Con hủi (Chương 45-54end)

Chương 45

Tin tức về cuộc đính hôn giữa đại công tử Mikhôrôvxki và tiểu thư Ruđexka lan nhanh trong giới quí tộc, gây nên sự tức tối và bao lời phản đối, khiến giới tri thức ngạc nhiên. Một số người không tin, coi đó là chuyện bịa đặt. Các phòng khách, các câu lạc bộ, đàn bà chỉ toàn bàn về chuyện ấy, nhưng những lời thì thào còn tệ hơn, bởi độc địa hơn.

- Không tương xứng! Thiếu môn đăng hộ đối! Khắp nơi người ta nhận xét.

Mọi bá tước và công tước tiểu thư, mọi cô gái trông đợi lời cầu hôn của đại công tử đều đỏ mặt như bị xúc phạm, những hàm răng nhỏ xinh như đang nhai đang nhằn những lời độc địa, trong những cái đầu trang nhã đang nghiền ngẫm những ý nghĩ xấu xa.

Các nhật báo đăng tin đính hôn giật gân ấy dưới dạng rất thiện ý. Một số người trong giới quí tộc muốn làm to chuyện này lên, nhưng các ban biên tập từ chối, vì tình cảm đối với đại công tử.

Giới quí tộc ồn ào cả lên như một tổ ong. Tên Xtefchia có trên miệng mọi người. Những bức ảnh của nàng chụp chung với nhóm người tại Guenbôvitre hoặc chụp một mình, được tiểu thư Rita phân phát, được truyền từ tay nọ sang tay kia. Một bức, sau khi bị xé vụn thành nhiều mảnh, đã bị cháy trong lò sưởi của gia đình Barxki, do bàn tay nhỏ nhắn nhưng ác độc của bá tước tiểu thư Melanhi ném vào lửa.

...

Giữa tháng hai, đại sảnh ở điền trang Obrôny nom thật trọng thể, mọi người đang đợi Xtefchia cùng cha nàng và Valđemar tới. Trong chiếc áo dài đen bằng đăng ten nặng nề, nghiêm trang, công tước phu nhân như mọi khi gây cho người ta ấn tượng hơi kênh kiệu. Công tước phu nhân Franchiskôva, cụ Machây, tiểu thư Rita và Trextka thì rất vui vẻ. Công tước im lặng u ẩn. Càng gần tới giờ phút Xtefchia đến, phu nhân càng lo lắng. Những mơ ước ngày nào không thôi quay trở lại ám ảnh, trong đó bà nhìn thấy mình đang chào đón vợ chưa cưới của Valđemar, một nàng công chúa nào đó thuộc dòng dõi thế phiệt trâm anh. Và cụ già lại không tài nào chấp nhận thực tại, nỗi chua xót và hối tiếc đã phần nguôi ngoai chợt trở lại. Bà lo ngại chờ đợi giây phút chào đón đứa cháu dâu. Lòng tự tôn và tự ái dường như đang tấu lên những sợi thần kinh của công tước phu nhân những khúc bi ca sầu não than vãn cho những niềm hi vọng đã tắt ngấm. Bà vật vã với một sức mạnh vò xé tâm can.

- Vì nó... vì cháu ta. Nó yêu con bé... nó sung sướng thế kia mà, - bà nhắc đi nhắc lại trong ý nghĩ.

Khi người chưởng bộc bước vào báo tin họ đang tới, công tước phu nhân nặng nề ngả người vào ghế bành, nóng này hít hít lọ nhỏ đựng thuốc. Bà run cả người, mặt hết tái lại đỏ.

Trên những bậc thềm dẫn tới sảnh dưới đứng đông chật gia nhân. Trextka và Rita là những người đầu tiên chào khách. Công tước phu nhân trẻ tuổi bước đến bên hàng lan can chạm trổ bao quanh hành lang trên đỉnh cầu thang gác. Đúng lúc đó Valđemar mặt mày rạng ngời, sôi nổi khác thường chạy lao lên gác. Chàng nhanh nhẹn chào hỏi vợ chồng công tước trẻ tuổi, chân thành chào cụ Machây, rồi quý xuống trước mặt phu nhân.

- Cháu đã đưa Xtefchia của cháu đến cho bà đây, bà thân yêu ạ, - Chàng nói nhẹ nhàng, hôn tay bà ngoại.

Công tước phu nhân nín lặng như bàng hoàng, không một cử động, mặt tái nhợt, đáng sợ. Valđemar kinh ngạc nhìn bà. Ánh mắt chàng như xuyên suốt người bà.

- Thưa bà! - Chàng thốt lên, bó chặt tay bà với một sức mạnh tuyệt vọng.

Lần đầu tiên trong đời chàng thấy sợ. Tình thế thật kinh khủng. Mắt chàng như hai ngọn lửa dán chặt vào công tước phu nhân. Cụ già im lặng, thở gấp gáp.

Đại công tử đứng phắt dậy, lông mày chau lại, mặt đầy vẻ dữ dội. Chàng nghẹn ngào thốt lên:

- Chuyện gì thế này hở trời?!...

Cụ Machây cũng bàng hoàng không kém, không trả lời chàng.

Nhưng tiếng kêu thứ hai của Valđemar đã nghiến vụn phút giây gay cấn nhất.

Lòng công tước phu nhân chợt dậy lên nỗi tự oán mình đã làm vẩn đục hạnh phúc của đứa cháu. Vẻ dữ dội trong ánh mắt chàng khiến phu nhân bối rối. Tình yêu thương cháu từ trái tim bà đã gạt đi mọi nỗi phân vân.

Đó là trận chiến đấu cuối cùng. Công tước phu nhân đã vượt lên. Bà đứng dậy, đặt tay vào ngực Valđemar, nhìn thẳng vào mắt chàng, với ánh cười trong mắt, bà bảo:

- Dẫn... Xtefchia vào cho bà nào. Bà muốn được chào đón và... cầu phúc cho nó.

Valđemar thở một hơi dài. Chàng hôn hai bàn tay bà ngoại rồi lao ra ngoài tiền sảnh. Ông Ruđexki cùng con gái bước lên thềm trong sự tháp tùng của tiểu thư Rita và Trextka.

Đại công tử chạy nhanh xuống, đưa tay cho người vợ chưa cưới. Ánh mắt chàng không an ủi nàng. Nàng nom thật tuyệt vời trong chiếc váy trang nhã màu tro nhạt, làm sáng thêm làn da mịn màng giống hệt màu ngọc trai vào lúc vầng dương chớm mọc.

Trong lối đi ngang qua hành lang, công tước phu nhân trẻ tuổi xiết chặt tay Xtefchia, đưa mắt trỏ cho nàng cánh cửa phòng khách đang mở rộng. Trái tim cô thiếu nữ đập như cuồng trong lồng ngực.

Họ cùng bước vào phòng.

Đôi mắt đen tuyệt vời của Xtefchia dừng lại ở thân hình mặc y phục màu thẫm của công tước phu nhân với một chút lo âu. Đôi môi nàng run run, một đợt sóng hồng như ào lên hiện ra ở sắc da màu ngọc trai của mặt nàng. Màng nước mảnh mai ngời sáng trong đôi đồng tử của nàng...

Công tước phu nhân chằm chằm nhìn nàng bằng đôi mắt đen. Cụ Machây rạng rỡ mặt mày. Công tước Franchisếc lùi vào sau hàng cột phòng khách.

Dưới ánh mắt cháy bỏng của công tước phu nhân hàng mi dài của Xtefchia hạ xuống, như một bứa màn nặng nề che giấu vẻ đẹp của đôi mắt nàng, vòng cung lông mày hơi nghiêng xuống nũng nịu.

Công tước phu nhân ngạc nhiên đứng chết lặng. Vẻ đẹp và phong cách của Xtefchia đã chinh phục bà. Vẻ e dè của thiếu nữ tác động rất mạnh tới bà. Không rõ vì sao, công tước phu nhân cứ ngỡ vợ chưa cưới của Valđemar sẽ bước vào đây với cái đầu ngẩng cao đầy tự hào và một vẻ hết sức tự tin. Xtefchia khiến bà gặp phải một sự bất ngờ dễ chịu.

Một tình cảm lạ lùng chợt đến với trái tim già. Bà tươi cười chìa cả hai tay cho nàng, đầy nhân hậu. Rồi công tước phu nhân ôm lấy người cô gái vừa chân thành cúi hôn tay bà, ghì chặt vào long. Hai giọt lệ lớn long lanh trên mặt cụ Machây. Valđemar cũng xúc động.

Công tước phu nhân cầm tay chàng rồi cầm tay vợ chưa cưới của chàng. Và trên hai mái đầu đang cúi xuống của đôi trẻ, bà thì thầm đầy tình cảm:

- Cầu chúc cho các con hạnh phúc!

Vẻ long trọng toát ra từ những lời phu nhân vừa nói, hòa với sự trang nghiêm và tình âu yếm hiếm khi thấy ở bà. Vị phu nhân cao sang mặc bộ váy áo đăng ten màu đen, với khuôn mặt trắng như cẩm thạch, thường khiến người ta kinh sợ bởi vẻ quyền uy trang trọng của bà.

Cụ Machây chào hỏi và chúc phúc ít nghi thức hơn, nhưng lại chân thành hơn. Ông Ruđexki chào công tước phu nhân với vẻ đĩnh đạc, hai người trao đổi vài lời xã giao nghiêm túc. Cụ Machây thì lại ôm hôn ông Ruđexki theo kiểu anh em.

Băng giá đã tan.

...

Thời gian lưu trú của Xtefchia tại điền trang Obrôny đã làm thay đổi hoàn toàn tình cảm của công tước phu nhân sang phía có lợi cho cô gái. Cụ già ngạc nhiên trước phong thái lịch duyệt của nàng.

Phu nhân thích thú nhận thấy rằng bà sẽ không chút khó khăn hướng dẫn Xtefchia trở thành một bậc mệnh phụ quyền quí. Càng ngày phu nhân càng chấp nhận vui vẻ hơn với cương vị cô gái trong gia tộc, càng ngạc nhiên trước sắc đẹp đang nở bừng rực rỡ của cô. Phu nhân thán phục trước vẻ hấp dẫn và duyên dáng của Xtefchiam tỏa ra quanh nàng như những viên ngọc quí.

Quan hệ của tiểu thư Rita với vợ chưa cưới của đại công tử rất tốt đẹp. Xtefchia không cảm thấy mình là kẻ xa lạ nơi đây, nàng chỉ thấy gò bó đối với công tước Franchisếc và bá tước phu nhân Morykônhôva. Riêng bá tước hoàn toàn không ló mặt. Người ta cũng không tổ chức những cuộc gặp mặt lớn, bởi mọi gia đình quen thân đều đang vui chơi tại Vacsava hoặc ở ngoại quốc. Xtefchia chỉ cảm thấy thiếu Luxia. Sự vắng mặt của cô bé và phu nhân Iđalia khiến nàng thấy buồn.

Sau một tuần lễ ở lại chơi điền trang Obrôny, mọi người sang Guenbôvitre vài ngày, rồi từ đấy ông Ruđexki cùng con gái sẽ trở về nhà. Đường phủ tuyết đi xe trượt thật tuyệt.

Đại công tử đi cùng vợ chưa cưới trên một chiếc xe trượt trang hoàng tuyệt hảo, thắng cỗ tứ mã của trang Guenbôvitre. Đích thân chàng cầm cương. Tấm lưới màu hồng đính vàng buông xuống sát đất, những chiếc đuôi cáo phất phơ trên đầu ngựa. Tiếng nhạc ngựa loong coong lanh lảnh cùng tiếng những chi tiết bằng đồng của dây thắng vang thành những tiếng vọng lan tỏa trong khu rừng già của điền trang Guenbôvitre. Những con ngựa ô giống Ả Rập với đuôi dài, đồ thắng sáng choang, khiến người ta nhớ tới những con tuấn mã của các bậc vương giả kéo những cỗ xe khải hoàn.

Chuyến đi khiến Xtefchia say mê, nàng cùng Valđemar vui như trẻ con. Hạnh phúc giống như ngọn lửa vàng trút xuống người họ muôn nghìn tia lửa. Tuổi thanh xuân của họ chói ngời và say đắm giống như chuyến xe trượt đang lướt nhanh trên con đường cái quan nhẵn nhụi, như tiếng nhạc ngựa dòn tan hòa tiếng hý vang của bộ tứ mã sắc huyền. Rừng sâu đứng lặng yên, trắng bạc trong lớp tuyết cuối cùng. Lần cuối cùng rừng khoác bộ áo choàng lông màu trắng tinh khôi và rì rào như than tiếc là chẳng bao lâu nữa phải cởi bỏ áo đi. Tháng ba đang đến, chấm dứt mùa đông, nhưng con người vẫn vui mừng đón tuyết, và thậm chí rừng già cũng thế, bởi cây cối biết rằng chúng nom thật duyên dáng trong bộ lông chồn tuyết này.

Xtefchia vui mừng chờ đón mùa xuân. Tháng sau sẽ cử hành lễ cưới, bao ý nghĩ của nàng như bay về phía trước, với bao ấn tượng, và một cơn rùng mình sâu thẳm của niềm háo hức và hi vọng khiến nàng run rẩy khi nghĩ đến những gì sẽ đến trong tương lai! Thế nhưng nàng vẫn tiếc mùa đông. Một nỗi tiếc nuối lạ lùng không lý giải nổi vẫn âm thầm len vào những mơ ước của nàng. Tuyết đã là nhân chứng cho niềm hạnh phúc lớn lao nhất của nàng, những niềm say mê yêu thương nhất, và nàng thấy tiếc rằng tuyết đã sắp phải tan. Nàng khao khát mùa xuân, song lại sợ mùa xuân về.

Nhưng giờ đây, những ý nghĩ u ám không còn ám ảnh sự khoan khoái của nàng. Bên cạnh vị hôn phu, nàng vui với cuộc đời, với tuyết, với chuyến đi đầy hứng khởi này. Và khi những bức tường thành sừng sững hiện lên hùng dũng giữa những thân cây vân sam đen sẫm, Xtefchia đột nhiên trở nên nghiêm trang.

Nàng sẽ trở thành bà chủ của tòa lâu đài này, thành đại công nương của dinh thự tuyệt vời này, tòa dinh thự rực rỡ như một viên ngọc vô giá trong ánh sáng mênh mông của cả một vùng đất, như trong những ánh cầu vồng rực rỡ sắc vàng. Nàng sẽ là vợ của vị đại quí tộc dòng dõi cao sang kia, vợ của nhà triệu phú giàu có kia. Cô gái thấy đầu óc quay cuồng... Chàng đã chọn nàng trong số biết bao người khác, nên lòng tự hào và tự ái của nàng có thể được thỏa mãn, thậm chí có thể bị choáng váng. Song Xtefchia chỉ cảm thấy hạnh phúc bởi những tình cảm thân yêu nhất được dành trọn vẹn cho Valđemar. Nàng yêu Valđemar đến mất trí. Sự kỳ vĩ toát ra từ những bức tường thành sừng sững cao vút của lâu đài càng đè nặng lên nàng hơn bao giờ hết. Nàng sẽ ở lại đây, sẽ là mẹ của một thế hệ mới.

Xtefchia hiểu được trách nhiệm lớn lao của mình, nhưng một bóng đen mờ ảo nào đó vẫn len vào tâm linh nàng...

Đột nhiên, trên tháp chính của lâu đài, ngay trước mắt họ, chợt tỏa ra một lá cờ đại màu xanh thắm mang gia huy dòng họ Mikhôrôvxki. Cờ phấp phới đầy kiêu hãnh. Hẳn là lâu đài đã chực sẵn và đã nhìn thấy ông chủ đang trở về, thậm chí lâu đài còn biết rõ ông chủ trở về với ai, bởi từ tháp canh chợt hùng tráng vang lên tiếng kèn đồng lanh lảnh.

Những đàn chim sẻ kinh hoảng bay rật lên từ những đỉnh tường răng cưa phủ đầy tuyết của lâu đài trong tiếng chiêm chiếp tao tác. Chúng bay đỗ trên những cành cây, nom như những đốm đen nhỏ bé giữa nhữnh cành tuyết phủ. Tiếng kèn đồng vang lên khúc nhạc chào mừng trang nghiêm trầm bổng.

Xtefchia thấy lòng xúc động.

Xe họ đi vào con đường hai bên trồng vân sam, đứng thành hai hàng ngay ngắn là những người lính canh rừng, những người thợ săn và phụ săn, cưỡi ngựa mặc lễ phục, vừa nổ những loạt súng chào mừng, vừa vẫy mũ và hò reo vui mừng.

Guenbôvitre hân hoan náo nức chào đón Xtefchia.

Hớn hở trước cách thức đón tiếp của gia nhân, Valđemar cho ngựa đi chậm lại, chàng giật mũ đang đội trên đầu xuống huơ lên ra dấu cảm ơn. Xtefchia cúi chào duyên dáng. Nỗi xúc động khiến nàng nghẹn ngào, toàn thân run rẩy.

Những loạt súng chào vang lên đều đều, như nghênh đón người chiến thắng sau trận đánh. Tiếng kèn đồng vang rền, hòa trong tiếng lá cờ đại phần phật vẫy gió.

Tiếng chào mừng của những hàng vân sam cổ thụ bị át đi, như một cơn rùng mình lan tỏa khắp những thân cây đồ sộ, khiến tuyết rụng lả tả từ các cành. Những ngọn cây ngả nghiêng như thể đang cúi chào trước Xtefchia.

Guenbôvitre đã chờ đón được nữ chủ!

Điền trang chào đón nàng như chào đón vị đại công nương chính thức.

Muôn vàn ý nghĩ hỗn loạn quay cuồng trong bộ óc nóng hầm hập của Xtefchia.

Trí óc nàng rối bời, dòng máu nàng như đang trào sôi cuồng nhiệt.

Giữa những loạt súng chào và tiếng hoan hô, họ đi lên chiếc cầu đá bắc qua con hào, băng qua sân ngoài cùng chiếc cổng vòm và Valđemar ghì cương bốn con tuấn mã đang hăng máu trong đà phi nước đại ngay trước hàng cột của đại sảnh tòa lâu đài. Tận lúc ấy, những chiếc xe trượt khác mới đuổi kịp họ.

Ông Ruđexki bàng hoàng sửng sốt. Ông không ngờ điền trang Guenbôvitre lại tuyệt vời nhường ấy. Những tiếng hoan hô chào đón dành cho Xtefchia khiến ông cảm động. Ông nghĩ thầm trong dạ khi chợt nhớ về quá khứ:

- Điều xúc phạm của người ấy đã được đền bù. Ở thế hệ thứ hai số mệnh đã tìm được phần thưởng. Không hiểu bà có thấy không?...

Và trước mắt ông như hiện ra hình bóng người mẹ vừa quá cố.

Gia nhân lâu đài đứng dưới các hàng cột tiền sảnh chào đón Xtefchia. Trong số các quan chức có quản gia Oxtrôzenxki, tất cả các thực tập sinh, viên thái giám, trưởng phường săn và trưởng giám mã. Những loạt súng chào và tiếng kèn đồng đã im lắng trong vòm cổng. Dàn nhạc đang chơi trong nhà cầu phía trong.

Cũng như ông Ruđexki, cụ Machây chợt nhớ tới hình bóng người vợ chưa cưới năm xưa, cụ nghĩ thầm:

- Thế là em đã được đền bù. Ở thế hệ sau, số mệnh ban cho phần an ủi. Sao em không được thấy cảnh này?

Và cụ già thở một hơi nhẹ nhàng, như thể trút được viên đá nặng nề cuối cùng ra khỏi tâm hồn.

***

Chương 46

- Ta sẽ chỉ cho con một thứ con chưa bao giờ được thấy, - công tước phu nhân tuổi tác bảo, vẻ mặt đầy bí mật, rồi bà cầm tay Xtefchia dắt đi.

Cô gái ngạc nhiên bước vào một căn phòng trần cuốn rộng thênh thang mà cho tới nay cô chưa từng biết. Trong phòng bày hai chiếc giường lớn, kiểu cổ có bậc, bằng gỗ cẩm lai khảm đồng. Giường được che những tấm rèm vải cải chỉ vàng, kết thành hình lọng, bên trên có đính gia huy dòng họ Mikhôrôvxki với chiếc mũ tước công. Căn phòng toàn màu đỏ sẫm và vàng kim hầu như không còn thứ đồ gỗ nào khác, ngoại trừ vài thứ cần thiết nhất. Một ngọn đèn chùm rất quí bằng pha lê hồng khung đồng mang lại cho căn phòng thêm trang trọng đến lạ thường. Tấm thảm trải sàn mềm như lông nhung khiến tiếng bước chân nhẹ hẳn. Những tấm rèm nặng nề bằng nhung đỏ tía che cửa sổ phủ đăng ten màu kem giữ cho căn phòng một bóng tối mờ mờ và có vẻ nghiêm trang mộc mạc - sắc thái chính yếu của căn phòng cao sang đầy tự tin này, như sắc thái những bức chân dung cổ kính hoặc những trang bản thảo viết trên giấy da cừu.

Công tước phu nhân cùng Xtefchia bước vào, dừng lại chính giữa phòng, bà bóp chặt tay cô gái, thì thầm:

- Chúng ta đang ở trong phòng ngủ của lâu đài. Nơi đây đã sản sinh ra những người thuộc dòng họ Mikhôrôvxki, kể cả chồng chưa cưới của cháu, đương kim đại công tử.

Xtefchia khẽ rùng mình.

Công tước phu nhân tiếp tục thì thào:

- Lịch sử căn phòng này kỳ vĩ, lớn lao lắm! Giá nói được thành lời, những bức tường nơi đây sẽ kể lại biết bao điều. Nơi đây đã từng vang âm những tiếng thở dài chân thành và buồn bã, đã từng líu lô bao giọng vui trẻ thơ, những giọng nói mà về sau thế giới bóp nghẹt, át đi. Đức Chúa sẽ tính hết những giọt lệ đã ngấm sâu vào thứ vải cải chỉ vàng ròng này. Nơi đây đầy rẫy những bi kịch, những niềm tuyệt vọng - chỉ có hạnh phúc là ít ỏi. Valđemar nói phải: hạnh phúc chưa từng có.

