CHUÔNG NGUYỆN HỒN AI (Chương 1-9)

Nguyên tác: For whom the bell tolls

Tác giả: Ernest Miller Hemingway

Người dịch: Huỳnh Phan Anh

Nhà xuất bản Văn Nghệ TP.HCM

Nhà phát hành Fahasa

Nguồn: Vnthuquan.net

Giới thiệu

Chuông nguyện hồn ai (tiếng Anh: For whom the bell tolls) là tiểu thuyết được xuất bản năm 1940 của nhà văn Mỹ Ernest Miller Hemingway. Cuốn tiểu thuyết viết về Robert Jordan, một người Mỹ thuộc Lữ đoàn quốc tế, tham gia chống Phát xít trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha. Tựa Chuông nguyện hồn ai được Hemingway lấy từ tác phẩm Meditation XVII của nhà thơ John Donne.

Chuông nguyện hồn ai là một bản anh hùng ca về cuộc đấu tranh anh dũng của nhân dân Tây Ban Nha chống lại bọn phát xít Franco bảo vệ chế độ cộng hòa, một cuộc chiến kéo dài từ năm 1936 tới năm 1939. Nhân vật chính là Robert Jordan, một chiến sĩ người Mỹ chiến đấu trong Lữ đoàn quốc tế, tham gia cuộc chiến tranh vĩ đại chống lại sự bành trướng toàn cầu của chủ nghĩa phát xít. Trong kế hoạch tấn công nhằm giải phóng một vùng lãnh thổ Tây Ban Nha của Sư đoàn số 14 do tướng Golz người Nga chỉ huy, Robert Jordan được lệnh phối hợp với một nhóm du kích đặt mìn phá hủy một cây cầu để chặn viện binh và đường rút chạy của quân địch. Anh lên đường đến Villaconejos để tổ chức kế hoạch tấn công cây cầu. Tại đây, khi gặp cô du kích Tây Ban Nha xinh đẹp tên là María, mối tình sâu nặng và đồng điệu trong một lý tưởng chung giữa anh và cô nảy nở. Tình yêu đó đã giúp cho hai người nhận thức sâu sắc hơn ý nghĩa của cuộc sống và công việc họ đang làm. Nhưng bỗng Robert Jordan nhận thấy bọn phát xít đã đánh hơi được kế hoạch của cuộc tấn công và đang ráo riết tập trung quân bố trí phản kích. Anh cử ngay Andrés mang báo cáo về Ban chỉ huy Sư đoàn đóng ở Navacerrada đề nghị thay đổi kế hoạch tác chiến và cho ngừng ngay việc phá hủy cầu. Thế nhưng thật không may, do nhiều trắc trở và tính quan liêu của nhiều sĩ quan, lẽ ra đoạn đường chỉ cần đi trong ba giờ, Andret phải mất cả một ngày. Khi bức thư của Robert Jordan đến tay Gôndơ thì đã quá muộn, những chiếc máy bay ném bom đầu tiên mở màn cho trận đánh đã quần đảo trên bầu trời. Robert Jordan đành cho nổ mìn phá cây cầu theo kế hoạch đã định và dẫn đội du kích rút lui. Dọc đường, bom đạn quân thù khiến anh bị gãy chân, vết thương quá nặng, anh quyết định từ giã đồng đội và người yêu, ở lại ngọn đồi bên cạnh chiếc cầu bị phá nhằm chiến đấu cầm chân địch cho đội du kích rút lui an toàn.

(Sau này cuộc chiến chống Phát Xít thất bại và tướng Franco cai trị đến tận sau Thế Chiến Thứ 2;thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Tây Ban Nha.)

Thông qua nội dung miêu tả hoạt động của một nhóm du kích quân địa phương dưới sự giúp đỡ của một chiến sĩ cộng hòa người Mỹ, Chuông nguyện hồn ai một mặt ca ngợi cuộc kháng chiến kiên cường của dân tộc Tây Ban Nha vì hòa bình tự do, mặt khác phản ánh tinh thần quốc tế cao quý của các chiến sĩ thuộc Lữ đoàn quốc tế đã cùng nhân dân Tây Ban Nha chiến đấu bảo vệ chính nghĩa, dập tắt ngọn lửa hung bạo của chiến tranh đang tràn ngập khắp nơi. Tác phẩm hé lộ mẫn cảm nhanh nhạy của tác giả trong việc nắm bắt vấn đề trọng tâm của nhân loại trong những năm 1930 của thế kỷ 20, đó là nguy cơ bành trướng của chủ nghĩa phát xít. Nó là lời tố cáo đanh thép tội ác man rợ của bọn Franco, lên tiếng đấu tranh chống lại chủ nghĩa phát xít khi nó vừa trỗi dậy. Đồng thời, bằng cách nhìn, cách nghĩ mới mẻ, Hemingway còn cố gắng giải quyết mối quan hệ giữa nhân dân và lịch sử cũng như những vấn đề về sự sống, cái chết, tình yêu, chỗ đứng và trách nhiệm của mỗi con người trong xã hội mà thực tế cuộc cách mạng Tây Ban Nha đã đặt ra.

