn? - Lenet kêu lên - Richon đã gặp tai nạn gì hay sao?

- Ông ấy chết rồi!

- Chết rồi! - Quận chúa kêu lên.

- Người ta đã kết tội ông ấy là phản quốc, ông ấy đã bị kết án và tử hình rồi.

- Kết án! Xử tử! Ôi! Phu nhân có nghe không? - Lenet sững sờ nói - Tôi đã bảo với phu nhân rồi mà!

- Mà ai đã kết án ông ấy? Kẻ nào dám cả gan làm chuyện đó?

- Một tòa án do công tước D Epernon làm chánh án, hoặc nói đúng hơn là do chính hoàng hậu, bởi vậy người ta không chỉ muốn cho Richon chết mà còn làm cho cái chết đó trở nên nhơ nhuốc.

- Sao! Richon ấy à?

- Bị treo cổ, thưa phu nhân! Bị treo cổ như một tên khốn kiếp, như một tên trộm cắp, như một tên sát nhân! Tôi đã thấy xác của ông ấy treo lơ lửng nơi quảng trường của Libourne.

Bà quận chúa đứng bật dậy khỏi ghế. Lenet thốt ra một tiếng đau khổ. Phu nhân De Cambes đứng dậy tự nãy giờ ngã ngồi xuống ghế, đưa tay ôm nơi tim như khi người ta bị một vết thương chí mạng, nàng ngất đi.

- Hãy đưa bà tử tước đi! - Ngài công tước De La Rochefoucauld nói - Hiện giờ chúng ta không rảnh để mà quan tâm đến cảnh các bà xỉu đâu.

Hai phụ nữ đưa bà tử tước ra.

- Đây là một cách tuyên chiến khá gay gắt đấy! - Ngài De La Rochefoucauld lạnh lùng nói.

- Thật là tàn nhẫn! - Lenet nói.

- Thật là phi chính trị! - Công tước nói.

- Ôi! Ta mong rằng chúng ta sẽ trả thù! - Bà quận chúa kêu lên - Bằng một cách thật tàn nhẫn.

- Tôi đã có sẵn kế hoạch! - Phu nhân De Tourville kêu lên, từ nãy giờ bà vẫn chưa nói điều gì - Trả thù, thưa phu nhân, chúng ta hãy trả thù.

- Hãy khoan đã, thưa bà! - Lenet nói - Kìa, sao bà vội vậy, vấn đề này khá nghiêm trọng để chúng ta phải bàn đến một cách kỹ lưỡng.

- Không, thưa ông, trái lại phải ngay bây giờ. - Bà De Tourville nói - Đức vua đã hành động nhanh thì chúng ta cũng phải đáp lại bằng cách hành động cũng nhanh như vậy.

- Kìa, thưa bà! - Lenet kêu lên - Bà nói đến việc đổ máu cứ như là chính hoàng hậu nước Pháp. Ít ra thì cung hãy đợi phu nhân hỏi đến ý kiến bà đã chứ.

- Bà đây có lý. - Viên đội trưởng đội cận vệ nói - Phục thù, đấy là luật của chiến tranh.

- Nào! - Công tước De La Rochefoucauld nói, vẫn bình thản và lạnh lùng - Chúng ta không nên nói nhiều mà mất thì giờ nữa. Tin tức này sẽ lan ra khắp thành phố và trong vòng một giờ nữa thôi, chúng ta sẽ không còn làm chủ cả tình thế, cả tâm tư, cả thần dân. Điều phu nhân phải lo đến vào lúc này là một thái độ quả quyết để mọi người biết rằng phu nhân không thể nào lay chuyển nổi.

- Vậy thì - Phu nhân nói - Tôi để cho ông lo điều đó, và tôi đặt hoàn toàn tin tưởng vào ông để rửa cái nhục này, bởi vì trước khi phục vụ ta, Richon đã thuộc về ông và ông đã giới thiệu người đó đến với ta với tư cách là một người bạn hơn là một kẻ hầu.

- Xin phu nhân cứ an tâm. - Ngài công tước nghiêng mình nói.

Sau đó ông ta đến gần viên đội trưởng đội cận vệ, nói nhỏ vào tai ông này thật lâu, trong khi đó bà phu nhân ra ngoài theo sau là bà De Tourville và Lenet, ông này đau khổ đưa tay vỗ lên trán.

Tử tước phu nhân đang đứng nơi cửa. Khi tỉnh lại, ý nghĩ đầu tiên của nàng là trở về bên phu nhân quận chúa. Nàng gặp bà trên đương đi nhưng với một bộ mặt nghiêm khắc đến nỗi nàng không dám hỏi riêng bà.

- Trời hỡi! Hỡi ơi! Chúng ta sẽ làm gì đây? - Nàng tử tước kêu lên, hai tay chặp lại khẩn cầu.

- Chúng ta sẽ trả thù! - Bà De Tourville oai nghi trả lời.

- Trả thù? Mà bằng cách nào?

- Thưa bà! - Lenet trả lời - Nếu bà nghĩ rằng phu nhân sẽ nghe theo lời bà thì hãy nói với phu nhân đừng dùng đến những tiếng phục thù để phạm thêm một tội ác nào đó.

Rôi ông cũng bỏ đi, để Claire lại trong tâm trạng sợ hãi.

Thật vậy, với linh cảm của mình, hình ảnh của Canolles đột ngột hiện ra trong tâm tư của người thiếu phụ trẻ. Nàng nghe trong tim mình như có một giọng nói nhắc đến người yêu quý ấy, và như thúc giục nàng, nàng bắt đầu nghĩ đến việc thay y phục để đi đến chỗ hẹn thì nhận ra rằng còn ba bốn giờ đồng hồ nữa mới đến giờ hẹn.

Trong thời gian đó Canolles đã đến nhà bà De Lalasne theo lời dặn trong thư. Hôm đó là ngày sinh nhật của ông chủ tịch, và một buổi lễ được tổ chức. Đó là một trong những ngày đẹp nhất trong năm nên mọi người đều ở ngoài vườn và một trò chơi ném vòng được tổ chức trên bãi cỏ rộng. Canolles nhờ tài khéo léo đã mang nhiều lần chiến thắng về cho phe của Canolles. Các bà cười rộ trước sự vụng về của các đối thủ của Canolles và khen ngợi tài khéo léo của chàng. Sau mỗi cú ném, lại vang lên những tiếng vỗ tay kéo dài, những chiếc khăn tay ve vẩy và có khi những bó hoa rời khỏi các bàn tay để lăn trước chân chàng.

Thành công đó không đủ để cuốn hút tâm trí chàng trai khỏi vấn đề đang bận rộn tâm trí chàng, nhưng giúp chàng kiên nhẫn hơn. Và càng đến gần giờ hẹn, mắt của Canolles lại cứ hướng về phía cổng ra vào, nơi chắc chắn là người liên lạc sẽ đến tìm chàng.

Bỗng nhiên, trong khi Canolles đang mừng thầm rằng sẽ không phải chờ đợi lâu nữa thì một tiếng ồn ào khác thường nổi lên giữa đám đông vui vẻ. Canolles nhận thấy rằng đây đó từng đám người nhóm lại với nhau, chuyện trò nho nhỏ và nhìn chàng với một vẻ quan tâm khác lạ và dường như có một điều gì đó đáng ngại. Khi chàng tiến đến gần một nhóm thì những người trong nhóm cố gắng mỉm cười với chàng, nhưng rõ ràng là họ tỏ ra bối rối, nhưng ai không trò chuyện với chàng thì vội lảng ra xa.

Canolles quay lại, chàng nhận thấy rằng dần dần mọi người đều lảng ra hết. Hình như có một tin tức ác nghiệt nào đó vừa loan ra đã mang kinh hoảng đến cho mọi người. Sau lưng chàng, ông chủ tịch De Lalasne đi qua đi lại, một tay chống dưới cằm, một tay đặt lên ngực, vẻ mặt u ám. Bà chủ tịch phu nhân khoác tay người em gái, lựa một lúc không ai nhìn thấy, tiến một bước về phía Canolles, cất giọng nhưng không nói với ai cả, và những câu nói của bà gieo hoang mang vào tâm tư chàng trẻ tuổi.

- Nếu tôi là tù binh chiến tranh dù cho là người tù danh dự đi nữa, vì sợ rằng người ta sẽ không giữ lời hứa với tôi, tôi sẽ nhảy lên một con ngựa tốt, tôi sẽ đến bờ sông, tôi sẽ cho lái thuyền mười đồng vàng, hai mươi đồng, một trăm đồng nếu cần thiết, nhưng tôi sẽ đi khỏi...

Canolles ngạc nhiên nhìn hai người phụ nữ, và cả hai cùng ra một dấu hiệu kinh hoàng mà chàng không tài nào hiểu nổi. Chàng bước tới, toan hỏi hai bà về ý nghĩa của những câu nói vừa rồi, nhưng cả hai cùng bỏ chạy như những bóng ma, một người thì để tay lên miệng ra dấu im lặng, một người đưa cánh tay lên ra hiệu bảo chàng chạy đi.

Ngay khi đó, tên của Canolles vang lên ngoài cổng sắt.

Chàng giật nảy mình, có lẽ người đó gọi là kẻ mà phu nhân De Cambes phái tới. Chàng tiến về phía cổng.

- Ngài nam tước De Canolles có ở đây không? - Một giọng lớn tiếng hỏi.

- Có! - Canolles kêu lên, quên hết tất cả để chỉ còn nhớ tới lời hứa của Claire - Có tôi đây.

- Người đúng là nam tước De Canolles đấy chứ? - Một người có vẻ như là viên đội lên tiếng hỏi, vừa bước qua khỏi cổng.

- Phải, thưa ông.

- Tổng đốc đảo Saint-Georges có phải không.

- Phải.

- Cựu chỉ huy của binh đoàn Navailles?

- Phải.

Viên đội quay lại, ra hiệu và bốn người lính nấp sau một cỗ xe liền bước đến, cả cỗ xe cùng đến sát bên cổng sắt, viên đội mời Canolles bước lên.

Chàng trai nhìn vào trong xe, chỉ có một mình chàng. Thế nhưng chàng thấy từ đằng xa, giữa những lùm cây, hai chị em bà De Lalasne đang đứng bên nhau và nhìn chàng với vẻ thương hại.

- Hừm! - Chàng tự nhủ - Chẳng hiểu gì về tất cả chuyện này, phu nhân De Cambes chọn một đội quân hộ tống kỳ lạ thật. Mà thôi - Chàng vừa mỉm cười vừa nghĩ tiếp - ta không nên khó khăn trong cách lựa chọn giải pháp này.

- Chúng tôi đang đợi ngài, thưa ông chỉ huy. - Viên đội nói.

- Xin lỗi các ông, tôi lên đây.

Và chàng bước lên xe. Viên đội và hai người lính cùng bước lên với chàng, hai người kia một người thì lên phía trước ngồi với phu xe, một người đứng phía sau, và cỗ xe nặng nề lăn bánh.

Tất cả đều khác thường và khiến cho Canolles phải bắt đầu suy nghĩ, bởi vậy chàng quay về phía viên đội hỏi:

- Thưa ông, bây giờ chỉ còn lại chúng ta đây, ông có thể nói cho tôi biết ông đưa tôi đi đâu đây, có được không?

- Nhưng thưa ông chỉ huy, trước hết là đến nhà tù.

Ông này trả lời. Canolles kinh hoảng nhìn ông ta.

- Sao! Đến nhà tù! - Chàng nói - Không phải là một người đàn bà gởi ông đến đây sao?

- Phải chứ!

- Người đó có phải là tử tước phu nhân De Cambes không?

- Không, thưa ông, người này là quận chúa phu nhân De Condé.

- Quận chúa De Condé! - Canolles kêu lên.

- Tội nghiệp chàng trai trẻ! - Một người phụ nữ đi ngang qua lẩm bẩm và bà ta làm dấu thánh giá.

Canolles cảm thấy như có luồng điện chạy qua các mạch máu của mình.

Từ đằng xa, một người cầm giáo chạy liền ngừng lại khi thấy cỗ xe và những người lính. Canolles thò đầu ra ngoài, người ấy có lẽ nhận ra chàng nên đưa nắm tay lên với một vẻ mặt đầy giận dữ, đầy đe dọa.

- Chà! Dân chúng trong thành phố này đều điên cả rồi hay sao vậy? - Canolles nói và cố gắng mỉm cười - Mới trong vòng một giờ mà ta trở nên một vật đáng thương hay đáng ghét hay sao mà kẻ thì thương hại ta, kẻ thì thù ghét ta vậy?

- Ấy, thưa ông! - Viên đội trả lời - Những ai thương hại ông là không sai đâu, còn những ai thù ghét ông không phải là không có lý.

- Phải chi ta hiểu được điều gì. - Canolles nói.

- Rồi ông sẽ được hiểu thôi, thưa ông.

Xe ngừng lại trước cửa một nhà tù, và người ta bảo Canolles bước xuống giữa một đám đông đang bắt đầu xúm lại.

Thế nhưng, thay vì đưa chàng về phòng cũ thì họ lại dẫn chàng xuống một xà lim đầy lính gác.

"Nào! Dẫu sao thì chúng ta phải tìm hiểu lý do chứ"? - Canolles tự nhủ.

Và rút ra hai đồng, chàng tiến đến gần một người lính và đặt vào tay người đó. Người lính gác do dự không dám nhận.

- Hãy cầm lấy đi, anh bạn. - Canolles nói - Bởi vì câu ta sắp hỏi anh đây không làm thiệt hại gì cho anh cả.

- Vậy ông hãy nói đi. - Người lính trả lời sau khi đã bỏ hai đồng vàng vào túi áo.

- Này, ta chỉ muốn biết lý do của việc bắt giam ta đây?

- Hình như... - Người lính trả lời - Ông không biết gì về cái chết của ông Richon?

- Richon chết rồi! - Canolles kêu lên, đau khổ tột cùng (bởi vì chúng ta chắc còn nhớ đến tình bạn giữa họ). Anh ta đã bị tử thương hay sao chứ?

- Không, thưa ông chỉ huy, ông ấy bị treo cổ.

- Treo cổ! - Canolles lẩm bẩm, mặt tái đi, hai tay chắp lại, vừa nhìn toán lính vây quanh chàng với vẻ mặt hầm hầm - Treo cổ! Quỷ thật, vấn đề này có lẽ sẽ hoãn lại cuộc hôn nhân của ta không biết đến bao giờ đây!

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 42

Phu nhân De Cambes đã thay xong trang phục, bộ trang phục giản dị và duyên dáng, sau đó nàng khoác một chiếc áo choàng lên và ra hiệu cho Pompéc đi trước dẫn đường,b ên ngoài gần như tối hẳn, và nghĩ rằng nếu đi bộ sẽ ít bị chú ý hơn là ngồi xe nên nàng đã ra lệnh cho phu xe chờ nàng gần bên nhà thờ dòng Cambes, nàng đã xin được tổ chức lễ cưới ở đấy. Pompéc bước xuống thang, và nàng tử tước theo sau.

Đến cuối cầu thang, trong khi nàng đi dọc theo phòng khác, trong đó có một đám đông đang tụ tập, nàng chạm mặt với bà De Tourville đang vừa đi vừa bàn cãi với ngài De La Rochefoucauld về phía phòng làm việc của quận chúa phu nhân.

- Ôi, khoan đã, thưa chị! - Nàng nói - Mọi người đã quyết định như thế nào rồi?

- Kế hoạch của tôi đã được chấp thuận! - Bà De Tourville đắc thắng kêu lên.

- Nhưng kế hoạch của chị là như thế nào? Em không được biết.

- Phục thù! Cô em à, phục thù.

- Xin lỗi chị, nhưng rủi thay em không quen thuộc với những danh từ về chiến tranh như chị, như vậy có nghĩa là sao?

- Rất giản dị, cô em à.

- Nhưng hãy giải nghĩa cho em nghe đi.

- Họ đã treo cổ một viên sĩ quan của các quân đội các hoàng thân, có đúng không.

- Vâng, rồi sao?

- Thì chúng ta hãy tìm trong Bordeaux này một gã sĩ quan của quân đội đức vua và treo cổ y lên.

- Trời ơi! - Claire kinh hoảng kêu lên - Chị ơi, chị nói cái gì vậy?

- Ông công tước à! - Bà phu nhân nói tiếp, chẳng có vẻ gì để ý đến sự kinh hoàng của Claire - Chúng ta đã cho bắt giữ viên tổng đốc đảo Saint Georges rồi chứ?

- Rồi, thưa bà! - Ông công tước trả lời.

- Bắt giam ông De Canolles! - Claire kêu lên.

- Phải, thưa bà! - Ông công tước lạnh lùng nói - Ông nam tước đã bị bắt giam hoặc là sẽ bị lệnh đã được ban ra trước mặt tôi, và tôi đã thấy những người lính thi hành lên đường.

- Thế họ biết ông ấy ở đâu à? - Claire hỏi với một tia hy vọng cuối cùng.

- Ông ấy đang ở nơi khuôn viên của ông bà Lalasne và hình như ông ấy đang chơi ném vòng khá thành công.

Claire thốt lên một tiếng kêu, bà De Tourville ngạc nhiên quay lại, ngài công tước nhìn người thiếu phụ với một nụ cười khó hiểu.

- Ông De Canolles đã bị bắt giam! - Claire lại kêu lên - Nhưng ông ấy đã làm gì kia chứ? Mà có điều gì giống như giữa ông ấy với biến cố đáng buồn kia?

- Có điều gì giống nhau à? Tất cả cô em à. Ông ta không phải là một viên tổng đốc như Richon hay sao?

Claire muốn nói nhưng tim nàng thắt lại đến nỗi lời nói ngưng lại trên môi nàng. Thế nhưng, nắm lấy cánh tay ông công tước và nhìn ông đầy kinh hoàng, nàng cố thốt ra được những lời sau đây:

- Ôi! Đây chỉ là một hành động tạm thời thôi, phải không thưa ông? Một cảnh biểu dương, có thế thôi. Hình như người ta không thể làm gì được với người tù binh danh dự kia mà...

- Richon cũng vậy, thưa bà, ông ấy đã là tù binh danh dự...

- Thưa công tước, tôi van ông...

- Xin miễn cho những lời năn nỉ, thưa bà, vô ích thôi. Tôi không có quyền hạn gì trong vấn đề này cả, hội đồng quyết định tất cả.

Claire rời cánh tay của ngài De La Rochefoucauld và tiến thẳng vào phòng làm việc của quận chúa phu nhân. Lenet mặt nhợt nhạt và lo âu, đang đi qua đi lại, phu nhân De Condé đang trò chuyện với ông De Bouillon.

Phu nhân nhẹ nhàng đến bên bà quận chúa.

- Ôi, thưa phu nhân! - Nàng nói - Em van phu nhân hãy cho em nói vài lời.

- Nhưng sau khi họp hội đồng xong, ta sẽ nói chuyện với em.

- Thưa phu nhân, thưa phu nhân, em muốn nói với phu nhân chính trước khi hội đồng họp.

Bà phu nhân đã toan nhượng bộ, thì một cánh cửa đối diện mà tử tước phu nhân vừa bước vào, chợt mở ra và ông De La Rochefoucauld bước vào.

- Thưa phu nhân, hội đồng đã nhóm và đang chờ phu nhân.

- Đấy, em thấy không? - Bà quận chúa nói - Hiện tại ta không thể nào nghe em được, nhưng ta hãy vào họp đi, xong chúng ta sẽ cùng trở ra và cùng chuyện trò với nhau.

Không còn cách nào khác để nài nỉ nữa. Sững sờ, bị mê hoặc trước sự chuyển biến mau lẹ của các biến cố, người thiếu phụ đáng thương bắt đầu sắp điên lên. Nàng dò hỏi mọi ánh mắt, tìm hiểu mọi cử chỉ mà chẳng thể nào hiểu được điều gì đang xảy ra. Bà quận chúa tiến về phía phòng khách. Claire đi theo bà một cách máy móc mà chẳng nhận ra rằng Lenet đã cầm lên bàn tay lạnh giá như một xác chết mà nàng đang buông thõng.

Mọi người bước vào phòng họp đã gần tám giờ tối. Đây là một gian phòng rộng rãi, tự nó đã tăm tối, lại càng tăm tối thêm bởi những tấm màn nặng nề. Giữa hai khung cửa, một cái bục cao được đặt sẵn, đối diện với hai ô cửa sổ nơi hắt vào những ánh sáng cuối cùng của một ngày gần tàn. Hai chiếc ghế được đặt trên cái bục đó, dành cho phu nhân De Condé và quận công D Enghien. Hai bên hai chiếc ghế ấy là hai dãy ghế đẩu dành cho các bà trong ban tham mưu riêng của bà quận chúa. Mọi viên quan tòa khác đều ngồi những dãy ghế đối diện. Bên cạnh ghế của quận chúa phu nhân là ông De Bouillon, bên cạnh ghế của quận công D Enghien là công tước De La Rochefoucauld.

Sáu viên sĩ quan của quân đội hoàng gia bước vào, sáu viên sĩ quan của địa phương và sáu viên sĩ quan của thành phố. Họ đều ngồi vào nơi dãy ghế.