Công tước phu nhân bước mấy bước, rồi lại dừng, lắc đầu đau đớn như đứng trước một tượng đài.

Cuốn sử biên niên buồn thảm của gia tộc, - bà khẽ thốt lên, - một căn phòng chứa đầy bi kịch, dẫu chưa có ai bị chết nơi đây, bởi có một thứ gì đó xua đuổi mọi người ra khỏi những bức tường này. Thật lạ lùng! Chính ông Machây cũng đã tự nguyện rời bỏ căn phòng này. Bà vợ ông ấy chết ở nước ngoài, con bé Elgiunhia của ta cũng thế, còn anh con rể Janus thì chết bất đắc kỳ tử ở Bialo Trerkas. Họ đã từng được đón chào thế giới ở chính căn phòng này, nhẽ ra nó phải vui tươi lắm mới phải, thế mà lại u buồn.

Công tước phu nhân nắm tay Xtefchia.

- Lẽ ra ta không nên nói với con chuyện này: ta làm con sợ chết khiếp. Mà biết đâu chính các con mang vào phòng này một tinh thần khác, biết đâu chính niềm hạnh phúc của các con sẽ làm tan chảy sự bi thảm từng chế ngự nơi đây! Cầu Chúa ban cho được thế! Sau nước mắt xin hãy có nụ cười.

Cụ già thong thả bước đến gần cửa, thì thầm tự nhủ:

- Biết bao nước mắt đã rơi nơi đây, biết bao nước mắt!... Cả nước mắt của con Elgiunhia của ta nữa.

Gần như bàng hoàng kinh sợ, Xtefchia đưa mắt nhìn khắp căn phòng, lòng run rẩy bước theo công tước phu nhân. Họ đi qua một phòng thay quần áo rộng rãi, phòng tắm trắng bóng đá cẩm thạch, và đến phòng trang điểm đầy những tủ lớn nhỏ. Công tước phu nhân cầm chiếc chìa khóa nhỏ treo trên một sợi dây chuyền mở một cánh cửa nhỏ ẩn trong hõm tường. Hai người bước vào một gian buồng nhỏ xíu tường lót những tấm ván sồi. Những chiếc rương bọc sắt vững chãi được kê trên sàn bằng gỗ sồi dày chắc, thậm chí trần cũng làm bằng gỗ sồi. Hai chiếc cửa sổ nhỏ hẹp có chấn song sắt gần như không để cho ánh sáng bên ngoài lọt vào. Công tước phu nhân bật công tắc điện. Hai ngọn đèn trên trần bừng sáng. Cụ già bèn bước lại một tủ sắt làm gắn chặt vào tường, mở và bắt đầu bày lên bàn đủ các loại hộp lớn nhỏ bọc xaphia và nhung. Xtefchia kinh ngạc nhìn những thứ đó.

- Còn ta, ta muốn chỉ cho con những thứ nữ trang của dòng họ Mikhôrôvxki, - công tước phu nhân lên tiếng. - Valđy đã giao cho ta trông giữ từ khi nó trở thành đại công tử, cho đến khi nó lấy vợ. Bao giờ ta cũng đích thân lau chùi những đồ gia bảo này, chỉ có Rita hoặc Đobgiưsia giúp. Bây giờ Valđy sẽ tặng chúng cho con. Những đồ gia bảo này đã từng tô điểm cho những mái đầu cao ngạo, giờ chúng sẽ trang điểm cho một mái đầu... tuyệt vời.

Xtefchia giật tay công tước phu nhân.

- Không. Thưa bà! Không, không! Xin hãy cất những thứ ấy đi, chúng không phải dành cho cháu.

Cụ già nhìn nàng thú vị.

- Sao lại không phải dành cho con? Con sẽ là vợ nó, sẽ là... đại công nương, đây sẽ là tài sản của con. Nó sẽ dùng những đồ trang sức này phủ lên người cho con. Ta chỉ tạm chỉ cho con thấy mà thôi.

Những chiếc hộp vừa mở ra long lanh muôn ngàn tia sáng. Cả một quầng lửa rực ánh đỏ ngời lòa sáng trên bàn.

Xtefchia trông thấy những dải bịt đầu kim cương, những vòng cổ, hoa tai, vòng tay tuyệt đẹp, những viên ngọc vùng Urian, hồng ngọc và lam ngọc. Những viên ngọc đỏ nổi tiếng của dòng họ Mikhôrôvxki đỏ rực trước mắt nàng, những viên thạch ngọc xanh biếc như mắt mèo, những viên xaphia long lanh đầy bí ẩn, bạch ngọc loáng sắc hồng bạc. Cả một biển những tia lửa, những sắc màu như trong chuyện cổ tích bừng sáng lên trong ánh điện. Những dòng suối rực lửa như huyền thoại chảy tuôn tràn, lấp lóa ánh lửa đỏ rực từ những viên ngọc đỏ to tướng. Những chuỗi dây chuyền vàng, những khóa cài kiểu cổ, những xuyến, những băng trang điểm gắn đầy ngọc quí - tất thảy, tất thảy bừng lên những quầng sáng lóa mắt.

Cảnh tượng ấy thật lạ lùng. Chiếc bàn lớn trải đầy ngọc ngà châu báu, bên bàn, trên chiếc ghế cao trang trọng là một cụ già nghiêm nghị đầy tự tôn, ngồi chống tay đỡ cằm trầm ngâm suy nghĩ. Bên cạnh bà cụ là một thanh nữ trẻ trung xinh đẹp, trong mắt thoáng vẻ e dè khi nhìn kho báu gia bảo mà từ trước đến nay nàng không sao tưởng tượng nổi sự phong phú nhường kia. Ánh đèn điện soi sáng nhóm hai con người ấy, khiến ngọc ngà châu báu bừng sáng long lanh và khuôn mặt của hai người phụ nữ có vẻ gì đó của nghệ thuật tuyệt tác.

Đôi mắt Xtefchia cũng giống như những đồ châu báu, nom hệt hai viên ngọc tím sẫm trong khung viên kim cương, không một thoáng tham lam ham hố, mà tràn ngập những ý nghĩ chợt buồn. Ai đã từng đeo những đồ trang sức này? Lịch sử của chúng ra sao? Và cả chúng nữa, chúng đã từng thấy những giọt lệ hay những nụ cười nhiều hơn nhỉ?...

Dường như cũng đang có cùng ý nghĩ ấy, công tước phu nhân bắt đầu chọn lựa các hộp nữ trang. Những ngón tay nõn nà thon thả của bà chạm vào những viên kim cương, những lập lắc đeo cổ, nhẹ nhàng lần đọc những chuỗi ngọc trai. Bà cất tiếng khẽ khàng:

- Chiếc mũ bịt đầu bằng ngọc trai và kim cương này cụ bà Anna Konhexpolxka đã được chồng tặng, bà từng là tổng trấn phu nhân vùng Mazôvxe. Nó được mua để tặng bà tại Pari, với một cái giá như thần thoại. Chiếc vòng cổ bằng hồng ngọc này được công nương Hungari thuộc dòng họ Exterhazy yêu thích nhất. Bà là một người phụ nữ tóc đen huyền tuyệt đẹp, rất mê đồ nữ trang và quần áo. Chỉ có điều bà thiếu tấm lòng. Bà muốn li dị chồng. May mà chưa dẫn tới chuyện gì bê bối lắm, nhưng cuộc đời bà thật là khốn khổ. Con nhìn này, những viên kim cương có đính thạch ngọc này đã từng được con bé Engiunhia của ta thích đeo hơn cả. Đeo chúng, nó mới tuyệt làm sao... Ta vẫn như đang thấy nó trong vũ hội tổ chức tại tòa đại sứ Italia ở thành Viên. Nó đeo chiếc vòng cổ này, cài những viên ngọc thạch này lên tóc. Hồi ấy nó ở tuổi của vẻ đẹp nở bừng rực rỡ lần cuối. Vài năm sau, nó qua đời.

Công tước phu nhân nặng nề thở dài.

Rồi bà lại cầm lấy chuỗi hạt kim cương cải bạch ngọc lóng lánh sắc màu, tác phẩm của một bàn tay tài nghệ. Bà đẩy những viên ngọc qua trước mặt Xtefchia:

- Cái này chính công chúa Đơ Buốcbông là bà Gabriela mang tới. Những viên bạch ngọc bất hạnh, hình như không mang đến cho bà niềm hạnh phúc. Trong trường hợp này, điều mê tín ấy đã thành sự thực. Thân phụ bà đã tặng cho bà chuỗi hạt quí giá này vào đúng ngày bà bước vào cuộc đời. Con đã biết chuyện đời bà rồi đấy. Bà chỉ cảm thấy sung sướng được vẻn vẹn mấy tháng trời ngắn ngủi. Mọi sự kết thúc từ lúc quen biết ông Gviđôn. Ảnh ông ấy bà luôn luôn mang trong mình, chân dung ấy người ta đặt vào quan tài bà theo lời nguyền của bà... ngay trên ngực, dưới những bông hoa. Thật là một người đàn bà bất hạnh, một kẻ chịu khổ hình đáng thương...

Xtefchia quỳ gối bên công tước phu nhân, áp trán vào hai đầu gối bà. Mắt nàng như quá chói chang ánh long lanh của ngọc quí, những cơn rùng mình lan tỏa khắp hệ thần kinh, khiến người nàng rung lên từng đợt. Công tước phu nhân cúi xuống.

- Cả bà ngoại con cũng bất hạnh... cả bà ấy nữa cũng đã phải gánh chịu kiếp cơ cực trên thế gian này.

Xtefchia ngước mắt nhìn cụ già. Nàng thì thào bằng giọng não nùng:

- Bà cháu không hề biết rằng ông ấy vẫn yêu thương bà mãi mãi. Bà đã sống và chết với nỗi ngờ vực trong tim. Đó chính là điều khủng khiếp nhất.

- Ông Machây vẫn yêu bà, không hề biết thế nào là hạnh phúc. Ông ấy bị lương tâm cắn dứt kinh khủng. Rồi về sau cuộc đời chữa lành vết thương lòng. Lũ con rồi cháu ra đời... ông ấy quên dần. Nhưng ông ấy vẫn giữ mãi bức hình nhỏ bé của bà - con đã trông thấy bức chân dung ấy rồi đấy. Con của ta, thời gian, thứ đá mài nghiệt ngã nhất. Nó làm thay đổi hình dạng mặt đất, nên nó cũng làm nguôi ngoai mọi nỗi đau hồn người. Ông ấy đã quen dần! Cũng có thể đó chỉ là vẻ bề ngoài mà thôi.. Chính con đã khiến ông ấy nhớ lại người xưa, và cái chết của bà ngoại con đã khiến ông ấy bàng hoàng một cách khủng khiếp.

- Giá bà ngoại con biết điều ấy, hẳn bà nhắm mắt nhẹ nhàng hơn, - Xtefchia thì thầm.

Hai người cùng nín lặng, chỉ những viên ngọc quí vẫn lóng lánh muôn vàn ánh lửa đủ màu như nhạo báng những bất hạnh của kiếp người cùng những nỗi phiền muộn làm u ám vẻ đẹp của chúng. Những viên ngọc quí lạnh lùng, giễu cợt, tỏa ra tầng tầng ánh sao nhấp nháy của mình, như thách thức, như cao ngạo.

Công tước phu nhân chợt bừng tỉnh. Bà chậm rãi cầm chiếc dải bịt bằng kim cương và ngọc trai đặt ướm lên mái tóc duyên dáng của Xtefchia, chiếc băng chìm ngập trong làn tóc tốt tươi óng mượt như tơ của cô gái. Những ánh lửa bừng chiếu từ những viên kim cương lớn. Nom Xtefchia như đội cả một vầng hào quang. Nàng mỉm cười với công tước phu nhân, đôi mắt nàng rạng ngời, đôi môi hồng thắm hé mở sung sướng. Cả thân hình nàng như tỏa rạng sức trẻ thanh xuân đang nở bừng lần tiên khai, xen lẫn sự vô tư của trẻ thơ và phong thái của một nàng công chúa diễm kiều. Ở nàng công chứa chất bao duyên dáng khiến công tước phu nhân phải bất giác ngả người ra lưng ghế ngắm nàng như ngắm một bức tranh.

- Con quả là... kiều diễm. Từ đâu con có được vẻ duyên dáng nhường ấy?

Xtefchia bật cười.

- Tại sao, thưa bà?

Chợt có tiếng gõ cửa. Phu nhân xẵng giọng hỏi:

- Ai đấy?

- Cháu, Valđemar đây ạ.

Cụ già nhanh nhẹn đứng lên, đi ra mở cửa. Xtefchia bước theo bà.

Đại công tử vừa bước vào vừa nói:

- Tôi tìm hai vị mãi thôi, tìm khắp cả lâu đài. Các vị ẩn mình kín thật đấy, nhưng...

Chàng chợt im bặt khi nhìn thấy Xtefchia với chiếc băng bịt tóc bằng kim cương. Chàng ngắm mãi hồi lâu trong mắt chàng bừng lên niềm ngưỡng mộ, niềm vui sướng và khải hoàn. Chàng bước lại sát bên nàng, cầm lấy tay nàng, mặt rạng ngời.

- Niềm tuyệt diệu của anh! Em hệt như một nàng tiên!

- Đúng không, có phải nom Xtefchia thật xinh đẹp với băng cài tóc ấy không nào? - Công tước phu nhân đón lời.

- Thần nữ! Thần nữ! - Valđemar nhắc đi nhắc lại, xiết chặt tay vợ chưa cưới. - Anh muốn mọi người được thấy em lúc này...

Chàng ngần ngừ một thoáng.

- ...Những kẻ ghen tỵ với em, - chàng nói nốt.

- Nom em không đến nỗi như cô lọ lem cải trang chứ? - Xtefchia hỏi, với vẻ hơi làm dáng.

Công tước phu nhân cười. Valđemar hôn tay nàng.

- Em như một nữ hoàng, có điều còn thiếu những váy áo thích hợp, thiếu vòng cổ, hoa tai, xuyến tay và... một chiếc áo khoác lông chồn! Bao giờ anh mặc những thứ ấy cho em, em sẽ chinh phục toàn thế giới!

- Nhưng trên hết là chinh phục nhà vua, - Xtefchia thì thầm và khẽ cúi đầu.

- Ôi, con bé gớm nhỉ! - Phu nhân đe đùa nàng.

- Nhà vua thì ngay trong chiếc váy thường ngày và chuỗi hạt em đeo, em cũng đã làm cho mê mẩn tâm thần, chuỗi hạt ấy còn quí báu hơn toàn bộ kho báu này, - Valđemar thốt lên, chỉ vào chiếc bàn đầy ngập ngọc ngà châu báu.

Cả ba cùng bước lại gần bàn. Đại công tử cầm một dải băng với ngôi sao to tướng bằng kim cương và những viên hồng ngọc ở chính giữa, tự tay đặt lên đầu người vợ chưa cưới, sau khi đã tháo chiếc vành giữ tóc.

- Thật là kiều diễm!

Nàng sung sướng. Phu nhân đưa cho Valđemar hết thứ này đến thứ khác, chàng dùng chúng ướm lên người Xtefchia.

Thấy mình trong gương, cô gái đâm bối rối trước sắc đẹp của chính mình. Valđemar nhìn nàng đắm đuối, đôi mắt chàng như muốn ôm ấp người vợ yêu, trong lòng thầm sung sướng khi thấy những vật trang sức đại quí tộc này khiến nàng đẹp thêm lên nhiều đến thế.

Tự tay chàng chọn hai chuỗi hạt trai vô cùng quí giá với chiếc móc cài xinh xắn đính những viên kim cương, rồi chàng mỉm cười đeo lên cổ Xtefchia.

Trên chiếc áo lụa màu tím nhạt của nàng, những viên ngọc trai long lanh như những giọt sương đọng trên đài hoa diên vĩ.

- Em cứ đeo nguyên những viên ngọc này, - Valđemar chân thành nói, ân cần hôn tay Xtefchia đang đỏ bừng mặt, - em hãy coi đây là món quà tặng đầu tiên của anh sau lễ đính hôn.

- Đầu tiên ư? Em đã nhận biết bao quà tặng của ông rồi? Đây đâu phải món quà đầu tiên! - Xtefchia lắc đầu.

- Nhưng đây là món quà đầu tiên trong số những đồ gia bảo này, - đại công tử đáp.

Nàng cảm ơn chàng bằng một nụ cười tuyệt vời xinh đẹp. Valđemar nhìn vào mắt nàng đầy khao khát, cánh mũi chàng phập phồng. Rồi chàng nhẹ nhàng ôm nàng, ghì vào người, đôi môi nóng bỏng của chàng ép chặt vào đôi môi nóng ấm của người vợ chưa cưới. Xtefchia bàng hoàng. Valđemar buông nàng ra. Cô gái nhìn sang công tước phu nhân, nhưng cụ già kín đáo vờ như đang bận chú ý đến những đồ trang sức.

Chương 47

Ngày hôm sau ông Ruđexki cùng con gái rời điền trang Guenbôvitre. Chẳng bao lâu sau, lễ chay lớn khiến cho cả gia đình lại có dịp tụ tập ở Vacsava. Cả hai công tước phu nhân tới đó để cầu nguyện. Xtefchia cùng thân phụ và thân mẫu tới thủ đô để thêm dạn dĩ, còn Valđemar tới là vì nàng. Chàng đi cùng với cụ Machây, kéo theo cả Trextka và công tước Franchisếc. Riêng Brôkhơvich đã có mặt trước ở đó.

Phu nhân Ruđexka gây cho mọi người ấn tượng tốt đẹp, phong thái điềm tĩnh, không đường đột của bà khiến công tước phu nhân hài lòng. Hơn nữa mối quan hệ đầy tôn kính của Valđemar dành cho bà mẹ vợ tương lai càng làm cho phu nhân thấy yêu mến bà,. Trước mặt bà Ruđexki, cụ Machây chợt thấy bối rối lạ lùng. Ý nghĩ rằng bà là con đẻ của người phụ nữ ngày xưa khiến cụ xúc động, đồng thời cảm thấy một nỗi e ngại khó nói lên lời. Phu nhân Ruđexka đoán được nguyên do và bằng sự tinh tế bẩm sinh bà đã khéo léo làm dịu nỗi xúc động của cụ. Nhưng giữa hai người không thể hoàn toàn thanh thản. Vì đang Tuần Chay Lớn nên người ta chỉ tổ chức những buổi gặp mặt thân mật trong phạm vi những người thân thiết nhất mà thôi. Công tước phu nhân và cụ Machây không đi dự những buổi chiêu đãi lớn. Xtefchia cũng thế, do linh cảm, nàng hiểu rằng không nên ra mắt giới quí tộc trong vai một người vợ chưa cưới. Lo nàng gặp phải những điều khó chịu vụn vặt, Valđemar cũng không nài ép nàng. Khi đến dự những buổi tiếp khách, chàng thường đưa nàng đi có sự tháp tùng của công tước phu nhân trẻ tuổi, trong vai nghĩa mẫu của nàng. Ông bà Ruđexki chỉ muốn đứng ra một bên.

Xtefchia có những ngày rất đỗi bận rộn, nàng thường mua bán những thứ lặt vặt cùng với tiểu thư Rita, Trextka thường đi theo họ.

Niềm hi vọng của chàng bá tước càng ngày càng lớn lên. Tiểu thư Rita ngày càng có thiện cảm hơn với anh chàng. Và dần dần, niềm trách cứ lặng thầm với Xtefchia cũng phai nhạt trong lòng nàng, chỉ khi chứng kiến tình yêu của Valđemar, nàng lại chợt cảm thấy một nỗi hoài cảm man mát, nhưng là nỗi hoài cảm của kẻ đã vĩnh viễn từ bỏ tấm tình riêng.

Trong một bữa tiếp khách tại nhà công tước phu nhân, lần đầu tiên kể từ sau hội săn mùa thu, Xtefchia gặp lại bá tước phu nhân Chvilexka và các tiểu thư con bà. Vị phu nhân cao ngạo những muốn thể hiện sự không ưa của mình, nhưng sự có mặt của đại công tử và công tước phu nhân không cho phép bà ta có cử chỉ hai nghĩa, chứ chưa nói đến ngôn từ bất nhã. Họ cứng nhắc chìa tay cho nhau, lạnh lùng song nhã nhặn. Tiểu thư Paula, vợ chưa cưới của nam tước Veyher, chân thành xiết tay Xtefchia và vui vẻ gọi nàng là bạn. Toàn bộ cánh đàn ông đã biết Xtefchia trước đây đều ngạc nhiên khi biết nàng là vợ chưa cưới của đại công tử. Người ta coi nàng là một người đáng ngưỡng mộ, bởi sự sành sỏi trong chọn lựa của đại công tử đã nổi tiếng và được công nhân từ lâu.

Chỉ riêng Barxki là không thuộc về hàng ngủ những người sùng mộ Xtefchia. Cùng với cô con gái, ông ta cố tình lánh xa những mối quan hệ thân tình với gia đình đại công tử, trừ những cuộc viếng thăm nhất thiết phải có và hoàn toàn mang tính chất lễ nghi xã giao mà đôi khi ông ta dành cho công tước phu nhân.