Về mặt nghệ thuật, Chuông nguyện hồn ai là đỉnh cao phong cách trữ tình của Hemingway, một phong cách đã in đậm trong nhiều tác phẩm của tác giả như Mặt trời cũng mọc (The sun also rises, 1926), Giã từ vũ khí (A farewell to Arms, 1929), Ông già và biển cả (The old man and the sea, 1952)... Tác phẩm cố gắng đi sâu vào miêu tả vẻ đẹp tâm hồn các nhân vật, thể hiện được những con người cá nhân có nhiều suy tư, có cá tính, gây ấn tượng mạnh mẽ, biết hy sinh cuộc sống riêng tư cho lý tưởng hoặc biết chịu đựng một sự thất bại bên ngoài để đổi lấy sự chiến thắng về tinh thần bên trong. Những đoạn độc thoại nội tâm của các nhân vật và những dòng trữ tình ngoại đề trong cuốn sách khiến cốt truyện của Chuông nguyện hồn ai tưởng như đơn giản lại trở nên sinh động, phong phú trong các tình tiết, nhuần nhuyễn và linh hoạt trong kết cấu, cuốn hút hàng triệu độc giả trên khắp thế giới khi tiếp cận tác phẩm.

Mặc dù tư tưởng của nhà văn ít nhiều còn thiếu lạc quan khi biểu lộ cảm quan định mệnh phảng phất trong tâm lý của một số nhân vật chính, cũng như tính chất bi kịch đậm nét ở phần cuối câu chuyện ít nhiều làm giảm cảm hứng tích cực của người viết trong tác phẩm, nhưng Chuông nguyện hồn ai, cuốn tiểu thuyết ra đời trong máu lửa chiến đấu chính nghĩa của nhân dân Tây Ban Nha, vẫn là một trong những tiểu thuyết đặc sắc nhất của văn hào Hemingway cũng như của nền văn học hiện thực Mỹ thế kỷ 20.

Chuông nguyện hồn ai (For Whom the Bell Tolls)còn là tên 2 ca khúc do 2 ban nhạc nổi tiếng thế giới trình bày là Metallica(trong album Ride the Lightning) và ban nhạc anh em Bee Gees(trong album Size Isn't Everything)

Chương 1

Chàng nằm sấp trên những xác lá thông, chống cằm trên đôi tay khoanh lại, nghe gió rì rào trong cây lá ở thật cao trên đầu chàng. Triền núi thoai thoải, những dốc núi phía dưới đổ dồn, và chàng trông thấy bóng đen của con đường nhựa tạo thành một đường con vắt qua đèo. Môt giòng nước đổ dọc theo đường đi và thật xa phía dưới, người ta nhác thấy một trại cưa nằm bên dòng suối và bên cái thác đập nước, nó hiện lên trắng xóa dưới ánh nắng mùa hè. Chàng hỏi :

- Có phải trại cưa đó không?

- Phải.

- Tôi không còn nhớ ra nữa.

- Người ta dựng nó lên từ ngày đồng chí bỏ đi. Trại cưa cũ ở dưới đèo.

Chàng trải bản sao tấm địa đồ của Bộ Tham Mưu dưới đất và chăm chú ngắm nghía. Kẻ nọ, một lão già, nhỏ thó và khỏe mạnh, mặc áo blouson đen và quần vải xám, mang dép, ngước mắt nhìn qua vai người đồng hành. Lão mệt nhoài vì chuyến leo dốc và bàn tay lão đặt thân mật trong hai ba lô nặng nề mà lão đã mang lên.

- Vậy chớ đứng đây không thấy chiếc cầu à?

- Không - Lão già nói - Ở đây, dốc đèo hãy còn thoai thoải. Dòng nước còn đổ nhẹ. Phía dưới, nơi khúc quanh, sau những đám cây, nó bất chợt đổ xuống và có một khe núi hiểm trở.

- Tôi nhớ ra rồi.

- Chính chiếc cầu nằm vắt ngang qua khe núi này, còn những đồn canh của bọn chúng ở đâu?

- Có một cái trại cưa mà đồng chí thấy phía dưới kia.

Người thanh niên đang nghiên cứu địa hình, lấy ra chiếc ống dòm từ túi áo sơ-mi vải ka-ki đã phai màu vì nắng gió, lau chùi lớp kính bằng một chiếc mù xoa và điều chỉnh nó cho đến khi trại cưa chợt xuất hiện rõ ràng dưới mắt chàng. Chàng nhận ra chiếc ghế gỗ dài cạnh cửa ra vào, đống mạt cưa to tướng sau nhà kho và một khoảng đất phẳng nghiêng nơi những thân cây chạy dài từ trên xuống, băng ngang qua giòng nước lũ. Dòng suối này xuất hiện rõ ràng và hợp nhất xuyên qua ống dòm và gió làm tung bọt của cái đập.

- Không có lính canh.

- Có ống khói nghi ngút - Lão già nói - Và có quần áo đang phơi.

- Phải rồi, nhưng không thấy lính canh.

- Có thể chúng vô trong mát - Lão già giải thích - Ở dưới đó giờ này trời nóng bức. Hẳn bọn chúng đang ở trong bóng mát, ở chỗ người ta không thấy được.

- Có thể. Đồn bót kế tiếp ở nơi nào?

- Dưới cầu, đó là một cái chòi của phu lục lộ cách chóp đeo năm cây số.

- Có bao nhiêu người cả thảy? (chàng chỉ về phía trại cưa)

- Bốn, không nghi ngờ gì nữa, và một tên cai.

- Ở dưới kia thì sao?

- Nhiều hơn. Tôi sẽ tìm cách dò xem.

- Và ở trên cầu?

- Luôn luôn có hai tên. Mỗi tên ở một đầu cầu.

- Ta cần phải có đủ người - Chàng nói - Đồng chí có thể tập họp bao nhiêu người đây?