Cuộc họp bất thường ấy được chiếu sáng bởi hai chân đèn, mỗi chân có ba ngọn nến, chúng được đặt trên những cái bàn phía trước mặt bà quận chúa, soi sáng cho nhóm người quan trọng, còn những người kia mờ dần trong bóng tối tùy theo họ ngồi càng xa vòng tròn ánh sáng càng yếu ớt đó.

Các chiến sĩ của quân đội bà quận chúa đang canh giữ cửa, tay cầm kích.

Bên ngoài có tiếng đám đông đang reo hò giận dữ. Viên lục sự lên tiếng gọi tên, mỗi người đến lượt mình đứng dậy và đáp lại.

Rồi viên thư ký tòa án trình bày vấn đề, ông kể lại việc chiếm thành Vayres, lời hứa của ông De La Meilleraye bị bội ước, và cái chết nhục nhã của Richon.

Ngay khi đó, một viên sĩ quan, đã được chỉ định trước mở một cánh cửa sổ ra, và những tiếng reo hò ùa vào, những giọng nói đó la to: "Trả thù cho Richon! Giết chết bọn Mazarin đi!"

Người ta đã dùng tên đó để gọi cho quân đội hoàng gia.

- Quý vị đang nghe điều mà toàn dân đòi hỏi. - Ngài De La Rochefoucauld nói - Đấy trong hai giờ đồng hồ nữa, hoặc là dân chúng sẽ xem thường thế lực của chúng ta, và sẽ tự do thi hành sự trả thù, và như vậy việc phục thù sẽ không còn đúng nghĩa nữa. Đấy, thưa quý vị hãy quyết định đi, và không nên chậm trễ nữa.

Bà quận chúa đứng dậy.

- Mà tại sao lại quyết định? - Bà kêu lên - Cần gì phải có câu kết án chứ? Lời kết án đó, các bạn vừa được nghe qua tiếng nói của dân chúng thành Bordeaux.

- Thật vậy - Bà De Tourville nói - tình thế hiện tại thật là giản dị. Đây là luật báo thù chứ có gì đâu.

Lenet không thể nào nghe thêm nữa, từ chỗ ngồi của mình ông bước ra đứng giữa phòng.

- Không nên nói thêm một lời nào nữa, tôi van bà! - Ông kêu lên - Bởi vì một ý kiến như vậy quả là cay nghiệt. Bà quên rằng ngay cả quyền lực của đức vua khi trừng phạt theo cách của họ, nghĩa là một cách thô bỉ, ít ra cũng đã tôn trọng trình tự của pháp luật và đã giao cho các quan toàn quyền luận án. Bà cho rằng mình có quyền làm điều mà ngay cả đức vua cũng không dám làm hay sao?

- Ôi! - Bà De Tourville nói - Tôi đã quá chán khi mở miệng ra có ý kiến là bị ông Lenet phản đối. Tiếc thay, lần này thì ý kiến của tôi trùng hợp với ý kiến của quận chúa phu nhân.

- Phải, đáng tiếc. - Lenet nói.

- Kìa ông! - Quận chúa nói.

- Thưa phu nhân, dẫu sao cũng nên giữ đúng nghi thức, quyền tự do kết án vẫn là ở nơi phu nhân kia mà.

- Ông Lenet nói đúng. - Công tước De La Rochefoucauld nói vừa sửa lại điệu bộ của mình - Và cái chết của một người quả là một vấn đề quan trọng để chúng ta trút trách nhiệm lên một người duy nhất, dù cho đó là một vị quận chúa.

Rồi cúi xuống bên bà quận chúa sao cho chỉ có những người thân cận nhất mới có thể nghe được.

- Thưa phu nhân! - Ông nói - Phu nhân hãy theo ý kiến của mọi người và chỉ nên giao cho những người mà phu nhân tin tưởng đọc bản luận án. Như vậy chúng ta sẽ không sợ mất đi cuộc trả thù của chúng ta.

- Khoan đã, khoan đã! - Ông Bouillon cắt ngang, vừa chống cây gậy xuống và vừa nhấc cái chân đau lên - Ông đã nói đến việc tránh trách nhiệm cho phu nhân, tôi không phản đối điều này nhưng tôi muốn mọi người cùng đồng tình với tôi. Tôi không mong mỏi gì hơn là tiếp tục công cuộc chống đối này, nhưng với một bên là phu nhân và một bên là toàn dân. Quỷ thật! Tôi không muốn tách riêng ra một mình. Tôi đã mất quyền cai trị Sedan vì một trò đùa kiểu này. Khi đó tôi đã có trong đầu ý định chiếm một thành phố. Hồng y De Riechelieu đã tước mất thành phố của tôi. Bây giờ tôi chỉ còn có một cái đầu, và tôi không muốn bị hồng y De Mazarin lấyu mất nốt. Bởi vậy tôi yêu cầu nên dể các vị quan lại trong thành phố làm bồi thẩm cho chúng ta.

- Những tên như vậy lại ký bên cạnh chữ của chúng ta à? - Bà quận chúa lẩm bẩm.

- Thưa phu nhân, cột thì chống kèo. - Ông De Bouillon đáp lại, ông ta vốn là một người rất thận trọng.

- Đây có phải là ý kiến của các ông không?

- Vâng. - Công tước De La Rochefoucauld nói.

- Còn ông Lenet?

- Thưa bà - Lenet trả lời - May sao, tôi chẳng phải là hoàng thân hay công tước, hay sĩ quan, hay quan chức gì cả. Do vậy, tôi được quyền trung lập, và tôi xin được đứng ở giữa.

Thế là bà quận chúa đứng dậy kêu gọi hội đồng mà bà đã mời đến hãy đáp lại thái độ thách thức của đức vua bằng một biện pháp mạnh. Bà vừa nói xong thì cửa sổ lại mở ra và người ta nghe vọng đến phòng xử án tiếng của cả ngàn người dân cùng chung một câu reo hò.

- Hoan hô phu nhân quận chúa! Trả thù cho Richon, giết chết bọn D Epernon và bọn Mazarin đi.

Phu nhân De Cambes nắm lấy cánh tay Lenet.

- Ông Lenet ơi, tôi chết mất.

- Tử tước phu nhân De Cambes. - Lenet nói - Xin quận chúa cho phép được rút lui...

- Ồ, không, không! - Claire nói - Tôi muốn...

- Chỗ của bà không phải là ở đây, thưa bà. - Lenet cắt ngang - Bà không thể làm được gì cho ông ấy đâu, tôi sẽ cho bà biết mọi diễn tiến và chúng ta sẽ xem có cách nào cứu được ông ấy không.

- Bà tử tước có thể rút lui. - Bà quận chúa nói - Những bà nào ở đây không muốn tham dự cuộc họp có thể rút lui theo bà tử tước, ở đây chúng ta chỉ cần có các ông.

Không một bà nào động đậy. Một trong những tham vọng muôn đời của nửa nhân loại có nhiệm vụ quyến rũ lại là ham muốn thi hành những quyền hạn của một nửa nhân loại có nhiệm vụ chỉ huy. Các bà thấy đấy là một dịp, như phu nhân vừa nói, để trở thành các ông trong tạm thời, đây quả là một dịp may mắn để các bà không lợi dụng đến.

Phu nhân De Cambes bước ra ngoài, có Lenet theo đỡ. Đến chân cầu thang, nàng thấy lão Pompéc mà nàng đã dặn đi hỏi thăm tin tức.

- Sao? - Nàng hỏi.

- Ông ấy đã bị bắt giam rồi.

- Ông Lenet! - Claire nói - Tôi chỉ còn tin tưởng ở ông và hy vọng ở Chúa! - Và nàng buồn bã trở về phòng mình.

- Ta sẽ đặt những câu hỏi gì với kẻ sắp ra trước tòa án? - Bà quận chúa lên tiếng hỏi khi Lenet trở về chỗ ngồi của mình - Số phận sẽ rơi vào ai đây?

- Chẳng có gì giản dị hơn, thưa phu nhân. - Ông công tước trả lời - Chúng ta có khoảng ba trăm tù binh, trong đó tên họ của những người đó và cấp bậc của họ trong quân đội hoàng gia, kẻ đầu tiên có một cấp bậc tương tự như Richon đáng thương của chúng ta, thì chính kẻ đó sẽ được chỉ định.

- Chúng ta mất thì giờ mà đi hỏi mười hay mười hai viên sĩ quan đó... - Bà nói - Ông lục sự, ông còn giữ sổ bộ, hãy tìm và cho biết tên của những tù binh có cùng cấp bậc như Richon.

- Chỉ có hai thôi, thưa phu nhân. - Viên lục sự nói - Tổng đốc Saint Georges và tổng đốc thành Braune.

- Có hai viên tổng đốc, đúng rồi! - Bà quận chúa kêu lên - Họ đều đã bị bắt giữ rồi chứ, Labussiere?

- Rồi thưa phu nhân. Viên đội trưởng đội cận vệ đáp - Và cả hai đều đợi lệnh.

- Hãy đưa họ ra đây. - Bà quận chúa nói.

- Hãy đưa cả hai đến, nhưng chúng ta hãy bắt đầu bằng với một người bị trước, ông tổng đốc Saint Georges.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 43

Một cảnh im lặng đầy kinh hoàng tiếp theo sau mệnh lệnh đó, chỉ bị phá ngang bởi tiếng chân của viên đội trưởng đội cận vệ đang xa dần và với tiếng reo hò không ngớt của đám đông bên ngoài. Trong phòng không có một tiếng thở mạnh, mọi ánh mắt đều hướng về phía khung cửa nơi tù nhân sẽ được dẫn vào. Để chơi đúng vai trò chủ trì của mình, bà phu nhân giả tảng như đang lật và xem xét sổ bộ, công tước De La Rochefoucauld thì lấy một dáng điệu mơ màng, ông De Bouillon thì nói với bà De Tourville về căn bệnh thống phong đang làm ông khổ sở vô cùng.

Lenet đến gần bà quận chúa để thử một hy vọng cuối cùng.

- Xin phu nhân hãy nghĩ lại... - Ông nói - Phu nhân đang chơi trò may rủi trên tương lai của dòng họ mình.

- Ông chẳng cần phải nói thêm. - Bà quận chúa lạnh lùng nói - Ta chắc chắn sẽ thắng.

- Thưa ngài công tước! - Lenet nói và quay về phía ông De La Rochefoucauld - Ngài vượt xa những trí thông minh tầm thường về những tham vọng nhỏ nhặt của con người, ngài sẽ thiên về thái độ ôn hòa chứ, thưa ngài?

- Thưa ông! - Vị công tước trả lời một cách châm biếm - Hiện tại tôi đang phân vân lựa chọn vấn đề ấy và lý trí của tôi...

- Hãy lựa chọn với lương tâm của mình, thưa ông! - Lenet nói - Như vậy thì đúng hơn.

Ngay khi đó, một tiếng động nặng nề vang lên. Đấy là cánh cổng được đóng lại. Chẳng bao lâu, những tiếng chân vang lên nơi cầu thang, cửa mở ra và Canolles bước vào.

Chưa bao giờ trông chàng phong nhã và hào hoa như vậy, khuôn mặt trầm tĩnh vẫn giữ được niềm vui và vẻ thành thật. Bước chân của chàng nhẹ nhàng và không điệu bộ, tưởng chừng như chàng vẫn đang ở tại nhà các ông Lavie hay De Lalasne, và chàng kính cẩn cúi chào bà quận chúa cùng với ông công tước.

Ngay cả bà quận chúa cũng kinh ngạc trước dáng điệu thoải mái ấy, bà ngồi nhìn chàng trai trẻ một hồi lâu.

Cuối cùng bà phá tan cảnh thinh lặng.

- Mời ông đến gần đây. - Bà nói.

Canolles vâng lời và cúi chào thêm một lần nữa.

- Ông là ai?

- Tôi là nam tước De Canolles, thưa phu nhân.

- Ông giữ cấp bậc gì trong quân đội hoàng gia?

- Tôi là trung tá.

- Ông có phải là tổng đốc đảo Saint Georges không?

- Tôi có vinh dự đó.

- Ông nói sự thật chứ?

- Trong mọi điều, thưa phu nhân.

- Ông lục sự, ông có chép lại những câu hỏi và những câu trả lời không?

Viên lục sự gật đầu xác nhận là có.

- Đây, ông hãy ký vào đi. - Bà quận chúa nói.

Canolles cầm lấy cây bút với vẻ của một người không hay gì về lệnh lạc của người ta ra cho mình, nhưng cũng vâng lời kính trọng địa vị của người ra lệnh đó, và chàng mỉm cười ký vào.

- Được rồi! - Bà quận chúa nói - Bây giờ ông có thể ra.

Canolles lại chào những vị quan tòa cao quý của mình bước ra ngoài cũng vẫn dáng điệu thoải mái đó, chẳng vẻ gì là ngạc nhiên hay tò mò.

Chàng vừa qua khỏi cửa và cánh cửa vừa đóng sau lưng chàng thì bà quận chúa đứng dậy.

- Thế nào, thưa quý ông? - Bà hỏi.

- Thưa phu nhân, chúng ta hãy biểu quyết thôi. - Công tước De La Rochefoucauld nói.

Và quay về phía những viên quan chức.

- Các ông có ý kiến gì không? - Ông hỏi.

- Chúng tôi xin nói sau ngài, thưa đức ông. - Một người trả lời.

- Không, không thể nào trước ngài được. - Một giọng nói to vang lên. Giọng nói ấy tỏ ra cứng cỏi đến nỗi mọi người phải ngạc nhiên.

- Như vậy có nghĩa là sao? - Bà quận chúa hỏi và cố tìm cách nhận ra gương mặt của người vừa nói.

- Như vậy có nghĩa là... - Một người đàn ông vừa đứng dậy vừa nói lớn - Tôi André Lavie, chưởng lý của đức vua, cố vấn của hội đồng cố vấn, nhân danh đức vua và nhân danh nhân loại tôi đòi hỏi quyền ưu tiên và an toàn cho những tù binh danh dự bị giữ tại Bordeaux.

- Ồ, thưa ông chưởng lý, xin đừng dùng những từ ngữ trong tố tụng với tôi, bởi vì tôi chẳng hiểu gì cả. Chúng ta hãy giải quyết vấn đề theo mặt tình cảm chứ không phải là một trình tự nhỏ mọn và đê tiện, tôi nghĩ rằng tất cả thành viên của tòa án đây đều hiểu quy ước này.

- Vâng, vâng! - Các viên quan chức và sĩ quan cùng kêu lên - Chúng ta hãy biểu quyết đi.

- Tôi đã nói và tôi xin nhắc lại! - Lavie nói không tỏ vẻ gì hoang mang trước câu nhận xét của bà quận chúa - Tôi đòi hỏi quyền ưu tiên và an toàn cho các tù binh danh dự. Đây không phải là từ ngữ trong tố tụng, nhưng đây là quyền hạn của con người.

- Còn tôi xin nói thêm. - Lenet kêu lên - Người ta đã để cho Richon trình bày trước khi chết một cách tàn nhẫn, và chúng ta cũng phải tỏ ra công bằng mà để cho các bị cáo trình bày.

- Còn tôi, D Espagnet viên chỉ huy đội quân đã cùng ông De La Rochefoucauld tấn công vào Saint - Georges, tôi tuyên bố rằng nếu chúng ta tỏ ra dễ dãi, cả thành phố sẽ nổi loạn.

Những tiếng ồn ào ở bên ngoài dường như đáp lại câu tuyên bố đó.

- Chúng ta hãy nhanh lên! - Bà quận chúa nói - Chúng ta sẽ dùng hình phạt gì với bị cáo đây?

- Các bị cáo, thưa phu nhân! - Vài người lên tiếng - Bởi vì có hai bị cáo.

- Một không đủ cho các người hay sao? - Lenet nói và mỉm cười khinh bỉ trước thái độ quỵ lụy khát máu đó.

- Vậy thì tên nào? Tên nào chứ? - Những giọng kia lại ồ lên.

- Hãy lấy tên béo nhất, lũ ăn thịt người ạ! - Lavie kêu lên - Kìa! Các ông không hài lòng về một hành động bất công, các ông kêu gào trước cảnh chết chóc và các ông muốn đáp lại vụ xử tử bằng hai mạng người! Đúng là một cuộc họp giữa các nhà triết gia và các chiến hữu, chẳng khác gì những tên đồ tể.

Những ánh mắt nảy lửa của phần lớn các quan tòa dường như sẵn sàng giết viên chưởng lý can đảm của nhà vua. Phu nhân De Condé hơi nhổm người dậy, bà như đưa ánh mắt dò hỏi những người có mặt phải chăng là những câu bà vừa nghe kia là có thật, là làm sao trên đời này lại có một kẻ bạo gan dám nói những điều như vậy trước mặt bà.

Lavie hiểu rằng sự có mặt của ông sẽ như dầu đổ thêm vao lửa, và thay vì cứu thoát cho các bị cáo, chính ông sẽ làm cho số phận của họ thêm xấu đi. Vì thế ông quyết định rút lui, nhưng với tư cách của một quan tòa bất bình chứ không phải như một người lính đảo ngũ.

- Nhân danh Thượng Đế, tôi chống lại điều mà các vị đang toan tính, nhân danh đức vua, tôi phản đối điều đó. - Lavie gầm lên.

Và sau khi xô ngã chiếc ghế của mình với một cử chỉ giận dữ oai hùng, ông bước ra khỏi phòng, đầu ngẩng cao, bước chân quả quyết như một người đã hoàn tất bổn phận của mình và không quan tâm gì đến những hậu quả tai hại có thể đến với mình.

- Tên xấc láo! - Bà quận chúa lẩm bẩm.

- Được! Được lắm! Cứ để mặc y! - Vài người lên tiếng - Rồi sẽ đến lượt y.

- Chúng ta hãy biểu quyết thôi! - Phần đông các quan tòa nói.

- Nhưng mà... - Lenet lại nói - Tại sao lại biểu quyết trong khi các bị cáo chưa lên tiếng? Có thể một trong hai người là có tội hơn cả. Có thể các ngài sẽ chỉ cần báo thù với một sinh mạng thay vì cần đến cả hai.

Ngay khi đó, lại vang lên tiếng mở cửa cổng sắt.

- Thôi được! - Bà quận chúa nói - Chúng ta sẽ biểu quyết sau khi đã nghe họ phân trần.

Các quan tòa vừa đứng dậy trong cảnh ồn ào, lại ngồi xuống. Lại nghe những tiếng bước chân, tiếng mở cửa và đến lượt Cauvignac xuất hiện.

Người mới đến mang một hình ảnh hoàn toàn khác hẳn với Canolles, y phục của y vẫn còn xộc xệch sau cảnh giằng xé của đám đông, mặc dù y đã cố công sửa sang. Đôi mắt liếc nhanh về phía các vị quan chức, các sĩ quan, các công tước và bà quận chúa, nhìn bao quát khắp lượt cả tòa án, rồi với dáng điệu của một con cáo già đang chuẩn bị trổ mưu mô, y tiến đến, có thể nói như là y thăm dò tình hình qua từng bước chân chậm chạp, tai vểnh lên, nghe ngóng, mặt tái nhợt lộ rõ vẻ lo âu.

- Phu nhân đã cho tôi được vinh dự đến diện kiến người? - Y nói mà không đợi ai hỏi.

- Phải, thưa ông. - Bà quận chúa trả lời - Tôi muốn được nghe ông trình bày về vài điểm có liên quan đến ông đang làm cho chúng tôi đây phải hoang mang.

- Nếu vậy tôi đây, thưa phu nhân. - Cauvignac trả lời và cúi chào - Tôi xin sẵn sàng đáp ứng lại ân huệ mà phu nhân đã dành cho tôi.

Rồi y lại vái chào cố hết sức để tỏ ra lịch thiệp, nhưng rõ ràng là thái độ đó không được thoải mái và tự nhiên cho lắm.

- Sẽ nhanh thôi. Bà quận chúa trả lời - Nếu ông trả lời cũng rõ ràng như chúng tôi sắp hỏi ông.

- Tôi xin mạn phép lưu ý phu nhân rằng các câu hỏi đều phải chuẩn bị từ trước, còn câu trả lời thì không được như vậy, nên tôi cho rằng trả lời luôn luôn dễ hơn là hỏi.

- Ồ, các câu hỏi của chúng tôi rất rõ ràng và chính xác. - Bà quận chúa nói - Và tránh cho ông phải nhọc công suy nghĩ. Tên ông là gì?

- Ấy thưa phu nhân, đây lại chính là một câu hỏi khá phức tạp.

- Tại sao vậy chứ?

- Vâng, vì đôi khi người ta lại có đến hai tên, tên do gia đình đặt cho mình và tên do chính mình tự đặt ra. Ví dụ như tôi đây, tôi cho rằng mình có lý do riêng để không dùng đến cái tên đầu tiên để sử dụng một tên khác ít ai biết đến. Vậy phu nhân muốn tôi phải thú nhận tên nào?

- Tên mà ông đã sử dụng khi đến trình diện ta ở Chantilly, tên mà ông đã sử dụng khi đứng ra chiêu mộ cho ta một đội quân, và tên mà ông đã dùng khi đến bán mình cho lão Mazarin.