Gặp mặt đại công tử, bá tước tiểu thư Melanhia bày tỏ một sự lạnh lùng đầy kiêu sa. Cô ta có hàng lô hàng lốc những kẻ theo đuổi, nhưng chưa chọn được một ai. Sau những niềm hi vọng lớn lao dành cho đại công tử, cô ta không dễ gì chọn được một người tương xứng. Triển vọng đáng kể nhất là công tước Zanhexki, vì mặc dù đang mắc những món nợ khổng lồ, nhưng anh chàng lại có tước hiệu đầy sáng láng. Người ta đồn rằng bá tước tiểu thư dường như đang chờ đợi một ý trung nhân vô hình nào đó, hay đang định lấy lòng công tước Lignhixki lần nữa. Ấy thế mà cô ta lại đính hôn với Zanhexki, song cô không thích nghe người ta bàn về chuyện đó.

Có lần, khi rời khỏi nhà Hersy, bá tước tiểu thư trông thấy công tước phu nhân trẻ tuổi cùng Xtefchia đang bước xuống từ chiếc xe ngựa của đại công tử. Cô ta cúi chào mỗi mình công tước phu nhân, vờ như không trông thấy Xtefchia. Song thực ra cô ả đã kịp nhìn bao quát cả dáng vẻ thanh lịch của nàng trong bộ váy áo mùa xuân lịch sự bằng dạ xanh đậm, với chiếc mũ nhỏ xinh xắn tô điểm cho mái tóc mượt mà như lông hắc điểu thử của nàng.

Khi người hầu cúi chào cung kính mở cửa, bá tước tiểu thư đứng trên vỉa hè cười bỉ bai, một nụ cười khó chịu và méo mó. Đã vào tới cửa, công tước phu nhân và Xtefchia bất giác cùng ngoái lại. Dáng hình đầy thách thức của bá tước tiểu thư, ánh mắt ác độc dữ dội và vẻ nhăn nhó của đôi môi khiến cho cô ả trở nên thật đáng sợ. Lúc này đây, ả là hiện thân cao nhất của sự hằn thù.

Nỗi khổ tâm chợt ào đến khiến cho Xtefchia thấy lòng đau như cắt. Công tước phu nhân bật ra:

- Imbécile!

Rồi bà ra sức vỗ về cô gái đang xúc động.

Công tước phu nhân Kryxtyna lại thể hiện nỗi thất tình của mình theo cách khác. Bà rời bỏ hoàn toàn đời sống giao tiếp, chỉ cố tìm cách kín đáo nhìn mặt. Bà đã gặp nàng một lần tại buổi hòa nhạc của Hội khuyến nhạc, lần khác trong khi đi dạo ở công viên Oazienki, và bà liền hiểu ra ngay. “Thật dễ hiểu tại sao cô gái ấy khiến chàng mê mẩn” bà chua chát tự nhủ.

Và mãi lâu sau, đứng trước gương, bà cố so sánh sắc đẹp đầy khêu gợi của mình với dáng vẻ kiều diễm của cô gái trẻ được chọn làm vợ chưa cưới của đại công tử, và thừa nhận sự thất bại của bà.

Ngắm thật gần chân dung của Xtefchia, nghiên cứu thật kỹ vẻ mặt nàng, sự sâu thẳm của đôi mắt, công tước phu nhân Kryxta đi tới một kết luận dứt khoát: “Đó không phải là một người làm dáng khôn ranh, mà đó chính là một tâm hồn trinh nữ tuyệt diệu. Cô gái ấy yêu chàng Valđemar chứ không phải yêu đại công tử của điền trang Guenbôvitre”. Tự nhủ như thế, bà thôi không thù ghét Xtefchia nữa.

Nỗi oán hận đối với Mikhôrôvxki bùng lên trong lòng công tước phu nhân với một sức mạnh bi thảm, bà cố nén nó đi, hiểu rõ rằng mối tình tuyệt đẹp đã nguội tàn dần từ mấy năm nay đã đến lúc phải kết thúc. Những hi vọng xưa kia về việc lấy đại công tử mau chóng tan đi. Công tước phu nhân đủ thông minh để không hề có ảo tưởng, nhưng bà thà giữ nguyên hiện trạng là một người phụ nữ đã li dị chồng để khỏi thay đổi mối quan hệ với Valđemar còn hơn là chịu làm vợ kẻ khác. Công tước phu nhân không viết cho Valđemar những bức thư tuyệt vọng, trong một bức thư gửi chàng, bà đề nghị chàng tới thăm bà. Đại công tử không ngần ngại, bởi mặc dầu thế nào, chàng vẫn hết sức tôn trọng nhân cách của công tước phu nhân. Trong ý nghĩ của chàng, bà đứng cao hơn vô chừng so với tử tước phu nhân Xilva và những đốm lửa tình đã tắt khác của dĩ vãng. Cuộc viếng thăm công tước phu nhân Kryxta của chàng không kéo dài. Đại công tử đối xử với bà với vẻ lịch duyệt trang trọng, đồng thời chàng cũng phác họa lên bằng những đường nét tế nhị nhất quyết của chàng. Công tước phu nhân kinh hoàng nhận ra rằng Mikhôrôvxki đã cắt đứt hẳn những sợi tơ nối cuối cùng. Chan chứa lệ buồn, song bà vẫn khéo léo thuận theo tình thế bắt buộc. Đại công tử không thích những cảnh lâm ly và phu nhân tránh cho chàng điều ấy.

Họ chia tay nhau như những người hiểu biết, thân thiện và lịch thiệp, không một lời đả động đến những gì đã qua, không một ước vọng cho tương lai. Xiết chặt tay đại công tử công tước phu nhân chỉ nói ngắn gọn:

- Ông đã bỏ những ván bài nhỏ, để bắt đầu... một cuộc chơi lớn. Chắc chắn ông sẽ thắng! Còn tôi, tôi muốn thuộc về những người có tính cách... may mắn nhất, những kẻ mà việc chuyển từ ánh hào quang rực rỡ vào làn sương mờ cũng không gây nên ấn tượng gì quá đáng.

Đại công tử hôn tay bà.

- Xin phu nhân chớ ghen với đất sét khi người ta lấy nó nặn thành búp bê.

Rời nhà công tước phu nhân Kryxta, công tử Mikhôrôvxki đi thẳng tới chỗ vợ chưa cưới. Xtefchia biết tin chuyến viếng thăm ấy của chàng, bởi Valđemar đã thổ lộ cho nàng những mối quan hệ xưa kia của thời kỳ độc thân. Nàng dành cho công tước phu nhân Kryxka mối thiện cảm và một chút đồng cảm.

Khi tin công tước phu nhân đi sang Tây Ban Nha loang ra các phòng khách, những kẻ chuộng ấn tượng mạnh không tài nào tha thứ nổi cho bà việc bà đã nhẫn nhục như thế. Phu nhân đã khiến cho các cô tiểu thư thất vọng đau đớn hơn cả, khi đóng hẳn cánh cửa nơi họ trông chờ những chuyện đàm tiếu giật gân.

***

Chương 48

Một buổi tối, chiếc xe ngựa của đại công tử lăn bánh đến trước tòa nhà của rạp Opéra giữa những cổ xe khác. Bước xuống xe là công tước phu nhân Podhorexki, cụ Machây, Xtefchia và tiểu thư Rita. Đại công tử cùng Tretska đã đến từ trước. Quấn mình trong chiếc áo choàng trắng, khuôn mặt Xtefchia chỉ hé lộ chút ít sau tấm màn voan che mặt.

Khi họ bước vào lô (*) dành riêng cho đại công tử, trong phòng vẫn còn tối mờ mờ. Chỉ chốc nữa thôi màn sẽ được kéo lên. Xtefchia ngồi giữa công tước phu nhân và tiểu thư Rita, sau lưng họ là cụ Machây, đại công tử và Tretska. Dàn nhạc vừa kết thúc bản Uvécuya.

Sự im lặng trong phòng khán giả mờ tối bị xua tan bởi tiếng váy áo phụ nữ sột soạt và tiếng chuyện trò thì thào.Màn được kéo lên. Người ta diễn vở nhạc kịch Ba Lan Nữ bá tước.

Tim Xtefchia đập mạnh, hơi bất an. Trong bóng tối mờ mờ nàng nhìn thấy tiểu thư Barxka đang ngồi trước mặt bên cạnh cha và một bà bạn. Sau lưng bá tước tiều thư là công tước Zanhexki. Các lô dành riêng đều đông chật giới quý tộc. Không rõ đây chỉ là sự tình cờ ngẫu nhiên hay Valdemar cố tình chọn buổi diễn hôm nay? Xtefchia đoán rằng chàng cố ý, bởi Valdemar đã hết sức chú ya quan sát nàng khi nàng thay xong quần áo, từ phòng riêng ra để tới nhà hát. Nàng mặc chiếc váy dài bằng voan trắng có một dải vàng xinh xắn. Tóc nàng bịt một dải băng vàng. Trên ngực là một bó nhỏ hoa đồng thảo với cỏ bạc, ngoài ra không hề có một thứ nữ trang nào khác.

Valdemar ngắm nàng và mỉm cười sung sướng, nàng thật tuyệt vời. Chàng trao cho nàng một vòng hoa lan, tự tay khóac áo choàng cho nàng, rồi đội mũ. Chắc chắn chàng đã biết trước giới quý tộc sẽ tụ tập đông đủ tại nhà hát, thế là hay hay dở nhỉ? Xtefchia thấy phân vân. Nàng lắng nghe tiếng hát của nhân vật Bronhia và ngắm những nghệ sĩ đang biểu diễn trong trạng thái gần như mơ màng.

Valdemar nhận ra điều đó. Chàng cúi xuống thì thầm:

- Em đang lo lắng . Anh có thể được biết nguyên do chăng?...

Nàng ngửa đầu đáp khẻ:

- Ông nhìn kìa, các lô đều đông chật ...

- Anh thấy rồi, giới quý tộc ngồi kín chỗ. Nhưng chuyện đó thì can hệ gì tới chúng ta?

Xtefchia nhìn xuống.

- Điều đó khiến em khó chịu ư?

- Vâng,- nàng đáp thành thật, không thể che giấu chàng điều gì.

Valdemar cầm lấy tay nàng.

- Em lo ngại điều gì? Anh cố tình để họ nhìn thấy em đi cùng anh. Em thì lúc nào cũng cố tránh. Không nên thế ! Hai tháng nữa là đám cưới của chúng mình rồi. Mọi người phải được trông thấy em thường xuyên hơn. Em kiều diễm quá, hãy để người ta ngưỡng mộ em. Về phương diện ấy anh không ghen đâu.

Xtefchia mỉm cười.

- Ta hãy chú ý xem vở diễn đi thì hơn. Ông nhìn kìa: nữ bá tước đang ngắm nghía bộ trang phục của nữ thần Dina.

- Nữ thần cũng chẳng xinh đẹp bằng em.

- Nhưng họ diễn mới hay làm sao! Giọng hát tuyệt vời biết bao! Nàng thật tuyệt vời tao nhã, đúng không?

- Nghệ sĩ tái tạo rất thành công hình mẫu, điển hình của giới quý tộc đầu thế kỷ. Nhưng kìa, tiểu thư có thấy không, họ đang tiến gần tới đích.

- Ai cơ?

Valdemar nhíu mày, chúm môi.

- Khẽ nào! Đôi uyên ương đang ngồi ngay sát cạnh ta đó thôi! - Chàng khẽ thì thầm vào tai nàng.

Hàng ria chàng mơn trớn thái dương Xtefchia. Nàng rùng mình, thấy mạch máu như bốc lửa, sắc hồng lan khắp mặt nàng, cổ nàng, đến tận chỗ cài chùm hoa đồng thảo. Valdemar đưa mắt ôm ấp những quầng đỏ lan toả kín đáo nhưng rõ ràng ấy. Những cánh hoa nhung như sáng bừng rạng rỡ hơn trên nền mịn màu hồng. Cánh mũi chàng phập phồng run rẩy, mắt sáng như bốc lửa , những thoáng bóng đen say đắm, thoảng lướt ngang qua mặt chàng, đôi môi chàng bậm lại như quá khao khát. Chàng say sưa hít thở mùi nước hoa tinh tế phải cố lắm mới ngửi thấy, thứ nước hoa mà chính chàng đã chọn riêng cho nàng, chàng giày vò trong bàn tay nóng hổi chiếc quạt của Xtefchia . Như thể một cơn điên nào đó đang hành hạ chàng. Chàng nhìn thấy những lọn tóc vàng sẫm rủ quanh chiếc gáy xinh đẹp, chàng thấy lồng ngực cô gái phập phồng gấp gáp, thấy sự gần gũi với chàng đã gây cho nàng đã ấn tượng đầy gợi hứng . Chàng ngắm say đắm nước da hồng hào và thì thào qua hàm răng nghiến chặt:

- Ngọn lửa đầy hứa hẹn !

Xtefchia chàng đỏ mặt hơn.

- Niềm lạc thú của anh !

Đúng lúc ấy màn hạ.

Valdemar chợt tỉnh. Hấp háy mắt vì những ngọn đèn chợt bừng sáng. Xtefchia nhìn Rita và Tretska, nàng để ý thấy họ cũng đang xao động trong một tình cảm nào đó.

Những tiếng vỗ tay và những lời tán thưởng dội lên. Nữ nghệ sĩ đón những biểu hiện ngưỡng mộ, duyên dáng cúi chào.

Đột nhiên nhà hát ồn ào hẳn lên . Cử tọa đứng khỏi ghế. Trong các lô loang loáng những áo frắc màu đen của cánh đàn ông đi ra đi vào. Dàn nhạc lại bắt đầu chơi.

- Con đang ở dưới vô vàn ánh mắt đấy - công tước phu nhân bảo Xtefchia.

Thiếu nữ bối rối, nàng cầm vội bó lan đặt ở lan can hàng lô áp vào môi. Valdemar cúi xuống bảo nàng .

- Em duy nhất của anh, họ đang nhìn em đấy. Hãy can đảm lên.

Xtefchia mỉm cười với chàng , nàng chợt cảm thấy nghị lực dâng trào.

- Được rồi, em sẽ can đảm.

- Em vàng ngọc của anh !

- Ông bà hãy nhìn hàng ghế thứ hai kia kìa, - Tiểu thư Rita thì thào, - có một người quen thì phải, chàng trai trẻ xinh xắn cài hoa ở ve áo ấy.

Xtefchia và Valdemar nhìn về hướng nàng trỏ, Xtefchia đột ngột lùi lại.

- Pronnhixki ! - Valdemar thốt lên.

- Đâu ? Đâu? - Tretska nhô đầu ra hỏi.

Tiểu thư Rita đưa mắt chỉ cho anh ta.

- Tôi nhận ra anh ta ngay. Nhưng anh ta chưa nhìn thấy chúng ta mà đang chĩa ống nhòm xem xét các hàng ghế thấp. Tôi hình dung ra vẻ mặt của anh ta nếu như ...

- Y sẽ cảm giác như nhà hát đổ sập xuống đầu. Une belle chance ! ( một sự may mắn thật tốt đẹp) ! Tretska nói thêm.

- Xin các vị hãy để cho ông ta yên, - Xtefchia nói .

Tiểu thư Rita vừa lên tiếng vừa nhấn nhấn giữa hai hàm răng một nhành dương xỉ trong bó hoa.

- Anh chàng tội nghiệp chắc sẽ co dúm người lại khi thấy sếp cũ , nhất là khi có chuyện cực kỳ không hay với người ấy.

Valdemar nhún vai.

- Tiểu thư Xtefchia nói phải: các vị hãy để yên cho ông ta với những ấn tượng riêng tư. Chắc chắn chúng chẳng lấy gì làm d-ẽ chịu cho lắm.

Chiếc ống nhòm của Prontnhixki sau khi dõi khắp khu vực thấp của nhà hát bây giờ dừng lại ở lô của đại công tử.

Gã trai đỏm dáng run lên, buông ống nhòm ra khỏi mắt, gã nhìn mà không tin ở mắt mình, mặt đỏ bừng lên như vừa bị nhận một cái tát nên thân. Xtefchia ! Rõ ràng là Xtefchia ! Giữa giới quý tộc mà gã quen biết, ngay sau lưng nàng lại chính là đại công tử.

Đến tận lúc này Pronnhixki mới chú ý là nhiều người cũng đang nhìn vào lô ấy, tai gã nghe những tiếng xì xào. Bất giác gã hỏi người ngồi bên cạnh, một chàng trai trẻ nào đó:

- Xin lỗi ông, nhưng ... ai thế nhỉ?

- Ông không biết sao? Đó là vợ chưa cưới của đại công tử Mikhoroxki. Họ vừa hứa hôn trong vũ hội hóa trang. Truyệt vời, đúng không?

Pronnhixki đứng như trời trồng. Vậy ra những lời đồn đại đã nói đúng? Suốt một thời gian dài gã không tin những lời đồn ấy. Gã cũng không hay thư từ cho cha và không hề hay biết những gì đã xảy ra ở trang Rutraievo. Gã bàng hoàng kinh ngạc và thảnh thốt đến độ suốt hồi lâu cứ đứng trân ra đấy. Tretska chú ý theo dõi mọi cử chỉ của gã, bắt đầu khẽ bật cười.

Đúng lúc ấy Pronnhixki bắt gặp ánh mắt của đại công tử. Gã tỉnh lại. Gã vớ ngay lấy mũ, mặt đỏ bừng bừng ra khỏi chỗ ngồi.

Đến lối đi giữa rạp đối diện với lô, gã liền cúi khom cả người xuống chào hết sức lịch sự. Mọi người trong lô đều gật đầu chào đáp lễ lịch thiệp, nhưng không một nét cười, như thể đáp lễ một kẻ mà họ không hề muốn có mối quan hệ chút nào. Riêng Trstska có vẻ măt rất hề. Người nóng bừng ; Pronnhixki định đứng lại, nhưng rồi gã vội bước ra, đầu cổ ngẩng cao.

Trong lô không một ai nhắc tới gã nữa.

......

Trong lần nghỉ giải lao thứ hai, Valdemar cùng Tretska đi hút thuốc. Trong phòng hút thuốc có mặt cả bá tước Barxki. Ông ta cắm cúi hút, không trò chuyện với một ai. Brokhovich hơi có ý châm chích. Chàng thuật lại ấn tượng của hàng ghế thứ nhất và hết lời ca ngợi nữ diễn viên chính trong vai Nữ bá tước.

- Thế ông không thích vai Bronhia ư? - Nam tước Veyher hỏi.

- Bronhia ? Hừm ! vai Bronhia diễn hơi thô, hơi cứng quá, cũng có thể đó là do sự khác nhau về phục trang , những thứ trang phục cứng đờ bên cạnh bộ quần áo mỏng như tơ nhện của Diana gây hiệu quả không có lợi cho vao Bronhia.

- Vai ấy không hay chủ yếu là diễn viên bên cạnh sự duyên dáng của Nữ bá tước ,- Valdemar nói. - Một nữ nghệ sĩ giỏi và trên sàn diễn, là một bà lớn. Ngay cả trong thứ quần áo bằng voan kia, vai Bronhia cũng không thể đạt tới mục tiêu. Đây là sự khác nhau bề thứ bậc.

Đang ngả người dựa vào ghế bành với điếu xì gà trong miệng, bá tước Barxki nhìn đại công tử vẻ khiếm nhã.

- Kìa ! Ông cũng biết phân biệt thứ bậc đẳng cấp sao? - Ông ta thốt lên một cách bỉ báng.

- Có chứ !- Valdemar lạnh lùng đáp .

- Voyons ! ( Xem kìa ) Thật là một điều mới lạ ! Tôi không ngờ ông lại có thể có cái phản đề như thế.

Đại công tử ngả người xuống thế trong một tư thế thoải mái. Mắt chàng dán chặt vào bộ mặt bóng nhẫy của bá tước, chàng hỏi như bắt buộc.

- Thế còn chính đề của tôi, có thể biết nó ra sao không?

- Lời nói của ông là phản đề cho hành động vậy, - Bá tước cọc cằn đáp.

Valdemar vẫn bình tĩnh, nhưng lạnh lùng:

- Xin lỗi! Bá tước định nói gì qua câu ấy? Tôi nói về sự chênh lệch thứ bậc giữa các nghệ sĩ không hề đá động đến vai diễn mà họ đóng.

Mặt bá tước mỗi lúc càng bạnh ra.

- Tôi thì ngược lại, khi nói về thứ bậc, tôi nghĩ tới đẳng cấp của nữ bá tước kia. Bronhia chỉ là một tiểu quý tộc vớ vẩn, ắt hẳn phải gây khó chịu trước một nữ đại quý tốc, đó là quy luật tự nhiên. Tôi ngạc nhiên khi thấy ông vẫn chưa đánh mất khả năng cảm nhận những sự khác biệt ấy, những sự khác biệt nhỡn tiền đến thế. Tôi nhắc lại , lời nói của ông là phản đề cho những hanh vi của ông, mà điều đó chứng tỏ sự thoái hóa của đạo đức!

Sự phê phán thật rõ ràng, câu nói về cô gái tiểu quý tộc đề cặp đến Xtefchia hết sức hiển nhiên. Valdemar phẫn nộ đứng phắt dậy. Vài người đàn ông, Brokhovich và Tretska bước lại gần. Một chuyện bê bối sắp nổ ra.

- Thôi đi, ngài bá tước! - Đại công tử rít lên. - Chính đề của tôi là và đạo đức của tôi đứng cao hơn hẳn mọi thứ quy luật tự nhiên hiểu theo cách của ngài. Khả năng cảm nhận của tôi được mài giũa nhọn sác, đầy cảnh giác, và chính điều đó càng giúp tôi phân biệt rõ hơn những cánh chim ưng cao thượng với những con công đại quý tộc tầm thường, chỉ biết phô đẳng cắp ở sắc lông sặc sở! Chủng tộc là một đặc ân không hề gắn liền với bất cứ một đẳng cấp nào, nó không phải được thể hiện ở những chiếc lông sặc sở mà ở dòng máu cao thượng, và cũng đập ngay vào mắt người ta. Hơn nữa, nó luôn di kèm với sự tế nhị, mà đặc tính này không phải bao giờ cũng có trong những kẻ muốn trèo lên cao về dòng tộc bằng mọi cách, trong sự tưởng tưởng hão huyền của mình. Nếu tôi xúc phạm tới ngài bá tước, thì địa chỉ của tôi ngài đã biết quá rõ !