- Tôi có thể dẫn về số người đồng chí muốn - Lão già nói - Trên núi lúc này có nhiều người lắm.

- Bao nhiêu người?

- Hơn trăm. Nhưng họ chia từng nhóm nhỏ. Cần phải có bao nhiêu người?

- Tôi sẽ cho đồng chí biết khi quan sát chiếc cầu xong.

- Đồng chí muốn quan sát ngay bây giờ à?

- Không, bây giờ tôi muốn tìm một chỗ kín đáo để đặt ba cái cốt mìn này cho đến khi nào cần sử dụng tới. Tôi muốn đặt chúng vào nơi chắc chắn, nếu có thể, ở một nơi cách cầu không đầy nửa tiếng.

- Dễ mà - Lão già nói - Từ chỗ chúng ta khởi hành, có lối đi thẳng xuống cầu. Nhưng bây giờ thì ta phải leo dốc khá vất vả mới tới nơi. Đồng chí đói chưa?

- Đói - Người thanh niên nói - Nhưng tôi sẽ ăn sau. Đồng chí tên gì nhỉ, tôi quên mất rồi.

Đối với chàng điều quên bẵng này là điều không tốt.

- Anselmo - Lão già nói - Tôi tên Anselmo và tới thuộc giòng Barco de Avila. Để tôi mang hộ cái kia cho đồng chí. Người thanh niên cao lớn và dong dỏng người, với mái tóc vàng cháy nắng và một khuôn mặt xạm màu, chàng mặc một chiếc áo sơ-mi bằng nỉ đã cũ kỹ, một chiếc quần nông dân, mang giày vải. Chàng nghiêng người về phía trước, luồn tay trong một cái đai da và nhấc cái ba lô nặng nề trên vai. Chàng luồn tay kia trong cái đai khác và chuyển gánh nặng qua lưng. Chiếc áo sơ-mi của chàng hãy còn ướt đẫm ở chỗ cái ba lô đè lên.

- Xong rồi - Chàng nói - Mình đi ngã nào đây?

- Ta leo dốc - Anselmo nói - Lưng cong xuống dưới sức nặng của những chiếc ba lô, mồ hôi nhễ nhại họ bước đều lên dốc, xuyên qua khu rừng thông bao phủ triền núi, người thanh niên không nhận ra đường sá nhưng họ vẫn khập khễnh tiến bước trên núi, họ băng qua dòng nước nhỏ, và lão già tiếp tục leo dốc đi mon men theo một lối đi lởm chởm.

Con đường dốc hiểm trở hơn chạy dài đến nơi có dòng suối chảy về phía họ từ trên chóp một tảng đá phẳng lì. Lão già dừng bước dưới chân tảng đá này đợi người thanh niên.

- Sao, được chớ?

- Được lắm. - Người thanh niên nói. Chàng toát mồ hôi dầm dề và những bắp thịt căng phồng của chàng săn lại vì chuyến leo dốc.

- Đồng chí đợi tôi ở đây. Tôi đi trước để báo cho bọn họ. Họ không nên nhắm đồng chí mà bắn với các món cồng kềnh trên lưng như thế này.

- Không phải chuyện đùa đâu, - Người thanh niên nói - còn xa không?

- Không, sát bên đây, đồng chí tên gì?

- Roberto. - Người thanh niên trả lời, chàng đã tháo đai da ra khỏi vai, nhẹ nhàng đặt cái ba lô giữa hai tảng đá bên dòng suối.

- Đồng chí đợi tôi ở đó nghe, tôi sẽ trở lại tìm đồng chí.

- Được rồi. - Người thanh niên nói - Nhưng có phải đồng chí định xuống cầu bằng con đường này không?

- Không, người ta xuống cầu bằng một lối khác ngắn và dễ hơn.

- Tôi không mườn đặt những vật này xa cầu quá.

- Đồng chí sẽ thấy mà. Nếu đồng chí không vừa ý thì ta sẽ tìm một chỗ khác.

- Để xem. - Người thanh niên nói. Chàng ngồi xuống bên những chiếc ba lô và nhìn theo lão già đang leo lên núi đá. Đó không phải chuyện dễ dàng gì và nhìn cách lão mò mẫm, tay không có vật gì để tựa, người ta thấy rõ đường đi nước bước nơi đây đã trở nên quen thuộc đối với lão.

Tuy vậy, dân cư ở phía bên kia, dù là ai đi nữa, cũng đã cẩn thận làm mất đi dấu vết.

Người thanh niên tên Robert Jordan đã đói lả và chàng cảm thấy lo ngại. Chàng đã từng đi như thế nhưng thông thường chàng không lo ngại về điều đó, bởi chàng vẫn xem nhẹ những chuyện có thể xảy ra cho mình. Kinh nghiệm cho chàng biết rằng người ta dễ dàng di chuyển trong vùng nằm phía sau những phòng tuyến này, và với một hướng đạo giỏi, người ta dễ dàng vượt qua. Xem nặng điều có thể xảy ra cho mình nếu phải bị bắt, đó chính là điều làm cho mọi sự trở nên phức tạp, ngoài ra phải biết chọn những người đáng tin cậy và biết đặt trọn niềm tin ở họ. Được cả ngã về không, Robert Jordan không lo ngại về những vấn đề này nhưng còn bao vấn đề khác nữa.