- Xin phu nhân thứ lỗi. - Cauvignac nói - Nhưng hình như tôi đã được vinh dự trả lời tất cả các câu hỏi đó trong lần yết kiến mà phu nhân đã rộng lòng ban cho tôi vào sáng nay.

- Bởi vậy, giờ ta chỉ muốn hỏi ông một câu thôi. - Bà phu nhân đã bắt đầu mất kiên nhẫn - Ta chỉ hỏi tên ông.

- Đây! Chính là câu khiến tôi khó nói hơn cả.

- Hãy ghi tên nam tước Cauvignac. - Bà quận chúa nói.

Bị cáo không phản đối gì cả và viên lục sự ghi vào.

- Bây giờ đến chức vụ của ông. - Bà quận chúa nói - Tôi hy vọng ông không khó khăn gì với câu hỏi này.

- Trái lại, thưa phu nhân, chính câu hỏi này đối với tôi lại khó trả lời hơn cả, nếu phu nhân hỏi về chức vụ của một người thông thái như tôi, thì tôi là tú tài về văn chương, cử nhân về luật, tiến sĩ về thần học, và như phu nhân vừa thấy đó tôi trả lời mà không phải ngập ngừng gì.

- Không thưa ông, chúng ta nói đến chức vụ trong quân đội của ông.

- Ấy, về điểm này tôi hoàn toàn không thể nào trả lời với phu nhân được.

- Tại sao vậy chứ?

- Bởi vì chính tôi cũng chưa bao giờ rõ mình là gì nữa.

- Hãy cố gắng nói rõ điểm này thưa ông, bởi vì tôi, tôi rất muốn biết.

- Nếu vậy, tôi xin nói là thoạt đầu tôi tự mình phong cho cấp bậc trung úy. Nhưng vì 4ôi không có nhiệm vụ là tự ký cho mình một văn bằng, vả lại suốt cả khoảng thời gian mà tôi giữ cấp bậc đó tôi chỉ có dưới tay sáu người thôi nên tôi cho rằng mình không có quyền giữ cấp bậc đó.

- Nhưng tôi - Bà quận chúa nói - tôi đã phong cho ông chức đại úy, vậy thì ông là đại úy.

- À chính vì thế mà tôi lại càng thêm bối rối và lương tâm tôi cắn rứt. Từ bấy lâu nay, tôi đã có quan niệm rằng mọi cấp bậc trong quốc gia phải là phát xuất từ ý muốn của đấng quân vương thì mới có giá trị. Thế nhưng phu nhân đã có ý định phong tôi làm đại úy, nhưng tôi tin rằng người không có quyền đó. Bởi vậy, tôi cũng chưa từng là đại úy cũng như chưa từng là đại úy.

- Thôi vậy cũng được, cứ cho như là ông chưa hề tự phong cấp bậc đại úy, cũng như chưa hề được ta phong cho cấp bậc đại úy, vì ta cũng như ông chẳng có quyền hạn gì để ký một văn bằng thì ít ra ông cũng là tổng đốc thành Braune. Thế nhưng vì lần này chính đức vua đã ký giấy bổ nhiệm ông, vậy ông không chối bỏ giá trị của văn bản đó chứ?

- Thưa phu nhân - Cauvignac trả lời - Trong ba vấn đề, đây lại là điều xa nhất.

- Tại sao kia chứ? - Bà quận chúa hỏi.

- Tôi đã được bổ nhiệm, đúng vậy, nhưng lại chưa nhận nhiệm vụ tước hiệu có giá trị là như thế nào? Chính không phải là chỉ mang tước hiệu không thôi, mà phải hoàn thành những nhiệm vụ gắn liền với tước hiệu đó. Thế nhưng tôi chưa hoàn thành một nhiệm vụ nhỏ nào của tước hiệu mà tôi được phong cho, tôi chưa đặt chân đến lãnh địa của tôi, tôi chưa bắt tay vào một công việc nào, bởi vậy tôi chưa từng là tổng đốc thành Braune, cũng như chưa từng là đại úy, trước khi lên chức tổng đốc và cũng chưa từng là trung úy trước khi lên đại úy.

- Thế nhưng, thưa ông, ông đã bị bắt trên đường đến Braune.

- Có thể lắm, nhưng cách nơi tôi bị bắt giữ hơn một trăm bước, con đường chia làm hai ngả. Một đi đến Braune và một đến Issor. Ai có thể bảo rằng tôi đi đếN Braune chứ không phải đến Issor?

- Thôi được. - Bà quận chúa nói - Các quan tòa đây sẽ nhận định lời bào chữa của ông, lục sự hãy ghi vào, tổng đốc thành Braune.

- Tôi không dám chống đối - Cauvignac nói - về việc phu nhân cho ghi theo ý thích của người.

- Xong rồi, thưa phu nhân! - Nhân viên lục sự nói.

- Tốt. Và bây giờ mời ông ký vào bản hỏi cung này giùm cho.

- Tôi rất lấy làm sung sướng mà làm việc đó, thưa phu nhân. - Cauvignac nói - Và tôi rất lấy làm thích thú được làm một điều gì khiến cho phu nhân vui lòng. Nhưng trong cuộc chống trả với đám đông vào sáng nay, mà phu nhân đã có lòng tốt can thiệp giúp đỡ, rủi thay cổ tay phải của tôi đã bị chặt và tay trái tôi chưa hề viết được một chữ nào bao giờ.

- Hãy ghi vào lời từ chối của bị cáo. - Quận chúa nói với viên lục sự.

- Mất khả năng, thưa ông, hãy viết mà mất khả năng. - Cauvignac nói - Tôi có thể làm sao từ chối một điều gì với một vị phu nhân cao cả như người, nếu như điều đó nằm trong khả năng của tôi?

Và Cauvignac lại cúi chào với một vẻ kính cẩn vô cùng rồi bước ra ngoài với hai người lính kèm hai bên.

- Tôi cho là ông đã có lý, ông Lenet à! - Ngài công tước De La Rochefoucauld nói - Và chính ta đã sai lầm mà không biết.

Lenet đang quá bận rộn với những ý nghĩ riêng tư để trả lời. Lần này tính kiên trì thường nhật của ông đã phản lại ông, ông đã hy vọng là Cauvignac sẽ lôi kéo về phía hắn sự giận dữ của các vị quan tòa. Nhưng với những mưu mẹo muôn thủa của y, Cauvignac đã khiến cho các vị quan tòa phải buồn cười hơn là bực tức. Có điều là cuộc hỏi cung đó đã xua tan hình ảnh đẹp đẽ, nếu như có, của cuộc hỏi cung Canolles, và những gì là thanh cao, là thành thật, là thẳng thắn đã biến mất sau những mưu mẹo của người sau. Cauvignac đã xua mất hình ảnh của Canolles.

Vì thế, khi đến phần biểu quyết, phần đông đều yêu cầu án tử hình.

Bà quận chúa đứng dậy, trịnh trọng đọc câu tuyên án. Rồi từng người một đến ký vào sổ bộ của tòa án. Trước hết là cậu quận công D Enghien, một đứa bé đáng thương không hiểu gì về chữ ký của mình, chữ ký đầu tiên đáng giá một mạng người, sau đó đến quận chúa phu nhân, các ông công tước, rồi đến các bà trong hội đồng tư vấn, các viên sĩ quan rồi đến các quan chức. Như vậy mọi người đều có nhúng tay vào cuộc báo thù này. Quý tộc cũng như dân giả, quân đội cũng như hội đồng, cần phải trừng phạt tất cả. Thế nhưng mọi người đều biết rằng khi cần phải trừng phạt tất cả mọi người nói chung thì sẽ chẳng trừng phạt ai cả.

Và, sau khi tất cả mọi người đều đã ký, bà quận chúa đã nắm được sự trả thù trong tay, mà hành động trả thù đó thỏa mãn lòng kiêu hãnh của bà, đến tự tay mở cánh cửa sổ ra, khao khát muốn làm đẹp lòng dân, bà nói to:

- Hỡi dân chúng thành Bordeaux, cái chết của ông Richon sẽ được trả thù một cách thích đáng, hãy tin tưởng nơi ta.

Một tiếng hoan hô, chẳng khác gì tiếng sấm vang dậy sau câu tuyên bố, và dân chúng tỏa ra khắp các đường phố thích thú khi nghĩ đến cảnh tượng mà phu nhân quận chúa vừa hứa. Nhưng khi phu nhân vừa về đến phòng mình với Lenet buồn bã theo sau, vì ông vẫn còn hy vọng làm cho bà đổi ý, thì cửa bật mở ra và nữ tử tước De Cambes, mặt tái nhợt, đau khổ, đến quỳ sụp xuống chân bà.

- Ôi, thưa phu nhân, xin hãy nghe em! Xin đừng xua đuổi em!

- Có chuyện gì vậy, em thân yêu của ta? - Bà quận chúa hỏi - Mà tại sao em lại khóc chứ?

- Thưa phu nhân, em khóc bởi vì em được mọi người đều đã biểu quyết án tử hình và phu nhân đã chấp nhận. Nhưng thưa phu nhân, phu nhân không thể nào giết ông De Canolles được.

- Tại sao chứ? Họ cũng đã giết ông Richon đấy.

- Nhưng thưa phu nhân, chính ông De Canolles đã cứu phu nhân khi còn ở Chantilly.

- Ta phải biết ơn hắn vì hắn đã bị lừa trước mưu kế của chúng ta hay sao?

- Thưa phu nhân, người đã lầm rồi, ông Canolles đã không bị lừa vì sự đánh tráo đấy. Ngay từ cái nhìn đầu tiên ông ấy đã nhận ra em.

- Nhận ra em!

- Vâng, thưa phu nhân. Ông ấy với em đã cùng đi với nhau một đoạn đường. Ông De Canolles biết em, ông Canolles phải nói là khi ấy yêu em, và trong tình thế đó, thưa phu nhân... có lẽ ông ấy đã sai lầm, nhưng ông ấy không đáng để phu nhân chê trách... trong tình huống ấy, ông ấy đã vì tình yêu mà hy sinh bổn phận.

- Nếu vậy, người mà em yêu?...

- Vâng ạ! - Nàng tử tước trả lời.

- Người mà em đến xin phép ta để cưới...

- Vâng.

- Người đó là...

- Là chính ông De Canolles! - Nữ tử tước kêu lên - Ông De Canolles đã đầu hàng với em ở Saint - Georges, và nếu không có em, ông ấy đã cho nổ mình chết cùng với binh sĩ của phu nhân... Vâng, ông De Canolles đã có thể bỏ trốn, nhưng ông ấy đã buông gươm để khỏi phải xa em. Bây giờ thì chắc phu nhân đã hiểu nếu ông ấy chết thì em cũng sẽ cùng chết với ông ấy, bởi vì chính em đã giết ông ấy!

- Ôi, cô em yêu quý! - Bà quận chúa nói với một vẻ xúc động - Hãy biết rằng điều em đòi hỏi ấy là không thể được. Richon đã chết, và Richon cần phải được trả thù. Hội đồng đã biểu quyết, và bản án phải được thi hành, ngay cả như chồng ta có hỏi xin điều em vừa nói thì ta cũng sẽ từ chối.

- Ôi! Khổ cho ta, khổ cho ta! - Tử tước phu nhân kêu lên, nàng bật khóc nức nở và ngã ra sau - Chính ta đã hại người yêu của ta rồi.

Khi đó Lenet từ nãy giờ vẫn im lặng, tiến đến gần bà quận chúa.

- Thưa phu nhân! - Ông nói - Một nạn nhân cũng đủ rồi, phu nhân lại cần đến hai xác chết để trả giá cho Richon hay sao?

- À! À! - Quận chúa nói - Hỡi con người nghiêm khắc, như vậy có nghĩa là ông muốn ta giết một người và tha một người, có đúng không?

- Thưa phu nhân, khi cần phải lựa chọn thì nên để lại người lương thiện, và thí kẻ xảo quyệt, đó là điều công bằng chỉ có những tên Do Thái mới đóng đinh chúa Giêsu và tha Brabas.

- Ôi, ông Lenet, ông Lenet! - Claire kêu lên - Xin ông hãy nói hộ giùm tôi! Bởi vì ông là đàn ông và mọi người có lẽ sẽ nghe theo ông. Và xin phu nhân nhớ lại giùm em! - Nàg nói tiếp quay về phía bà phu nhân - Xin hãy nhớ rằng em đã phục vụ phu nhân tất cả đời em.

- Và cả tôi nữa! - Lenet nói - Và sau ba mươi năm phục vụ trung thành, tôi chưa hỏi xin một điều gì cả, nhưng nếu trong trường hợp này phu nhân không thương xót thì tôi sẽ đổi ba mươi năm trung thành để chỉ xin một lần ân huệ.

- Hãy nói đi!

- Là xin phu nhân cho tôi được thôi việc về đến phủ phục dưới chân đức vua và xin phục vụ ngài cho đến cuối đời tôi.

- Kìa! - Bà quận chúa kêu lên - Đừng đe dọa ta nữa, Lenet thân mến. Đừng khóc nữa, Claire yêu quý của ta. Các người hãy an tâm, sẽ chỉ có một người chết thôi, như ý các người muốn. Nhưng đừng có ai đến cầu xin ta ân huệ cho kẻ phải chết nữa.

Claire nắm tay bà phu nhân và hôn tới tấp lên đó.

- Ôi, xin cám ơn, cám ơn phu nhân! - Nàng nói - Kể từ bây giờ mạng sống em và của người ấy là thuộc về của phu nhân.

- Thưa phu nhân, hành động như vậy là phu nhân đã tỏ ra vừa rộng lượng vừa công bằng. Đặc quyền đó từ trước đến này chỉ thuộc về Thượng Đế.

- Bây giờ, em có thể gặp ông ấy chưa? Em có thể xin thả ông ấy ra được chưa?

- Một hành động tương tự vào lúc này là không được. - Bà quận chúa nói - Nó sẽ mang tai họa đến cho chúng ta. Hãy để tù binh ở lại nhà tù. Họ sẽ được đưa ra cùng một khi người đến với tự do, kẻ đến với cái chết.

- Nhưng ít ra, em có thể đến gặp để trấn an ông ấy được chứ?

- Trấn an à! Cô em thân yêu, ta nghĩ là em không được quyền làm như vậy. Mọi người sẽ biết quyết định, mọi người sẽ bàn tán, không, không được đâu, em biết điều đó là đủ rồi. Ta sẽ báo với các ông công tước với quyết định của ta.

- Em đành phải chờ đợi vậy. Xin cảm ơn, xin cảm ơn phu nhân! - Claire kêu lên.

Và nàng chạy biến đi để có thể được khóc thỏa thích và để tạ ơn Thượng Đế với tất cả tấm lòng tràn ngập hạnh phúc cùng sự biết ơn.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 44

Hai người tù binh chiến tranh bị nhốt trong hai phòng của pháo đài. Hai phòng thông liền với nhau, cùng ở tầng trệt. Trước cánh cửa của nhà tù là một tiểu đội lính chọn trong số cận vệ của quận chúa phu nhân, những đám đông ùa đến khi được biết Canolles và Cauvignac cùng bị giam giữ ở đây đã bắt đầu giải tán, sau khi đã thỏa mãn lòng căm thù trước những chuẩn bị ấy. Thế là đám cận vệ đã rời bỏ dần vị trí canh gác của mình và chỉ để lại vài người.

Quả vậy ở đấy không còn gì để coi nữa nên hiển nhiên là đám đông ùa đến nơi sẽ tổ chức cuộc hành hình. Những câu nói của quận chúa phu nhân vọng xuống từ trên phòng họp đã lan đi khắp thành phố, mọi người bàn tán theo ý riêng của mình, và vì trời đã tối, nhiều người mang theo những ngọn đuốc. Tất cả các cửa sổ đều mở toang, phía trước các ngôi nhà được treo những ngọn đèn lồng như vào ngày lễ. Thế nhưng qua những cảnh ồn ào của đám đông qua ánh mắt hớt hãi của những kẻ tò mò qua những toán lính tuần tra nối tiếp, người ta hiểu rằng đây không phải là một lễ hội bình thường với những sự chuẩn bị ghê rợn như vậy.

Thỉnh thoảng những tiếng la giận dữ nổi lên giữa những đám đông tụ lại giải tán rất nhanh. Vẫn những tiếng la đã lọt vào tận phòng xử án: Giết chết bọn tù binh! Trả thù cho Richon! Những tiếng reo hò, tiếng ngựa chạy, những ánh đuốc đã kéo phu nhân De Cambes khỏi lời cầu kinh của mình, nàng đến bên cửa sổ và kinh hãi nhìn những người đàn ông, đàn bà, với ánh mắt hung dữ, chẳng khác gì những con thú khát máu được thả ra trong đấu trường. Nàng tự hỏi tại sao những con người kia lại có thể kêu đòi cái chết của đồng loại mình như vậy, trong khi họ chẳng làm gì ai.

Từ nơi cửa sổ mình đứng, phu nhân De Cambes nhìn thấy bên trái cái mái nhà là những ngọn tháp cao của pháo đài, nơi giam giữ tù binh. Ánh mắt của nàng gắn chặt với nơi ấy, vì nơi ấy có sự hiện diện của Canolles. Thế nhưng nàng không thể nào tránh nhìn xuống được và thế là nàng nhìn thấy những bộ mặt đầy đe dọa, nàng nghe những tiếng kêu gọi trả thù và nàng rùng mình vì ghê sợ.

- Ôi! - Nàng tự nhủ - Họ đã cấm ta đến gặp chàng, nhưng ta sẽ làm hết cách để vào được đấy! Chàng có thể nghe thấy những tiếng hò la đó, chàng sẽ nghĩ là ta bỏ rơi chàng, chàng sẽ lên án ta, chàng sẽ buồn khổ. Ôi, những giây phút trôi qua khi ta chưa trấn an được chàng chẳng khác gì ta phản bội chàng, ta không thể nào ngồi yên như vậy được khi chàng cần đến ta. Ôi! Ta phải đến gặp chàng... Nhưng, trời ơi, bằng cách nào đây, ai sẽ dẫn ta đến nhà tù, quyền lực nào sẽ hộ ta mở những cánh cử nặng nề? Phu nhân đã từ chối cho phép ta đến đó. Ở đấy có lính canh, chung quanh lại có nhiều kẻ thù, đám đông kia sẽ ngửi thấy mùi máu và sẽ không buông tha cho con mồi, họ sẽ nghĩ rằng ta muốn cứu thoát chàng! Ồ, phải ta sẽ cứu thoát chàng, phu nhân đã hứa với ta rồi, bảo với họ rằng ta muốn gặp chàng, họ sẽ từ chối thôi. Nếu đòi hỏi với phu nhân thêm một lần nữa, có lẽ sẽ làm hỏng ân huệ ta vừa xin được. Thế nhưng lại để mặc chàng trong cảnh hoang mang như vậy sao? Ôi, không thể được!

Thế là phu nhân De Cambes lại đến quỳ trước cây thánh giá và cầu nguyện với tất cả lòng nhiệt tâm của mình, những lời cầu nguyện có lẽ đã làm mềm được lòng của quận chúa phu nhân nếu bà có thể nghe được.

Thế nhưng những tiếng reo hò của đám đông và ánh đuốc chập chờn chiếu sáng cả một góc phòng của nàng khiến nàng vô cùng kinh hoảng, nàng nhắm mắt lại và đưa tay lên bịt lỗ tai! Khi đó, nàng không nghe tiếng cửa mở ra và một người đàn ông bước vào, người ấy đứng dừng lại một lát nơi ngưỡng cửa nhìn nàng với một ánh mắt cảm thông và khi thấy cả thân mình của người thiếu phụ rung lên trong những tiếng nức nở, người ấy tiến đến gần và đặt tay lên vai nàng.

Claire kinh hãi ngẩng đầu lên.

- Ôi! Ông Lenet! - Nàng nói - Ông Lenet ơi, ông không bỏ rơi tôi chứ?

- Không đâu, tôi nghĩ rằng bà chưa được hoàn toàn an tâm lắm nên tôi mạn phép đến đây để hỏi xem tôi có thể giúp bà được điều gì không?

- Ôi ông Lenet thân mến, ông tốt quá, tôi cám ơn ông nhiều lắm!

- Như vậy là tôi đã không lầm. Ôi người ta ít khi lầm khi nghĩ rằng còn có những người đang đau khổ. - Ông ta nói tiếp với một nụ cười buồn bã.

- Vâng, thưa ông! - Claire kêu lên - Vâng, ông nói đúng lắm, tôi đang đau khổ vô cùng.

- Kìa, bà đã không xin được điều mong ước đó hay sao? Và tôi phải thú nhận ngoài sự mong đợi của tôi...

- Vâng, có lẽ vậy, nhưng...

- Tôi hiểu rồi, phải chăng bà đang sợ hãi trước sự vui mừng của đám đông khát máu và bà thương hại cho số phận của kẻ kia, kẻ sẽ chết thay cho người yêu của bà?

Claire ngẩng đầu lên và mặt tái đi, nàng nhìn sững Lenet trong giây lát, rồi nàng đưa bàn tay lạnh ngắt áp lên vầng trán đẫm mồ hôi.