Đại công tử cúi chào với vẻ hơi thách thức rồi bước ra khỏi phòng hút thuốc.

- Chàng nện gã mới ghê chứ ! - Brokhovich thì thào.

- Quyết đấu chăng? Tretska ngạc nhiên nhướn mày. Brokhovick kéo bá tước ra hanh lang.

- To chuyện dấy! - Chàng nói, hai tay xoa vào nhau. - Ông nghĩ rằng lão Barxki sẽ tranh thủ những lời đại công tử vừa nói ư? Đó quả thực là một cuộc thách đấu. nhưng Barxki đâu có xứng là địch thủ với đại công tử! Dù bằng súng hay bằng gươm thì cũng chỉ có kết quả duy nhất mà thôi. Đại công tử sẽ xuyên thủng cái bộ dạng trang trọng đầy tự hào của lão ta, khiến lão ta phải kêu xèo xèo như con gà tây trên dàn quay. Lão được một bài học nhớ đời! Những con công quý tộc! Ông hiểu chứ? Nói về Melanhia đấy. Thật là một sự so sánh tuyệt vời! Giá như tôi có được khả năng ăn nói của đại công tử cùng ánh vinh quang của anh ấy trong nghề bắn súng và đánh kiếm, tôi dám tham dự vài cuộc đấu sống chết hàng tuần lắm!

Brokhovich vừa nói vừa hoa chân múa tay làm điệu bộ.

- Thế nếu Barxki phái người trung gian tới? - Tretska lo lắng.

- Thì bọn chúng sẽ được biết thế nào là hàm răng của đại công tử! Nhưng Barxki chẳng dám phái người tới đâu. Đại công tử để cho lão toàn quyền hành động, bởi anh ấy coi thường một địch thủ như lão ta. Còn Barxki buộc phải tính toán đã. Chúng ta có thể hoàn toàn yên tâm ! Ta đi thôi; chuông reo rồi đấy!

Tretska đột nhiên ngừng lại.

- Thế còn Zanhexki? - Bá tước thốt lên, vẻ bí mật. Brokhovich phá lên cười.

- Zanhexki sẽ không bao giờ dám thách đấu với đại công tử , hắn là một con búp bê bằng bông, cồn dán và sặc mùi nước hoa. Vả lại khi xảy ra chuyện này, hắn không có mặt ở đấy, mà Barxki thì hẳn sẽ giấu chiếc kẹo được đại công tử tặng chứ chẳng dám đem ra khoe đâu. Hơn nữa Zanhexki cũng chưa phải đã là chồng chưa cưới chính thức của cô con gái lão, để có thể thấy nhục vì lão già? Sao thế? Ta vào chỗ thôi chứ?

Valdemar bước vào lô đã hoàn toàn bình tĩnh, riêng mặt chàng vẫn còn hơi tái. Chàng lặng lẽ ngồi xuống sau lưng Xtefchia. Nàng nhận ra ngay sự thay đổi ở chàng.

- Ông làm sao thế? - Nàng hỏi.

- Không sao, em duy nhất của anh, có điều ở đây nóng quá, - chàng mỉm cười đáp.

Đèn nhà hát mờ đi, màn kéo lên, phù hợp với những thanh âm êm dịu của bản Polonez của Monhiusko (1). Từ các nhạc cụ , như được cháp những đôi cánh bằng voan trong suốt, những nốt nhạc trong vắt, tinh tế, đầy tình cảm, rung động xạc xào một cảm giác tinh khôi tuyệt vời nào đó cất cánh bay lên. Ấn tượng thật toàn diện và mạnh mẽ. Im lặng bao trùm những lô và các hàng ghế. Những khu vực bên trên đường như đang say ngủ. Giai điệu tuôn chảy với một sức mạnh không sao kìm giữ nổi, chinh phục và kích thích lòng người bởi vẻ duyên dáng khác vời.

Hơi thở an bình và say đắm toát ra từ những thanh âm ấy, dường như có thể cảm nhận được rõ ràng.

- Tuyệt vời! - Valdemar thì thầm thốt lên, ấp hai bàn tay người vợ chưa cưới vào trong lòng bàn tay mình.

Xtefchia, vốn là một người rất nhạy cảm, chợt diễn ra một điều gì đó khác thường. Những dây thần kinh của nàng như rung động, run rẩy, những tình cảm ngọt ngào lan tỏa từ trái tim hòa cùng những xúc động rạo rực nảy sinh từ sự vuốt ve âu yếm của Valdemar. Những niềm mơ ước không sao nắm bắt nổi đưa nàng bay vào khoảng không gian giữa muôn ngàn tinh tú. Âm nhạc với sức mạnh toàn năng làm tuôn chảy những niềm đắm say ngọt ngào.

Công tước phu nhân và cụ Machây lắng nghe, trầm tư suy ngẫm. Tretska ngồi khom lưng, cầm bàn tay tiểu thư Rita, chốc chốc lại đưa lên môi hôn. Nàng không cưỡng lại. Ngồi bất động, mặt tái nhợt, mắt nàng nhấp nhánh những đốm lửa xao xuyến, đôi môi hơi trễ xuống, biểu lộ sự phó mặc rõ ràng.

Valdemar thoáng nghe tiếng thì thào rất khẽ:

- Có phải thế không? Có phải thế không ? ....

Tretska thì thầm hỏi.

- Cũng đành ... - Nàng khẽ đáp .

Tretska hôn tay nàng.

và bản Polonez vẫn vang ngân trong phòng khán giả mờ tối, đánh thức những niềm khao khát , thổi bùng những nỗi đắm say, cấp thêm cho tâm hồn con người lòng nhạn hậu, khiến những đôi mắt lonh lanh, ánh sáng tình cảm, đôi khi là những giọt lệ nghẹn ngào.

Bản nhạc tuôn chảy đầy hùng tráng! Nó cuốn mọi người theo những làn sóng mạnh mẽ của mình như những người nô lệ. Nó tước bỏ mọi khí giới, làm dịu lòng người, khiến nảy sinh muôn ngàn điều mơ ước ...

Rồi im lặng đột ngột! Thanh âm cuối cùng bay vút lên từ dàn nhạc, để lại sự im lặng câm dặc.

Dường như sau khi những thiên sứ đập cánh phần phật vun vút bay lên, người ta rơi vào trạng thái sững sờ ngưỡng mộ.

Rồi sau đó, tít trên cao, thoảng như thanh âm khẽ khàng đầu tiên của sấm, vang lên tiếng vỗ tay rụt rè. Tín hiệu báo thức! Và thế là cả nhà hát gầm lên . Nhiệt tình, sôi nổi. Mọi tình cảm, mọi ấn tượng đều dồn vào những tiếng vỗ tay. Những cảm giác được kích động tìm thấy lối thoáng trong tiếng hoan hô như sấm dậy.

Chú thích:

* - Lô : Tiếng Pháp ( loge) : hàng ghế thượng hạng trong rạp hát hay nhà hát lớn.

1- Xtanhixoap Monhiusko ( 1819 - 1872) nhà soạn nhạc Ba Lan, tác giả của nền nhạc kịch dân tộc.

Chương 49

Ở Vacsava, trong phòng ăn của một khách sạn sang trọng bật nhất, đại công tử và Brôkhơvich đang ngồi bên bàn. Valđemar không ăn chút gì, chàng chỉ uống nhiều. Chàng cảm thấy lòng u ám. Bữa tối khiến chàng mệt mỏi.

- Thế ngày mai anh đi? – Brôkhơvich hỏi.

- Thậm chí tôi đi ngay hôm nay.

Brôkhơvich nhìn đồng hồ.

- Cũng còn kịp, nhưng ai lại thế. Tôi khuyên anh mai hẵng đi. Anh đã giải quyết xong xuôi mọi chuyện rồi chứ?

- Hoàn toàn xong.

- Tôi cũng thế. Vậy ngày mai ta hẳn loăng quăng thăm thú những người quen thuộc, tối lên đường. Một tuần nữa thì anh cưới rồi nhỉ?

- Phải, tôi sẽ đi thẳng về Guenbôvitre, phái ngựa xe, gửi hoa, ra những mệnh lệnh cuối cùng, rồi đích thân lên đường tới điền trang Rutraievô.

- Để đón vợ chưa cưới! – Brôkhơvich nói thêm. - Ấy! Bạn ơi, bạn quả là người sung sướng! Các vị tấp nập cưới nhau, chỉ có mỗi mình thằng tớ là độc thân.

Valđemar đưa cốc sâm banh lên môi.

- Ai cấm cậu theo chúng tớ nào, bạn thân mến? – Chàng nói, hàng lông mày động đậy.

Brôkhơvich phẩy tay.

- Tớ quá quan tâm đến tất cả phụ nữ, nên không tài nào chọn nổi cho mình một người.

- Trước kia tớ cũng thế, ấy vậy mà bây giờ… cậu thấy đấy – tớ đã sắp về tới đích rồi.

- Vớ vẩn! Xtefchia của cậu quả là một con cá vàng, có thể xứng đáng được lấy lắm. Cậu đã mua tặng nàng kim cương loại gì?

- Tớ sẽ cho cậu xem.

- Này, ta lên gác đi thôi, cái phòng ăn này hôm nay sao buồn quá! Chẳng ma nào quen, cũng chẳng có lấy một dáng phụ nữ đẹp nào làm thuộc, ta ngồi đây làm gì nữa?

Đại công tử đứng dậy như chán ngán, cả hai bước ra.

Về phòng, Valđemar đưa Brôkhơvich xem những thứ nữ trang. Đó là một chuỗi kim cương đeo cổ, những viên kim cương to bằng nhân hạt dẻ, một chiếc trâm xinh xắn đính kim cương và một viên thạch ngọc lớn, một chiếc xuyến, băng bịt tóc và những chiếc hoa tai lớn. Tất cả đều bằng ngọc quý hạng nhất. Những chiếc khung được chạm trổ bằng bàn tay điệu nghệ tạo thành một tấm lưới tơ mảnh như mạng nhện giữ bên trong hừng hực một quầng lửa sâu thẳm phát ra từ tận trong lòng sâu.

…

Brôkhơvich nói gì đó, nhưng Valđemar không hề nghe thấy gì. Chàng đãng trí và bứt rứt lạ lùng. Đột nhiên, chàng bước đến gần nút chuông điện gắn trong tường thì thầm tự nhủ:

“Sao ta bồn chồn quá đỗi. Không tài nào hiểu nỗi. Ta phải đi thôi”.

Nhưng chàng không kịp ấn chuông vì cánh cửa chợt phát ra tiếng gõ. Một người hầu bước vào, đưa cho đại công tử bức điện tín rồi bước ra. Valđemar nhanh như cắt mở phanh tờ giấy, sắc tái nhợt chợt phủ lên mặt chàng.

- Có chuyện gì thế? – Brôkhơvich kêu lên, từ tràng kỷ bật phắt dậy.

Valđemar đưa bức điện cho chàng hối hả ấn chuông, Brôkhơvich đọc lướt nhanh.

“Xtefchia ốm rất nặng. Đến ngay.

Ruđexki”

…

Mười lăm phút sau đại công tử ra ga. Brôkhơvich ở lại một mình trong khách sạn.

Suốt đêm, Valđemar vật vã với những suy nghĩ. Trong khoang chỉ có mỗi mình chàng. Chàng sốt ruột đến tuyệt vọng. Chàng cảm thấy con tàu đi chậm như rùa. Tâm trí chàng lao lên trước. Chàng như trông thấy Xtefchia mặt tái nhợt với làn tóc nâu sẫm ôm quanh, xõa xuống gối, và chàng phải nghiến chặt răng vì đau đớn:

- Nàng làm sao?… Chuyện gì xảy ra với nàng?…

Lần cuối chàng gặp nàng là vào những ngày đầu tháng năm. Chàng thấy nàng hơi nhợt nhạt, nhưng vẫn khỏe. Chàng nhớ lại từng cử chỉ của nàng, từng lời nàng nói, nhớ từng chớp mắt cùa nàng. Mắt nàng chân thành biết bao, đôi môi nàng đáp lại đôi môi khao khát của chàng với sự tin cẩn của trẻ thơ. Nàng run rẩy vì khoái cảm trong vòng tay chàng. Nàng vui sướng đón mùa xuân, còn chàng thì cài cho nàng những đóa hoa xuân chớm nở đầu tiên, hái cho nàng những cành cây thơm hương nhựa trong khu điền trang Rutraievô. Chàng nhớ lại cái lần cả hai cùng ngồi trên chiếc ghế dài đặt dưới cây anh đào. Họa mi đang hót. Chàng đứng lên, bẻ một cành lớn phủ đầy những đài hoa trắng muốt. Chàng ngắt từng đóa hoa ra khỏi cành, rải lên người Xtefchia, khiến cả tóc nàng, ngực nàng, tay nàng đều dính đầy những cánh hoa trắng trong như ngọc quý. Chàng rải hoa cả lên đầu gối nàng, chàng ném những cụm hoa ngát hương xuống dưới chân nàng. Nàng cười tươi sung sướng, ngước nhìn chàng bằng ánh mắt dưới hàng mi dài thượt mà tối thẫm, và bỗng dưng nàng thốt lên, đôi môi nhíu lại duyên dáng, giọng đầy âu yếm:

- Ông rắc cho em bao nhiêu là hoa thế này này…

Khi ấy chàng đã ôm ghì lấy nàng, hôn như điên cuồng. Rồi sau đó, nàng nhắc tới cuộc gặp gỡ của họ đúng một năm trước đây trong khu rừng thưa ở Xuôđkôvxe.

- Hồi ấy em hái được bao nhiêu là hoa, phải vất vả lắm mới mang xuể. Ông gọi đó là cỏ thuốc, còn em là nàng tiên nữ.

- Còn anh được gọi là ma sói, - chàng đáp, ghì nàng vào người.

- Ối! Hồi ấy em giận ông lắm! Một tháng nữa là tròn năm… Mà biết bao thay đổi, - nàng thì thầm.

- Một tháng nữa em sẽ là vợ anh, chúng mình sẽ sống cùng nhau ở Guenbôvitre.

Valđemar rùng mình khi nhớ lại chuyện đó.

“Chỉ một tuần nữa cưới, mà nàng lại bị ốm ư? Trời ơi, có chuyện gì xảy ra thế này?”

Chàng hồi tưởng lại niềm vui sướng của nàng ngay sau lễ đính hôn hồi tháng hai, khi chàng phác thảo kế hoạch rằng sau khi cưới cả hai sẽ sống suốt mùa hè ở Guenbôvitre, rồi sang đông sẽ cùng nhau lên đường đi du lịch khắp châu Âu, rồi sau đó tới Angiêri và Ai Cập. Nàng sung sướng biết bao! Nàng thích Guenbôvitre hơn những đất nước xa lạ khác. Hồi ấy nàng đã thốt lên với giọng tuyệt vời:

- Về Guenbôvitre… cùng với ông…

Valđemar ôm chặt đầu, mạch máu trên thái dương chàng đập như muốn vỡ tung.

- Điều gì đã xảy ra với nàng?

Hay như hồi chàng rời Rutraievô sau lễ Phục Sinh, nàng đã lo lắng cho chàng xiết bao khi thấy chàng phải đi giữa đêm, đường lại có những chỗ nguy hiểm. Mọi người đều khuyên chàng ở lại, nhưng chàng vội đi cho kịp cuộc họp của Hội nông nghiệp nên vẫn quyết định cứ đi. Mãi về sau, khi đã về tới trang Guenbôvitre, chàng mới tình cờ tìm thấy trong túi áo bành tô một tấm kỷ chương nhỏ có hình Đức Mẹ Tối Linh, treo trên một sợi dây chuyền mỏng mảnh. Chàng đoán rằng đó là của nàng. Và chàng xúc động trước sự yêu thương đằm thắm của người vợ chưa cưới: nàng đã lặng thầm trao chàng cho Đức Mẹ che chở.

Lúc này chàng ngắm bức ảnh của Xtefchia trong chiếc lập lắc và thốt lên với nàng những lời âu yếm nhất, trong tâm tưởng chàng như vuốt ve nàng, ghì nàng vào người. Trong buồng toa, chàng đi từ cửa này sang cửa khác, chàng bứt rứt giữa bóng tối đêm đen, dường như chính đêm tối kia đang ngăn cách chàng với Xtefchia. Chốc chốc, Valđemar lại vùng đứng bật dậy, điên lên vì kinh hoảng.

Buổi sáng trong trẻo, ngát hương, vui tươi, khi chiếc xe ngựa của trang Rutraievô dừng bánh trước hiên nhà. Đại công tử chạy lao vào tiền phòng. Bước ra đón chàng là ông Ruđexki, dáng mệt mỏi, mắt thâm quầng.

- Nàng làm sao? Có đỡ không? – Đại công tử bật ra.

Ông Ruđexki đáp câm lặng:

- Viêm não. Hôm nay tệ hơn.

- Chúa tôi! – Valđemar rên lên. – Nguyên nhân? Ai đang chữa?

- Các bác sĩ địa phương và một giáo sư từ Vacsava tới.

- Nàng ốm từ bao giờ?

- Tối thứ tư.

Đại công tử nhìn như phát cuồng.

- Vậy mà đến tận thứ bảy các người mới báo tin cho tôi? Sao lại có thể thế được?! – Chàng phẫn nộ thốt lên:

- Chúng tôi điện ngay sau khi giáo sư tới. Chữa chạy ngay lập tức. Chúng tôi đã làm tất cả những gì có thể, - ông Ruđexki đáp khô khốc.

- Nàng đâu rồi?

Ông Ruđexki còng còng đi trước đưa đường.

Tới phòng khách, họ gặp các bác sĩ… Đại công tử nóng nảy chào họ rồi không nói một lời chàng bước tiếp.

Trong phòng riêng của Xtefchia, trong bóng tối mờ mờ, Valđemar nhìn thấy vị giáo sư từ Vacsava tới đang ngồi cạnh giường bắt mạch cho bệnh nhân. Cạnh ông là bà Ruđexka. Bà nhanh nhẹn bước ra đón những người vừa tới.

- Khẽ chứ… nó vừa mới thiếp đi… - bà thì thào.

Bà vừa chào Valđemar vừa khóc. Giáo sư đứng dậy, chào đại công tử.

- Ngài thấy thế nào? – Valđemar hỏi giọng nghẹn ngào.

- Thưa đại công tử… khó lòng nuôi ảo tưởng… tình trạng rất xấu… nhưng Chúa nhân từ lắm. Chúng tôi sẽ làm tất cả những gì có thể.

Valđemar quỳ xuống bên giường. Chàng nhẹ nhàng cầm tay Xtefchia, bàn tay trắng gần như trong suốt, nóng như lửa. Người ốm ngủ, trán chườm nước đá, những đợt sóng máu như đang rần rật lan tỏa qua mặt nàng. Đôi môi nàng hơi he hé, đỏ tươi, khô bỏng bởi cơn sốt, hơi thở nóng bỏng thoát ra khỏi miệng gấp gáp, không đều. Valđemar nhìn đăm đăm vào khuôn mặt nhợt nhạt của Xtefchia, rất khẽ khàng áp bàn tay nàng vào môi. Lồng ngực chàng như chực bật tung ra, đôi mắt khô khốc chứa đầy nỗi đớn đau khủng khiếp ôm trọn toàn bộ hình hài thiếu nữ đang nổi lên tinh tế giữa những chiếc gối, dưới lần chăn. Mái tóc tuột khỏi vòng giữ, bao bọc quanh đầu nàng như một vòng hoa màu vàng sẫm.

Valđemar quỳ lâu lắm. Chàng áp trán vào tay Xtefchia, nghe trong bàn tay mảnh mai ấy đang dập dồn mạch máu, cảm thấy sự run rẩy của từng sợi dây thần kinh.

Vị giáo sư đánh thức chàng dậy khỏi cơn bải hoải, thay nước đá chườm cho nàng. Nhìn thấy vầng trán phẳng phiu, hồng nhạt của cô gái lộ ra với những sợi tóc ướt đẫm bao quanh, Valđemar thấy lòng cảm động. Với một cảm giác tuyệt vọng, chàng cúi xuống chạm môi vào thái dương nàng.

Người ta đã đặt xong lượt đá chườm mới, Valđemar khẽ hỏi:

- Nàng có tỉnh không?…

- Gần như… không… - giáo sư đáp.

- Có nghĩa là tình trạng… không hay?

- Nguy kịch!… Nhưng xin ngài đừng quá lo. Tôi nghĩ rằng đó là do cơn sốt đang tăng.

Ông kéo đại công tử ra một góc, nhìn nhanh vào khuôn mặt chàng rồi thì thầm hỏi.

- Thưa đại công tử, xin ngài cho biết vài chi tiết nhỏ.

- Xin sẵn lòng.

- Đám cưới của ông bà chẳng bao lâu nữa sẽ được cử hành – đúng không ạ?

- Ngày tám tháng sáu.

- Nghĩa là vào thứ bẩy này. Hôm nay đã là chủ nhật. Lần cuối cùng ngài được gặp bà ấy đã lâu chưa ạ?

- Cách đây ba tuần.

- Và bà ấy vẫn hoàn toàn khỏe mạnh?

- Ồ vâng! Có điều hơi nhợt nhạt hơn bình thường một chút. Ngài giáo sư cho là… nguyên do căn bệnh là gì?…

Nhà khoa học tuổi tác vuốt cằm bằng một động tác nhanh nhẹn. Ông cất tiếng nói bằng giọng ngập ngừng.

- Hừm! Chắc hẳn phải có những chấn động tâm lý nào đó, chứ tôi không thấy có lý do nào khác. Diễn biến của bệnh ác tính và rất khốc liệt: bệnh nhân mê sảng, luôn thốt ra những lời đáng ngờ.