Lão Anselmo kia là một người hướng đạo giỏi và lão đi núi rất tài tình. Robert Jordan đi bộ không tệ và chàng biết rằng để bám sát theo gót lão già ngay từ trước hừng đông, hẳn lão sẽ làm chàng chết đi vì mệt. Đến đây chàng đã tin cậy nơi lão Anselmo về mọi điều, trừ điều khơi lên từ sự xét đoán, óc xét đoán là thủ thuật riêng của chàng. Không, Anselmo không gây cho chàng nỗi lo ngại nào, và vấn đề cây cầu không vất vả hơn vấn đề khác. Chàng biết phá tung tất cả những cây cầu mà người ta muốn phá, chàng đã từng phá đủ cỡ và đủ loại cầu.

Chàng có đủ chất nổ và tất cả sự trang bị cần thiết trong hai cái ba lô, đủ để giựt sập cây cầu kia cho dù nó lớn gấp đôi cây cầu mà Anselmo đã nói, như chàng nhớ đã từng đi qua trên đường đến La Granja trong một chuyến du hành bằng chân năm 1933, như Golz đã từng mô tả với chàng đêm nọ trên căn gác của ngôi nhà gần Escurial.

- Phá cây cầu này chẳng có gì khó. - Gok vừa nói vừa cầm bút chì chỉ vào một điểm trên tấm bản đồ lớn, dưới ánh sáng ngọn đèn, chiếc đầu cạo trọc của hắn trơ ra những vết thẹo - Đồng chí hiểu chớ?

- Dạ, tôi hiểu.

- Tuyệt đối chẳng có gì khó. Do đó, hài lòng với việc phá cầu chẳng lợi lộc gì.

- Dạ, thưa đồng chí Đại tướng.

- Phá cầu đúng lúc, theo thời khắc ấn định để tấn công, đó mới là điều đáng kể, đồng chí biết rõ mà. Tự đồng chí làm sao cho ăn khớp. - Golz nhìn cây bút chì đoạn vỗ khẽ vào giữa hai hàm răng.

Robert Jordan không nói gì.

- Đồng chí biết chớ. Tự đồng chí biết phải hành động sao cho ăn khớp. - Golz tiếp tục vừa hất đầu nhìn chàng.

- Tại sao, thưa đồng chí Đại tướng?

- Tại sao? - Golz nói, giọng nóng nảy - Đồng chí đã thấy bao nhiêu cuộc tấn công rồi và đồng chí hỏi tôi tại sao? Có gì bảo đảm lịnh của tôi đưa ra sẽ không thay đổi? Có gì bảo đảm rằng cuộc tấn công sẽ không bị hủy bỏ? Có gì bảo đảm cuộc tấn công sẽ không được hoãn lại? Có gì bảo đảm rằng nó sẽ không bắt đầu trong sáu tiếng đồng hồ sau phút ấn định? Không cuộc tấn công nào xảy ra ngoài điều dự liệu hết sao?

- Nó sẽ được khởi sự đúng giờ, bởi vì đó là cuộc tấn công của Đại tướng. - Robert Jordan nói.

- Đó không hề là những cuộc tấn công của tôi, Golz nói - Chính tôi điều khiển chúng, nhưng chúng không phải của tôi. Pháo binh không phải của tôi. Tôi phải dùng những gì người ta cung cấp cho tôi. Người ta chưa hề cho tôi đúng cái tôi cần, ngay khi người ta có sẵn. Chưa hết, đồng chí hiểu họ thế nào rồi. Hơi đâu mà lặp lại tất cả những điều đó. Luôn luôn có một cái gì đó. Luôn luôn có một kẻ nào đó xen vào việc. Vậy thì đồng chí hãy cố hiểu lấy.

- Bao giờ phá cầu? - Robert Jordan hỏi.

- Khi cuộc tấn công bắt đầu. Ngay khi cuộc tấn công bắt đầu và không phải trước khi đâu nhé! Trong điều kiện là viện binh không thể lên được bằng đường này (ông ta chỉ nó bằng bút chì). Tôi chắc rằng không có cái gì lên được bằng đường này.

- Và bao giờ cuộc tấn công xảy ra?

- Tôi sẽ nói với đồng chí sau. Nhưng đồng chí chỉ được ghi ngày giờ theo chỉ thị. Đồng chí phải sẵn sàng để phá tung cầu khi cuộc tấn công khởi sự. Đồng chí thấy chưa? (Ông ta điểm bằng bút chì). Đây là con đương duy nhất họ có thể đưa tiếp viện tới. Đây là con đường duy nhất của chúng có thể đưa chiến xa lên được, hay pháo binh, hoặc ngay cả một chiếc cam nhông, hướng về nơi tôi tấn công. Tôi phải chắc chắn rằng cái cầu không còn nữa. Chắc chắn trước, bởi người ta có thể sửa chữa lại nó nếu cuộc tấn công xảy ra chậm trễ. Không, cầu phải sập khi cuộc tấn công bắt đầu và tôi phải chắc chắn được là nó bị giựt sập. Chỉ có hai tên lính canh. Người sẽ đi theo đồng chí gốc ở đó. Dường như đó là một người rất đang tin cậy, đồng chí sẽ thấy rõ mà. Thiếu gì người ta ở trên núi. Đồng chí có thể dùng bao nhiêu người nếu cần. Hãy dùng càng ít càng tốt, nhưng phải đủ để thành công. Tôi không cần phải nói tất cả điều đó.

- Và bằng cách nào tôi được biết cuộc tấn công sẽ được khởi sự?

- Nó xảy ra với nguyên một sư đoàn, sẽ có cuộc chuẩn bị không tập. Đồng chí không điếc đó chứ?