- Trời, xin hãy tha lỗi cho tôi, hãy nguyền rủa tôi đi! - Nàng nói - Tôi ích kỷ quá, tôi cũng chẳng nghĩ đến điều đó nữa, không đâu, ông Lenet ạ, tôi rất xấu hổ mà thú thật rằng những sợ hãi, những giọt lệ, những lời cầu kinh đều dành cho kẻ sống sót, bởi vì quá bận tâm đến tình yêu của mình, tôi đã quên khuấy mất kẻ phải chết.

Lenet mỉm cười buồn bã:

- Phải! - Ông nói - Sự thật là như vậy bởi vì nó nằm trong bản tính của loài người. Có lẽ chính tính ích kỷ của cá nhân là sự cứu rỗi của quần chúng. Mỗi người đều dùng gươm vạch quanh mình và những kẻ thân thuộc một vòng tròn. Thôi nào thôi nào, phu nhân của tôi hãy thú nhận cho hết đi. Bà hãy thành thật thú nhận rằng bà mong muốn cho kẻ kia mau chịu cuộc hành hình, vì cái chết của kẻ đó bảo đảm mạng sống cho người yêu của bà.

- Ôi, tôi chưa nghĩ đến điều đó ông Lenet à, tôi xin thề như vậy. Nhưng xin ông đừng Buộc tâm trí tôi dừng lại ở hình ảnh đó, bởi vì tôi yêu ông ấy quá và tôi không thể biết rằng trong tình yêu mù quáng của mình tôi còn dám đòi hỏi đến đâu nữa.

- Tội nghiệp. - Lenet nói với một giọng thương hại sâu sắc - Tại sao không nói với tôi điều này sớm hơn?

- Ôi! Lạy Chúa! Ông làm tôi sợ quá. Phải chăng bây giờ đã đi quá muộn và mạng sống ông ấy chưa hoàn toàn được cứu thoát?

- Chính phu nhân quận chúa đã hứa rồi kia mà, thế nhưng...

- Thế nhưng sao?

- Thế nhưng trên đời này chẳng có điều gì là chắc cả, và bà cũng như tôi đều đã tin tưởng là ông ấy thoát nạn, vậy tại sao bà lại khóc thay vì mừng vui?

- Tôi khóc là vì không được đến thăm ông ấy. - Claire trả lời - Ông hãy nghĩ xem, ông ấy phải nghe những tiếng reo hò khủng khiếp kia và sợ hãi cho nguy hiểm đang gần kề. Ông ấy sẽ lên án tôi là lạnh nhạt, là phản bội. Ôi, ông Lenet ơi, tôi khổ quá!

- Nếu vậy thì bà tử tước à, phải đến gặp người ấy đi thôi.

- Đến gặp làm sao được? Ông cũng biết là tôi xin phép, phu nhân đã từ chối.

- Tôi cũng biết như vậy và tôi cũng tán thành ý kiến đó, thế nhưng...

- Thế nhưng ông muốn tôi chống lại lệnh à? - Claire kêu lên, mở to mắt nhìn Lenet.

- Tôi già rồi, bà tử tước ạ! - Ông nói - Và tôi đã được thấy nhiều sẽ chỉ một tù binh chết thôi, phu nhân đã nói như vậy. Thế nhưng suốt cuộc đời đằng đẵng của tôi, tôi đã từng thấy may mắn quay mặt đi với những kẻ tưởng rằng mình được ưu đãi hơn cả, nên tôi có một nguyên tắc chộp ngay lấy cơ hội khi có dịp. Hãy đến thăm người yêu củA bà, bà cứ đi đi.

- Ôi, ông Lenet, ông làm tôi sợ quá.

- Đây không phải là ý định của tôi, hay bà muốn tôi khuyên đừng đến đó? Chắc là không đâu.

- Ông vừa nói chuyện đến gặp ông ấy. Đây là lời tôi cầu khẩn với Thượng Đế khi ông đến gặp tôi. Vậy là có cách nào để đến đó hở ông Lenet?

- Có việc gì mà người phụ nữ đã chiếm được Saint Georges lại không làm được kia chứ?

- Cách nào? Cách nào?

- Đây. Tôi đã hỏi xin một tờ giấy phép để đến gặp tù binh, bởi vì nếu có thể nào cứu được đại úy Cauvignac thì tôi mong khuyên dụ y về phe với chúng ta, nhưng bây giờ thì tờ giấy phép ấy đã trở nên vô dụng bởi vì bà đã kết án tử hình y với lời cầu xin dành cho ông De Canolles. Vậy hãy cầm lấy tờ giấy đó, bên trong không ghi tên ai cả.

Claire cầm lấy mảnh giấy và đọc.

"Giám ngục, hãy để cho người mang giấy này được vào tiếp xúc với một trong hai tù binh tùy theo sự lưạ chọn của người ấy, trong vòng nửa tiếng đồng hồ!

Claire - Clémence De Condé"

- Đã có một y phục của nam giới, hãy mặc vào! Bà có tờ giấy phép này, hãy sử dụng nó.

- Tội nghiệp cho kẻ kia! - Claire lẩm bẩm, không thể nào xua đuổi tâm trí hình ảnh của Cauvignac sẽ bị xử tử thay cho Canolles.

- Y phải tuân theo định luật của muôn đời! - Lenet nói - Yếu ớt, y sẽ bị kẻ mạnh hiếp đáp, cô thế, y phải trả giá cho kẻ được che chở. Tôi rất tiếc cho y, y là một tên mưu trí.

- Ông có biết rằng ông đã làm tôi xiêu lòng vô cùng với mảnh giấy này không? Ông có biết rằng một khi tôi đã ôm được người yêu dấu trong tay, tôi sẽ dám đưa người ấy đi biệt tích không?

- Bà thân mến, nếu điều đó là dễ dàng, thì tôi sẽ khuyên bà hành động như vậy. Nhưng tờ giấy phép này không cho chúng ta toàn quyền hành động như ý. Nào, thôi, thưa bà, đừng để mất thì giờ nữa, hãy mặc vào bộ y phục cải trang và đi nhanh đi. Tờ giấy phép này cho phép bà ở lại sau nửa giờ. Tôi biết là nửa giờ thì chẳng thấm gì, nhưng sau nửa giờ đó là một cuộc sống lâu dài. Bà còn trẻ, cuộc đời sẽ còn dài, cầu Chúa cho bà được hạnh phúc.

Claire nắm bàn tay Lenet kéo lại gần mình và hôn lên trán ông như với một người cha thân yêu.

- Thôi đi đi! - Lenet nói và nhẹ nhàng đẩy nàng ra - Đừng để mất thì giờ nữa, kẻ nào yêu thật sự sẽ không bao giờ khuất phục cả.

Rồi nhìn nàng bước qua phòng bên, nơi lão Pompéc được nàng cho gọi đến đang chờ đợi để giúp nàng thay y phục, ông lẩm bẩm:

- Than ôi! Nào ai biết được ngày mai?

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 45

Quả thật là những tiếng hò hét, đe dọa, cảnh ồn ào của đám đông đã không thoát khỏi lỗ tai của Canolles. Qua các chấn ssong cửa sổ, chàng cũng đã được chứng kiến cảnh tượng hhỗn độn đang diễn ra trong khắp thành phố.

- Mẹ kiếp! - Chàng nói - Thật đúng là một chuyện trắc trở, cái chết của Richon... Tội nghiệp Richon! Một con người dũng cảm. Cái chết của Richon sẽ làm cảnh giam cầm của ta thêm khe khắt, họ sẽ không để cho ta bay nhảy khắp thành phố như trước đây, sẽ không còn hẹn hò và có lẽ cũng chẳng có hôn lễ nữa, nếu như Claire không chấp nhận một lễ cưới trong nhà nguyện của nhà tù. Nàng sẽ chấp nhận. Hôn lễ ở nhà nguyện nào mà chẳng được chứ? Thế nhưng như vậy là điềm xui. Quỷ thật! Tại sao lại không nhận được tin vào ngày mai thay vì hôm nay nhỉ?

Rồi đến sát bên cửa sổ và nhìn ra ngoài:

- Canh gác kỹ thế? Hai tên lính canh! Cứ nghĩ đến chuyện phải bị giam giữ ở đây tám ngày mà cũng có thể là mười lăm ngày, cho đến khi có một biến cố nào đó khiến cho họ quên đi chuyện hôm nay. May sao, thời buổi này các sự kiện cứ dồn dập, mà dân Bordeaux lại rất mau quên. Ồ, phải, chắc là nàng biết sẽ không trách móc là lỗi tại ta. Ái cha! Mà cái đám người đó đi đâu vậy nhỉ? Hình như về phía pháp trường! Nhưng mà, vào giờ này làm gì có xử tội hoặc là một cuộc thao diễn nào, họ đều đổ xô về đấy cả.

Canolles đi qua đi lại trong phòng mình, tay chắp sau lưng, những bức tường của một cảnh giam cầm thực sự đã khiến chàng trở thành một triết gia trong chốc lát điều mà chàng chẳng bận tâm đến!

- Chiến tranh đúng là một chuyện điên rồ! - Chàng lẩm bẩm - Anh chàng Richon đáng thương cách đây ít lâu còn dùng bữa với ta, thế mà bây giờ đã không còn nữa. Anh ta đã chết với chính những khẩu thần công của mình, kẻ gan lì, và có lẽ ta cũng hành động như vậy nếu như không phải chính nàng tử tước đã hãm thành ta. Cuộc chiến tranh giữa các phu nhân này quả thật là cuộc chiến tranh nguy hiểm hơn cả mọi cuộc chiến khác. Ít ra ta cũng đã không nhúng tay vào cái chết của một người đẹp. Tạ ơn trời, ta đã không phải rút gươm ra vì một người anh em, điều này khiến ta được an ủi ít nhiều. Mà thôi, lần này nữa, ta phải biết ơn trí thông minh của một người thiếu nữ, xét cho cùng ta phải mang ơn nàng rất nhiều.

Ngay khi đó, một viên sĩ quan bước vào và cắt ngang dòng tư tưởng của Canolles.

- Ông có cần dùng bữa không, thưa ông? - Viên sĩ quan hỏi chàng - Nếu không xin ông cứ ra lệnh, người giám ngục đã nhận được chỉ thị là sẽ dọn các món ăn tùy theo ý ông.

- Chà, chà! - Canolles nói - Hình như họ có ý định đối xử thật lễ độ suốt thời gian ta phải ở đây. Hồi nãy ta đã e sợ điều ngược lại khi thấy bộ mặt khó đăm đăm của quận chúa và bọn man rợ, của đám quan tòa...

- Tôi xin đợi lịnh! - Viên sĩ quan nghiêng mình nhắc lại.

- À, xin lỗi! Câu hỏi quá lễ độ của ông đã khiến cho tôi phải suy nghĩ... Hãy trở lại vấn đề thôi, vâng, thưa ông, tôi sẽ dùng bữa thôi bởi vì tôi đang rất đói, nhưng bình thường tôi ăn uống rất đạm bạc. Vậy bữa ăn của một người lính là đủ cho tôi rồi.

Bây giờ viên sĩ quân bước lại gần chàng, với vẻ quan tâm:

- Ông có cần dặn dò gì... ai ở thành phố không?... Ông có chờ đợi điều gì không? Ông đã nói rằng ông là chiến sĩ. Tôi cũng vậy, ông cứ tin tưởng vào tôi như một người bạn.

Canolles ngạc nhiên nhìn viên sĩ quan.

- Không, thưa ông! - Chàng nói - Tôi không có gì để dặn dò cả. Không, tôi không chờ đợi điều gì, nếu không muốn nói đến một người mà tôi không thể không nêu tên ra. Còn về chuyện trông cậy ông như một người bạn, tôi xin cám ơn lòng tốt của ông. Nào chúng ta hãy bắt tay nhau, và sau này nếu tôi có cần gì, tôi sẽ nhớ đến lời ông hứa.

Lần này thì đến lượt viên sĩ quan kinh ngạc nhìn Canolles.

- Được rồi, thưa ông. - Người đó nói - Bữa ăn tối của ông sẽ được dọn lên ngay bây giờ!

Và người đó rút lui. Một lát sau, hai người lính bước vào mang theo một bữa ăn tối thịnh soạn, quá thịnh soạn so với yêu cầu của Canolles. Chàng ngồi vào bàn và ăn ngon lành.

Đến lượt hai người lính kinh ngạc nhìn chàng. Canolles cho thái độ kinh ngạc đó là do thèm thuồng, và vì rượu là một loại hảo hạng của vùng Braune nên chàng bảo với họ:

- Là các bạn hãy tìm thêm hai chiếc ly đi.

Một trong hai người lính quay ra và trở vào với hai chiếc ly.

Canolles rót đầy hai ly và đổ vài giọt vào ly của mình.

- Chúc mừng sức khỏe của hai ông bạn! - Chàng nói.

Hai người lính nâng ly lên và chạm một cách máy móc vào ly của chàng và uống cạn mà không chúc mừng lại chàng.

- Họ chẳng lịch sự gì cả. - Canolles nghĩ bụng - Mà thôi ta đòi hỏi làm gì.

Và chàng tiếp tục dùng cho đến cuối bữa, ăn xong, chàng đứng dậy, hai người lính đến dọn chén bát mang ra.

Viên sĩ quan trở ra.

- Chà, thưa ông. - Chàng nói với người đó - Đáng lẽ ông phải ở lại dùng bữa với tôi, bữa ăn thật ngon.

- Tôi không thể hưởng vinh dự đó được thưa ông, bởi vì tôi cũng mới vừa rời khỏi bàn ăn, mới đây... và tôi trở lại.

- Để bầu bạn với tôi chứ gì? - Canolles nói - Nếu vậy tôi vô cùng cảm ơn ông, ông thật tử tế.

- Không đâu, thưa ông, nhiệm vụ của tôi không dễ chịu như vậy đâu. Tôi đến báo với ông rằng vị linh mục ở đây thuộc giáo hội công giáo, nhưng tôi biết là ông theo đạo tin lành, nhưng khác biệt này có thể làm cho ông khó chịu...

- Tôi đấy à, thưa ông? Để làm gì chứ? - Canolles ngây thơ hỏi.

- Thì... - Viên sĩ quan bối rối nói - Để cùng ông cầu kinh.

- Cầu kinh!... Chà! - Canolles cười nói - Ngày mai tôi sẽ nghĩ đến điều này... Tôi chỉ cầu kinh vào ban sáng thôi.

Viên sĩ quan nhìn Canolles với một vẻ sửng sốt chuyển dần sang nét cảm thương sâu sắc. Người đó chào rồi bước ra.

- Ái chà! - Canolles nói - Tất cả đều điên rồi cả hay sao nhỉ? Từ khi nghe tin cái chết của anh chàng Richon đáng thương, mọi kẻ mà ta gặp đều tỏ vẻ hoặc điên khùng, hoặc là điên loạn... Chà! Lẽ nào ta không thể gặp một bộ mặt biết điều hay sao đây?

Vừa nói dứt mấy tiếng đó thì cánh cửa nhà giam lại mở ra, và trước khi Canolles kịp nhận ra là ai thì một người chạy ùa vào tay chàng, hai cánh tay quàng lên cổ chàng và những giọt lệ ướt đẫm bên hai má chàng.

- Thôi nào! - Người tù binh vừa nói vừa tìm cách thoát ra khỏi vòng tay - Lại thêm một kẻ điên nữa. Ta đang ở đâu thế này nhỉ?

Nhưng khi lùi lại, tay chàng đã hất rơi chiếc nón của người xa lạ kia và những tóc vàng óng của phu nhân De Cambes xõa xuống vai chàng.

- Bà đấy ư? - Canolles thốt lên và ôm choàng lấy nàng -Ồ! Xin tha thứ cho tôi không nhận ra em, hoặc nói đúng hơn là đã không đoán ra được.

- Suỵt! - Nàng nói, vội vàng nhặt nón và đội lên đầu - Khẽ chứ! Bởi vì nếu người ta biết được là em, họ sẽ cướp mất hạnh phúc này... Vậy là em đã được phép gặp lại anh... Ôi, lạy Chúa! Lạy Chúa! Tôi sung sướng quá.

Và Claire òa lên khóc nức nở.

- Gặp lại! - Canolles nói - Em được phép gặp lại tôi, tại sao vậy? Và tại sao lại có những giọt nước mắt kia? Kìa, em sẽ không được quyền gặp lại tôi nữa hay sao? - Chàng cười và nói tiếp.

- Ôi, xin đừng cười nữa! - Claire nói - Cái vui của anh làm cho em đau lòng quá. Đừng cười nữa, em van anh! Em đã phải khó khăn biết bao nhiêu mới đến được đây... anh chẳng biết được đâu... và thiếu chút nữa thôi là em không thể đến được! Nếu không có Lenet, con người tốt bụng ấy... Nhưng chúng ta hãy trở lại chuyện của anh đi, người yêu quý đáng thương của em. Lạy Chúa! Vậy là em đã được gặp lại anh! Vậy là em đã được ôm anh vào tay em!

- Phải rồi, chính tôi đây, chính tôi đây! - Canolles mỉm cười nói.

- Ôi! Vô ích thôi, giả vờ vui vẻ mà làm gì?... Em biết cả rồi... Người ta đâu có biết là em yêu người ta đến mức nào, người ta không trốn tránh em...

- Nhưng em biết điều gì kia nhỉ?

- Có phải là anh đang đợi em không? Có phải là anh đang buồn giận vì thái độ im lặng của em không? Có phải là anh đang kết tội em đấy không?

- Tôi? Buồn phiền và không hài lòng, có thể như vậy! Nhưng tôi không kết tội em... Tôi cũng nghi ngờ rằng có một tình thế nào đó mạnh hơn ý chí của em đã buộc em phải xa tôi, và nỗi đau khổ lớn nhất của tôi trong mọi chuyện này là hôn lễ của chúng ta bị hoãn lại, có lẽ là tám ngày hoặc mười lăm ngày gì đó...

Đến lượt Claire nhìn Canolles với cùng một vẻ kinh hãi như viên sĩ quan đã nhìn chàng ban nãy.

- Kìa! Ông nói nghiêm túc đấy chứ? Hay là ông không biết sợ hãi là gì?

- Tôi sợ hãi à? - Canolles nói - Sợ hãi điều gì?... Hay là... - Chàng cười và nói tiếp - Tôi đang gặp một hiểm nguy gì mà chính tôi cũng không biết chăng?

- Ôi, kẻ khốn khổ! - Nàng kêu lên - Anh ấy không biết gì cả.

Và, có lẽ sợ phải nói ra một sự thật mà chẳng chuẩn bị gì với kẻ đang bị sự thật đó đe dọa một cách tàn nhẫn, nàng cố gắng kềm hãm những câu nói đang muốn thoát ra khỏi lồng ngực.

- Không, tôi không biết gì cả. - Canolles nghiêm trang nói - Nhưng em hãy nói đi Claire, tôi là một người đàn ông, em cứ nói đi...

- Anh có biết là Richon đã chết rồi không?

- Có. Tôi biết.

- Nhưng anh có biết là Richon đã chết như thế nào không?

- Không, nhưng tôi có thắc mắc... Anh ấy đã chết trên tường lũy thành Vayres, có đúng vậy không?

Claire im lặng giây lát, rồi nghiêm trang như tiếng chuông cầu hồn.

- Ông ấy đã bị treo cổ trước quảng trường ở Libourne. - Nàng nói.

Canolles giật lùi ra phía sau một bước...

- Treo cổ! - Chàng kêu lên - Richon, một chiến sĩ!

Rồi chàng bỗng tái đi và bàn tay run rẩy đưa lên trán.

- A! Bây giờ thì tôi hiểu rồi! - Chàng nói - Bây giờ thì tôi hiểu lý do của sự giam giữ này, bây giờ thì tôi hiểu lý do của việc hỏi cung, bây giờ thì tôi hiểu sự cải trang của em, những giọt nước mắt khi thấy tôi vui vẻ như vậy, bây giờ thì tôi hiểu tại sao có đám đông kia, những tiếng hò reo khiêu khích... Richon đã bị giết chết! Và người ta sẽ dùng tôi để báo thù cho Richon!

- Không, không đâu, người yêu quý của em! - Claire vui vẻ kêu lên - Anh sẽ không phải là người họ sẽ đem ra làm vật hy sinh đâu. Anh đã không lầm, họ đã chỉ định anh, vâng anh đã bị kết án, vâng, đáng lẽ ra anh sẽ phải chết, vâng, cái chết đã gần kề bên anh, người yêu quý của em, nhưng anh hãy an tâm, có thể nơi đến tương lai và hạnh phúc với người sẽ dâng hiến cả cuộc đời cho anh!... Hãy vui lên, nhưng khe khẽ thôi, bởi vì anh có thể đánh gục người bạn khốn khổ cùng số phận với anh, dông tố sẽ ụp xuống đầu kẻ ấy, kẻ sẽ phải chết thay cho anh.

- Ôi, em đừng nói nữa, đừng nói nữa! Em làm cho tôi lạnh cả người. Tôi vẫn bình thản, vẫn tin tưởng, vẫn vui vẻ, thế mà tôi đây vừa gần cái chết! Và chừng nào? Khi nào?... Trời ơi! Tôi sẽ được làm chồng của em?... Ôi! Khác nào giết tôi hai lần!

- Họ gọi như vậy là...