- Những lời thế nào? – Valđemar kinh hoàng kêu lên.

Đúng lúc ấy Xtefchia động đậy. Đại công tử vội lao tới bên giường nàng, quỳ xuống. Mắt Xtefchia mở to, mờ đục, phủ một làn lệ, hai tay cô gái huơ quanh đầu, miệng thì thào liên hồi.

Không dám thở mạnh, Valđemar đưa mắt sững sờ nhìn nàng. Chàng đỡ đôi tay nàng trong bàn tay mình bóp nhẹ.

- Xtefchia… kho báu của anh, em duy nhất của anh, anh đây, Valđy của em đây… anh ở bên em đây… Xtefchia, - chàng nói giọng trầm đục.

Cô gái thì thào liên tục.

- Cô ấy nói gì vậy? – Chàng hỏi giáo sư.

- Bà ấy mê sảng không ngớt.

Valđemar đứng lên, cúi đầu, ghé sát tai vào môi Xtefchia.

- Chàng… can trường lắm… chúng nó sợ… chàng… tôi không… không muốn giết chàng… - nàng thì thầm rất khẽ, phải cố lắm mới nghe thấy.

Valđemar ưỡn thẳng người lên, đưa hai tay lau trán.

- Thế là thế nào?… Nàng nói gì thế?

Nét mặt chàng biểu lộ một nỗi lo âu ghê gớm.

Xtefchia đột ngột vật vã.

- Con hủi! Con hủi! – nàng hét to.

Valđemar lùi lại như bị một sức mạnh kinh hồn chinh phục, mặt chàng tái nhợt khủng khiếp. Chàng tuyệt vọng nhìn giáo sư và ông bà Ruđexki.

- Cái gì thế?… Lạy Chúa! Tiếng kêu ấy có nghĩa gì? – chàng khàn khàn thốt ra, kinh hoàng.

- Tiếng ấy lặp lại rất thường xuyên, trong những lời mê sảng của bệnh nhân, - giáo sư đáp, nhìn thẳng vào khuôn mặt thay đổi của đại công tử vẻ dò hỏi.

Valđemar giật tay ông Ruđexki.

- Đi theo tôi, - chàng nói giọng trầm đục.

Họ bước sang phòng bên. Đại công tử nắm tay ông Ruđexki với sức mạnh điên cuồng.

- Xtefchia đã nhận được thư nặc danh, - chàng nói rít qua hai hàm răng nghiến chặt.

- Thư nặc danh?… Sao ông biết?

- Chắc chắn nàng đã nhận được! Tôi thấy rõ điều đó qua những lời mê sảng của nàng. Tôi… tôi… đã báo trước cho ông là sẽ có thể có những trò can thiệp… vậy mà các người đã không bảo vệ nàng! Chúng nó đã giết chết mất nàng rồi… Trời ơi!…

Chàng vặn vẹo đôi tay trong cơn tuyệt vọng kinh hoàng. Ông Ruđexki sững sờ, nhìn đại công tử như một người mất trí.

- Xin thề với ông, tôi đã đề phòng. Không hề có gì cả, trừ phi, gần đây, trong khoảng thời gian gần cuối này, cháu có nhận được nhiều thư.

- Những bức thư ấy đâu? Tôi muốn có chúng trong tay, - Valđemar kêu lên.

- Tôi không biết! Thường thường nó cất trong ngăn kéo bàn riêng. Có thể chúng vẫn ở đấy.

Phỏng đoán của đại công tử khiến ông Ruđexki kinh hoàng.

Họ trở lại phòng Xtefchia. Nàng lại thiếp đi rồi. Họ bước lại gần bàn. Đại công tử nhẹ nhàng mở các ngăn kéo nhỏ, và trước sự ngạc nhiên ghê gớm của bà Ruđexka cùng giáo sư, chàng lôi từ đó ra những bức thư, có hoặc không có phong bì, nhàu nhò. Chàng ngó vào tất cả các ngăn kéo, thu thập những bức thư tìm được rồi mang đi, không nói một lời.

- Thế là thế nào? – Bà Ruđexka hỏi chồng.

- Hình như là thư nặc danh. Valđemar cho rằng… Những lời mê sảng của con đã khiến ông ta nghi ngờ.

- Có thể! Có thể lắm! – Giáo sư nói, gục gặc đầu – Tôi cũng đoán trong chuyện này có những sự khiêu khích châm chọc nào đó.

- Lạy Chúa Jêxu! Chính ông ấy đã báo trước cho tôi rồi kia mà! – Ông Ruđexki kêu lên, vặn vẹo đôi tay.

- Nhưng không thể thế được – bà vợ kêu lên.

- Bà có nhớ không? Chúng ta tìm thấy con đang sốt cao, gần như mê sảng, vào đúng cái hôm nó thử áo cưới, sau khi đọc bức thư mà tôi đưa cho nó. Biết đâu đó chẳng phải là một bức thư nặc danh? Tôi phải đi xem xem mới được, tôi vẫn còn nhớ bức thư ấy.

- Không thể được! Thì chính con nó bảo đó là thư từ Xuôđkôvxe gửi tới mà.

Nhưng ông Ruđexka đã ra khỏi phòng.

Valđemar đang ngồi trong phòng làm việc của ông Ruđexki nghiên cứu những giấy tờ tìm thấy. Chàng tìm được những bức thư của chính mình đựng trong phong bì, xếp cẩn thận, và mấy bức thư của Xtefchia viết gửi chàng. Đoán rằng những tờ giấy nhàu nát có thể là thư nặc danh, Valđemar bắt đầu đọc chúng. Mặt chàng nhăn lại kinh khủng bởi cơn giận, nỗi đau, và niềm oán trách. Nét chữ của các bức thư ấy chàng không hề quen, hẳn là đã được cố ý viết cho khác đi – tuy vậy, qua văn phong của chúng chàng cũng đoán được rằng tác giả của các bức thư ấy là bá tước phu nhân Chvilexka và cha con nhà Barxki. Một bức thư nặc danh rất cay độc và thô tục, chàng nhận ra chắc chắn qua nét chữ chưa hoàn toàn thay đổi: đó chính là thư của Melanhia.

- Đồ đểu cáng! Đồ rắn độc – chàng gào lên bằng giọng khàn đặc.

Khi ông Ruđexki bước vào, Valđemar chỉ cho ông những tờ giấy chàng vừa đọc.

- Ông xem đấy! – Chàng gào lên trong niềm oán hận, - tất cả những thứ rác rưởi này, cô ấy đã nhận được, chúng đã đầu độc cô ấy! Tôi đã cảnh báo trước rồi, bởi lũ người ác độc đâu có thiếu, vậy mà những thứ bẩn thỉu này vẫn lọt vào tay cô ấy.

Mặt tái nhợt, ông Ruđexki lục tìm giữa đám giấy tờ. Đột nhiên Valđemar cầm một bức thư mới, đã bị nhàu, nhưng được đặt trong phong bì trên tay. Chàng nhanh nhẹn vuốt phẳng nó ra. Ông Ruđexki run lên. Ông nhận ra đó chính là bức thư cuối cùng.

- Thư này tôi trao cho nó đúng hôm thứ tư. Nó bảo rằng đó là thư từ Xuôđkôvxe, nhưng… ngay sau đó nó đổ bệnh. Có phải là thư nặc danh không?

Valđemar xem xét bức thư. Nét chữ chàng không quen. Chàng phẫn nộ bắt đầu đọc.

Đột nhiên chàng lao người bước vội lên phía trước, đôi mắt cháy bỏng lướt nhanh bức thư. Đôi tay chàng run rẩy, nét mặt chàng lúc thì tuyệt vọng, lúc thì kinh tởm.

Chàng thốt ra một tiếng trầm đục, tờ giấy rời khỏi tay chàng rơi xuống sàn. Valđemar giơ cả hai tay lên đầu, vặn vẹo.

- Lá thư này đã giết chết nàng!… Chính nó đã giết chết nàng!.. Đồ vô lại!…

Chàng nặng nề đổ người xuống ghế, hai tay bóp chặt thái dương.

Ông Ruđexki nhặt bức thư lên đọc.

- Jêxu Maria! – Ông rên lên tuyệt vọng.

Bà Ruđexka bước vào.

- Các ông làm sao thế? – Bà kinh hoàng hỏi.

Người chồng chỉ cho bà những bức thư.

- Chúng ta đã giết con! Đã giết chết nó bằng những thứ này đây! Kinh khủng! Kinh khủng quá!

Mẹ Xtefchia lao tới mớ giấy tờ.

Valđemar từ ghế bật dậy, mặt xám ngắt. Hai hàm răng chàng nghiến ken két, tiếng gầm gừ như trào ra từ lồng ngực chàng.

- Các vị giết con vì không cẩn tắc, còn lũ kia vì sự đểu giả. Sao tôi lại không biết chuyện này từ trước? Tôi sẽ dùng đạn đóng dấu vào những lời xảo trá vô luân kia! Tôi sẽ phát hiện bằng được tác giả của những bức thư nặc danh này – chúng phải trả máu!

Giọng chàng vang âm như tiếng sấm rền.

- Yêu cầu cử ngay một người đưa tin cưỡi ngựa ra bưu điện! Chàng hét lên, chạy ra khỏi phòng.

Mười phút sau, một người đưa tin phóng ngựa lao vút đi, để gửi điện tới mấy thủ đô các nước ở châu Âu, mời những vị danh y nổi tiếng nhất.

Ở điền trang Rutraievô những giờ phút nối nhau trôi đi trong sự căng thẳng kinh khủng nhất. Bệnh tình của Xtefchia ngày mỗi lúc một nặng thêm, chỉ thỉnh thoảng nàng mới tỉnh lại vài phút ngắn ngủi. Ông bà Ruđexki đều mất bình tĩnh, chỉ mỗi mình đại công tử là nguồn sức lực không cạn, chàng như nhân đôi nhân ba mình lên. Chàng không rời Xtefchia, đích thân chàng bế nàng lên, khi người ta thay ga trải giường cho nàng, tự tay chàng thay những lượt đá chườm trán. Sự ân cần âu yếm của chàng khiến các bác sĩ phải kinh ngạc. Chàng không ngủ, không ăn, mắt chàng cháy bỏng một sức mạnh có thể đè bẹp tất cả, một sức mạnh có thể nghiền nát tất cả.

- Ta phải cứu nàng bằng được! Nhất định! Nhất định phải cứu sống bằng được! – Chàng bướng bỉnh lặp đi lặp lại.

Vị giáo sư tóc bạc phơ quen biết chàng từ lâu chỉ còn biết lắc đầu ngạc nhiên, ông không thể hình dung ở chàng những tình cảm mạnh mẽ nhường ấy.

Một buổi tối, khi còn mỗi mình Valđemar quỳ gối bên giường trong phòng Xtefchia, cầm tay nàng, thì nàng chợt tỉnh, mở mắt ra. Nàng nhìn chàng giây lâu rồi khẽ mỉm cười.

- Valđy, anh – từ môi nàng thoảng ra một tiếng gọi rất khẽ.

- Em vàng ngọc của anh! Em thân yêu nhất của anh! Cô bé của anh! – Valđemar thì thầm, cổ như nghẹn đắng, chàng phủ lên đôi tay nàng những nụ hôn. – Em nhận ra anh, em nhận ra anh chứ?…

- Anh Valđy… - Xtefchia nhắc lại.

- Anh ở bên em đây, em duy nhất của anh, anh đang thức bên em đây mà…

Xtefchia ngả đầu vào vòng tay người chồng chưa cưới, áp khuôn mặt nóng bỏng vào tay áo chàng. Cử chỉ âu yếm không lời ấy khiến Valđemar xúc động tận tâm can. Ngực chàng nức nở. Chàng ôm ghì lấy nàng, gắn đôi môi nóng bỏng vào má nàng.

- Em đang ốm, phải không anh? - nàng thì thầm hỏi.

- Phải, em vàng ngọc của anh, nhưng em đã khỏe hơn rồi đấy. Em thấy đau ở đâu?

- Ở đầu… cái đầu… thiêu đốt em… trong đầu có đá, nặng lắm.

- Rồi sẽ khỏi… sẽ khỏi thôi em ạ… em sẽ khỏe mạnh, sẽ là của anh…

Nàng cựa mạnh, ngước mắt lên nhìn chàng.

- Anh mãi mãi yêu em chứ?… Anh yêu em chứ, anh? – Nàng hỏi.

- Anh yêu em, em duy nhất của anh… anh yêu em hơn cả cuộc đời anh. Nhưng em đừng động mạnh, em hãy nằm yên nhé.

- Anh yêu em, đúng không? Anh sẽ sung sướng chứ? Anh… không biết gì hết… chính em sẽ giết chết anh mất… Valđy… Anh Valđy.

Lệ long lanh trong mắt nàng.

Valđemar ôm nàng vào lòng.

- Yên nào, cô bé của anh… Hãy tin ở anh… Đừng tin chúng nó… Đừng nghĩ ngợi về chuyện đó nữa em… Mọi sự đều sẽ tốt đẹp… Cả hai chúng mình rồi sẽ vô cùng hạnh phúc… vô cùng, Xtefchia của anh!…

Nàng mỉm cười, cọ đầu vào tay chàng.

- Vậy thì tốt… tốt quá…

Nàng lại dần dần mất tỉnh táo. Nàng đưa mắt nhìn thảng thốt.

- Anh Valđy!… Em là một con hủi… anh không biết đâu… em là con hủi!… Anh thật bất hạnh! Hãy cẩn thận đấy! – Nàng hối hả kêu lên.

Rồi nàng lại mê sảng.

Valđemar đứng dậy nhường chỗ cho vị giáo sư vừa bước vào.

- Chúa ơi! Chúa ơi! – Đại công tử rên lên. – Nàng vừa nói chuyện với tôi, hoàn toàn tỉnh táo.

- Có lâu không?

- Được vài phút thôi.

Bác sĩ ngẫm nghĩ.

Trong đêm ấy một vị chuyên gia từ Pest tới nơi, hôm sau có thêm hai người nữa. Họ cùng bàn bạc, những buổi hội chẩn kéo dài. Đại công tử nói cho họ biết về những bức thư nặc danh và họ hết sức lo ngại. Mặc dù đã đổ ra biết bao công sức, cơn bệnh vẫn không bớt nguy hiểm. Mỗi ngày càng mang đến thêm những chịu đựng mới, mỗi đêm càng làm thức dậy những lo lắng kinh hoàng. Xtefchia có những cơn co giật và run bắn cả người. Các nhà khoa học vò đầu bứt tai bất lực. Bệnh viêm não trong trường hợp này tiến triển một cách cực kỳ độc địa. Không một phương sách nào có thể kìm hãm nổi tiến trình của bệnh. Valđemar gần như phát rồ, nhưng chàng vẫn không ngả lòng. Các bác sĩ danh tiếng từ thành Pêterburg và Viên tới, một vị danh y từ Kracốp. Sáng sớm thứ năm, gia sư của công tước phu nhân Pođhorexka, một thầy thuốc thực hành tuổi tác rất có năng lực cũng tới, theo lời mời của Valđemar. Tiếp theo sau, đi bằng chuyến tàu chiều là cụ Machây cùng tiểu thư Rita. Ở Obrône và Xuôđkôvxe người ta hay tin bệnh tình của Xtefchia qua lời kể của Brôkhơvich và tạm hoãn chuyến đi Vacsava dự cưới. Người ta điện mấy lần đến điền trang Rutraievô nhưng không ai trả lời. Việc gia y của công tước phu nhân được mời khiến mọi người kinh hoảng. Cụ Machây nhận được điện tại Obrône. Không nghĩ ngợi lâu cụ ra đi ngay tức khắc cùng tiểu thư Rita. Cả vùng đều biết chuyện vừa xảy ra. Một đám sương mù u ám trùm phủ lên cả tòa lâu đài và gia nhân ở Guenbôvitre. Brôkhơvich đi từ trang Obrône về Xuôđkôvxke u ám như một đêm đầy mây.

Tình trạng của Xtefchia càng ngày càng xấu đi. Nàng không hề nhận ra cả cụ Machây lẫn tiểu thư Rita, mê sảng liên tục. Chỉ có một lần, trước mặt đông đủ mọi người, nàng chợt kêu to như trông thấy ai đó đang đứng lừng lững trước mặt:

- Xin vâng, thưa bà… cháu sẽ trả quyển nhật ký cho ông… cháu sẽ trả mà…

Cụ Mchây nhớ mãi những lời ấy.

Lần thứ hai, vào buổi chiều thứ sáu, Xtefchia tỉnh lại một chốc lát. Vài người đang đứng xung quanh nàng. Valđemar quỳ gối, cầm tay nàng. Nàng nhìn mọi người với đôi tròng mắt mở to, mỉm cười rồi thì thào khá rõ:

- Mọi người đều yêu tôi chứ?… Đúng không?…

Cụ Machây bảo nàng:

- Con ta ơi… ông đây… ông đây mà, cháu… cả Valđy cũng đang ở đây… Con có nhận ra không?

- Con có. Anh Valđy ở cạnh con từ lâu rồi. Chị Rita có đây chứ?…

Nàng ngước mắt lên như tìm kiếm.

Tiểu thư Rita nhích lại gần.

- Mình đây, bạn thân yêu… mình đây, - nàng nói, hôn tay cô gái.

- Còn mẹ?… Cha nữa, đông đủ chứ? Jurếc và Zôsia đâu? Con muốn gặp mặt tất cả.

Cô em gái đã ngủ, còn Jurếc từ sau tấm rèm che giường nhô ra, nắm tay ấn chặt vào mắt, phục xuống chân Xtefchia khóc òa lên.

Valđemar sốt ruột đẩy nó ra, Xtefchia sợ, ông Ruđexki định đưa Jurếc ra ngoài, nhưng cậu bé cứ co người nằm bệt xuống đất trong góc phòng, nức nở, cố nén những tiếng thổn thức.

- Sao nó lại khóc? – Xtefchia bình thản hỏi.

Không ai trả lời. Valđemar bắt đầu vuốt ve an ủi nàng.

Xtefchia mỉm cười, quàng tay vào cổ chàng, cầm bàn tay vuốt ve lên khuôn mặt nóng bừng như lửa của nàng.

- Anh Valđy của em… của em… của em… - Nàng thì thầm, đăm đăm nhìn chàng bằng đôi mắt thẳm sâu đã ngả sang sắc tím lóng lánh. Trong mắt cháy sáng những đốm lửa nóng bỏng của cơn sốt cao.

Chàng dịu dàng trò chuyện với nàng, âu yếm như nói với một đứa trẻ thân yêu nhất, âu yếm ôm nàng vào lòng, cho đến khi nàng thiếp đi trên tay chàng.

Những sợi tơ của giờ chạng vạng bắt đầu len vào phòng. Qua cửa sổ mở rộng vọng vào tiếng vù vù đơn điệu của những đàn châu chấu đang bay và tiếng lũ côn trùng đập người vào tường nhà. Những cây đoạn rì rào muôn âm thanh ngào ngọt. Chợt vang lên đâu đó tiếng cò chao chát rồi những tiếng ếch nhái khẽ khàng cùng hòa giọng cất lên một khúc đơn điệu rút ra từ những khúc luyến tiếc ban chiều. Thế gian trẻ trung, mơ màng trong những điều mơ tưởng táo bạo, chan hòa khát vọng hạnh phúc bước vào giấc ngủ. Mọi vật đều sửa soạn nghỉ ngơi với tiếng ngân nga khe khẽ, để ngày mai tỉnh thức cùng nhau bước vào những nỗi lạc thú của sự tồn tại. Valđemar lắng nghe bản nhạc đêm hè ấy, ngắm nhìn dáng hình tuyệt vời của người thiếu nữ đang thiếp đi giữa chăn đệm, hình dáng trẻ trung, mảnh dẻ… mà đang bỏng sôi cơn bạo bệnh. Khắp phòng thiên nhiên trào sôi sự sống, chỉ mỗi nhành hoa này bị héo tàn, bị lụi đi không thương tiếc, dửng dưng trước những luồng gió đương xuân và cơn cuồng khích của thiên nhiên. Valđemar ngắm nhìn người vợ sắp cưới đang lặng lẽ bất động kia mà nghĩ thầm với nỗi khổ hình khủng khiếp trong tim:

- Mai nhẽ ra là ngày cưới của đôi ta.

(Ôi! Valdemar...Hức!)

***

Chương 50

Buổi sáng rực lên muôn ngàn mầu sắc.

Những rặng keo đu đưa, những khóm nhài khẽ xạc xào thì thầm. Những cây thùy dương tươi tắn màu lục nõn che sắc trắng ngần của lụa, run rẩy muôn ngàn chiếc lá nhỏ xinh lóng lánh như sơn men. Những khóm hoa, lùm cây và những thân cây gỗ lưu niên đều chào đón ngày mới bằng tiếng xạc xào vui sướng.

Trời xanh ngắt, không khí trong như pha lê. Vầng dương thức dậy theo sau rạng đông, vui sướng, hạnh phúc.

Cả mặt đất và tất thảy vạn vật sinh sống, phát triển, nở hoa tỏa hương trên mặt đất, tất thảy những gì có thể ca hát, cảm nhận, líu lo – tất thảy đều cất lên khúc thiều ca trang trọng: Khi bình minh thức dậy…

Cửa sổ phòng Xtefchia mở rộng. Những tấm rèm bằng vải Muslin màu trắng có hình hoa diên vĩ tim tím đu đưa trong hơi thở nhẹ nhàng của những cây thùy dương mọc dưới cửa sổ. Những cành cây mảnh dẻ màu bạc rủ những túm lá thanh thoát run rẩy, nom giống như những giọt lệ khóc thương đang tuôn chảy. Hàng thùy dương quạt vào phòng mùi hương sực nức, đầy đủ những hương thơm ngoài vườn thu được từ những đài hoa, cây gửi vào phòng những tiếng xạc xào, và cả khu vườn thì thầm gửi qua cửa sổ bản hòa tấu tuyệt vời nhất. Nàng tiên rạng đông đã tô điểm sắc hồng cho những tấm rèm cửa sổ trắng ngần, mang sắc hồng vào sâu trong phòng, nơi có hình dáng mảnh dẻ của người thanh nữ đang nằm, tinh tế và mảnh mai như một áng mây bồng bềnh hồng ánh bình minh.