- Vậy thì tôi có thể cho rằng khi máy bay ném bom thì cuộc tấn công bắt đầu?

- Không nên luôn luôn tin cậy vào đó - Golz nói vừa lắc đầu - Nhưng trong trường hợp này thì được. Đây là cuộc tấn công của tôi.

- Tôi hiểu - Robert Jordan nói - Tôi không thể nói rằng việc này không thích thú lắm.

- Tôi cũng vậy. Nếu đồng chí không muốn thì nói ngay cho tôi biết. Nếu đồng chí nghĩ rằng đồng chí không thể làm nổi thì nói ngay cho tôi biết.

- Tôi sẽ thi hành công tác - Robert Jordan nói - Vâng, đồng chí Đại tướng hãy tin nơi tôi.

- Đó là điều tôi muốn biết - Golz nói - Mong rằng không có gì đi qua trên cây cầu này. Đó là điều hệ trọng.

- Tôi hiểu.

- Tôi không thích bắt người ta thi hành thứ công tác này và bằng cách này - Golz nói tiếp - Tôi không thể ra lệnh để đồng chí thi hành nó. Tôi biết vì đâu đồng chí chịu ép mình vào những điều kiện do tôi đặt ra. Tôi giải thích một cách chính xác điều đó để đồng chí hiểu rõ những khó khăn có thể xảy ra và tất cả tầm quan trọng trong nhiệm vụ của mình.

- Và đồng chí sẽ tiến quân bằng cách nào đến La Granja khi cây cầu kia đã nổ tung?

- Chúng tôi sẽ đến sửa chữa nó sau khi chiếm đèo xong. Đó là một công tác rất đẹp mắt. Đẹp mắt và phức tạp như tất cả mọi khi. Kế hoạch đã được thiết lập tại Madid, lại một tác phẩm của Vicente Rojo, vị giáo sư kém may mắn. Tôi tấn công và như mọi khi, với những lực lượng yếu kém. Nhưng đó là một công tác rất có thể thành công. Tôi hài lòng nhiều hơn mọi khi. Nó có thể thành công một khi cây câu đã bị thanh toán xong, ta có thể đánh chiếm Ségovie. Đồng chí nhìn xem. Tôi sẽ cho đồng chí biết công việc tiếp diễn ra sao. Đồng chí biết không, ta không tấn công vào chóp đèo: ta giữ lấy nó. Tấn công ở bên ngoài kia. Kìa.... Như vầy...

- Tôi thích tốt hơn là không nên biết. - Robert Jordan nói.

- Tốt lắm, - Golz nói - luôn luôn mang ít hành lý như thế sang bên kia, phải không?

- Tôi thấy tốt hơn là không bao giờ biết. Vậy cái gì sẽ tới thì sẽ tới, không phải tôi nói đâu!

- Tốt hơn không nên biết (Golz gõ nhẹ cây bút chì lên trán) nhiều lần, chính tôi cũng không thích biết nữa. Nhưng về vấn đề cây cầu, đồng chí đã biết rõ rồi chớ.

- Dạ rõ.

- Tốt, - Golz nói - thôi tôi không thuyết vặt với đồng chí nữa. Bây giờ ta hãy uống một ly. Nói chuyện như vầy tôi đâm ra khát. Đồng chí Jordan. Đồng chí có cái tên Tây Ban Nha kỳ lạ đó, đồng chí Jordan.

- Golz đọc theo tiếng Tây Ban Nha là gì, thưa đồng chí Đại tướng.

- Hotze - Golz vừa nói vừa cười với một âm điệu rúc sâu trong cổ họng, giống như một cơn ho. Hotze, ông ta phát âm như tiếng quạ kêu - Nếu tôi biết trước người ta đọc Golz như thế nào theo tiếng Tây Ban Nha, tôi đã chọn một cái tên khác trước khi tới đây. Khi tôi nghĩ mình tới đây chỉ huy một sư đoàn và mình có thể lấy một cái tên nào tùy ý và tôi đã chọn Hotze, Đại tướng Hotze. Bây giờ thì quá trễ để thay đổi. Đồng chí thấy công tác của người partizan này ra sao? (Đó là từ ngữ Nga dùng chỉ du kích quân sau các phòng tuyến).

- Thú vị - Robert Jordan vừa nói vừa cười - Rất lành mạnh. Người ta được ở ngoài trời.

- Khi tôi còn ở tuổi đồng chí, tôi thích việc đó lắm - Golz nói - Nghe đâu đồng chí phá cầu cừ lắm. Rất khoa học. Người ta bảo tôi vậy. Tôi chưa hề thấy tận mắt đồng chí hành động. Sau hết, có thể người ta không cho tôi biết rành. Đồng chí phá chúng sập ngon lành đó chớ? Lần này thì tôi nói đùa đó. Đồng chí uống cái này đi - Ông ta nói vừa đưa cho Robert Jordan ly rượu mạnh Tây Ban Nha - Chúng sập ngon lành đó chớ.

- Thỉnh thoảng thôi.

- Không “thỉnh thoảng” được với cây cầu này, tôi xin đồng chí. Không, thôi đừng nói nữa về cây cầu này. Bây giờ thì đồng chí đã hiểu khá rành rồi, chúng ta quá nghiêm trang và vì vậy mà ta có thể tán dóc nhiều chuyện, này, đồng chí có nhiều bà ở bên kia phòng tuyến chớ?

- Không. Tôi không có thì giờ để lo nghĩ tới đàn bà.