- Phải, phải đúng rồi... họ có lý. Ồ! - Canolles kêu lên - Tôi không sợ chết, nhưng cái chết chia lìa tôi với em...

- Nếu anh chết, anh yêu quý, thì em cũng sẽ chết cùng với anh... Nhưng thay vì buồn phiền như vậy, hãy cùng vui lên với em... Coi nào, đêm nay, có lẽ một trong vai giờ nữa... anh sẽ ra khỏi đây. Đấy! Hoặc là em sẽ đến đây tìm anh, hoặc là em sẽ đợi anh ngoài cổng... Và khi đó, không chậm trễ thêm một giây phút nào nữa, chúng ta sẽ ra đi... Ô, ngay lập tức. Em không muốn chờ đợi thêm nữa, em đã quá sợ cái thành phố này rồi... Ngày hôm nay em còn có thể cứu anh được, nhưng ngày mai, biết đâu sẽ có một tai họa nào khác đang chờ đón chúng ta!

- Phải, phải... em nói đúng lắm... Ôi, tại sao không đưa tôi ra khỏi đây ngay bây giờ nhỉ?... Nào thiên thần của tôi ơi, hãy mở đôi cánh tay của em và hãy mang tôi ra khỏi đây đi!

- Hãy kiên nhẫn, hãy kiên nhẫn, hỡi anh yêu! Ngày mai, em sẽ đem anh đi... đi đâu? Em cũng không biết nữa... đến thiên đường tình yêu của chúng ta... Còn tạm thời thì em đi.

Và Canolles ôm choàng lấy nàng.

Ngay khi đó, cửa mở ra và viên sĩ quan bước vào báo rằng nửa giờ trong tờ giấy phép đã hết.

- Vĩnh biệt! - Canolles thì thầm - Hay em giấu tôi trong chiếc áo choàng của em và hãy mang tôi ra khỏi đây!

- Đáng thương cho anh! - Claire cũng trả lời với một giọng thật nhỏ, xin anh đừng nói nữa, những gì anh nói làm tan nát tim em! Chẳng lẽ anh lại không thấy rằng em rất mong muốn điều đó hay sao? Hãy kiên nhẫn vì anh, và nhất là vì em! Chỉ còn vài giờ nữa thôi, chúng ta sẽ gặp lại nhau để không bao giờ phải xa rời nhau nữa!

- Tôi sẽ chờ đợi! - Canolles vui vẻ nói, hoàn toàn yên tâm vì lời hứa ấy - Chúng ta phải xa nhau thôi. Nào, hãy can đảm lên. Chúng ta hãy nói với nhau lời từ biệt thôi, xin hãy từ biệt em, Claire.

- Xin từ biệt anh! - Nàng nói và cố gắng mỉm cười - Hẹn...

Nhưng nàng không thể nói hết được. Những tiếng nấc chặn câu nói của nàng lại.

- Xin từ biệt em! Từ biệt em! - Canolles kêu lên và lại ôm choàng lấy phu nhân De Cambes, vừa hôn lên trán nàng - Từ biệt em!

- Quỷ thật! - Viên sĩ quan lẩm bẩm - Cũng may là ta biết anh chàng này chẳng còn gì phải sợ hãi nữa, nếu không thì đây là một cảnh tượng làm cho ta phải tan nát tâm can.

Viên sĩ quan đưa Claire đến cửa rồi quay trở lại.

- Thưa ông! - Người đó nói với Canolles, chàng đã ngồi phịch xuống ghế, hãy còn xúc động mạnh, bây giờ vấn đề không phải chỉ là vui mừng mà còn nên tỏ ra thông cảm - Người láng giềng của ông, người bạn đồng cảnh ngộ khốn khổ của ông, kẻ sắp phải chết đang cô độc, kẻ ấy chẳng có ai để che chở, chẳng có ai để an ủi. Người đó muốn được gặp ông. Tôi đã nhận trách nhiệm thỏa mãn yêu cầu đó, nhưng không biết ông có đồng ý không?

- Tôi bằng lòng không à? - Canolles kêu lên - Ôi, tại sao lại không được? Kẻ đáng thương! Tôi đang đợi người ấy, tôi không quen biết anh ta nhưng tôi xin sẵn sàng mở rộng vòng tay chờ đón anh ta.

- Thế mà, hình như người đó biết ông.

- Người đó có biết số phận dành cho mình không?

- Chắc là không đâu. Ông cũng hiểu là không nên để cho ông ấy biết điều đó.

- Ông hãy an tâm.

- Xin ông hãy nghe tôi đây: Đã sắp mười một giờ đêm rồi, tôi sẽ trở về vị trí của tôi. Kể từ mười một giờ, các vị giám ngục là chủ nhân ở chốn này. Người giám ngục của ông đã được cho biết rồi, người đó biết là vị láng giềng sẽ qua đây cùng với ông, và sẽ đưa bạn ông trở về buồng riêng khi cần thiết. Nếu người tù kia không biết gì thì ông cũng không nên nói cho ông ấy biết, nếu ông ấy có biết chút ít, thì xin ông hãy thay mặt chúng tôi mà nói rằng các chiến sĩ chúng tôi thành thật thương cảm cho số phận của ông ấy. Bởi vì, nói cho cùng, chết, thì không có gì cả, nhưng mà mẹ kiếp, bị treo cổ, đúng là chết hai lần.

- Như vậy là ông quyết định người đó phải chết hay sao?

- Cùng một cái chết như Richon. Hoàn toàn là sự thật. Nhưng chúng ta thì đang trò chuyện còn ông ấy có lẽ đang trông chờ câu trả lời của ông.

- Vậy ông hãy đi mời người đó đi, và xin hãy tin là tôi rất biết ơn ông, vì người đó cũng như vì tôi.

Viên sĩ quan bước ra ngoài, đến ở cửa xà lim bên cạnh và Cauvignac mặt hơi tái, nhưng bước chân ung dung, đầu ngẩng cao, bước vào xà lim của Canolles.

Thế là viên sĩ quan đưa tay ra hiệu chào Canolles một lần cuối cùng, nhìn Cauvignac đầy thương hại, và trở ra ngoài cùng với đám lính, tiếng giày của họ còn vang vọng mãi dưới những vòm cửa nhà tù.

Chẳng bao lâu, viên giám ngục bắt đầu bước chân tuần tra của mình. Tiếng xâu chìa khóa loảng xoảng vọng lại từ hành lang.

Cauvignac không tỏ ra buồn khổ bở vì trong con người ấy mang một lòng tự tin vô hạn, một hy vọng không bao giờ cạn vào tương lai. Thế nhưng đằng sau một bề ngoài thản nhiên và một bộ mặt nạ gần như vui vẻ, một nỗi đau khổ rứt tâm can y. Tâm hồn đa nghi ấy, luôn luôn nghi ngờ và tất cả, đã bắt đầu nghi ngờ chính mình.

Từ khi biết được cái chết của Richon, Cauvignac không ăn, không ngủ nữa.

Vốn đã quen chế giễu cảnh khổ của kẻ khác và sẵn sàng chịu đựng nỗi khổ của mình một cách vui vẻ, thế nhưng nhà triết gia của chúng ta cũng không dám nghĩ đến chuyện cười cợt trước một biến cố dẫn đến hậu quả khủng khiếp đó và ngoài ý muốn của y, qua những sự liên hệ huyền bí đã khiến y phải trở thành kẻ phải chịu trách nhiệm trước cái chết của Richon, y đã bắt đầu nhận thấy bàn tay của Đấng Bề Trên và bắt đầu tin, nếu không phải vào sự tưởng tượng của các hành động tốt, thì ít ra cũng là vào sự trừng phạt của các hành vi xấu.

Thế là y đành cam chịu và hồi tưởng lại, và trong sự cam chịu đó, y không ăn, không ngủ nữa.

Và, điều bí ẩn kỳ lạ của tâm hồn khác thường, mặc dù không hề ích kỷ, là điều khiến y xúc động hơn cả chính cái chết của mình là cái chết của người bạn tù mà y biết chỉ cách y có hai bước chân, người đang chờ đợi, hoặc bản án cay nghiệt, hoặc là cuộc hành hình mà không cần xử án. Điều đo lại càng khiến y nhớ đến bóng ma ám ảnh của Richon và hai lần tai họa, hậu quả của điều mà thoạt đầu y chỉ cho là một trò đùa.

Ý nghĩ đầu tiên của y là trốn thoát, bởi vì mặc dù là tù binh danh dự, người ta đã không giữ lời hứa với y và đã giam y vào ngục tối, nên đến lượt mình, y nghĩ rằng có quyền để qua một bên lời hứa của mình. Thế nhưng, mặc dù có đầu óc nhanh nhạy và tay chân khéo léo, y đành phải nhìn nhận rằng điều đó là không thể thực hiện được. Đến khi đó y mới chấp nhận rằng mình đang ở trong móng vuốt của số phận nghiệt ngã. Từ đây y chỉ còn hỏi xin có một điều, là được trò chuyện ít lâu với người bạn đồng cảnh ngộ, dường như tên người đó đã khơi dậy trong y một nỗi kinh ngạc đầy buồn phiền và hòa hoãn tâm hồn y với toàn thể nhân loại mà y đã xúc phạm một cách tàn nhẫn.

Chúng ta sẽ không thừa nhận rằng những ý nghĩ ấy là lòng ân hận. Không, Cauvignac là một kẻ quá tự do tư tưởng để có thể biết hối hận là gì, nhưng ít ra thì thấy mình là tương tự, nghĩa là một sự giận dữ vô cùng khi nhìn thấy mình làm điều ác một cách vô ích. Cùng với thời gian là một thời thế khả dĩ giữ Cauvignac trong những suy nghĩ đó, thì những ý nghĩ ấy có thể có cùng một kết quả như hối hận, nhưng không còn thời gian nữa.

Khi bước vào phòng giam của Canolles, Cauvignac chờ đợi, theo tính cẩn thận thường nhật của mình, viên sĩ quan đã rút lui, và khi thấy cửa đã được đóng kín, y bước về phía Canolles, chàng cũng tiến về phía y và hai người thân mật siết tay nhau.

Mặc cho tính cách nghiêm trọng của tình thế, Cauvignac không thể nào không mỉm cười khi nhận ra chàng trai trẻ bảnh bao, lịch sự, với đầu óc phóng khoáng, tính tình vui vẻ mà y đã hai lần gặp gỡ bất thần trong những tình thế hoàn toàn khác hẳn hiện tại, một lần gởi chàng đến Nantes mang theo một sứ mạng, một lần để đưa chàng đến Saint Georges. Ngoài ra y còn nhớ rằng mình đã có lần mượn tên chàng để phỉnh gạt ngài công tước. Và mặc dù ngục tối âm u, những hình ảnh cũ hiện ra thích thú đến nỗi quá khứ, trong một phút giây, làm quên đi hiện tại.

Về phần mình ngay từ cái nhìn đầu tiên Canolles đã nhận ra ngay người đã đến gặp chàng trong hai dịp như chúng ta vừa nói, và vì trong hai lần đó Cauvignac chỉ mang đến tin vui cho chàng, nên lòng thương hại của chàng đối với con người khốn khổ kia lại càng tăng thêm, càng sâu sắc hơn nữa khi nghĩ rằng sự giải thoát của mình sẽ là nguyên nhân gây nên cái chết không thể nào cứu vãn được của Cauvignac. Và trong một tâm hồn tế nhị nơi chàng, những ý nghĩ tương tự gây nên ân hận nhiều hơn là tội ác thật sự đối với anh chàng kia.

Bởi vậy, chàng đón tiếp người đó với một sự trìu mến thật lòng.

- Kìa, nam tước! - Cauvignac nói - Bạn nghĩ sao về tình thế của chúng ta đây nhỉ, hình như nó cũng khá bất ổn đấy.

- Đúng vậy, chúng ta bây giờ trở thành là tù binh rồi và có trời mới biết được chừng nào chúng ta mới có thể ra khỏi đây. - Canolles trả lời, cố tỏ ra bình tĩnh để dùng hy vọng làm nhẹ bớt cảnh khổ của người bạn tù.

- Chừng nào chúng ta ra khỏi đây à? - Cauvignac lập lại - Cầu mong cho ông trời mà bạn vừa nhắc đến đoái thương quyết định cho chúng ta ra khỏi đây càng trễ càng tốt! Nhưng tôi không tin là ông ấy sẵn sàng để cho chúng ta được nghỉ ngơi dài hạn đâu. Từ cửa sổ xà lim của mình tôi đã thấy thì cũng như bạn thấy từ bên cửa sổ bên này vậy thôi, một đám đông điên cuồng chạy về một nơi có lẽ là pháp trường, nếu không thì chắc là tôi lầm. Anh bạn cũng biết pháp trường là gì và dùng để làm gì chứ?

- Ôi chà, ông bạn bi thảm hóa vấn đề đấy thôi. Phải, dân chúng đang tuôi về pháp trường, nhưng có lẽ để xem trừng phạt vài tên lính nào đó thôi. Bắt chúng ta trả giá cho cái chết của Richon thì khủng khiếp thật! Bởi cả hai chúng ta đâu ai có lỗi về cái chết đó.

Cauvignac rùng mình và nhìn sững Canolles với một ánh mắt từ u tối chuyển dần qua thương hại.

"Nào" - Y tự nhủ - "Lại một tên tự dối mình về chính tình trạng của mình, dẫu sao thì ta cũng cần cho anh chàng rõ vấn đề, bởi vì lừa dối để mà làm gì để sau này phút quyết định sẽ vô cùng nặng nề, trong khi đó nếu có thời gian chuẩn bị thì dẫu sao con đường cũng bớt dốc hơn."

Và sau một khoảng im lặng và thăm dò.

- Anh bạn à! - Y nói với Canolles và nắm lấy bàn tay chàng, vừa tiếp tục nhìn chàng với một ánh mắt khiến cho chàng khá hoang mang - Ông bạn thân mến, có lẽ chúng ta nên hỏi xin một hai chai rượu thành Braune mà chắc ông cũng có dịp thưởng thức. Than ôi! Nếu tôi được làm tổng đốc lâu hơn, thì có lẽ tôi đã được uống thỏa thích và tôi cũng thú nhận với ông bạn rằng chính sở thích đặc biệt của tôi đối với loại rượu hảo hạng đó đã khiến tôi đòi xin được chức tổng đốc ở đấy! Trời đã phạt thói háu ăn của tôi.

- Được lắm! - Canolles nói.

- Vâng, và tôi sẽ kể lại cùng với ông mọi chuyện trong khi uống, và nếu câu chuyện cũng dở như là rượu ngon thì hai thứ sẽ bù đắp cho nhau vậy.

Thế là Canolles đến gõ cửa, nhưng chẳng có ai trả lời cả, chàng lại gõ mạnh hơn, và một lát sau, một thằng bé đang chơi ngoài hành lang tiến đến gần người tù.

- Ông muốn gì? - Thằng bé hỏi.

- Rượu! - Chàng trả lời - Hãy đi nói với bố cháu mang đến đây hai chai rượu.

Thằng bé bỏ đi và một lát sau quay trở lại.

- Bố đang bận trò chuyện với một ông. - Nó nói - Lát nữa bố sẽ lại.

- Xin lỗi! - Cauvignac nói - Xin phép để tôi hỏi một câu.

- Ông bạn cứ hỏi đi.

- Cậu nhỏ à! - Y nói với giọng ngọt ngào nhất - Bố đang trò chuyện với ông nào vậy?

- Với một ông lớn.

- Thằng bé dễ thương thật! - Cauvignac nói - Khoan đã, rồi chúng ta sẽ được biết ít nhiều là ông đó ăn mặc như thế nào hả cháu?

- Mặc toàn đen.

- Ái chà, quỷ thật! Bạn có nghe không, toàn đen! Mà ông mặc toàn đen kia gọi là gì, anh bạn nhỏ có biết không?

- Họ gọi ông ấy là ngài Lavie.

- À! À! Viên chưởng lý của nhà vua, có lẽ ông ấy không mang đến điều gì xấu đâu. Hãy lợi dụng lúc họ đang trò chuyện để trò chuyện về phần chúng ta thôi.

Rồi nhét một đồng tiền dưới cánh cửa.

- Hãy cầm lấy, anh bạn nhỏ. - Cauvignac nói - Để mà mua bi chơi. Cần phải kết càng nhiều bạn càng tốt. - Y nói tiếp và đứng dậy.

Thằng bé mừng, đã cầm đồng tiền và cám ơn hai tù nhân.

- Sao! - Canolle nói - Hồi nãy ông bạn vừa nói?...

- À, phải rồi! - Cauvignac trả lời - Tôi nói là ông bạn có vẻ như đang sai lầm lớn về số phận đang chờ đợi chúng ta khi ra khỏi nhà tù này, ông bạn nói đến pháp trường, đến chuyện hình phạt của mấy tên lính, còn tôi thì cứ nghĩ đến chuyện chúng ta, đến một cảnh tượng nào đó ngoạn mục hơn.

- Thôi đi! - Canolles nói.

- Hừm! Ông bạn nhìn vấn đề dưới một khía cạnh ít u tối hơn là đối với con mắt của tôi, có lẽ bởi vì ông bạn không có đầy đủ những lý do để lo sợ như tôi. Dẫu sao ông bạn cũng không khoan khoái sớm về chuyện của mình, nó cũng chẳng đẹp đẽ gì hơn đâu. Nhưng câu chuyện của anh bạn không ăn nhập gì đến câu chuyện của tôi, và chuyện của tôi, tôi phải nói là khá phức tạp. Ông bạn có biết tôi là ai không?

- Đấy là câu hỏi khác thường đấy. Hình như ông bạn là đại úy Cauvignac, tổng đốc thành Braune thì phải.

- Vâng, hiện thời là như vậy, nhưng không phải tôi vẫn luôn mang tên đó cũng như không phải luôn luôn giữ chức vụ đó. Tôi thường xuyên thay đổi tên, tôi đã kinh qua nhiều chức vụ, ví dụ một hôm, tôi cũng mang tên nam tước De Canolles y như ông vậy.

Canolles nhìn thẳng vào mặt Cauvignac.

- Phải! - Y nói tiếp - Ông bạn đang tự hỏi phải chăng tôi điên rồi, có đúng vậy không? Ấy, ông bạn cứ an tâm, tôi hoàn toàn làm chủ đầu óc của mình và chưa bao giờ tỉnh táo hơn lúc này.

- Vậy ông bạn hãy kể rõ hơn đi.

- Chẳng có gì dễ hơn. Ngài công tước D Epernon... Ông bạn biết rõ công tước D Epernon chứ?

- Chỉ biết tên thôi, bởi vì tôi chưa bao giờ giáp mặt ông ấy.

- Thật là may mắn cho tôi. Ngài D Epernon như tôi vừa nói, có một lần gặp tôi nơi nhà của một phụ nữ, mà ở đấy tôi biết là ông bạn được đón tiếp khá nồng hậu, thế là tôi đã tự cho phép mình mượn tên ông bạn.

- Kìa, ông muốn nói gì vậy?

- Từ từ, làm gì mà dữ vậy, chẳng lẽ ông bạn lại ích kỷ đến nỗi ghen với một người đàn bà này trong khi chuẩn bị rước một người đàn bà khác hay sao? Mặc dù có như vậy đi nữa, điều này đúng là nằm trong bản tánh con người mà, thì rồi ông bạn cũng sẽ tha thứ cho tôi. Tôi là người khá thân thuộc với ông bạn để chúng ta lại đi cãi cọ với nhau.

- Tôi không hiểu một chữ nào của những gì ông vừa nói cả.

- Tôi nói là tôi có quyền được ông bạn xem như một người anh, hay nói đúng hơn là anh vợ.

- Ông nói đi, mà bí ẩn quá, tôi chẳng hiểu được gì thêm.

- Chỉ cần một tiếng thôi là ông bạn sẽ hiểu. Tên thật của tôi là Roland De Lartigues và Nanon là em gái tôi.

Canolles chuyển từ sự nghi ngờ qua niềm vui vô hạn.

- Anh là anh của Nanon! - Chàng kêu lên - Ôi, ông anh đáng thương!

- Ồ, phải đấy, đáng thương! - Cauvignac lập lại - Ông bạn đã dùng đúng từ, ông bạn đã đặt ngón tay lên đúng vết thương, bởi vì ngoài một lô những điều bực mình do vụ án của tôi ở đây gây nên, tôi lại còn mang thêm cái tội nữa là có tên gọi Roland De Lartigues và là anh của Nanon. Mà ông bạn cũng biết rõ ràng cô em yêu quý của tôi chẳng được các ngài dân chúng Bordeaux quý chuộng gì cho lắm. Nếu người ta mà biết được tôi là anh của Nanon, thì tai họa đến với tôi bằng gấp ba, thế nhưng ở đây có một ông De La Rochefoucauld và một ông Lenet biết tất cả.

- À! - Canolles nói, đối chiếu những gì Cauvignac vừa nói với những kỷ niệm cũ - Bây giờ thì tôi hiểu tại sao trong một lá thư gửi cho tôi, nàng Nanon đã gọi tôi là anh trai. Cô ấy tốt thật!...