Vầng trán Xtefchia trắng ngần, hầu như trong suốt, đôi gò má ửng đỏ. Chiếc cổ hé lộ với mạch máu đập phập phồng, khiến những dải đăng ten của bộ đồ ngủ nhè nhẹ nâng lên hạ xuống.

Căn phòng tràn ngập ánh sáng và khí trời. Chung quanh người bệnh là những đóa hoa do cậu Jurếc mang vào phòng tặng chị. Ông Ruđexki định quẳng chúng đi e rằng mùi hương quá nồng sẽ có hại cho Xtefchia, nhưng một vị giáo sư đã giữ ông lại.

- Thưa ông, không còn có hại nữa đâu, - giáo sư nói, với vẻ nghiêm trang u buồn.

Ông Ruđexki chạy ra khỏi phòng, quỳ gối bên cạnh vợ, bà đang khom người trên mặt đất thổn thức trước bức tranh Đức Mẹ.

Valđemar quỳ bên giường Xtefchia, bị giằng xé trong nỗi tuyệt vọng điên cuồng, đang cuốn chàng đi vào chốn hư vô. Chàng ghì chặt đôi bàn tay bé nhỏ của người trinh nữ, từ lồng ngực chàng bật ra những tiếng rên rỉ nghẹn ngào, giống như tiếng gầm:

- Hãy sống! Hãy sống!… Lạy Chúa… Hãy ở lại… Đừng đi!

Và đôi môi chàng run rẩy áp chặt vào đôi tay nóng bỏng của Xtefchia. Vầng trán nổi hằn những mạch máu, đẫm mồ hôi, hằn rõ nỗi đau đớn đang áp vào tấm chăn, chàng cầu nguyện khẩn thiết, nức nở trong tiếng khóc khô khốc. Chàng run lên trong cơn sốt nóng, một nỗi tiếc thương to lớn giằng xé trong lòng chàng, nỗi tiếc thương không thể chứa đựng nổi ngay cả trong lồng ngực sắt đá ấy của chàng.

Xtefchia mở đôi mắt đã đục như đôi vì sao đang lụi tắt, đầu lắc lư trên gối, một tay nàng huơ huơ cạnh đầu như muốn xua đuổi một cái gì đó. Từ môi nàng thốt ra những tiếng rời rạc và lộn xộn:

- Kia kìa… sợ quá!… Anh sẽ thoát!…Anh Valđy… Bao nhiêu hoa này… Đó là lỗi của em! Anh đừng đi!…

- Em thân yêu của anh! Tỉnh lại đi em… hãy thương anh với! – Valđemar thì thầm, chính chàng cũng như sắp ngất đi.

- Đừng trừng trị… chúng… Valđy…

Người nàng co giật. Hai bác sĩ có mặt trong phòng chạy lại, nhưng Valđy không nhường chỗ. Chàng quỳ mãi, hai tay ôm chặt một bàn tay của nàng, trán kề sát bên ngực nàng.

Lát sau, những cơn co giật lắng đi, Xtefchia nằm bất động, đầu oặt ra. Tóc nàng phủ xuống vầng trán Valđemar.

Nàng thở thoi thóp, thái dương và cổ mạch máu phập phồng gấp gáp, nhưng mạch đập chậm dần lại.

Các thầy thuốc nhìn nhau. Cả hai cùng cụp mắt, lùi xa khỏi giường, rồi quỳ xuống ở một khoảng cách cạnh đấy.

Trông thấy thế, cụ Machây và tiểu thư Rita cũng quỳ gối, lấy hai tay che mặt.

Một bầu không khí im lặng to lớn, một sự im lặng đầy huyền hoặc bao trùm căn phòng sáng sủa nức hương ấy.

Đột nhiên trong sự im lặng trang trọng ấy chợt vang lên những chuỗi thanh âm tinh thế như những nốt nhạc thổi trên chiếc sáo ngọc sáo vàng.

Trên cành thùy dương bên dưới cửa sổ với những khóm nhài dày đặc bao quanh, một con họa mi vừa cất tiếng hót.

Họa mi gửi những thanh âm của mình lên cao tận ánh ráng hồng trên trời, đến những đám mây tán rực rỡ của mặt trời. Vị hoàng đế của ban ngày ló ra từ sau một dải mây bạc, tài sản cuối cùng còn sót lại của rạng đông. Con chim nhỏ bằng chiếc sáo nhỏ của mình đã mời gọi ánh sáng đến, và bằng những hòa thanh trầm bổng vẫy gọi các vị thiên thần trong sáng từ trời xanh dưới chân đấng Toàn Năng bay xuống cây thùy dương này, vào khung cửa sổ mở rộng mà lặng lẽ như trong nhà nguyện này.

Biết bao tình cảm, biết bao lời khẩn cầu, bao lời nguyện ngắm tuôn trào từ lồng ngực của họa mi, khiến cho những ánh sáng hồng đầu tiên như trôi dạt về phía này, cuốn theo mọi màu sắc của thiên giới.

Vầng dương trẻ trung, tuyệt diệu nhô lên, mang theo sự ấm áp và ánh sáng… Hương hoa tỏa lan… Hương đồng cỏ nồng nàn tỏa lan… Hơi gió thoảng của những cánh chim trời chao vẫy… Những thanh âm khẽ khàng của không trung cũng tỏa rộng đến khôn cùng.

Và từ dưới chân Chúa Trời cất cánh bay lên những thiên thần trong trẻo, xinh đẹp, đầy thi hứng, chập chờn hiện ra từ làn sương mù của ánh trắng bạc những đám mây.

Cả một đoàn thiên sứ cùng vỗ cánh bay xuống trong một cơn thác lũ những dải màu sặc sỡ đậu vào cây thùy dương tươi tốt, nơi con chim nhỏ đã phát lên những tín hiệu đầu tiên.

Và cùng với ánh bình minh, cùng với hương hoa và giai điệu tuyệt vời của mùa xuân, những vị thiên sứ trong vắt ấy bay tới bên Xtefchia, vây quanh mái đầu tuyệt diệu của thiếu nữ một hơi thở lặng thầm nhân hậu.

Họa mi vẫn hót, gieo từng nốt, như thể muốn tiếp thêm những khúc bi thương luyến nhớ vào dàn đồng ca của các thiên sứ.

Và khi chiếc giường của Xtefchia đang nằm bừng lên ánh lửa mặt trời, thì đoàn thiên sứ liền đập cánh cất mình lên theo con đường nắng vàng rời khỏi phòng – đoàn thiên sứ đã được tăng thêm một linh hồn trong suốt nữa: linh hồn của Xtefchia.

Các sứ giả của cao xanh mang theo linh hồn trong trắng của nàng nhẹ như những chiếc lông cánh của họ, lan tỏa quanh đầu nàng vầng hào quang kỳ diệu của những ánh sáng mắt trần không thấy được. Và vừa bay lên cao xanh, hướng về gót chân Đức Chúa Trời cả dàn đồng ca thiên sứ cùng cái linh hồn mới mẻ của thiếu nữ ấy cùng cất lên khúc tụng ca thành kính:

- Salve Regina…

…

Một cơn rùng mình lan tỏa khắp những người có mặt, như thể những thiên thần vừa cất cánh bay đã quệt vạt áo vô hình vào tất thảy mọi người.

Valđemar nghe tiếng một bác sĩ thì thầm rất khẽ:

- Thế là… xong tất cả…

Chàng bàng hoàng vùng dậy, người nhễ nhại mồ hôi nom thật khủng khiếp.

Đôi tròng mắt điên loạn nhìn như dán chặt vào dáng hình bất động của cô gái nằm nhắm mắt trong khung tóc vàng, hệt như một con bướm vừa bị giết chết.

Không rên một tiếng không nói một lời, chỉ hiện rõ vẻ hoang dại trong mắt, Valđemar lảo đảo rồi nặng nề đổ cả người xuống mép giường.

Mọi người chạy vội đến. Nỗi đe dọa như treo lơ lửng trên đầu.

Trên cây thùy dương, chim họa mi vẫn hót.

(Huhuhu......Huhuhu........)

Chương 51

Valđemar không ngất đi nhưng chàng rơi vào tình trạng hoàn toàn mất cảm giác. Chàng ngó đăm đăm vào hình hài bất động của Xtefchia, đôi môi nàng đỏ đậm màu hoa kim ngân, dường như máu đã đông lại ở đó, mà môi nàng vẫn mỉm cười ngào ngạt đến lạ lùng. Đôi hàng mi khép lại rủ bóng dài xuống sắc trắng tinh khiết của làn da mặt. Có cảm giác như nàng đang ngủ say – cả đoàn thiên sứ của Chúa Trời đã tô điểm cho thân hình trẻ trung của nàng trở nên tuyệt vời nhường ấy khi mang hồn nàng như hương hoa bay đi.

Nỗi tuyệt vọng của hai ông bà Ruđexki, tiếng gào thét của Jurếc, tiếng khóc than của Zôsia và người thân thuộc không hề mảy may tác động đến Valđemar. Chàng như người đã hóa đá, đã điếc, đã mất trí. Tỳ vào mép giường, chàng đăm đăm dán chặt mắt vào thân hình của người thiếu nữ, ánh mắt thẫn thờ, mang một vẻ bi thảm câm lặng và khủng khiếp.

Cả một giờ đồng hồ cứ thế trôi qua, đằng đẵng, đầy những tiếng khóc than thê thảm.

Đột nhiên Valđemar đứng dậy, đưa hai tay lên đầu quệt vầng trán rồi bước ra khỏi phòng.

Cụ Machây lưng còng, mặt hoàn toàn biến sắc, bước theo chàng như một chiếc bóng.

Tình cảnh của Valđemar khiến cụ lo lắng. Cụ sợ cho chàng, không dám rời mắt khỏi đứa cháu nội, trong khi chính cụ cũng đang cần được chăm sóc.

Đại công tử bước vào buồng riêng, sập mạnh cánh cửa lại sau lưng.

- Lạy Chúa! Mở cửa ra! – Cụ già thảng thốt gào lên.

Với một sức mạnh chưa từng có, cụ giật mạnh cánh cửa, mở tung ra lao vào phòng, ngã lăn xuống như chết lặng vì kinh hoảng.

Valđemar đang cầm khẩu súng lục mà chàng vừa rút khỏi bao.

Cụ già nhẩy bổ tới cháu, giật tay chàng, muốn túm chặt lấy khẩu súng, nhưng đại công tử đã nhanh nhẹn giơ cao súng lên khỏi đầu. Với ánh hoang dã trong mắt, chàng đẩy phắt cụ Machây ra, gào lên bằng giọng khàn khàn:

- Cút đi! Cút đi!

Nom chàng thật khủng khiếp. Mắt chàng rừng rực cơn tức giận, cả khuôn mặt chàng run rẩy như kẻ sắp lâm chung. Chàng đứng thẳng, với thứ công cụ giết người giơ cao trong tay. Khẩu súng lấp lánh ánh thép dữ dội. Từ miệng chàng bật ra tiếng gầm gừ hổn hển, nghe như không phải tiếng người nữa:

- Nàng… đã chết… rồi… nàng!…

Như hóa điên, cụ Machây rên lên một tiếng xé lòng, lao tới ôm chầm Valđemar. Rồi cụ cứ quỳ, vòng tay ôm hai đầu gối đứa cháu nội, tuyệt vọng nức nở:

- Đừng làm việc ấy! Hãy thương ông với! Đừng giết thêm ông nữa con ơi!… Cái chết của nó đã là hình phạt với ông rồi, ông đã là kẻ bị rủa nguyền lắm rồi! Nhưng con phải sống! Phải sống con ơi!

Đại công tử nhìn trừng trừng như không hiểu lời ông.

Đúng lúc ấy tiểu thư Rita lao vào nhanh như cắt nàng hiểu ngay tình thế, chạy vội lại gần nhưng không kịp – vừa trông thấy nàng đại công tử vội hạ thấp họng súng.

Tiếng nổ vang lên.

Cánh tay run run và sự vội vã đã cứu sống Valđemar. Viên đạn sượt qua trán chỉ cách vài phân, găm sâu vào tường.

Tiểu thư Rita giằng khẩu súng ra khỏi tay chàng.

Chàng đưa mắt nhìn tiểu thư như một người điên, điên cuồng lao tới định giằng lại, nhưng Rita ném ngay khẩu súng ra ngoài cửa sổ và giữ chặt tay Valđemar, kéo mạnh để áp môi vào. Đôi mắt cô gái biểu lộ lời khẩn cầu và nỗi xót thương vô hạn.

Cụ già vẫn quỳ còng lưng dưới chân cháu. Tiếng nổ đã tước đi trí nhớ và cảm giác của cụ trong một thoáng, lúc này những tiếng nức nở trầm đục khiến lồng ngực già rung chuyển.

- Valđemar! Hãy tha thứ cho ông…! Ông là kẻ khốn nạn!… Đó là sự trả thù dành cho ông đấy… Nữ thần báo thù Nêmêzys đã ra tay! Valđy! Cháu duy nhất của ta! Cháu là toàn bộ cuộc đời ta! Hãy thương tình, hãy xót cho thân ta với!…

Cảnh tượng thật kinh khủng, khiến tiểu thư Rita phải che mắt.

Tiếng khóc đầy đau xót của người ông tuổi tác thấm sâu vào tâm hồn Valđemar.

- Kìa ông… hãy đứng lên đi, - chàng nói giọng khàn đặc, những mạch máu trên trán căng phồng.

Tiểu thư Rita đỡ cụ già đứng dậy. Cụ lao vào ngực đứa cháu trai run lẩy bẩy.

Đôi tròng mắt khô khốc của Valđemar biểu lộ nỗi tuyệt vọng, nỗi đau đớn nghiền nát lòng chàng. Chàng gạt ông nội ra, nặng nề thõng người xuống ghế, giấu mặt trong lòng bàn tay.

- Trời ơi! Trời ơi! Trời ơi!

Tiếng nức nở ấy như chứa đựng trong mình toàn bộ nỗi bất hạnh và tàn nhẫn của cuộc đời.

…

Mãi đến chủ nhật những người ở điền trang Xuôđkôvxe mới có thể lên đường, vì tình trạng sức khỏe của công tước phu nhân không cho phép đi sớm hơn. Ở ga xe lửa họ gặp công tước phu nhân Franchiskôva Phođhorexka cùng các con gái.

Mọi người lặng lẽ chào nhau.

- Con đi dự tang lễ à? Thế là phải. Thế còn Frannhiô? – công tước phu nhân tuổi tác hỏi con dâu.

- Anh Frannhiô ở lại nhà, con cũng không ép. Vào những lúc thế này tốt nhất không nên để Valđemar thấy mặt anh ấy… Vả lại… nhà con cũng chưa tới Rutraievô bao giờ. Con chỉ mang theo các cháu, chúng biết cô ấy và rất yêu thương cô ấy.

- Phải lắm, phải lắm. Chúng ta nên có mặt ở đó… đông đủ tất cả.

- Nhưng trong bức điện của Rita có một câu không thật rõ, - công tước phu nhân trẻ tuổi nói.

- Câu gì?… Câu gì mới được chứ?…

- Cô ấy viết: “Xtefchia đã chết – bị sát hại”.

Cụ già mở to mắt.

- Thế là thế nào? Nó bị ốm kia mà… viêm não.

- Chắc phải có nguyên do gì gây bệnh, rất có thể là lý do tâm lý, Trestka xen ngang.

- Nhưng lý do gì mới được?

Công tước phu nhân Franchiskia dướn mày.

- Thưa mẹ! Dẫu sao việc Xtefchia tự dưng mang bạo bệnh cũng rất đáng ngờ - chắc hẳn phải có chuyện gì đó.

Suốt dọc đường công tước phu nhân không thể bình tâm. Luxia khóc suốt, hai công tước tiểu thư hoài công an ủi cô gái.

Chiều thứ hai họ mới tới Rutraievô. Ra đón họ là ông Ruđexki và Brôkhơvich. Ở nhà cầu, chàng Jur đang khóc than giữa đám gia nhân điền trang Rutraievô.

Lần đầu tiên công tước phu nhân tuổi tác bước vào tòa gia trạch của điền trang Rutraievô, hệt như một pho tượng u buồn – cao lớn, trang trọng, trong bộ trang phục toàn màu đen với những thứ đăng ten lớn, kéo theo sau lưng những nếp gấp nghiêm trang. Tiểu thư Rita cũng mặc toàn đồ đen dắt tay công tước phu nhân. Theo sau hai người là phu nhân Iđalia cùng Luxia, công tước phu nhân Franchiskôva và các tiểu thư. Đi cuối đoàn là Trestka và Brôkhơvich. Ông Ruđexki đi trước.

Khi họ đi ngang qua phòng khách, mấy vị khách quanh vùng Rutraievô đang có mặt lễ độ dịch ra một bên trước hình dáng cao sang của công tước phu nhân.

- Phu nhân Pođhorexka… bà ngoại của đại công tử… đã đến, - những tiếng thì thào khe khẽ vang lên.

Mọi người kính cẩn ngắm vị phu nhân đang bước từng bước ngắn, vẻ hơi tự hào và đầy trang trọng. Trên khuôn mặt nhợt nhạt và phẳng phiu của bà cùng hàng mi hạ xuống đọng lại dấu vết của nỗi bất hạnh. Những mớ tóc bạc ẩn hiện dưới làn đăng ten màu đen, rủ dày xuống vai, khiến bà có vóc dáng của một vị nữ hoàng. Người bà công tước, người đã kiên quyết chống lại mối tình của cháu ngoại, người mà chàng đã phải đấu tranh lâu nhất, bây giờ đang bước đi để chứng kiến bi kịch của chàng, nỗi tuyệt vọng câm lặng của chàng sau khi hạnh phúc đã tắt. Người bà công tước mang trong trái tim một bi kịch khủng khiếp – bi kịch của đứa cháu ruột rà.

Trước ngưỡng cửa của văn phòng trang hoàng đầy hoa lá, cụ già bắt đầu hấp háy mắt vì xúc động và vì phòng tràn ngập ánh sáng.

Những luồng ánh sáng nhấp nhánh giữa phòng, soi sáng những bức tường, chung quanh dắt đầy những cây bạch dương non tơ thon thả. Trần nhà cũng được trang hoàng những vòng hoa trắng trinh bạch, tuôn chảy xuống những tràng hoa dài như một tấm lọng. Những loài cây lớn, những cây quý hiếm đẹp nhất được mang đến từ điền trang Guenbôvitre mấy xe đầy, tô điểm cho phòng khách của Rutraievô, xếp thành từng cụm xinh xắn trong các góc phòng, che khuất những thân bạch dương trắng toát. Lá xanh, hoa trắng và ánh nến tạo thành một khoảng không gian thơm ngát nức hương.

Bục cao đặt giữa phòng chìm trong hoa: những đóa hồng bạch, cẩm chướng, huệ. Chân bục có những vòng hoa anh quân cải lá dương xỉ bao quanh.

Những cây cọ xòe quạt cao tận trần nhà tạo thành một vòng sinh động che bên trên bục ấy. Hình như đó là một ngọn đồi thần tiên, một bó hoa lớn tươi rói, nức hương, tràn ngập ánh sáng.

Trên các bậc phía trong sâu, Valđemar đang quỳ gối giữa những cánh hồng. Chàng tựa người vào bậc cao nhất, đôi mắt đã tắt lửa nhìn đăm đăm vào những đường nét như tạc của người thiếu nữ đang ngủ giấc ngàn thu. Những tấm lá cọ rộng bản che khuất chàng.

Phía sau lưng chàng, trong bóng bạch dương, cụ Machây ngồi trên một chiếc ghế bành, xa hơn chút nữa là phu nhân Ruđexka đang quỳ gối cùng các con và mấy người nữa.

Người bà công tước bước vào cái động trinh nữ này giống như một lá cờ tang, mang lại cho người ta cảm giác hãi hùng. Tiếng loạt xoạt của vạt áo bà càng khiến cho ấn tượng về một sức mạnh nào đó không khoan nhượng đang bước vào đây như lời phán xử cuối cùng. Bà dừng chân gần các bậc, ngước mắt, chăm chú nhìn với vẻ tập trung và nếp nhăn chạy dọc trên vầng trán. Đôi đồng tử đen của cụ già mờ đi, đôi môi mím chặt run rẩy. Bà đứng bất động, lòng tan nát, mãi sau phu nhân mới thì thầm khá to và não ruột:

- Nó ngủ… đẹp tuyệt vời… trong bộ áo cưới… với vòng hoa… và khăn choàng mạng… Trời ơi!

Những giọt lệ lớn trào ra từ mắt cụ già.

Lặng lẽ, phu nhân trang trọng quỳ xuống, mái đầu trĩu nặng đau buồn cúi thấp.

Đúng lúc ấy tiếng thét xé lòng của Luxia vang lên đập vào lòng những người đang có mặt:

- Xfefa! Chị Xtefa ơi!

Valđemar choàng dậy, ngó đứa em họ, nghiến chặt răng, tỳ trán vào lòng bàn tay.

Luxia ngất đi. Người ta phải mang cô gái ra ngoài.

Im lặng tràn ngập căn phòng. Qua khung cửa sổ hàng hiên có che rèm len vào phòng tiếng cây cối xạc xào, và xa xa đâu đó trong làn sương mù màu trắng khắc khoải tiếng đỗ quyên, những nhạc công điểm nhịp của vùng đồng cỏ.

***

Chương 52

Thứ năm, sau lễ tang, ở điền trang Rutraievô bao trùm một không khí lặng lẽ đến rợn người.