- Tôi không đồng ý với đồng chí, công tác bất thường thì đời sống phải bất thường chớ. Đồng chí có một công tác thật bất thường. Và đồng chí cần đi cắt tóc mới được.

- Tôi đi cắt tóc khi cần. - Robert Jordan nói, không đời nào chàng muốn cạo đầu trọc lóc như Golz - Tôi có nhiều chuyện để nghĩ tới hơn là lo chuyện gái. - Chàng nói bằng một giọng tự phụ và tiếp - Tôi nên mặc đồng phục ra sao đây?

- Không cần. Tóc đồng chí được lắm. Tôi trêu đồng chí đó mà. Đồng chí khác tôi nhiều. - Golz vừa nói vừa châm đầy hai ly rượu - Đồng chí không hề nghĩ tới chuyện gái. Có chuyện gái là đồng chí không hề nghĩ tới phải không? Còn tôi thì tôi không hề nghĩ tới chuyện gì cả. Tại sao phải nghĩ ngợi? Tôi là Général Soviétique 1, tôi không nghĩ ngợi bao giờ. Đừng bắt tôi nghĩ ngợi khi tôi không muốn.

Một người trong bộ tham mưu của ông ta đang ngồi trên một chiếc ghế, đang dựng một tấm bản đồ trên một tấm ván vẽ, kề tai lẩm bẩm với ông ta một điều gì bằng một thứ tiếng mà Robert Jordan không hiểu được.

- Im ngay. - Golz nói bằng tiếng Anh - Tôi đùa giỡn khi tôi thích. Chính vì tôi thật nghiêm trang mà tôi có quyền đùa giỡn. Bây giờ thì đồng chí uống cái này và đi ngay. Đồng chí hiểu rồi chớ?

- Dạ - Robert Jordan nói - Tôi hiểu rồi.

Họ bắt tay nhau, người thanh niên nghiêng đầu chào và bước xuống khỏi căn gác, đi về phía chiếc xe nhà binh có lão già đang đợi chàng nhưng đã ngủ từ lúc nào. Chiếc xe đưa họ đi suốt một con đường ở ngoài địa phận Guadarrana trong khi lão già vẫn ngủ. đoạn rẽ sang con đường đi Navacerrada, tới cái chòi của Hội Leo Núi, nơi Robert đã đánh một giấc ngủ ba tiếng đồng hồ trước khi bắt tay vào việc.

Kể từ lúc đó, chàng không gặp lại Golz. Golz với gương mặt trắng bệch mót cách kỳ lạ, với cặp mắt cú mèo, chiếc mũi to, đôi môi mỏng và cái sọ hằn lên những vết nhăn và những vết sẹo. Chiều mai, trước điện Escurial, trên con đương tăm tối, những hàng cam nhông chở đầy lính bộ binh; bọn người được trang bị nặng nề, leo lên những chiếc cam nhông, nơi những chi đội trang bị súng máy đang giơ cao vũ khí; những chiếc xe thiết giáp chạy thành những hàng dài. Sư đoàn bắt đầu di chuyển trong đêm đi tấn công đèo, chàng không muốn nghĩ tới điều đó. Đó không là chuyện của chàng. Đó là chuyện của Golz, chàng chỉ có một việc để làm và chàng chỉ phải nghĩ tới việc đó; chàng phải nghĩ cho rành rẽ, tóm thâu sự việc y như nó xảy đến và không được ngại ngần lo âu. Nỗi lo ngại cũng nguy hiểm như lòng sợ hãi và chỉ làm rối rắm thêm công việc.

Chàng ngồi xuống bên dòng suối, nhìn nước trong vắt chảy trong những kẽ đá; chàng chú ý tới một đám rau kết song ở bờ bên kia. Chàng tới ngắt hai nắm, rửa sạch chất bùn dính trên rễ trong giòng nước, đoạn ngồi lại cạnh ba lô và ăn những chiếc lá xanh sạch sẽ và tươi mát, những cọng rau có mùi vị cay nồng. Chàng quỳ xuống bên dòng nước, đẩy khẩu súng lục tự động chạy dài theo thắt lưng đến bên hông để khỏi ướt, nghiêng xuống giữa hai kẽ đá, hai tay chống lên đó và uống nước ngay ở dòng suối. Nước lạnh đến tê miệng.

Nhổm người trên đôi tay, chàng quay đầu lại và thấy ông lão đang bước trở xuống.

Theo sau ông là một người đàn ông khác cũng mặc áo bơ lu đen kiểu nông dân và một cái quần dài xám thẩm gần như là một thứ đồng phục của vùng quê này, chân mang giày vải và lưng đeo các bin. Người đàn ông đầu trần. Cả hai đổ bước trên đá như những con dê cái.

Họ đến gần chàng và Robert Jordan đứng dậy :

- Salud camarada 2. - Chàng nói với người đàn ông mang các bin và mỉm cười với hắn.

- Salud. - Người kia nói, vẻ gắt gỏng; Robert Jordan nhìn khuôn mặt nặng nề và cạo gọt dối trá của người đàn ông. Khuôn mặt tròn, cái đầu cũng tròn, thụt xuống vai. Đôi mắt hắn nhỏ và dang rộng ra, đôi tai hắn nhỏ và dán vào sọ. Đó là một người đàn ông cao lớn và dình dàng với chân tay mập bự, mũi gãy, miệng đứt ở một góc, một cái sẹo vắt ngang môi trên và hàm dưới hiện rõ sau những chân râu phủ đầy mặt hắn.

Lão già ngẩng đầu về phía người đàn ông và mỉm cười.