- À phải! - Cauvignac nói - Con bé khá lắm và tôi rất hối hận vì đã không luôn luôn nghe theo lời dặn của nó, nhưng biết làm sao được, nếu ai cũng có thể đoán được tương lai, thì còn ai cần đến Chúa làm gì.

- Bây giờ nàng ra sao rồi? - Canolle hỏi.

- Làm sao biết được? Tội nghiệp, có lẽ giờ đây cô em tôi đang tuyệt vọng, không phải tôi bởi vì cô ấy đâu có biết tôi đã bị bắt giam, mà vì số phận của ông mà cô ấy biết rất rõ.

- Anh cứ an tâm. - Canolles nói - Lenet sẽ không nói với ai anh là anh của Nanon đâu. Về phần mình, ngài De La Rochefoucauld chẳng có lý do gì thù ghét anh cả. Sẽ không có ai biết chuyện này đâu.

- Nếu không ai biết gì về chuyện ấy thì, anh bạn cứ tin tôi, người ta cũng biết được những chuyện khác ví dụ như người ta cũng sẽ biết được tôi là người đã tặng một tờ khống chỉ, và tờ khống chỉ đó... nhưng mà thôi, chúng ta hãy ráng mà quên đi. Chỉ buồn là không có rượu! - Y vừa nói vừa đứng dậy tiến về phía cửa - Chỉ có rượu mới giúp chúng ta quên được.

- Nào, nào! - Canolles nói - Hãy can đảm lên chứ!

- Mẹ kiếp! Anh bạn cho rằng tôi thiếu can đảm hay sao? Anh bạn sẽ được thấy tôi vào giây phút quyết định đó, khi chúng ta làm một vòng ở pháp trường. Nhưng có một điều khiến tôi khá tò mò, không biết chúng ta sẽ bị chặt đầu hay treo cổ nhỉ?

- Treo cổ! - Canolles kêu lên - Trời ơi! Chúng ta thuộc vào hàng quý tộc, mà họ lại lăng nhục chúng ta như vậy sao?

- Đấy! Rồi ông bạn sẽ được thấy bọn họ còn có thể kiếm chuyện với tôi về vấn đề gia tộc của tôi... vả lại...

- Sao?

- Không biết là ông bạn hay là tôi sẽ đi trước nhỉ?

- Kìa, ông anh thân mến, xin đừng nghĩ mãi đến những chuyện đó làm gì! Cái chết ông anh đang bận tâm đó không có gì chắc chắn đâu, họ không thể xử án, không thể kết tội và hành hình tất cả trong một đêm như vậy.

- Hãy nghe đây! - Cauvignac trả lời - Tôi có mặt ở đấy khi họ xử án anh chàng Richon đáng thương. Cầu Chúa rước linh hồn ông ấy về trời! Đấy, hỏi cung, nghị án, treo cổ, tất cả kéo dài không quá ba bốn giờ đồng hồ. Cứ cho là vấn đề của chúng ta có chậm hơn một chút, bởi vì Anne D Autriche là hoàng hậu nước Pháp,còn phu nhân De Condé chỉ là một bà quận chúa, vậy cứ cho là chúng ta có được bốn, năm giờ đồng hồ. Thế nhưng, chúng ta cũng còn được thêm khoảng hai giờ nữa, mau quá nhỉ!

- Dẫu sao thì cũng đợi trời sáng để hành hình chứ?

- Ồ, điều đó không chắc lắm đâu, cuộc hành hình dưới ánh đuốc là một quang cảnh khá đẹp đấy, chuyện này thì tốn kha khá thật đấy. Nhưng vì phu nhân quận chúa hiện thời đang rất cần các ngài dân chúng thành Bordeaux, nên rất có thể bà ấy sẵn sàng bỏ ra món chi phí này.

- Suỵt! - Canolles nói - Tôi nghe có tiếng chân.

- Quỷ thật! - Cauvignac nói, mặt hơi tái đi.

- Có lẽ người ta đem rượu đến cho chúng ta. - Canolles nói.

- À phải! - Cauvignac nói, mắt dán về phía cửa, lại còn chuyện đó nữa - Nếu giám ngục lên cùng với rượu thì được, nhưng nếu ngược lại...

Cửa mở ra, giám ngục bước vào, không mang theo chai nào cả.

Canolles và Cauvignac trao đổi nhau một ánh mắt đầy ý nghĩa, nhưng viên giám ngục chẳng để ý gì... Ông ta có vẻ vội vàng, thời gian còn quá ít, trong xà lim lại tối quá...

Ông ta bước vào và đóng cửa lại.

Rồi rút trong túi ra một mảnh giấy và tiến đến gần hai tù nhân.

- Ai trong hai ông là nam tước De Canolles?

- A! Quỷ thật! - Cả hai cùng kêu lên và trao đổi nhau một ánh mắt.

Thế nhưng Canolles do dự trước khi trả lời, và Cauvignac cũng vậy, người thứ nhất đã mang cái tên đó quá lâu để còn nghi ngờ là lời gọi ấy dành cho mình, nhưng người sau cũng đã mang cái tên đó đủ để e sợ là người ta gọi mình.

Thế nhưng, Canolles hiểu là cần phải trả lời.

Người giám ngục tiến đến gần chàng:

- Ông đã từng là tổng đốc?

- Phải.

- Nhưng cả tôi cũng đã từng là tổng đốc, cả tôi cũng được gọi là Canolles. - Cauvignac nói - Nào, hãy giải thích rõ với tôi là quá đủ rồi, tôi không muốn nguyên nhân của cái chết nơi một người khác nữa.

- Vậy ông hiện tại có tên là Canolles? - Người giám ngục trả lời.

- Phải. - Canolles trả lời.

- Vậy, ông trước kia được gọi là Canolles? - Viên giám ngục lại hỏi Cauvignac.

- Phải. - Y trả lời - Phải, chỉ một ngày thôi, và tôi bắt đầu tin rằng hôm ấy tôi đã có một ý nghĩ thật ngu ngốc.

- Cả hai ông đều là tổng đốc?

- Phải! - Cả Cauvignac và Canolles cùng trả lời.

- Bây giờ, một câu hỏi cuối cùng sẽ làm sáng tỏ tất cả.

Cả hai tù nhân cùng im lặng.

- Ai trong hai người... - Người giám ngục nói - là anh của phu nhân De Lartigues?

Đến đây Cauvignac nhăn mặt, vào một thời điểm ít long trọng hơn hiện tại thì có lẽ trông khá buồn cười.

- Tôi đã chẳng nói với anh bạn. - Y nói với Canolles - Tôi đã nói với anh bạn mà, người ta tấn công tôi chính vào điểm này.

Rồi quay về viên giám ngục.

- Và nếu tôi là anh của bà Nanon De Lartigues thì ông sẽ nói gì với tôi đây, ông bạn?

- Tôi sẽ nói với ông là đi theo tôi ngay bây giờ.

- Nhưng cô ấy cũng đã từng gọi tôi là anh. - Canolles nói, cố gắng xua bớt cơn giông, rõ ràng là đang ụp xuống đầu của người bạn tù khốn khổ.

- Khoan đã, khoan đã! - Cauvignac nói, đi qua trước mặt viên giám ngục và kéo Canolles ra riêng một góc - Khoan đã ông bạn, ông bạn làm anh của Nanon vào lúc này là không đúng lúc. Từ trước đến giờ tôi đã bắt những kẻ khác trả giá cho tôi nhiều rồi, bây giờ phải đến lượt tôi.

- Anh muốn nói gì vậy? - Canolles hỏi.

- Ồ, nói ra thì dài lắm, vả lại, ông bạn cũng thấy là viên giám ngục của chúng ta đang sốt ruột và dậm chân... Được rồi, được rồi, tôi sẽ đi theo ông liền đây. Thôi vĩnh biệt nhé, bạn thân mến. - Cauvignac nói tiếp - Ít ra những thắc mắc của tôi cũng được ấn định rõ ràng ở một điểm, là tôi đi trước ông bạn. Cầu mong cho ông bạn đừng vội đi theo tôi. Bây giờ chỉ còn cần biết là sẽ chết cách nào thôi. Quỷ thật! Cầu mong cho không phải treo cổ. Mẹ kiếp, tôi đi đây! Làm gì mà hối hả dữ vậy!... Lời vĩnh biệt cuối cùng nhé!

Và Cauvignac tiến một bước về phía Canolles, đưa bàn tay ra. Canolles nắm lấy bàn tay ấy trong hai bàn tay mình và trìu mến siết chặt. Cauvignac nhìn chàng với một ánh mắt khác lạ.

- Anh muốn gì? - Canolles nói - Anh muốn nhờ tôi điều gì chăng?

- Phải! - Cauvignac nói.

- Vậy anh cứ nói đi.

- Có bao giờ cầu nguyện không? Cauvignac hỏi.

- Có! - Canolles trả lời.

- Vậy thì, khi bạn cầu nguyện... hãy nói giùm tôi một câu nhé.

Rồi quay về phía viên giám ngục đang mỗi lúc mỗi tỏ ra sốt ruột hơn:

- Chính tôi là anh của bà Nanon De Lartigues. - Y nói với người giám ngục - Nào, ta đi thôi.

Người giám ngục không chờ nói đến tiếng thứ hai, ông vội vàng đưa Cauvignac đi, từ ngưỡng cửa, y vẫy tay lần cuối cùng chào Canolles.

Rồi đóng cửa lại, tiếng chân họ vang lên ngoài hành lang rồi tất cả rơi vào cảnh im lặng, một cảnh im lặng chết chóc.

Canolles rơi vào một trạng thái buồn phiền gần như kinh hoảng. Cách thức đưa người đi như vậy, giữa ban đêm, không một tiếng động, không nghi thức, không lính canh, thật là đáng sợ hơn cả những chuẩn bị cho một cuộc hành hình vào ban ngày. Dẫu sao, tất cả những lo sợ của Canolles đều dành cho người bạn tù, bởi vì chàng quá tin tưởng vào phu nhân De Cambes từ khi chàng được gặp nàng và không lo sợ gì cho riêng mình nữa.

Bởi vậy điều duy nhất khiến cho chàng thực sự bận tâm vào lúc này là số phận dành cho người bạn tù vừa bị đưa đi. Thế là lời yêu cầu cuối cùng của Cauvignac trở lại tâm trí chàng, chàng liền quỳ xuống và cầu nguyện.

Một lát sau, chàng đứng dậy, cảm thấy được an ủi và bình tĩnh hơn, chỉ còn chờ đợi một điều, là sự giúp đỡ của Claire, hoặc là chính sự có mặt của nàng.

Trong thời gian đó, Cauvignac đi theo viên giám ngục trong hành lang âm u, không nói một lời nào, cố gắng suy nghĩ một cách nghiêm túc.

Đến đầu hành lang, viên giám ngục đóng cánh cửa cẩn thận như đã đóng cánh cửa xà lim của Canolles và sau khi để tai nghe ngóng những tiếng động vọng lên từ tầng dưới.

- Nào đi thôi! - Ông ta nói - Đột ngột quay về phía Cauvignac.

- Tôi đã sẵn sàng. - Cauvignac nói một cách chững chạc.

- Đừng nói to như vậy! - Viên giám ngục nói - Và nhanh chân lên thôi.

Rồi ông ta theo cầu thang dẫn xuống những xà lim ở tầng ngầm.

"Ồ! Ồ!" - Cauvignac nghĩ bụng - "Hay là ngưòi ta định cắt cổ ta giữa hai bức vách hoặc là bỏ ta vào một ngục tối nào đây? Ta có nghe nói là thỉnh thoảng người ta chỉ cần trưng bày tứ chi ra cho thiên hạ xem thôi, như trước kia Cesar Bongie đã làm với Ramiso D Oréo vậy. Nào, chỉ có một mình tên giám ngục, y mang xâu chìa khóa nơi thắt lưng. Xâu chìa khóa đó chắc phải mở được một cánh cửa nào. Y nhỏ con, ta to con, y yếu ớt, ta mạnh mẽ, y đi trước, ta đi sau, nếu ta muốn, ta siết cổ y một cách dễ dàng. Ta có nên không nhỉ"?

Và Cauvignac sau khi tự trả lời rằng nên làm như vậy, đã toan giơ hai bàn tay xương xẩu ra để thực hiện dự định vừa nảy ra trong đầu, thì bỗng viên giám ngục quay lại với vẻ kinh hoàng.

- Suỵt! - Ông ta nói - Ông có nghe gì không?

"Đúng rồi" - Cauvignac lại nghĩ bụng - "Trong tất cả chuyện này có điều gì ám muội đây và những cử chỉ thận trọng nhân vậy, nếu không làm cho ta yên lòng thì phải khiến cho ta thêm lo lắng".

Và dừng lại đột ngột.

- Này! - Y nói - Ông đưa tôi đi đâu vậy?

- Ông không thấy sao? - Viên giám ngục nói khi vào đến hầm.

- Chà! - Cauvignac kêu lên - Ông muốn chôn sống tôi à?

Viên giám ngục nhún vai, tiến vào những con đường hành lang chằng chịt, và đến gần một cánh cửa thấp, khóa chắc bên trong có những tiếng động mơ hồ, ông ta mở ra.

- Con sông! - Cauvignac kêu lên, sợ hãi trước dòng sông chảy xiết, đen ngòm chẳng khác gì Acheron con sông dưới âm phủ.

- Ừ, phải, sông đấy, ông có biết bơi không?

- Có... Không... có chứ... nghĩ là... Tại sao ông lại hỏi tôi như vậy chứ?

- Nghĩa là nếu ông không biết bơi, chúng ta buộc phải đợi một chiếc thuyền đang neo ở đằng kia, và như vậy là mất đi một khắc đồng hồ, đó là chưa nói đến việc người ta có thể nghe được tiếng súng hiệu mà tôi sắp sửa bắn, và như vậy sẽ bắt lại chúng ta.

- Bắt lại chúng ta! - Cauvignac kêu lên - Ông bạn, như vậy là chúng ta bỏ trốn đấy ư?

- Mẹ kiếp! Đích thị là chúng ta đang bỏ trốn.

- Đi đâu vậy?

- Tùy ý chúng ta.

- Vậy là tôi tự do ư?

- Tự do như không khí vậy.

- Ôi! Trời ơi! - Cauvignac kêu lên.

Và không thêm một lời nào vào tiếng kêu hàm chứa đầy ý nghĩa đó, chẳng cần nhìn chung quanh mình, chẳng quan tâm xem người kia có cùng theo không, y phóng xuống dòng sông. Viên giám ngục cũng nhảy xuống và sau một khắc đồng hồ lặng lẽ cố sức để cắt ngang dòng nước, cả hai tiến đến gần thuyền. Thế là viên giám ngục vừa bơi, vừa thổi ba tiếng còi, những người chèo thuyền, nhận ra hiệu lệnh, chèo đến đón họ, lẹ làng kéo họ lên thuyền và không một lời nào, chèo hết sức lực để không đến năm phút sau đặt họ lên bờ bên kia.

- Thế là thoát! - Cauvignac thốt lên những tiếng đầu tiên từ khi y bắt đầu nhảy xuống sông - Thế là thoát! Giám ngục yêu quý của tôi, trời sẽ ban thưởng cho ông.

- Trong khi chờ đợi trời ban thưởng - Viên giám ngục nói - Tôi đã nhận được một món tiền là bốn mươi ngàn livres có thể giúp tôi kiên nhẫn chờ đợi cho đến khi đó.

- Bốn mươi ngàn livres! Cauvignac kinh ngạc kêu lên - Kẻ nào lại có thể vì ta mà bỏ ra bốn mươi ngàn livres vậy nhỉ?

Vài lời giải thích, và sau đó chúng ta trở lại diễn biến với câu chuyện.

Vả lại, cũng nên trở lại với Nanon De Lartigues, khi nhìn thấy Richon trút hơi thở cuối cùng dưới nhà lồng chợ ở Libourne, nàng kêu lên một tiếng và ngã ra bất tỉnh.

Thế nhưng, như chúng ta đã từng biết, Nanon không phải là một người mang tính chất yếu đuối, mặc dầu có thân hình thấp nhỏ và mảnh mai, nàng đã chịu đựng những chuỗi đau khổ dài, những mệt mỏi và những nguy hiểm nặng nề, và tâm hồn vừa đa tình, vừa cứng cỏi kia, với một khí phách khác thường, biết thu mình lại theo hoàn cảnh để rồi lại nhảy vọt lên khi định mệnh buông rơi.

Ngài công tước D Epernon vốn biết rõ nàng, hoặc nói đúng hơn là tưởng biết rõ nàng, nên có thể kinh ngạc khi thấy nàng xúc động đến như vậy trước một cái chết xa lạ, một con người như nàng, khi lâu đài của mình ở Agen bị đốt cháy, thiếu chút nữa thôi đã bị thiêu sống mà không thốt lên một tiếng, vì không muốn cho kẻ thù được vui mừng. Nàng Nanon giữa cảnh hỗn loạn đó, đã nhìn thấy hai người hầu của mình chết thay cho nàng mà không một cái cau mày...

Nanon ngất xỉu gần hai giờ đồng hồ, và sau đó nàng lên cơn động kinh dữ dội, không nói gì được mà chỉ thốt ra những tiếng kêu không rõ ràng. Đến nỗi đích thân hoàng hậu sau nhiều lần gởi lời hỏi thăm, đã thân chính đến thăm nàng, và cả ngài Mazarin cũng muốn đến bên giường nàng để kê thuốc.

Nhưng Nanon chỉ tỉnh lại khi đêm đã rất khuya. Sau đó, nàng còn mất một thời gian để ôn lại trí nhớ, và sau đó, nàng ôm lấy mặt trong hai bàn tay, kêu lên một tiếng xé lòng.

- Thôi rồi, họ giết mất anh ấy rồi!

May mắn thay, những tiếng ấy khá kỳ lạ đối với những người chung quanh, họ cho rằng đấy chỉ là câu mê sảng. Sáng hôm sau, khi ngài D Epernon trở về sau một cuộc tuần tra khiến cho ông phải xa Libourne từ ngày hôm qua, ông được người nhà tường thuật lại câu nói đó và ông hiểu hết tâm hồn đang sôi sục kia. Ông hiểu rằng có chuyện gì quan trọng hơn cả cơn mê sảng, và thừa dịp vắng người, ông đến bên Nanon.

- Kìa em! - Ông nói - Ta được biết em đã buồn khổ rất nhiều sau cái chết của Richon, người ta thật khinh suất khi để cảnh đó diễn ra dưới cửa sổ phòng em.

- Vâng, vâng! - Nanon kêu lên - Thật là khủng khiếp. Thật là ghê tởm.

- Em hãy yên tâm. - Ông nói - Lần khác, ta sẽ bảo cho treo cổ bọn phiến loạn ở một nơi khác, chứ không tại nhà lồng chợ nữa. Nhưng em muốn nói đến ai khi em nói là họ đã giết mất anh ấy? Không phải là Richon, có đúng không? Bởi vì Richon có phải là gì của em đâu, dù chỉ là một chỗ quen biết.

- Em muốn nói đến anh ấy, thưa ngài, anh ấy! Chính ngài đã giết anh ấy! Ôi, khốn khổ cho anh ấy!

- Kìa, em làm cho ta sợ quá! Em nói gì vậy chứ?

- Em nói là ngài đã giết anh ấy. Ngài không hiểu sao?

- Không, ta không hiểu gì cả! - Ngài công tước lại nói, cố gắng tìm hiểu ý nghĩa của nàng trong cơn mê sảng - Làm sao ta có thể giết người đó được trong khi ta không quen biết gì với y?

- Thế ngài quên rằng anh ấy đã bị bắt giữ làm tù binh hay sao? Ngài quên rằng anh ấy là đại úy, là tổng đốc, có cùng một cấp bậc, và những chức vụ như Richon hay sao? Và dân chúng thành Bordeaux sẽ đưa anh ấy ra để trả thù cho cái chết của Richon, bởi vì dù cho ngài có khoác lên cái chết đó một bề ngoài hợp pháp đi nữa, nhưng thật ra đấy giản dị chỉ là một trò giết người, ngài công tước ạ!

Bị bất ngờ trước câu trách móc và trước đôi mắt nẩy lửa kia, ngài công tước tái mặt lui lại.

- Trời! Đúng rồi! Đúng rồi! - Ông ta kêu lên, tay ôm lấy trán - Ông anh Canolles đáng thương, ta đã quên mất.

- Anh tôi! Ông anh yêu quý của tôi.

- Nàng đã nói đúng. Ngài công tước nói - Ta thật là ngu ngốc. Làm sao ta lại có thể quên như vậy được nhỉ? Nhưng không sao, vẫn còn kịp thời gian. Ở Bordeaux hiện giờ có lẽ họ chỉ mới biết tin thôi, còn phải có thời gian để nhóm họp, xử án... Vả lại, có khi họ sẽ do dự.

- Thế hoàng hậu có do dự hay không?

- Nhưng hoàng hậu là hoàng hậu, bà có quyền sống và quyền chết. Bọn kia chỉ là những tên phiến loạn.

- Hỡi ơi! - Nanon nói - Thêm lý do để bọn chúng không từ một điều gì cả.

- Nhưng, nào hãy nói xem, nàng định sẽ làm gì?

- Ôi! - Nanon vừa nói vừa cố gắng đứng dậy - Dù cho em có phải đích thân đến Bordeaux thay chỗ cho anh ấy, em cũng không từ đâu.