…

Valđemar leo lên ngọn đồi nghĩa địa, cách điền trang chừng một dặm, phía sau khu rừng trăn của Rutraievô…

Trước cổng nghĩa địa có một chiếc xe ngựa chờ khách đang đỗ. Valđemar không để ý bước nhanh theo con đường nhỏ trồng cây bạch dương hai bên, rồi rẽ sang phải, nơi giữa những lùm thùy dương màu lục nhạt nổi bật lên một nấm gò nho nhỏ màu trắng phủ đầy hoa tươi. Những vòng hoa, những tràng hoa, những bó hồng bạch, những bó huệ, cẩm chướng, từng ôm hoa quân anh chồng chất lên nhau, mang những dải băng đề chữ. Ngay phía trước là một vòng hoa thật lớn tết công phu bằng lá cọ, những đóa hồng và huệ, với dòng chữ trên băng trắng rộng bản:

“Valđemar của em tặng”

Những vòng hoa treo trên các thân bạch dương. Trong đó có một vòng hoa tuyệt đẹp, làm theo hình phong lan trắng, do bá tước phu nhân Vizembergôva gửi tới viếng, với dòng chữ ngắn ngũi trên dải băng mầu xanh thắm:

“Hãy ngủ yên!”

Chiếc gò nhỏ đầy hoa được bao quanh bởi những loài cây quý hiếm trồng trong chậu: trắc bá, bách hương, đào kim hương và mấy tán cọ xòe lá.

Mặt trời tô điểm cho muôn hoa những chùm ánh sáng rực rỡ, rải những tia lửa long lanh trên các vòng hoa bằng kim loại, tuôn chảy tràn trề trên những dải băng với những dòng lạc khoản.

Valđemar dán chặt mắt vào chiếc gò màu trắng ấy, chàng bước nhanh hơn. Đột nhiên chàng dừng lại khi nhìn thấy một bóng đàn ông đang quỳ bên mộ. Đại công tử đứng lại một giây rồi lại tiến lên phía trước.

Đúng lúc ấy người lạ quay lại, đứng lên.

Đó là chàng Narnhixki, anh họ của Xtefchia.

Hai người đưa mắt nhìn nhau. Công tử Mikhôrôvxki mặt tái nhợt, Narnhixki thì hết sức xúc động. Chàng ngó đại công tử vẻ khắc nghiệt, nhưng trong ánh mắt và trên mặt đại công tử chàng lại bắt gặp cả một vực thẳm tuyệt vọng, một nỗi đau vô hạn, khiến ngay lập tức chàng thấy có thiện cảm với vị đại quý tộc mà một phút trước đây thôi chàng vẫn coi là bạo chúa của Xtefchia. Lòng đầy xúc động, chàng cúi chào, rồi thốt lên:

- Chắc ngài là… đại công tử? Tôi là Narnhixki… anh họ cô ấy và là…

Cảm động quá, chàng không thể nói hết lời.

Công tử Mikhôrôvxki nhăn mặt cáu kỉnh, chìa nhanh tay ra bắt, rồi lướt qua chàng, bước thẳng tới mộ.

Narnhixki run run quay ra cổng, nhưng sau đó chàng lại lùi vào rìa nghĩa địa, tựa lưng vào tường, giấu mình trong những rặng vân sam từ xa dõi theo đại công tử.

Valđemar đứng bên mộ đưa mắt nhìn quanh, và khi thấy chỉ còn mỗi mình, chàng quỳ xuống, áp mặt vào hoa. Narnhixki hầu như nín thở nhìn dáng hình còng còng của người chồng chưa cưới của Xtefchia, nhìn mái đầu cúi gục, nhìn vẻ mặt buồn khổ thể hiện ngay cả trong cử chỉ, và trong lòng chàng trai trào lên nỗi tự trách mình cay đắng:

- Vậy mà ta đã nhầm tưởng về ông ta... ta đã cho rằng ông ta là người chịu trách nhiệm về cái chết của nàng... trong khi ông ta yêu nàng đến thế. Ông ấy đổi thay biết bao... Không lẽ vẫn là con người ấy? - Chàng thầm nghĩ.

Và cái chết của Xtefchia đối với chàng càng trở nên khủng khiếp hơn.

Valđemar quỳ gối quên hẳn thế giới bên ngoài, chàng chỉ chìm đắm ở ngôi mộ này. Bằng ánh mắt, bằng niềm khát khao của tâm linh chàng cố xuyên thủng cái đập chắn chia cắt chàng với nàng. Chàng rẽ dòng suối hoa, tấm cẩm thạch và vòm cẩm thạch màu trắng kia của ngôi mộ. Bằng sức mạnh của nỗi tuyệt vọng, chàng gần như gắn chặt mình vào những lớp bạc và pha lê gắn ảnh nàng, để thấy Xtefchia của chàng, trinh trắng, trong sạch như vẫn còn đây. Và chàng than thở, trò chuyện với nàng trong tâm tưởng, trách nàng đã vội đi xa, chàng ghì chặt nàng vào trái tim, chàng kéo níu nàng từ dưới những lớp hoa tươi thắm kia.

Biết bao mơ ước thiết tha nhất đã chôn vùi trong nấm đất ngát hương này, bao nhiêu nhiệt thành tuổi trẻ, bao nhiêu sức lực, bao nhiêu tình cảm vô biên! Cả cuộc đời chàng như đã xuống yên nằm nơi đây dưới lớp hoa này, cả những khát khao mơ tưởng từ quá vãng được cứu sống lại bằng phép nhiệm màu, và cả những ngọt ngào của những ngày không sao tìm lại nữa. Còn lại với chàng chỉ là những triệu bạc, tước hiệu, địa vị, song cái điều mà chàng quý nhất giờ đây, kho báu của chàng thì đã bị cướp đi, và chính chàng đã phủ lên cả một rừng hoa hồng tươi thắm này. Chàng cảm thấy chàng đã mất hẳn Xtefchia, rằng nàng đã cất cánh bay đi trên đôi cánh thiên sứ, rằng chàng sẽ không bao giờ còn gặp lại nàng nữa, không còn được nghe giọng nói của nàng, họa chăng là trong tưởng tượng. Và một nỗi tuyệt vọng quá sức chịu đựng của con người giằng xé lòng chàng, một nỗi tiếc thương đến điên hận, cay độc và nghiệt ngã hành hạ tâm can chàng. Xtefchia mà chàng hằng ngưỡng mộ đã yên nghỉ nơi đây, mỗi mình chàng sẽ phải cô đơn trở về điền trang Guenbôvitre, với tâm hồn trống rỗng, với một nấm mộ to lớn trong tim và những lời rủa nguyền trên môi. Lời rủa nguyền dành cho những kẻ đã giết chết nàng - rủa nguyền những tên đao phủ của cuộc đời nàng. Những tên sát nhân hèn hạ! Ôi, nếu như chàng biết được liệu nàng có được sung sướng không ở cuộc sống thiên giới nơi cao xanh kia! Giá như chàng biết chắc rằng linh hồn nàng trong vầng hào quang rực rỡ sẽ tìm được tất thảy những gì chàng muốn dành để vây bọc nàng mà còn ở mức độ lớn lao hơn, trong tình yêu của Chúa! Giá như chàng có thể biết chắc rằng nơi kia linh hồn của nàng cũng sẽ được những vị thiên thần của chốn xanh thẳm huyền thoại bộc trong những vòng hoa rạng ngời hạnh phúc, yên bình và tươi đẹp bao la, hệt như thân xác nàng đã được chàng bao bộc trong những đoá hoa tươi thắm này! Giá như chàng có được lòng tin sâu sắc của bà ngoại chàng, tin rằng linh hồn nhỏ bé của Xtefchia đang ca hát và vui vầy dưới chân Đức Chúa!

Còn nếu như cái chết lại là sự biến mất hoàn toàn? Nếu như linh hồn lang thang vô định trong bóng đêm sâu thẳm của sự tồn tại bên ngoài cõi dương thế, không được dừng lại, không phút nghỉ ngơi? Thế thì kinh khủng quá! Một sinh linh như thế, một sinh linh như nàng Xtefchia ngào ngọt của chàng chẳng lẽ lại phải chịu đắm chìm tuyệt vọng trong vực thẳm của hư vô? Chẳng lẽ không được bao bọc trong vòng hào quang đền bù cho nỗi nàng đã phải sớm lìa đời đến thế, đã phải từ giã vĩnh viễn tuổi thanh xuân đau đớn đến thế? Còn ai hơn đáng được hưởng ánh sáng cực lạc vĩnh hằng, nếu không phải là cái linh hồn nhỏ bé trong trắng ấy, linh hồn đã chết với tình yêu trong tim, ngay trước khi đến được với niềm hạnh phúc trần thế từng khao khát biết bao. Chẳng lẽ một tâm hồn như thế có thể biến mất không chút dấu vết như một cánh bồ câu bị sát hại? Chẳng lẽ linh hồn ấy không thể hoá thành một thiên thần? Chẳng lẽ niềm tin tưởng và sự trong sạch trinh nữ của nàng không đủ sắc trắng để tạo thành đôi cánh hằng tô điểm cho những đoàn thiên sứ?

Ôi! Cái sức mạnh không sao xuyên thấu nổi của cái chết! Nó chứa đựng biết bao ngờ vực. Giá như từ những bóng đêm vô đáy của sự vô định ấy, Xtefchia có thể hiện về với chàng. Giá như nàng nói cho chàng hay cái chết đã mang tới nơi đâu, linh hồn nàng đang phiêu dạt nơi đâu, và niềm hạnh phúc mà nàng được hưởng giờ đây có hớn lao hơn niềm hạnh phúc trần thế?... Giá chàng biết được, có nhẽ nỗi tuyệt vọng của chàng sẽ không khủng khiếp đến thế. Chàng còn lại gì đâu khi cuộc sống đã thiếu nàng? Có chăng, chỉ còn điều an ủi là sự tự sát của chàng chưa giết chết mất người ông còn đang sống. Họ đã tước đi khí giới của chàng, họ canh giữ trông chừng chàng, nhưng phải chẳng kết cục duy nhất dành cho chàng không phải là gắn liền với tâm linh mà nàng hằng yêu dấu, để nàng sẽ có chàng mãi mãi, và nếu nơi ấy quá tối tăm thì nàng cũng không cảm thấy quá trống rỗng, quá nhớ nhung cuộc đời dương thế...

Valđemar rên rỉ ghì mạnh hai tay ôm lấy thái dương. Nỗi tiếc thương đã bẻ gãy hết mọi tình cảm trong lòng chàng.

- Giá như biết được nàng đang ở nơi đâu và đang ra sao?... Những hiểu biết khoa học của ta có nghĩa lý gì đâu? - Chàng nghĩ như người hoá cuồng, - sự thông thái của ta có nghĩa lý gì đâu khi ta không thể tìm biết xem liệu nàng có được sung sướng hơn chăng kiếp sống nơi trần thế? Các triết gia có nghĩa lý gì đâu một khi ý niệm về cái chết đóng kín mít nhu bưng quyển sách khoa học của họ? Khi mà nghiên cứu nội tình mọi sự vật thật đấy, nhưng họ không tài nào có thể hiểu sự tồn tại của thế giới bên kia? Khi mà hiểu biết mọi phát minh, mọi nẻo đường của chân lý, họ vẫn không thể nào tìm nổi con đường dẫn đến thế giới bên kia nấm mồ? Con đường ấy tồn tại, có một con đường như thế - đó là tôn giáo. Nhưng cần phải tin tưởng vô bờ ở đó, để nỗi tuyệt vọng không dẫn dắt vào tâm hồn con người con quỷ bỉ báng. Bởi lẽ ngay khi người ta tin cũng vẫn nảy sinh câu hỏi: tại sao cái chết lại chọn những vật tế hiến như Xtefchia để bắt đi? Tại sao nó lại vung lưỡi hái phạt đi những đóa hoa trẻ trung, tuyệt vời, những linh hồn sạch trong nhường ấy?

Tại sao? Tại sao?

Nàng đã ra đời, mang theo kho báu trong tim để có thể đem hiến dâng chàng nhũng món quà vô giá. Bằng tình âu yếm của mình, nàng những có thể làm rạng ngời cuộc đời những người khác, có thể trở thành ân nhân, thành vị thiên thần ban phúc cho biết bao người. Phải chăng bởi vì nàng quá tốt đẹp, quá trong trắng, quá tinh sạch so với chàng, nên người ta không để cho chàng được vươn tới hạnh phúc cùng nàng? Vậy thì chàng quen biết nàng làm chi? Nàng tràn đầy sức sống, nàng yêu thương cuộc đời như một đóa hoa xòe nở trong ánh sáng tháng năm rực rỡ, đóa hoa muốn hiến dâng hương sắc cho đời mà không muốn chết.

Chẳng lẽ nàng không thể tìm được sự an bình trong mối quan hệ vợ chồng với người nàng yêu thương? Chàng sẽ thờ phụng nàng như một nữ thần kia mà!

Sự to lớn của nỗi đau và những điều day dứt khiến cho trí óc Valđemar mê muội đi, khiến trong lòng chàng những vết thương đẫm máu chợt há hoác, làm tàn hoại sự tồn tại tâm linh của chàng.

Có những lúc chàng lạc loài lang thang trong nỗi bất hạnh, không thể hiểu nổi thật tỏ tường đòn gì vừa giáng vào chàng. Trí óc rắn lạnh như thép của chàng, nghị lực mãnh liệt của chàng cùng ý nghĩ vững chãi bây giờ biến thành cơn bão rối tung những tình cảm đa dạng nhất, cơn bão chứa đầy những đám sương mù dày đặc mông lung khiến chàng không thể tìm thấy chính bản thân mình. Chàng chịu đựng đớn đau như một con người giàu lòng yêu đời, vào một sáng xuân đầy hương sắc, tràn ngập tiếng hát và những thanh âm rì rào ngọt ngào nhất, đột nhiên bị điếc và bị mù. Chàng đau đớn, cảm thấy nỗi đau ấy như có hình khối có thể sờ nắn thấy, cảm thấy nó ngấm sâu vào máu, luồn sâu vào óc với một sức mạnh kinh người. Bằng đôi môi thốt lên những tiếng rên rỉ đớn đau của nỗi tiếc thương sâu thẳm, chàng thì thầm cái tên của người thiếu nữ mới qua đời, để rồi chính chàng như bị giết đến hai lần vì thanh âm của những lời ấy.

- Xtefchia... Xtefchia... Em trong trắng của anh... của anh... em ở đâu?... Em làm sao rồi?...

Chàng như thấy nàng đang đứng bên cạnh chàng, tuyệt vời, mảnh dẻ, nàng ngó chàng với ánh mắt tím thẫm của đôi mắt, đôi hàng mi rung rung chớp chớp xinh đẹp tuyệt vời trên hình trái xoan của gương mặt được mái tóc mượt mà như tơ bao quanh. Chàng đăm đăm nhìn vào huyễn ảnh, ngỡ thấy Xtefchia như đang đứng đó dưới cây anh đào rộ hoa, chàng gọi nàng bằng tiếng gọi điên cuồng của con tim.

Nàng mỉm cười nhìn chàng, nói với chàng với dáng vẻ của một đứa trẻ bằng đôi môi đỏ tươi như sắc hoa kim ngân:

- Ông rắc cho em bao nhiêu là hoa này...

Valđemar rùng mình, ngẩng đầu. Huyễn ảnh bay vụt đi. Chàng chỉ thấy hằng hà là hoa trắng - bao nhiêu là bó, là vòng, là tràng hoa cả một biển hoa trắng nức hương vàng tươi ánh mặt trời.

- Anh rắc hoa cho em! Rắc hoa cho em! - Chàng rên lên, giọng chan chứa niềm bi thương tuyệt vọng. Và trong nỗi đau đớn chàng vặn vẹo cả đôi tay phủ trên đầu.

Lần đầu tiên từ lúc nỗi bất hạnh xảy ra, chàng cảm thấy mắt mình ươn ướt lệ, thấy đôi tròng mắt cay xè và những tiếng nức nở bắt đầu xé nát ngực chàng.

Chàng ngã nhoài vào hoa, giấu mặt vào lòng bàn tay, òa lên khóc, tiếng khóc đầu tiên, to lớn, mạnh mẽ như thác lũ, khiến thân hình cường tráng của chàng run lên bần bật. Một tiếng rú hoang dã của nỗi đau như giằng giật người chàng.

Nếu giờ đây linh hồn trinh trắng của Xtefchia nghe được lời chàng, hẳn nàng cũng sẽ òa lên khóc, để rồi trùm phủ lên mái đầu chàng niềm an ủi thiên giới vô hình.

Cụ Machây hết sức lo ngại bước vào cổng nghĩa địa, hai bên có ông Ruđexki và Brôkhơvich dìu đi, theo sau là tiểu thư Rita và Trestka. Họ đã sắp đến gần ngôi mộ Xtefchia, đã trông thấy Valđemar, thì đột nhiên Narnhixki nhẹ nhàng bước tới bên họ. Chàng xua tay ra hiệu cho họ đừng đi tiếp nữa, rồi thì thào:

- Hãy để ông ấy yên, để ông ấy ở một mình! Ông ấy... đang khóc.

Cụ Machây chắp tay như định cầu nguyện.

Mọi người nhẹ nhàng lùi ra con đường nhỏ rợp bóng những hàng thùy dương xanh tốt.

(Xót xa cho một tình yêu quá đẹp nhưng không trọn vẹn...)

Chương 53

Nhiều tháng nặng nề dài đằng đẵng trôi đi. Ở Guenbôvitre, Xuôđkôvxe và Obrône câm lặng khác thường. Nhất là tại dinh thự của đại công tử, sự tang tóc đã để lại những dấu ấn đậm nét. Lá cờ xanh trên tháp lâu đài cuộn rủ buồn bã. Người chánh quản lâu đài ra lệnh chắp thêm dải băng đen vào cờ. Lâu đài vẫn như xưa vươn cao trên đồi, kỳ vĩ, với bao loài cây cỏ tuyệt vời vây quanh cùng những thảm hoa xinh xắn. Nhưng bao trùm tất cả vẫn là một không khí thê lương.

Đại công tử trong thời kỳ tang chế ngồi lì một mình ở Guenbôvitre. Người ta e chàng sẽ rơi vào trạng thái ưu tư u uất, bởi lẽ giờ đây vẻ nghiêm trang chăm chú và hơi khắc nghiệt không hề rời khỏi mặt chàng. Chàng cương quyết và ngắn gọn gạt đi mọi lời nài ép phải ra nước ngoài, chàng không hề đi đâu, chẳng đến thăm một ai, cũng không tiếp ai tại nhà, ngoại trừ những người thân thích. Thi thoảng chàng ghé thăng người ông đang đau khổ tại Xuôđkôvxe hoặc thăm công tước phu nhân tại Obrône. Họ cũng ghé tới Guenbôvitre, nhưng cứ nghĩ đến rằng nơi đây nhẽ ra đã có thể chan chứa biết bao hạnh phúc vậy mà giờ đây tràn ngập biết bao nỗi buồn, họ lại đau lòng ra đi.

Có thể nơi chàng hay lui tới nhất là vợ chồng bá tước Trestka. Rita biết cách hoà hợp với tâm trạng trang nghiêm của chàng, còn Trestka thì trong mọi chuyện đều chiều theo ý vợ.

Toàn thể gia nhân điền trang Guenbôvitre và các xạ thủ vườn thú đều tự nguyện để tang nửa năm, hệt như trước đây vài văm, sau khi đại công nương Elgiơbiela qua đời. Những bộ đồng phục trang trọng được người ta cất đi. Lâu đài nom như thể bị bóng đêm bao phủ. Không hề có một cuộc vui nào được tổ chức trong tất cả các điền trang, ngay cả sau kỳ tang lễ. Mỗi người đều muốn tôn trọng nỗi đau đớn của đại công tử. Các thực tập sinh trầm ngâm đi lại, nhìn chủ nhân với vẻ đồng cảm và lo ngại, bởi bây giờ chàng trở nên rất kín đáo và lạnh lùng. Valđemar thường ngồi rất lâu trong phòng làm việc của một nhà điêu khắc nổi tiếng người Ba Lan mà chàng đã mời từ Rôma về Guenbôvitre. Chàng giao cho ông ta nhiệm vụ thi công đài tưởng niệm Xtefchia theo ý tưởng và bản vẽ của chính chàng. Vốn là một người quen đã lâu của đại công tử, nhà nghệ sĩ cố hết sức làm hài lòng chàng: ông hiểu rằng sẽ được trả công rất hậu cho công trình làm tại Guenbôvitre.

Thần kinh Valđemar đau như xé mỗi lần lui tới phòng làm việc của nhà điêu khắc, nhưng chàng không từ nan.

Chàng hay vào đó lúc đêm đến, hoặc những khi nhà điêu khắc vắng mặt, chăm chú ngắm công trình đang thành hình. Trở về, chàng cảm thấy một nỗi nhớ nhung và đau đớn khôn tả, dường như bộ óc của chàng đã biến thành một khối cẩm thạch sẽ che chở cho Xtefchia.

Đại công tử thường xuyên lui tới Rutraievô, gần như bao giờ cũng vi hành. Chàng thuê xe ngựa đi tới đó với rất nhiều hoa, chở thẳng ra nghĩa địa. Chàng ngồi lặng ở mộ vợ chưa cưới hàng giờ đồng hồ, trầm ngâm suy tư, nhìn chằm chằm vào ngôi mộ, để rồi lúc ra đi nỗi thương tiếc càng trở nên sâu sắc hơn. Bằng chứng duy nhất về việc chàng có mặt tại đó là những đoá hoa tươi thắm được xếp tầng tầng lớp lớp giữa những cây thuỳ dương và vẻ mặt ngời ngợi sung sướng của người gác nghĩa địa sau khi được thưởng một món tiền hậu hĩnh. Chàng chỉ rẽ vào thăm ông bà Ruđexki có đôi lần, mà mỗi lần cũng rất ngắn. Họ gắn liền nhau bởi những ký ức quá đỗi đớn đau. Sự gặp mặt khiến nỗi đau trong lòng họ càng tăng thêm. Về Guenbôvitre, Valđemar thường lui tới nhà nguyện của lâu đài, cay đắng nhớ lại lần cuối cùng Xtefchia tới đây, cuộc trò chuyện với nàng và nỗi hãi hùng của nàng khi chàng nói tới sự chiến thắng những khát vọng sống của bản thân mình. Phải chăng ngay từ lúc ấy nàng đã có linh cảm không lành rằng cái chết sẽ che lấp hạnh phúc của họ? Hay nàng vẫn luôn luôn nhớ đến những lời tiên đoán đã được thốt lên trong hành lang trước ảnh nữ thánh Magđalena?