- Ông chủ đây. - Lão vui vẻ nói, đoạn cong cánh tay lại như để làm cho những bắp thịt nổi lên và nhìn người đàn ông đeo các bin với một vẻ vừa thán phục vừa chế giễu. Một người thật khỏe.

- Tôi thấy rồi. - Robert Jordan nói và chàng lại mỉm cười với hắn. Chàng không thích cái dáng vẻ của người đàn ông này và trong thâm tâm chàng không mỉm cười chút nào.

- Đồng chí có thể chứng tỏ lai lịch của mình không? - Người đàn ông đeo các bin hỏi.

Robert Jordan tháo cây kim ghim trên nắp túi áo, lấy ra một tờ giấy xếp lại và trao cho người đàn ông. Hắn banh mảnh giấy ra, nhìn bằng môt vẻ nghi ngờ và xoay nó trong đôi bàn tay.

Hắn không biết chữ, Robert Jordan nghĩ thầm.

- Đồng chí hãy nhìn vào con dấu. - Chàng nói.

Lão già dùng ngón tay trỏ chỉ con dấu mà người đàn ông mang các bin ngắm nghía vừa xoay đi xoay lại giữa những ngón tay.

- Con dấu này là cái gì đây?

- Đồng chí không thấy nó bao giờ hết à?

- Không.

- Có hai loại con dấu. Một của Cục Tình báo Quân đội. Một của Bộ Tham mưu.

- Phải rồi, tôi đã thấy con dấu này. Nhưng ở đây chỉ có tôi chỉ huy - Người đàn ông nói, giọng gay gắt - Cái gì trong mấy cái ba lô này đây?

- Thuốc nổ - Lão già nói, giọng kiêu hãnh - Chiều hôm qua, chúng tôi đã vượt phòng tuyến trong bóng tối và cả ngày trời chúng tôi đã mang chất nổ này trên núi.

- Cốt mìn thì có thể giúp ích cho tôi được lắm. - Người đàn ông mang các bin nói. Hắn trả mảnh giấy cho Robert Jordan và nhìn thẳng vào mặt chàng - Phải, cốt mìn thì có thể giúp ích cho tôi được lắm, đồng chí mang tới cho tôi bao nhiêu đó?

- Tôi không mang cốt mìn tới cho đồng chí - Robert Jordan nói một cách bình thản - Cốt mìn dùng vào việc khác. Đồng chí tên gì?

- Đồng chí hỏi tên làm gì?

- Pablo đó. - Lão già nói. Người đàn ông mang các bin nhìn cả hai bằng một dáng vẻ xấc láo.

- À! Tôi đã nghe nói nhiều về đồng chí. - Robert Jordan nói.

- Người ta nói gì về tôi? - Pablo hỏi.

- Người ta nói với tôi rằng đồng chí là một lãnh tụ du kích hảo hạng, trung thành với nền Cộng hòa, rằng đồng chí luôn chứng tỏ lòng trung thành bằng hành động và đồng chí vừa đứng đắn lại vừa can đảm. Tôi mang đến đồng chí lời chào của Bộ Tổng Tham Mưu.

- Ai bảo với đồng chí tất cả những điều đó? - Pablo hỏi, Robert Jordan để ý hắn không phản ứng gì trước những lời ve vãn của chàng.

- Người ta nói từ Buitrago tới Escurial, - Chàng nói - và như vậy là bao gồm trọn vùng ở bên kia phòng tuyến.

- Tôi không biết ai ở Buitrago cũng như ở Escurial cả. - Pablo nói.

- Nhiều người bên kia núi xưa không có ở đó. Đồng chí đến từ đâu?

- Avial. Đồng chí làm gì với cốt mìn đây?

- Giựt sập cầu.

- Cầu nào?

- Việc của tôi.

- Nếu cây cầu nằm trên vùng này thì việc đó liên hệ tới tôi. Người ta không thể giựt sập một cây cầu ở nơi người ta đang ở. Phải ở một nơi và hành động ở một nơi khác. Tôi biết việc của tôi. Trong vòng một năm mà người ta còn sống chính vì người ta biết rõ công việc của mình.

- Lần này thì là việc riêng của tôi, Robert. - Jordan nói - Ta có thể thảo luận chung với nhau về việc đó. Đồng chí có muốn giúp chúng tôi mang những cái ba lô không.

- Không. - Pablo lắc đầu.

Lão già quay phắt về phía hắn với một vẻ giận dữ và nói bằng một thứ thổ ngữ mà Robert Jordan chỉ hiểu đôi chút. Chàng tưởng đang nghe người ta đọc thơ Quevedo. Anselmo nói bằng tiếng Castillan cổ và đại khái như: Đồng chí có phải là thằng điên không? Phải. Đồng chí có đúng là con vật không? Đúng. Đúng lắm. Đồng chí có đầu óc không? Không, không có tí nào. Chúng tôi đến đây để làm một công việc có tầm quan trọng quyết định và đồng chí, vì sợ làm rộn chỗ cư trú của đồng chí, đồng chí đặt cái hang chồn của đồng chí trước quyền lợi nhân loại. Trước quyền lợi của dân tộc. Tôi... thế này và thế nọ, thế này và thế nọ cái thằng cha của đồng chí. Đồng chí hãy xách cái ba lô kia lên đi.

Pablo nhìn xuống đất.