- Em hãy an tâm, em yêu quý, việc này cứ để ta lo. Ta đã làm điều tai hại, ta sẽ sửa sai, lời danh dự của nhà quý tộc. Hoàng hậu hãy còn vài người trung thành ở bên ấy, em đừng lo lắng nữa.

Ngài công tước đã thành thật hứa vậy.

- Ôi! Thưa đức ông! - Nanon kêu lên khi nhìn thấy sự thành thật và quả quyết trong ánh mắt của ngài và nàng hôn lên bàn tay ngài công tước - Nếu ngài thành công thì em yêu ngài nhiều lắm.

Ngài công tước cảm động đến muốn chảy nước mắt, đây là lần đầu tiên Nanon nhiệt tình và hứa hẹn với ngài như vậy.

Ông vội ra khỏi phòng sau khi đã trấn an Nanon thêm một lần nữa, rồi cho gọi đến một tên đầy tớ mà ông biết rõ tài khéo léo cũng như lòng trung thành, ông dặn hắn phải vào Bordeaux bằng bất cứ giá nào, dù cho có phải qua tường thành đi nữa, và giao lại cho Lavie mảnh giấy do chính tay ông viết:

"Hãy ngăn cản không để nguy hiểm đến với ông De Canolles, đại úy chỉ huy trong quân đội hoàng gia.

Nếu người ấy bị bắt giữ như tin đã báo, hãy tìm cách giải thoát bằng bất cứ giá nào, hãy mua chuộc bọn giám ngục bằng số vàng mà bọn chúng đòi hỏi, một triệu cũng được.

Nếu dùng vàng không được, hãy dùng đến vũ lực, không từ bất cứ hành động nào, vũ lực, pháo hỏa, giết người, đều không bị bắt tội.

Nhận dạng.

Vóc người cao, mắt sâu, mũi khoằm. Nếu nghi ngờ, hãy hỏi:

"Ông có phải là anh của Nanon không?"

Khẩn cấp! không được để một giây phút nào cả".

Người liên lạc lên đường. Ba giờ sau, hắn đã đến Bordeaux. Hắn vào một trang trại, thay đổi y phục nông dân và vào thành với một chiếc xe bò chở đầy bột.

Lavie nhận được lá thư quyết định của tòa án quân sự mười lăm phút. Ông ta đến nhà tù, nói chuyện với viên giám ngục, đề nghị hai mươi ngàn livres, người này từ chối, ba mươi ngàn, lại từ chối và sau cùng được chấp thuận với giá bốn mươi ngàn.

Có thể hiểu rằng, theo D Epernon danh xưng "Ông có phải là anh của Nanon không?" sẽ tránh được mọi lầm lẫn. Cauvignac trong một ý nghĩ từ tâm có lẽ là duy nhất trong suốt cuộc đời mình, đã trả lời: "Phải" và như vậy, đã chiếm chỗ của Canolles để thoát ra ngoài, trong bụng vô cùng ngạc nhiên.

Cauvignac được một con ngựa chạy hết tốc lực đưa đến ngôi làng Saint-Loubes, thuộc những người theo phe ngài D Epernon. Ở đấy một liên lạc của ngài công tước đã đợi sẵn.

- Người ấy đã thoát chưa? - Y hỏi viên trưởng nhóm hộ tống Cauvignac về đây.

- Rồi! - Người này trả lời - Chúng tôi đã đưa được ông ấy về đây.

Người liên lạc chỉ biết có từng đó, y quay ngựa lại và chạy nhanh về hướng Libourne. Một tiếng rưỡi đồng hồ sau, con ngựa mệt mỏi ngã xuống ngay cổng thành làm cho người liên lạc rơi xuống ngay chân ngài D Epernon đang sốt ruột chờ đợi một tiếng. Thoát rồi! Và ngài chạy vội về ngôi nhà nơi Nanon đang trú ngụ, nàng vẫn nằm trên giường, con mắt đờ đẫn hướng về phía cửa phòng.

- Thoát rồi! - Ngài công tước kêu lên - Anh ấy thoát rồi, em sắp được gặp anh trai rồi!

Nanon nhỏm dậy vì quá vui sướng, những tiếng ngắn ngủi kia cất đi cái gánh đè nặng lên tim nàng, nàng đưa hai tay lên trời và kêu lên:

- Ôi, tạ ơn Chúa! Tạ ơn Chúa!

Sau đó, hạ thấp ánh mắt xuống, nàng nhìn thấy bên cạnh mình ngài công tước đang vui vì hạnh phúc của nàng, đến khi đó một ý nghĩ lo âu mới hiện ra trong đầu nàng:

"Ngài công tước sẽ tưởng thưởng về lòng tốt của mình như thế nào khi thấy một kẻ xa lạ thay cho người anh, sự tráo trở, thay vì tình anh em là một tình yêu điên cuồng".

Ngay khi đó, đám đông người giúp việc túm tụm nơi cửa dãn ra, và một người bổ nhào vào phòng, vừa kêu lên:

- Ôi! Nanon em gái ta.

Nanon nhỏm dậy, mở to đôi mắt kinh hoàng, trở nên trắng bệch hơn mặt gối thêu trên giường, và một lần nữa, ngã vật ra, miệng lẩm bẩm:

- Cauvignac, trời ơi, Cauvignac!

- Cauvignac! - Ngài công tước lập lại, ngạc nhiên đưa mắt nhìn chung quanh mình, muốn biết xem ai là người mang cái tên Cauvignac đó! - Ông nói - Ở đây ai là Cauvignac vậy?

Cauvignac giữ ý tứ không trả lời, y thấy mình chưa hoàn toàn thoát khỏi hiểm nguy để cho phép một câu thành thật, y hiểu rằng nếu trả lời thật y sẽ mang lại tai họa cho em gái mình, và chính y cũng sẽ không thoát, thông minh là như vậy, nhưng y cũng đành cứng miệng, đành để cho Nanon lãnh trách nhiệm tự sửa sai lầm lẫn.

- Còn ông De Canolles đâu? - Nàng kêu lên bằng một giọng trách móc giận dữ và nhìn y với đôi mắt tóe lửa.

Ngài công tước cau mày. Tất cả những người có mặt, ngoại trừ Francinette mặt tái nhợt và Cauvignac đang cố hết sức để giữ cho khỏi tái đi, đều không hiểu cơn giận dữ bất chợt kia và nhìn nhau ngạc nhiên.

- Tội nghiệp cho em tôi! - Cauvignac nói nho nhỏ vào tai ngài công tước - Cô ấy lo lắng cho tôi quá nên đã mê sảng và không hiểu mình đang nói gì nữa.

- Hãy trả lời với tôi đây này! - Nanon la lớn - Tên khốn nạn! Hãy trả lời cho tôi rõ! Ông De Canolles đâu? Số phận ông ấy ra sao rồi? Hãy trả lời, trả lời đi chứ?

Cauvignac chọn một giải pháp tuyệt vọng, cần phải chơi cho trót mưu mô của mình thôi, bởi vì thú nhận sự thật với ngài D Epernon có nghĩa là muốn đi theo Richon nơi giá treo cổ dưới vòm chợ. Bởi vậy y đến gần ngài D Epernon, nước mắt chảy dài.

- Ôi, ngài ơi! - Y nói - Đây không phải là mê sảng nữa, mà là điên loạn rồi, và đau khổ, như ngài thấy đó, đã khiến cho em tôi không nhận ra ngay cả người thân nữa. Ngài cũng hiểu là chỉ có tôi mới có thể giúp cô ấy tỉnh trí lại, vậy xin ngài hãy cho mấy người kia lui ra, ngoại trừ Francinette để giúp tôi đỡ em tôi những chuyện cần thiết.

Có thể ngài công tước không dễ dàng tin vào Cauvignac như vậy, ông đã bắt đầu nghi ngờ, thì ngay khi đó một người liên lạc đến báo với ông rằng hoàng hậu cho mời ông đến vì ngài Mazarin đang cho nhóm một hội đồng bất thường.

Trong khi người liên lạc đang nói, Cauvignac cúi xuống bên Nanon và nói nhanh:

- Em hãy bình tĩnh để chúng ta trao đổi với nhau vài lời, mọi chuyện rồi sẽ ổn cả thôi.

Nanon nằm xuống giường, chưa bình tĩnh nhưng ít ra nàng cũng làm chủ được mình, bởi vì hy vọng dù ít ỏi đến đâu, cũng là thứ thuốc xoa dịu mọi đau khổ. Ngài công tước quay về phía nàng và nói.

- Thôi, cơn khủng hoảng đã qua rồi, em hãy bình tĩnh lại và trò chuyện với người anh yêu quý của em nhé. Hoàng hậu vừa cho gọi ta. Em hãy tin rằng vào giờ phút này thì chỉ có mệnh lệnh của hoàng hậu mới khiến ta rời khỏi em được.

Nanon cảm thấy tim mình như muốn ngừng đập. Nàng không còn hơi sức để trả lời ngài công tước nữa, và chỉ có thể siết chặt bàn tay của Cauvignac như muốn nói:

- Anh không lừa dối em đấy chứ? Em thực sự có thể mong đợi được à?

Cauvignac cũng siết tay nàng để đáp lại, và nói với ngài D Epernon.

- Vâng, thưa đức ông! - Y nói - Cơn khủng hoảng nặng qua rồi, em tôi đã hiểu rằng mình có một người bạn tận tụy và trung thành sẵn sàng làm tất cả để mang lại cho cô ấy tự do và hạnh phúc.

Nanon không thể gượng được hơn nữa, nàng bật lên những tiếng khóc nức nở, với con mắt lạnh lùng và đầu óc minh mẫn, nhưng bao nhiêu biến cố dồn dập, và nàng trở lại là một phụ nữ bình thường, nghĩa là yếu đuối và cần được khóc. Ngài D Epernon bước ra ngaòi, vừa lắc đầu vừa nhìn Cauvignac chiều gửi gấm. Ông vừa ra khỏi cửa thì.

- Ôi! Sao mà ông ta làm cho tôi khổ thế! - Nàng kêu lên - Ông ta còn ở thêm một phút nữa thì chắc tôi đã chết mất.

Cauvignac đưa tay ra hiệu bảo nàng im lặng, rồi y đến dán tai vào cửa như để biết chắc là ngài D Epernon đã đi xa rồi.

- Ôi! Ông ta có nghe hay không thì ăn nhằm gì. Anh đã nói nhỏ với em hai tiếng để an tâm, nào, nói đi, anh nghĩ rằng sẽ làm gì được bây giờ chứ?

- Em à! - Cauvignac trả lời, bộ mặt nghiêm nghị, thật khác hẳn với tánh nết của y - Anh không dám hứa là chắc chắn thành công, nhưng anh xin nhắc lại, điều anh vừa nói, anh sẽ làm tất cả để được điều đó.

- Làm được điều gì? - Nanon hỏi - Lần này thì chúng ta hiểu rõ nhau quá để còn có chuyện hiểu lầm nữa phải không?

- Cứu anh De Canolles khốn khổ.

Nanon nhìn y đăm đăm một cách dễ sợ.

- Anh ấy đang ở trong một tình trạng nguy kịch có đúng vậy không?

- Than ôi! - Cauvignac trả lời - Nếu em muốn biết ý nghĩ thành thật của anh, thì anh xin thú thật rằng tình trạng khá là xấu.

- Chà, hãy nghe anh ta nói kìa! - Nanon kêu lên - Nhưng anh có biết người ấy đối với tôi là như thế nào không?

- Anh có biết là người mà em yêu quý hơn anh trai của em bởi vì em muốn cứu người đó hơn là anh, và khi nhìn thấy anh, em đã đón tiếp anh với những câu chửi rủa.

Nanon phác một cử chỉ nóng nảy.

- Chà! Mẹ kiếp! Em có lý lắm! - Cauvignac lại nói - Mà anh nói như vậy không phải để trách móc em đâu, chỉ là một câu nhận xét vậy thôi, bởi vì anh dám đem lương tâm ra mà thề với em, nếu cả hai chúng tôi còn ở trong ngục tối của xà lim nhà tù, mà biết được điều anh vừa biết, thì anh đã nói với ngài De Canolles: Thưa ông, ông đã được Nanon gọi bằng anh, chính ông là người được người ta đến giải đi thoát chứ không phải là tôi, và như vậy người đó sẽ đến đây, còn anh thì sẽ chết thay cho người đó.

- Như vậy là anh ấy sẽ chết! Nanon kêu lên - Vậy là anh ấy sẽ phải chết!

- Em à! Cauvignac trả lời - Đây là tất cả những gì anh được biết và chúng ta sẽ căn cứ vào đó mà mưu định hành động, anh rời khỏi nơi đó đã được hai giờ đồng hồ, nhiều chuyện có thể xảy ra trong khoảng thời gian đó. Kìa, đừng âu sầu nữa, bởi vì cũng có thể không có chuyện gì xảy ra cả. Anh vừa nghĩ ra một kế.

- Nói nhanh đi!

- Cách Bordeaux một dặm, anh có một nhóm quân một trăm người với một chàng trung úy.

- Một người tin cẩn chứ?

- Ferguzon.

- Thì sao?

- Thì anh nghĩ rằng, nếu hy sinh một nửa số quân đó, anh có thể cứu được ông Canolles.

- Ôi! Anh lầm rồi, anh sẽ không làm được đâu!... Không được đâu!...

- Anh sẽ làm được! Nếu không thì thà rằng anh chết.

- Hỡi ôi! Cái chết của anh sẽ chứng tỏ với em thiện chí của anh, nhưng cái chết của anh sẽ không cứu được anh ấy! Anh ấy sẽ phải chết thôi!

- Còn anh, anh nói với em là anh ta sẽ không chết, dù cho anh có phải nộp mình thay cho anh ta! - Cauvignac kêu lên, bị thúc đẩy bất ngờ bởi một ý nghĩ cao thượng khiến cho chính y phải ngạc nhiên.

- Anh! Anh tự nộp mình?

- Phải, có thể lắm, bởi vì dẫu sao không ai có một lý do gì để thù ghét ông De Canolles cả, mọi người đều yêu mến anh ta, trái lại anh thì mọi người đều ghét.

- Anh! Mà tại sao người ta lại ghét anh?

- Giản dị thôi, bởi vì anh được vinh dự là một người ruột thịt của em.

- Khoan đã! - Nanon chầm chậm nói - Như vậy anh vừa muốn nói là em bị dân chúng ở Bordeaux rất thù ghét, có đúng không?

- Phải.

- À, hay lắm! - Nanon kêu lên với một nụ cười nửa suy tư, nửa sung sướng.

- Anh không nghĩ là mình vừa nói một điều gì dễ chịu với em.

- Có chứ, có chứ! Nếu không dễ chịu thì cũng là đúng. Phải, anh có lý! - Nàng tiếp tục nói như với chính mình hơn là với ông anh - Người ta không thù ghét ông De Canolles, cũng không thù ghét anh. Khoan đã, khoan đã!

Nàng đứng dậy và đến bên bàn viết, nàng viết vội vã vài hàng mà qua vẻ mặt của nàng, Cauvignac đoán là khá quan trọng.

- Anh hãy cầm lá thư này! - Nàng dán thư lại và nói - Hãy lên đường một mình, không mang theo lính cũng như hộ tống, trong chuồng có một con ngựa nòi có thể chạy từ đây đến Bordeaux trong vòng một giờ. Anh hãy trình lên phu nhân quận chúa lá thư n ày và ông De Canolles sẽ được cứu thoát.

Cauvignac ngạc nhiên nhìn người em gái, nhưng vì y vốn biết rõ tài phán đoán của đầu óc minh mẫn ấy nên y không thể mất thì giờ tìm hiểu những câu nói của cô em. Y vào chuồng ngựa và nửa giờ sau y đã chạy được nửa đường. Nàng quỳ gối xuống. Nàng một kẻ vô thần, đọc một câu kinh ngắn, rồi nàng gom tất cả vàng bạc nữ trang vào một hộp nhỏ, cho lệnh chuẩn bị xe bảo Francinette giúp mình thay một bộ y phục lộng lẫy nhất.

NHỮNG QUẬN CHÚA NỔI LOẠN

Chương 46

Đêm đã xuống thành phố Bordeaux, và ngoài khu vực pháp trường, nơi đám đông đang ào ào đổ xô đến, cả thành phố hầu như vắng vẻ. Không có tiếng động nào khác trên các đường phố hẻo lánh ngoài tiếng chân của các đội tuần tra ban đêm. Không giọng nói nào khác ngoài giọng nói của một bà già nào đó trên đường về nhà rồi sợ hãi đóng sập cửa lại.

Nhưng về hướng pháp trường, tiếng ồn ào trầm trầm kéo dài như tiếng thủy triều đang rút xuống. Phu nhân quận chúa vừa chấm dứt lá thư cuối cùng và cho gọi ngài công tước De La Rochefoucauld vào. Ngồi bên chân bà quận chúa là nàng Claire De Cambes chờ đợi đến lúc mình có thể được phép tâu trình.

- Bảy mươi bảy chữ ký! - Bà quận chúa kêu lên - Đấy Claire, em thấy không? Đóng vai một bà hoàng không phải là một điều sung sướng.

- Có chứ, thưa phu nhân. - Nàng tử tước trả lời - Bởi vì ở cương vị một nữ hoàng, phu nhân có được một quyền cao quý nhất, quyền ban ơn.

- Và cả quyền trừng phạt nữa, Claire à! - Bà quận chúa kiêu hãnh nói tiếp - Bởi vì bảy mươi bảy chữ ký kia được ký bên dưới một bản án tử hình.

- Và chữ ký thứ bảy mươi tám là bên dưới một bản ân xá, phải không thưa phu nhân? - Claire lại nói với một giọng van nài.

- Em nói gì vậy?

- Thưa phu nhân, em muốn nói rằng đã đến lúc em phải đi giải thoát cho người tù binh của em, chẳng lẽ phu nhân lại không muốn tránh cho người ấy cảnh tượng kinh khủng khi thấy người bạn tù bị dẫn ra pháp trường hay sao? Ôi! Thưa phu nhân, vì phu nhân đã ban ơn, thì xin hãy làm cho trót!

- Ờ, phải đấy! Em nói đúng. - Phu nhân quận chúa nói - Quả là ta đã quên mất lời hứa giữa những chuyện bận bịu quan trọng này, và em nhắc cho là phải lắm.

- Như vậy là...? - Claire sung sướng kêu lên.

- Như vậy có nghĩa là em hãy làm như ý của em.

- Thêm một chữ ký nữa thôi, thưa phu nhân.

Claire nói với một nụ cười có thể làm dịu một tâm hồn sắt đá nhất. Và nàng đặt một tờ giấy lên bàn của phu nhân De Condé. Bà viết:

"Lệnh cho ông trưởng ngục ở lâu đài Trompette hãy để cho phu nhân tử tước De Cambes đến đón ông nam tước De Canolles, người được ta tha bổng hoàn toàn."

- Có phải như vậy không? - Bà quận chúa hỏi.

- Ồ! Phải rồi, thưa phu nhân! - Claire kêu lên.

- Ta ký nhé?

- Vâng, dĩ nhiên rồi.

- Đấy, cô em của ta à. - Phu nhân De Condé nói với một nụ cười khả ái nhất - Đành phải làm tất cả theo ý em thôi. Và bà ký vào.

Claire chụp lấy tờ giấy như một con diều hâu vồ mồi. Nói vội một tiếng cám ơn với vị phu nhân rồi nàng áp tờ giấy vào ngực và bay ra ngoài.

Dưới cầu thang, nàng đụng phải ông De La Rochefoucauld cùng với một đám đông các sĩ quan và binh lính vẫn thường tháp tùng ông mỗi khi ông tuần tra trong thành phố.

Claire vui vẻ chào ông, ngạc nhiên, ông dừng lại nhìn theo nàng một lát trước khi bước vào văn phòng của phu nhân quận chúa.

- Thưa phu nhân - Ông nói - Tất cả đều đã sẵn sàng.

- Ở đâu?

- Ở đằng ấy.

Phu nhân lục tìm trí nhớ.

- Ở pháp trường. - Viên công tước lại nói.

- À, được lắm. - Bà quận chúa trả lời và cố tỏ ra bình thản bởi vì bà cảm thấy người ta đang quan sát bà, và mặc dầu bản tánh nữ giới khiến cho bà run rẩy, bà vẫn nghe theo tước vị cao trọng của một vị chỉ huy đang ra lệnh cho bà không được sợ hãi - Nếu tất cả đều đã sẵn sàng, thì ông cứ đến đấy đi.

Ngài công tước do dự.

- Ông nghĩ rằng ta cần phải đến đó hay sao? - Bà quận chúa hỏi với một giọng run run mà bà không thể nào kìm hãm được.

- Xin tùy theo ý phu nhân thôi. - Ngài công tước trả lời.

- Được rồi, công tước à, được rồi, ông cũng biết là ta vẫn thường ân xá cho phạm nhân chứ?

- Có, thưa phu nhân.

- Thế ông nghĩ sao về chuyện này?

- Tôi xin nói rằng tất cả mọi hành động của phu nhân đều đúng cả.