Những lời đó đã trở thành sự thực! Sau cuộc đấu tranh với đời, chàng đã bước ra với đôi cánh tay gẫy gục, trong gông cùm nghiệt ngã trước một sức mạnh mà chàng không hề ngờ đến và không thể đương đầu.

Đúng một năm sau ngày mất của Xtefchia, cả gia tộc đại công tử tụ tập về dự lễ dựng tượng kỷ niệm nàng tại Rutraievô.

Tấm bia bằng cẩm thạch trắng khắc tên họ được đưa vào nhà thờ Rutraievô. Còn trên mộ dựng một bức tượng cũng tạc bằng cẩm thạch trắng, đẹp đến nỗi có thể dùng để tô điểm cho nghĩa địa Campô Xantô nổi tiếng của thành Ghênoa. Tượng cao, dựng đứng, biểu thị một khối đá trên đế hình chữ nhật. Phía bên trái, giữa những đoá huệ được tạc rất nghệ thuật, song song với khối đá nhưng cao hơn, là hình một thiếu nữa trẻ măng, người mảnh dẻ, mặc chiếc áo dài mỏng chảy dài thành những nếp gấp tuyệt mỹ. Dáng tượng có tầm vóc, mái tóc dày và những đưòng nét cổ điển của Xtefchia, giống đến nỗi như tạc theo người thật. Nhưng giống nhau hơn cả là những biểu hiện tinh thần. Bàn tay trái xinh xắn thò ra khỏi tay áo rộng buông xuôi, từ những ngón tay vừa rơi xuống một vòng gai giống như vừa bị ném đi. Mái đầu hơi hướng sang phải, mắt nàng như dán chặt vào một thiên thần có cánh, đang chạm một chân vào khối đá, như thể vừa bay từ trời cao xuống, đôi cánh dang rộng, chiếc áo khoác còn phập phồng hơi gió lộng của chuyến bay. Khuôn mặt trẻ trung xinh đẹp với búi tóc dài nặng. Và trong đà bay như còn vẳng lên tiếng đập cánh xào xạc ấy, cúi người duyên dáng, thiên thần đội chiếc vương miện tết bằng lá nguyệt quế lên mái đầu cô gái đang tươi cười nhìn thẳng vào thần. Cả thân hình của vị thiên thần dường như vẫn còn đang tràn ngập thanh âm, những chiếc lông cánh như còn đang vẫy, như cảm thấy hơi gió mát quạt ra từ chúng. Hình cô gái, tinh tế lạ lùng và duyên dáng vô chừng trong cử chỉ, chứa đựng trong mình biết bao ý tưởng siêu nhiên, khiến người ta nín thở chờ đợi giây phút nàng rời chân khỏi phiến đá cẩm thạch để bay như một vị thần lên chốn cao xanh. Khối tượng tạo một cảm giác hết sức nhẹ nhàng, như được tạc từ một tấm bánh thánh mỏng manh.

Phía dưới, trên một mảnh đá phiến, nổi rõ chiếc thập giá tạc phẳng và một hình đĩa ô van với những dòng chữ tạc nổi.

Bên dưới họ tên, ngày sinh và ngày mất, là dòng chữ:

Như bình minh lịm tắt giữa thanh xuân.

Như bướm trắng vướng vào gai sắc.

Nàng để lại biết bao nước mắt.

Và trong trái tim này một bể mây đen.

Bởi với trái tim này, nàng là hạnh phúc thần tiên.

Hãy ban thưởng cho nàng, hỡi các thiên thần tiên giới!

Tượng đài được vây quanh bởi một vòng hoa hồng hàm tiếu rất lớn cắm trong các bình, sắp xếp từ cao xuống thấp. Những dây hồng leo xòa xuống đất, bao phủ hàng lan can bằng sắt được đẽo gọt rất công phu, khá thấp. Ở bốn góc, những cột sắt có đĩa chạm phẳng, đỡ ngọn đèn lồng hình cầu pha lê. Trên lan can treo những vòng hoa kim loại của năm trước, đã phần nào bị huỷ hoại, nhưng cũng có thêm mấy vòng hoa mới do đại công tử và gia đình mang đến. Bên ngoài lan can sắt là những cây trắc bách diệp, trắc bá và bách hương trồng trong chậu, chung quanh là những khóm thuỳ dương thon thả, cũng hệt như một năm trước đây, thuỳ dương đang tươi xanh trong màu lục nõn nà.

Việc khai trương và cầu phúc cho tượng đài được tiến hành trước chiều tối, và hình như thiên nhiên cũng làm đẹp thêm giây phút trọng thể ấy. Vầng dương đỏ rực như một quả cầu khổng lồ lặn dần xuống, trải rộng những làn sóng đỏ thẫm của mình như mặt đại dương rực rỡ. Bầu trời cháy rực, những con sóng đó lan mãi về xa mang them ánh vàng cam, phết những nhát chổi lông huyền diệu màu vàng - hồng lên mép những đám mây tối thẫm. Những cụm mây đỏ màu xám bạc thấm đẫm thứ bụI đỏ trĩu nặng, giống như những miếng bọt biển thấm đẫm máu. Làn bụi hồng dải dày trên mặt đất. Càng lên cao phía trên sắc vàng rực càng trở nên rực rỡ, đẩy ánh đỏ của hồng ngọc đến chiếc ngai tuyệt vời của vị chúa tể của ngày, tô điểm thêm cho vẻ trang trọng cao vời của nó. Mặt trời cháy sáng như một quả bóng rực rỡ trên những khoảng mênh mông đến vô biên của ráng chiều. Nó làm tỏa rộng khối đồ sộ của hoàng hôn, phóng về phía trước những tên lửa sáng chói, toả những nan quạt rực lửa trên bầu trời mỗi lúc một cao hơn, xa hơn, rộng hơn. Và nó thở hơi thở lửa, nó ném những ánh mắt nóng bỏng xuống pho tượng Xtefchia, tô điểm thêm cho khuôn mặt tinh tế tạc bằng đá hoa cương của nàng, đặt thêm một dải bịt bằng vàng trên mái tóc tươi tốt của vị thiên sứ. Trên nên nhung đỏ thắm và sắc vàng trải rộng trên bầu trời, pho tượng thanh thoát tinh khôi bằng cẩm thạch trắng nổi bật lên với những dáng vẻ nghệ thuật tuyệt diệu và xinh đẹp lạ lùng, giống như một đóa hoa tuyết huyền thoại nào đó với đài hoa kì diệu nổi rõ trên quầng đỏ của một đám cháy. Những cây trắc bá đỏ thẫm, những cây trắc bách diệp và bách hương nhuốm sắc hồng nhẹ nhàng. Ánh hoàng hôn nhấp nháy trên những ngọn đèn pha lê trang trí cho nhóm tượng, thắp sáng hàng ngàn đốm lửa bên trong. Những hàng thùy dương trở nên bạc trắng, được chiếu sáng bởi sắc hồng vương giả nom như đang run rẩy. Nhưng thân cây màu trắng nom giống như những chiếc cột thạch cao tuyết hoa. Thế gian tràn ngập trong cơn hồng thủy và một mặt bể màu đỏ. Và rồi rốt cuộc, cả đá cẩm thạch, cả những thân cây thùy dương cũng nhuốm cái màu dễ lây lan kia của vòm trời. Dáng thiếu nữ và vị thiên sứ cùng những bông huệ cách điệu, những đoá hoa tươi, hàng lan can sắt, những cây cối chung quanh cùng nội cỏ vây quanh tượng đài, tất thảy đều nhuộm sắc hồng tuyệt vời và say sưa uống đẫm ánh hồng. Ngỡ như tượng đài đang treo lơ lửng trong không trung, cùng trôi lên trời cao trên tấm thảm tranh quí giá của hoàng hôn.

Valđemar đứng tách xa những người đang tụ tập, chàng cũng tràn ngập trong sắc hồng, ngắm nhóm tượng thanh cao có cánh với cảm giác của một người đang được cởi băng cho vết thương sâu hoắm.

Tượng đài gây ấn tượng mạnh cho tất cả những người có mặt. Cụ Machây ngắm mãi dáng nhẹ nhàng của vị thiên sứ và hình thiếu nữ xinh đẹp cho đến khi những giọt lệ nặng nề tuôn tràn ra từ đôi mắt già. Cụ thốt lên, giọng chan chứa buồn:

- Xtefchia vẫn còn kia với chúng ta như đang sống, nhưng chỉ là sống trong cẩm thạch.

Nghe thấy vậy, Valđemar đưa mắt nhìn người vừa nói như xuyên thấu tâm can.

- Chỉ thế thôi ư?... - Chàng hỏi bằng giọng thì thầm xúc động.

Cụ Machây cúi đầu.

- Đáng tiếc là pho tượng này không được đặt gần chúng ta, - công tước phu nhân ngắm tượng đang được ánh trời chiếu tô điểm, nhận xét.

Valđemar đáp âm thầm:

- Trong gia tộc chúng ta nàng cũng sẽ sống mãi, với tất cả hình hài như thế kia.

Mọi người đưa mắt nhìn chàng không hiểu. Valđemar đưa vị linh mục tuổi tác của vùng Rutraievô vào sâu trong nghĩa địa và trao cho ông một chiếc hộp lớn bằng xaphia, trong đó đựng những viên ngọc mà chàng đã từng tặng Xtefchia hồi ở Guenbôvitre. Ông Ruđexki đã trao chúng lại cho chàng.

- Xin cha hãy treo vật này lên ban thờ ở nhà thờ nơi đây, - chàng nói rồi xiết chặt tay linh mục.

Cụ già chân thành đáp:

- Được, tôi sẽ cho treo những viên ngọc này lên ban thờ và sẽ thường xuyên nói cho chúng dân nghe về chúng.

Valđemar nhanh nhẹn quay lưng, trái tim đau thắt.

***

Chương kết

Sau khi trở về Guenbôvitre, diễn ra lễ đặt nền móng cho bệnh viện và nhà an dưỡng mang tên Xtefchia được xây dựng tại Xuôđkôvxe. Dân quanh vùng kinh ngạc câm lặng nhìn buổi lễ trọng thể ấy.

Mấy ngày sau, tại lâu đài Guenbôvitre trở nên tấp nập khác thường. Người ta phá bỏ một chiếc hòm đựng gì đó, rồi sau đó mấy gia nhân cùng chàng Jur cao lớn khiêng một vật rất nặng phủ vải kín mít lên cầu thang. Đại công tử đi trước, mở cửa phòng chân dung của gia tộc.

Người ta tháo bỏ tấm rèm che phía bên phải bức chân dung bà Gabriela Mikhôrôvxka, để lộ ra bức tường bằng gỗ sồi đã có lúc từng khiến Valđemar khó chịu vì sự trống trải của nó. Người ta bắt đầu đóng đinh, tiếng búa rền vang những tràng tiếng vọng khắp phòng.

Những bức chân khác run lên.

Các vị tiền bối của dòng họ Mikhôrôvxki đều rùng mình trong các khung treo. Họ đã thức giấc! Bằng ánh thép khắc nghiệt của những đôi mắt chết, họ nhìn xuống cảnh tượng khác thường kia. Cảnh gia nhân dọn dẹp, tiếng búa của cách thợ mộc vang rền, hình dáng cứng cáp của vị đại công tử trẻ tuổi đang ra những mệnh lệnh bằng giọng khô khốc, khiến các bức chân dung kinh hãi. Cái vật to lớn bịt vải kín mít khiến họ tò mò.

Tiếng xì xào lan khắp phòng - tiếng thì thầm lặng thầm mà dữ dội, nghe như tiếng gầm gừ của những vị đại quí tộc vừa chợt tỉnh giữa cái điền trang vĩnh hằng mang đẫm sự ca ngợi ánh vinh quang sau khi qua đời cảu họ.

- Có một kẻ mới đến với chúng ta! - cái tin ấy lan đi, được truyền từ khung ảnh này sang khung ảnh khác.

- Nhưng ai mới được cơ chứ?

Câu hỏi ấy treo lơ lửng trên những bức chân dung các vị đại công tử thời xưa của lâu đài Guenbôvitre, các vị tổng trấn và hetman lừng lẫy.

Còn tiếng búa vẫn vang lên sắc nhọn, gõ mạnh vào tường gỗ sồi. Những tấm kính cửa sổ rung nhẹ, chiếc đèn chùm bằng đồng ngân nga khe khẽ.

Đột nhiên tất cả ắng hẳn đi. Giọng đại công tử vang lên mấy lần liền và cái vật to dài kia được treo trên tường, phía dưới chạm đến tận sàn nhà.

Những bức chân dung chờ đợi chăm chú. Đại công tử xua tay ra hiệu cho gia nhân lùi ra xa. Họ thu xếp dụng cụ rồi im lặng bước ra. Đến lúc ấy đại công tử mới đưa tay gạt vâng trán nhợt nhạt, chàng nhìn quanh phòng, hàng lông mày chau lại, như thể muốn ra lệnh cho ai đó: - Các người hãy trông đây!

Những đôi mắt chết của các bức chân dung dán chặt vào khuôn mặt mờ tối của kẻ hậu duệ. Phòng chân dung thở hổn hển trong sự chờ đợi, những hình người như cũng hổn hển trong khung. Đại công tử tiến đến sát bên tường, bằng động tác đột ngột giật mạnh tấm vải phủ màu hồng, ném ra xa. Một sự bùng nổ câm lặng, một tiếng kêu từ chính trái tim phát ra từ lồng ngực chàng. Đưa hai tay lên ôm thái dương, chàng quỳ gối trước chân dung người vợ chưa cưới.

Các bậc tiền bối của dòng họ Mikhôrôvxki run lên. Tiếng xì xào của họ càng tăng.

- Ai thế? Ai thế nhỉ?

Trên bức chân dung, Xtefchia mặc trang phục phụ nữ thời đế chế được phục chế một cách tuyệt tác, nhất là chỉ qua một bức ảnh. Tác giả của bức chân dung ấy là một trong những bậc thầy danh tiếng nhất của hội hoạ trong nước. Trên nền vải màu sẫm, Xtefchia đứng cao bằng người thực. Cử động của nàng đầy duyên dáng, rành rẽ và hài hoà.

Chiếc váy dài kiểu cổ màu hồng nhạt tô điểm cho dánh vẻ thanh thoát của nàng, biến thành pho tượng tuyệt tác Trên nền vải trơn nhẵn nổi bật một dải băng lụa. Ngực áo khoét ngắn, có voan ôm quanh, hé lộ đường cong tuyệt vời của vai và chiếc cổ đeo chuỗi ngọc trai. Một suối tóc vàng sẫm óng ánh như lông hắc điêu thử chảy dài xuống vai và lưng xoã tung thành những làn sóng trên đôi tay.

Đôi nhánh hoa trà hồng thắm cài trên ngực và một bên đầu. Chiếc mũ nhỏ thơ mộng màu đen có vành rộng cắm những chiếc lông đà điểu lớn tạo nên cái nền trang nhã cho khuôn mặt quý tộc thanh cao của nàng.

Xtefchia đang dùng một tay đi găng tay đăng ten giữa một nếp sóng dài của chiếc váy, cổ tay thứ hai đeo một chiếc quạt lông đà điểu màu đen xoè mở nửa chừng. Những ngón tay thon thả để trần nom vô chừng quý phái.

Trên ngón tay áp út của bàn tay phải nàng đeo một chiếc nhẫn với viên ngọc Urian lóng lánh. Từ dưới những nếp gấp mềm mại của chiếc váy dài hiện thấp thoáng bờ mép của đôi hài màu hồng.

Vẻ mặt nàng đầy suy tư nhưng xinh đẹp đến lạ lùng. ĐÔi môi hòng khẽ chúm chím như đang thì thầm điều gì.

Đôi mắt lớn nhấp nhánh như ánh sao, loáng màu tím, ẩn trong bờ mi tuyệt vời màu sẫm, nhìn thẳng phía trước mặt vẻ mơ mộng, nhưng cũng chứa những đốm lửa vui, tràn đầy sinh lực. Hàng lông mày cong vòng xinh đẹp, hơi dướn lên cao, hàng lông mi dài mượt như đang chớp chớp trong một nết cười tinh nghịch.

Vẻ nghiêm trang suy tư và sự chín chắn về tinh thần thể hiện rất rõ trong chiều sâu của đôi mắt nàng, tương phản một cách kỳ diệu với sự vui vẻ trẻ trung toát ra từ mỗi cử chỉ của thân hình.

Vầng trán trinh trắng viền mái tóc mềm mại toát lên sự thông minh. Tính tinh tế của tâm hồn thể hiện qua những đường nhét môi, nhất là nơi khoé miệng. Ở nếp gấp của hàng lông mày có thể nhận thấy sự phong phú của nhiệt tâm.

Đôi môi tuyệt vời của người con gái ấy thu hút lòng người bởi vẻ ngọt ngào, hoà cùng sự hấp dân đến mê hồn của ánh mắt của nhàng cứ níu kéo người ta, không thể cưỡng nổi. Và sức xuân dường như đang ca hát trong con người nàng. Một thoáng mê đắm, giản dị và vẻ cởi mở của trẻ thơ kiến nàng càng trở nên gần gũi.

Đồng thời, ở con người nàng lại toát tên biết bao vẻ tự hào đầy thanh cao, biết bao vẻ quý phái cổ điển, sự giàu có của nội tâm cùng với lòng nhiệt huyết.

Hình ảnh của Xtefchia, được thể hiện một cách thiên tài, với một sức mạnh nghệ thuật và kỹ thuật điêu luyện, khiến người xem có thể cảm nhận rất tuyệt vời.

Nghệ sĩ quen biết Xtefchia tại Vacsava, ông đã từng ký hoạ chân dung nàng trong chiếc áo mặc hôm đính hôn. Ông say mê dáng vẻ trang nhã của cô gái, trong cặp ông còn lưu giữ vài bản phác thảo mái đầu của nàng, được thực hiện rất gấp gáp. Chính điều đó đã giúp ông thêm thuận lợi trong việc thể hiện những đặc điểm khá khó về phương diện tính cách và phong cách sống nội tâm của nàng.

Xtefchia đứng trong bức chân dung được làm nổi hẳn lên, với những đường nét hết sức táo bạo và sự phóng khoáng khác thường trong bút pháp.

Xtefchia đang sống.

Dáng hình tươi sáng của nàng như toả khắp phòng chân dung một làn gió ban mai tươi mát trong lành, tương phản đến đối nghịch với phu nhân Gabriela đơ Buôcbông mang sắc thái nghiệt ngã.

Nàng khiến cho căn phòng như bừng sáng, giống như một cành xiêm gai đầy hoa làm bừng sáng một cây lạc diệp tùng rêu phong và khô xác.

Các bậc tiền bối của dòng họ Mikhôrôvxki kinh ngạc bàng hoàng:

-Ai thế! ... Ai thế nhỉ? ... - những tiếng xì xào vẫn lan đi.

Những đôi mắt chết của các bức chân dung ngó dáng hình tuyệt vời của người thiếu nữ, nhìn mép bức hoạ, gần sát chiếc khung rộng bản chạm trổ bằng thứ gỗ gồng sắc có cẩn đồng.

Nơi đó bật lên dòng chữ:

”Tiểu thư Xtefania Ruđexka, hôn thê của công tử Valđemar Mikhôrôvxki, đại công tử thứ 12 của điền trang Guenbôvitre.

Qua đời sớm, bị đầu độc bởi sự cuồng tín của một số thành viên thuộc đẳng cấp của chồng. Nhưng sẽ sống mãi vĩnh hằng trong đẳng cấp ấy.”

Một sự dữ dội toát ra từ những dòng đầy bi thương ấy.

Những bức chân dung rung lên. Một cơn rùng mình hổ thẹn đối với những thế hệ đang sống lướt ngang qua những bức chân dung ấy.

Những chân dụng trở lại bất động trước vẻ chết chóc của chúng. Đại công tử đứng lên, ưỡn thẳng người, lùi ra xa, ngắm mãi Xtefchia bằng ánh mắt mờ đục. Rồi mãi sau, chàng thốt to lên thành tiếng:

- Em sẽ vĩnh viễn còn lại giữa giới anh!

Đáp lại chàng chỉ có sự im lặng câm đặc. Valđemar nặng nề ngồi xuống tràng kỷ. Ánh mắt buồn bã vô biên của chàng dán chặt vào hỉnh ảnh màu hồng thắm của Xtefchia, tách rời từng chi tiết từng đường nét của nàng. Rồi chàng nhìn xuống bàn tay mình: trên những ngón tay chàng, long lanh nằm cạnh nhau hai chiếc nhẫn hứa hôn - chiếc nhẫn có viên ngọc Urial của Xtefchia và chiếc nhẫn mang viên kim cương lớn của dòng họ Mikhôrôvxki.

Lâu đài chìm trong sự tĩnh mịch, câm lặng, bi thương, dường như niềm hạnh phúc cuối cùng đã chết.

HẾT

(Tự hỏi mình: Liệu có phải tình chỉ đẹp khi còn dang dở?)

Thư mục:

Con hủi (Chương 1-22)

Con hủi (Chương 23-44)

Con hủi (Chương 45-54end)