- Phải, ta thích như vậy hơn. Đúng là ta nên tỏ rõ cho bọn ấy biết rằng ta không ngần ngại gì mà không sử dụng đến. Và cư xử ngang hàng với đức vua, nhưng tự tin vào thực lực của chúng ta, chúng ta trả oán nhưng không làm quá mức.

- Như vậy là rất khôn ngoan.

- Có đúng vậy không, công tước? - Bà quận chúa hỏi, cố tìm hiểu qua giọng nói của ông De La Rochefoucauld ý định thực sự của ông này.

Nhưng vị công tước lại nói:

- Ý kiến của phu nhân vẫn là một trong hai người phải trả giá cho cái chết của Richon, bởi vì cái chết ấy nếu không được trả hận, sẽ khiến cho mọi người tin rằng phu nhân không tôn trọng gì mấy những bề tôi anh dũng đã phục vụ cho phu nhân.

- Ồ! Dĩ nhiên rồi, một trong hai người sẽ phải chết, thề trên danh dự của một quận chúa, ông hãy yên tâm.

- Tôi có thể được biết ai trong hai người là kẻ được phu nhân ân xá không?

- Ông De Canolles.

- Thế à?

Tiếng thế à được thốt ra với một giọng khác lạ.

- Ông có lý do gì để thù ghét đặc biệt người đó không, ông công tước?

- Tôi, thưa phu nhân? Có bao giờ tôi có lý do gì để yêu hoặc ghét ai? Tôi xếp loại vào hai hạng, những kẻ cản trở và những kẻ nâng đỡ. Cần phải gạt những kẻ này đi và nâng đỡ những kẻ kia... khi mà bọn đó còn nâng đỡ ta, đấy là chính kiến của tôi, thưa phu nhân.

"Hắn đang kiếm chuyện gì đây nhỉ, hắn ta muốn gì chứ?" - Lenet nghĩ thầm trong bụng - "Hình như hắn có vẻ ghét anh chàng Canolles đáng thương".

- Vậy... - Vị công tước lại nói - Nếu phu nhân không còn lệnh nào khác nữa?...

- Không, thưa ông.

- Tôi xin phép phu nhân được rút lui.

- Vậy là ngay tối nay? - Phu nhân De Condé hỏi.

- Mười lăm phút nữa.

Lenet chuẩn bị đi theo ngài công tước.

- Ông cũng đi xem nữa à, Lenet? - Bà phu nhân hỏi.

- Ô! Không, thưa phu nhân. - Lenet nói - Tôi không phải là một kẻ ưa những cảm giác mạnh, chắc phu nhân cũng rõ điều này, tôi chỉ đi nửa đường thôi, nghĩa là từ đây đến nhà tù và được xem cảnh tượng cảm động với nàng Claire giải thoát cho người yêu.

Ngài công tước nhăn mặt, Lenet nhún vai và đoàn người đi đến nhà tù.

Nàng tử tước De Cambes không mất quá năm phút để vượt hết quãng đường đó. Nàng đến nơi, đưa tờ lệnh cho lính gác coi rồi xin được gặp viên tổng đốc của nhà tù.

Viên tổng đốc của nhà tù xem xét tờ lệnh với con mắt thản nhiên của một kẻ không bao giờ kinh ngạc trước những bản án tử hình hoặc là bản ân xá, nhận ra con dấu va chữ ký của phu nhân De Condé, cúi chào kẻ cầm lá thư và quay về phía cửa.

- Hãy cho gọi viên trung úy. - Ông nói.

Rồi ông ta ra hiệu cho phu nhân De Cambes ngồi xuống, nhưng nàng quá kích động để có thể ngồi yên nên nàng vẫn đứng.

Viên tổng đốc nghĩ rằng nên cần bắt chuyện.

- Bà biết ông De Canolles? - Ông ta hỏi với cùng một giọng như hỏi xem thời tiết như thế nào.

- Thưa ông, có.

- Ông ấy là anh của bà?

- Không ạ.

- Bạn?

- Đó là... chồng sắp cưới của tôi. - Phu nhân De Cambes nói, hy vọng với lời thú nhận này, ông kia sẽ nhanh nhẹn hơn trong việc phóng thích người tù.

- À, thế à. - Viên tổng đốc vẫn trả lời với một giọng như cũ - Xin có lời khen ngợi bà.

Và không còn gì để hỏi nữa nên ông ta trở lại trạng thái bất động và im lặng. Viên trung úy bước vào.

- Này ông D Orgenont. - Viên tổng đốc nói - Hãy cho gọi giám ngục trưởng và bảo tha cho ông De Canolles ra, đây là tờ lệnh.

Viên trung úy cúi chào và cầm lấy tờ giấy.

- Bà đợi ở đây nhé! - Viên tổng đốc nói.

- Tôi không được đi theo ông đó hay sao?

- Được chứ, thưa bà.

- Nếu vậy thì tôi sẽ cùng đi với ông trung úy. Chắc ông cũng hiểu, tôi muốn người đầu tiên báo tin mừng cho anh ấy.

- Được rồi, thưa bà.

Phu nhân De Cambes vội chào ông tổng đốc và đi theo viên trung úy.

Người này lại chính là người đã trò chuyện với Canolles và Cauvignac, và anh ta hành động lẹ làng với tất cả lòng quả cảm. Chỉ một lát sau, anh ta và phu nhân De Cambes đã đến sân trong.

- Giám ngục trưởng đâu? - Viên trung úy la to.

Rồi quay về phía phu nhân De Cambes, anh ta nói:

- Xin bà hãy an tâm, chỉ một chút xíu nữa thôi là ông ấy sẽ ra đây.

Người giám ngục phó bước ra.

- Thưa trung úy. - Người này nói - Giám ngục trưởng đi đâu mất rồi, gọi mãi mà không thấy trả lời.

- Ôi! Ông ơi! - Phu nhân De Cambes kêu lên - Như vậy chúng ta sẽ bị chậm trễ hay sao?

- Không đâu, thưa bà, lệnh là lệnh, bởi vậy xin bà cứ an tâm.

- Anh cũng có giữ chìa khóa khác của mọi xà lìm chứ? - Viên trung úy hỏi.

- Có, thưa trung úy.

- Vậy hãy mở cửa phòng của ông De Canolles.

- Ông De Canolles, người số hai?

- Phải, số hai, hãy mở nhanh đi.

- Nhưng mà... - Giám ngục nói - Hình như họ đang cùng ở trong một phòng, chúng ta sẽ chọn tên bảnh trai nhất vậy.

Các ông giám ngục vẫn thích bông đùa.

Cuối cùng, cửa mở ra, Canolles đã nghe những tiếng bước chân ngoài hành lang, đã nhận ra giọng nói của Claire, chàng ôm choàng lấy người yêu, và nàng, quên mất rằng người đó chẳng phải là chồng, cũng chẳng phải là tình nhân, bỏ qua một bên tánh cả thẹn và ôm chặt lấy chàng.

- Đấy, anh yêu quý! - Nàng nói - Anh thấy rõ là em giữ lời hứa, em đã xin ân xá được cho anh, em đến đón anh đây, chúng ta sẽ ra đi thôi.

Vừa nói, nàng vừa kéo Canolles ra hành lang.

- Kìa, đừng vội vã như vậy. - Viên trung úy nói với một nụ cười duyên dáng - Mọi chuyện đều thật sự đã xong rồi, ông đã được tự do, không còn việc gì phải sợ hãi nữa.

Nhưng chàng De Canolles không để tai gì đến những câu nói khích lệ, vẫn kéo Claire vội vã chạy qua các hành lang. Đến cầu thang, rồi đến khoảng sân, thêm một cánh cửa nữa thôi, không khí nhà tù sẽ không còn đè nặng lên đôi tình nhân nữa.

Cánh cửa cuối cùng ấy rồi cũng mở ra.

Nhưng bên ngoài cánh cửa là một nhóm người vừa quý tộc, vừa cận vệ, vừa xạ thủ, đấy là ngài công tước De La Rochefoucauld cùng đám cận vệ của ông ta.

Không biết tại sao nhưng Claire rùng mình. Mỗi lần nàng gặp người đó là mỗi lần tai họa đến với nàng.

Ngài công tước chào phu nhân De Cambes cùng Canolles, còn dừng lại để nói vài lời với họ. Rồi ông ta ra hiệu cho đám đông đi theo sao mình, đám đông giãn ra nhường chỗ cho họ.

Bỗng nhiên một giọng nói vang lên từ cuối sảnh, vọng qua các dãy hành lang đến tận tai tất cả:

- Trời! Xà lim số một trống không, tù nhân không thấy đâu cả, tôi tìm y từ năm phút rồi, không tìm thấy ở đâu hết.

Những lời nói đó khiến cho mọi người nghe thấy đều rùng mình, công tước De La Rochefoucauld giật mình, và không kềm hãm được động tác của mình, ông ta đưa tay ra như ngăn giữ Canolles lại.

Claire thấy cử chỉ đó và tái mặt.

- Nào! - Nàng nói với người yêu - Ta đi thôi.

- Xin bà thứ lỗi! - Công tước nói - Tôi xin bà thêm một phút kiên nhẫn nữa, hãy để cho sự lầm lẫn này sáng tỏ đã, tôi hứa là chỉ một phút thôi.

Và sau một cử chỉ ra hiệu khác của ông ta, hàng rào người khép lại.

Canolles nhìn Claire, ngài công tước, nhìn câu thang nơi giọng nói kia vừa vang lên, và đến lượt mình cũng tái mặt.

- Nhưng mà, thưa ông... - Claire nói - Tại sao tôi lại phải đợi nữa chứ? Phu nhân đã ký giấy tha cho ông Canolles, đây là tờ lệnh chính thức, đây, ông hãy đọc đi.

- Vâng, đúng như bà nói! - Ngài công tước nói - Và ý định của tôi không phải là chối bỏ tất cả giá trị của tờ lệnh này, và chờ đợi một lát thì có sao đâu, xin hãy kiên nhẫn, tôi vừa cho gửi một người đi và người đó sẽ trở lại ngay thôi.

- Nhưng điều đó ăn nhập gì đến chúng tôi? - Claire hỏi - Mà ông De Canolles thì có liên hệ gì với người tù số một kia?

- Thưa công tước! - Viên đội trưởng đội cận vệ mà ông vừa gởi đi quay trở về nói - Chúng tôi đã cho tìm kiếm khắp nơi nhưng không có, người tù kia đã biến mất, cả giám ngục trưởng cũng vậy, và thằng bé con của ông này khi được hỏi bảo rằng ba nó cùng với người tù đã ra ngoài bằng cửa bí mật dưới hầm thông ra sông.

- Ồ! Ồ! - Ngài công tước kêu lên - Ông có biết gì về chuyện này không, ông De Canolles? Một cuộc vượt ngục!

Nghe vậy Canolles liền hiểu hết, đoán biết hết. Chàng hiểu rằng chính Nanon đã quan tâm đến chàng. Chàng hiểu rằng chính mình mà người ta đến tìm, chính chàng là kẻ được biết đến dưới danh nghĩa anh của Nanon, và không biết được điều này nên Cauvignac đã thế vào chỗ chàng mà cứ tưởng rằng mình đi vào cõi chết. Tất cả những ý nghĩ đó lần lượt hiện ra trong đầu chàng, chàng đưa hai tay lên trán, mặt tái đi và cũng lảo đảo, và chỉ bình tĩnh lại khi thấy Claire đang run rẩy bên tay chàng, không một dấu hiệu kinh hoàng nào thoát khỏi cặp mặt của ngài công tước.

- Đóng tất cả các cửa lại! - Ngài công tước kêu lên - Ông De Canolles, yêu cầu ông hãy ở lại, ông hiểu giùm cho, vấn đề cần được làm sáng tỏ.

- Kìa, ông công tước! - Claire kêu lên - Chẳng lẽ ông có ý định cưỡng lại lệnh của phu nhân hay sao?

- Không đâu, thưa bà. - Công tước nói - Nhưng tôi tin rằng phu nhân cần được biết chuyện này. Tôi sẽ không nói với bà đích thân tôi đi, bà sẽ nghĩ rằng tôi cố tình tác động đến vị phu nhân của chúng ta, nhưng tôi sẽ nói, bà hãy cứ đi đi, bởi vì hơn ai tất cả, bà biết cách cầu xin lòng khoan dung của phu nhân.

Lenet kín đáo ra hiệu cho Claire.

- Ồ! Tôi không rời khỏi anh đâu! - Nàng kêu lên và níu chặt tay của chàng trai trẻ.

- Vậy để tôi đi! - Lenet nói - Ông đội trưởng à, hãy đi với tôi, hoặc là chính ngài, thưa công tước?

- Vậy cũng được, ta sẽ cùng đi với ông. Ông đội trưởng sẽ ở lại đây và tiếp tục cuộc tìm kiếm, biết đâu sẽ tìm ra được tên tù kia.

Và như để nhấn mạnh cho câu nói cuối cùng của mình, ngài công tước nói nhỏ vào tai viên đội trưởng đội cận vệ rồi cùng Lenet đi ra ngoài.

Ngay khi đó, cả hai người trẻ tuổi bị đẩy lùi vào sân trong bởi nhóm cận vệ của ngài công tước, và sau đó cửa đóng lại.

Mười phút qua, quang cảnh mang một tính cách thật nghiêm trọng và u tối, tất cả mọi người có mặt nhợt nhạt và câm lặng, nhìn nhau rồi nhìn vào mắt của Claire và Canolles xem lại là người đau khổ hơn cả. Canolles hiểu rằng mình cần tập trung tất cả mọi sức lực, chàng tỏ ra nghiêm trang và dịu dàng với người yêu, mặt tái nhợt, mắt đỏ lên, hai chân run rẩy đang níu chặt lấy chàng, mỉm cười với chàng, một nụ cười âu yếm buồn thảm, cố đưa mắt tìm trong đám người lặng lẽ một ánh mắt thông cảm...

Viên đội trưởng, người vừa mới nhận lệnh từ ngài công tước, cũng nói nhỏ với các sĩ quan của mình, Canolles với ánh mắt sắc và tai luôn nghe ngóng mọi câu nói có thể biến nghi vấn của mình thành điều chắc chắn, đang nghe được câu nói sau, mặc dù ông ta đã nói rất nhỏ.

- Dù sao cũng phải tìm cách tách người đàn bà khốn khổ này ra.

Thế là chàng nhẹ nhàng gỡ khỏi cánh tay dịu dàng đang giữ chặt chàng. Claire nhận ra ý định đó lại càng giữ chặt thêm.

- Nhưng mà... - Nàng nói - Phải tìm kiếm nữa chứ, có thể là người ta chưa tìm khắp nơi. Chúng ta hãy cùng đi tìm đi, người đó không thể nào trốn ra khỏi đây được. Tại sao ông De Canolles lại không cùng trốn ra chứ? Kìa, ông đại úy, tôi van ông, xin ông hãy cho người đi tìm kiếm nữa đi.

- Thưa bà, người ta đã tìm, và ngay cả bây giờ cũng đang tìm. Giám ngục biết mình sẽ bị tội chết nếu không tìm ra được tù binh của mình, bởi vậy bà cũng thấy đó, ông ta rất chú tâm vào việc tìm kiếm.

- Trời ơi! - Claire kêu lên - Sao mà ông Lenet chưa trở lại nhỉ!

- Hãy kiên nhẫn, em yêu. - Canolles nói với một giọng nhỏ nhẹ mà người ta thường dùng khi nói với trẻ con - Ông Lenet vừa mới đi và bây giờ có lẽ chỉ mới gặp thôi, hãy để cho ông ấy có thời gian trình bày vấn đề và mang câu trả lời về cho chúng ta.

Vừa nói, chàng vừa siết nhẹ bàn tay của Claire. Và nhìn thấy ánh mắt đăm đăm và sốt ruột của viên đội trưởng đang nắm quyền thay cho ngài La Rochefoucauld, chàng nói:

- Đại úy, ông có gì muốn nói với tôi?

- Vâng, có đấy thưa ông. - Viên đội trưởng nói, ông ta đang khổ sở vì sự bất cẩn.

- Thưa ông! - Claire kêu lên - Xin hãy đưa chúng tôi đến gặp phu nhân, tôi van ông. Ông có thiệt hại gì đâu? Chẳng thà dẫn chúng tôi đến đấy còn hơn là phải ở lại đây trong tình trạng mập mờ này.

- Phải đấy! - Viên sĩ quan nói, lợi dụng ý kiến của Claire để tìm cách tách nàng ra - Ý kiến của bà thật là tuyệt. Xin bà cứ đi đi, bà có nhiều cơ may để thành công.

- Nam tước à, ông nghĩ sao? - Nàng hỏi - Ông có cho rằng nên như vậy không? Tôi phải làm sao bây giờ?

- Bà cứ đi đi. - Canolles nói, vừa cố gắng hết sức để nói.

Claire rời tay chàng, đi được vài bước lại quay trở lại với người yêu.

- Ồ! Không, không! Tôi không rời anh ấy đâu.

Và nghe tiếng mở cửa.

Quả vậy, phía sau ngài công tước với bộ mặt lạnh lẽo là Lenet, gương mặt xúc động dữ dội, hai tay run rẩy. Qua ánh mắt của ông này hướng về chàng, Canolles hiểu rằng chẳng còn hy vọng gì nữa, số phận của chàng đã được định đoạt.

- Thế nào? - Người thiếu phụ hỏi, bước về phía Lenet và kéo Canolles theo mình.

- Phu nhân... - Lenet ngập ngừng nói - Phu nhân rất bối rối...

- Bối rối! - Claire kêu lên - Như vậy nghĩa là sao?

- Như vậy có nghĩ là phu nhân cho gọi bà đến. - Ngài công tước nói - Phu nhân muốn nói chuyện với bà.

- Có đúng vậy không, ông Lenet? - Claire hỏi.

- Phải đấy, thưa bà. - Lenet trả lời.

- Còn ông ấy thì sao?

- Ai chứ?

- Ông De Canolles!

- Thì ông De Canolles sẽ trở vào xà lim và bà sẽ mang câu trả lời về cho ông ấy. - Ngài công tước nói.

- Ông ở lại với ông ấy nhé, ông Lenet! - Nàng nói.

- Thưa bà...

- Ông ở lại chứ?

- Tôi sẽ không rời ông De Canolles.

- Trời ơi! - Lenet lẩm bẩm và nhìn chàng thanh niên đang chờ đợi câu tuyên án của mình, và người thiếu phụ kia mà chỉ một lời của ông có thể giết chết nàng - Trời ơi! Một người đã bị kết án rồi, ít ra ta cũng phải có đủ sức để cứu người kia.

- Ông không thể sao, ông Lenet?

- Tôi xin thề. - Ông cố vấn nói và cố gắng đưa bàn tay đặt lên ngực mình.

- Xin cám ơn! - Canolles nói nhỏ - Tôi hiểu ý ông.

Rồi quay về phía nàng tử tước.

- Em cứ an tâm mà đi. - Chàng nói - Em cũng thấy rõ là tôi không gặp nguy hiểm gì với ông Lenet và ngài công tước đây.

- Hãy hôn bà ấy trước khi rời khỏi đây. - Lenet nói.

Những giọt mồ hôi lạnh ngắt đọng lại trên trán Canolles, chàng cảm thấy như có một màn sương mù bao phủ trước mắt chàng. Chàng giữ Claire lại khi nàng đang toan quay đi và, ra vẻ như muốn nói nhỏ với nàng, chàng kéo nàng xuống sát ngực mình và cúi xuống bên tai nàng.

- Hãy khẩn cầu nhưng không quỵ lụy. - Chàng nói - Anh muốn sống vì em nhưng em phải hiểu rằng anh phải được sống trong danh dự.

- Em sẽ van xin bằng mọi cách để cứu thoát anh. - Nàng trả lời - Anh chẳng phải là chồng em trước mặt Thượng Đế hay sao?

Và Canolles đã tìm được cách để hôn lướt lên cổ nàng nhưng nhẹ nhàng đến nỗi nàng chẳng cảm thấy gì cả và người thiếu phụ vô tình khốn khổ kia vội vã ra đi mà không đáp trả lại cái hôn cuối cùng ấy. Thế nhưng, khi ra gần đến cổng, nàng quay lại, tức thì một hàng rào người ngăn cách nàng với người tù.

- Ôi, anh đâu rồi? Em không thể nào thấy anh được nữa. Thêm một lời, một lời nữa thôi, để em được an tâm ra đi!

- Đi đi, Claire! - Canolles nói - Anh đợi em đây!

- Xin bà cứ đi đi! - Một sĩ quan tốt bụng nói - Bà có đi thì mới trở lại sớm được.

- Ông Lenet, ông Lenet thân mến ơi! - Giọng Claire từ xa vẳng lại - Tôi tin tưởng ở ông, ông hãy giữ lời hứa đấy.

Và cổng đóng lại phía sau nàng.

- May quá! - Ngài công tước lạnh lùng nói - Cũng khá vất vả đấy, bây giờ chúng ta được rảnh tay rồi.

Xem tiếp:

Những quận chúa nổi loạn (Chương 1-12)

Những quận chúa nổi loạn (Chương 13-29)

Những quận chúa nổi loạn (Chương 30-46)

Những quận cúa nổi loạn (Chương 47-52end)