- Mỗi người phải cố sức làm trong những giới hạn mình có thể làm được - Hắn nói - Tôi sống ở đây và tôi hoạt dộng ở vùng Ségovie bên kia. Nếu đồng chí gây xáo trộn ở đây, bọn này sẽ bị đuổi khỏi những ngọn núi này. Đó là quan điểm của con chồn.

- Phải rồi - Anselmo nói một cách cay đắng - Đó là quan điểm của con chồn nhưng chúng tôi cần một con chó sói.

- Tôi chó sói hơn đồng chí mà. - Pablo nói. Hắn xách cái ba lô lên. Robert Jordan đã hiểu ý hắn.

- Ô hô! (Anselmo nhìn hắn). Đồng chí chó sói hơn tôi, nhưng tôi, tôi đã sáu mười tám tuổi rồi.

Lão nhổ nước họt xuống đất và lay nhẹ tên thủ lãnh du kích.

- Đồng chí nhiều tuổi thế cơ à? - Robert Jordan hỏi, chàng nhận thấy công việc đã xong xuôi tốt đẹp và chàng xoa dịu cho bầu không khí bớt căng thẳng đi.

- Sáu mươi tám tuổi vào tháng Bảy này.

- Phải chi đừng bao giờ đến tháng đó - Pablo nói - Đồng chí để tôi mang giúp cái ba lô này - Hắn nói với Robert Jordan - Còn lão già mang cái kia. - Hắn không còn nói chuyện với một vẻ cáu gắt nữa nhưng bằng một giọng buồn bã. Đối với một ông già, lão ta thừa sức mạnh.

- Tôi mang cái ba lô này. - Robert Jordan nói.

- Không - Lão già nói! - Để cái này cho đồng chí kia.

- Tôi mang cái đó cho - Pablo nói với chàng và trong giọng nói thiếu cáu gắt của hắn toát lên một vẻ buồn bã làm cho Robert Jordan phải ái ngại. Chàng đã từng biết đến sự buồn bã này và chàng lo lắng thấy nó xuất hiện ở đây.

- Đưa cây các bin cho tôi. - Chàng nói, Pablo trao khẩu súng cho chàng và chàng đeo nó lên vai, chàng bước theo sau hai người đàn ông, cả bọn cùng nặng nề leo dốc, rút người lên tảng đá hoa cương, tới đỉnh, họ bước vào một cánh rừng.

Họ đi dọc theo một đồng cỏ hẹp. Bây giờ, không còn gánh nặng trên vai, Robert Jordan cất bước một cách nhẹ nhàng.

Khẩu các bin chạm mạnh vào vai gây cho chàng một cảm giác dễ chịu hơn sau gánh nặng của chiếc ba lô khiến chàng vã mồ hôi đầm đìa. Chàng lưu ý thấy cỏ bị trụi gốc ở nhiều nơi, và những cái cọc hẳn đã cắm xuống đất, với nhiều dấu vết để lại. Băng qua đồng cỏ, chàng thấy một con đường mòn trên đó hẳn người ta đã dẫn ngựa đi uống nước bên dòng nước, và chàng thấy những đống phân ngựa còn mới. Hẳn người ta phải cột chúng nơi đó, vào buổi chiều, để cho chúng ăn cỏ và ban ngày người ta đã giấu chúng trong những lùm cây. “Tôi tự hỏi lão Pablo này có bao nhiêu con ngựa”, chàng nghĩ.

Bây giờ thì chàng chợt nhớ, mình đã chú ý tới chỗ sờn nơi chiếc quần của Pablo, khoảng từ đầu gối đến đùi. Chàng nghĩ: Không hiểu hắn mang giày ống hay hắn cưỡi ngựa với đôi alpargatas 3 kia. Hẳn hắn phải có đủ dụng cụ. Nhưng tôi không thích vẻ buồn bã đó. Đó là một vẻ buồn bã chẳng lành: nó đến với con người khi hắn toan bỏ rơi hay phản bội, nó mở đầu cho sự buông tay rũ bỏ.

Phía trước họ, một con ngựa hí vang sau những lùm cây và một ánh nắng yếu ớt chiếu rọi qua những ngọn cây dày khít khao nhau. Robert chợt trông thấy khoảng đất rào bằng những sợi dây cột chặt vào những thân cây. Những con ngựa ngẩng cổ lên khi bọn người đến gần. Bên ngoài khoảng đất đó, dưới một gốc cây, những cái yên ngựa đặt chồng lên nhau đưới một tấm vải bố.

Hai người đàn ông mang ba lô dừng bước và Robert Jordan biết ngay là để cho chàng ngắm mấy con ngựa.

- Phải, - Chàng nói - chúng trông thật là đẹp (chàng quay sang Pablo), đồng chí có kỵ binh và tất cả mọi thứ.

Có năm con ngựa trong khoảng đất: ba con màu hồng, một con màu nâu, một con màu hung.

Sau khi ngắm chung đám ngựa, Robert Jordan bắt đầu nhìn từng con một, xem xét một cách chăm chú.

Pablo và Anselmo biết rõ đặc tính của chúng. Và trong khi Pablo đứng thẳng người nhìn những con ngựa của hắn một cách trìu mến, lúc này hắn có vẻ hãnh diện và trông bớt buồn đi, lão già có vẻ như đang đứng trước sự ngạc nhiên mà chính lão vừa mới mang lại.

- Đồng chí thấy chúng thế nào? - Lão hỏi chàng.

- Tất cả những con ngựa này, chính tôi đã bắt chúng đó. - Pablo nói. Và Robert Jordan sung sướng nghe hắn nói một cách hãnh diện.

- Con này đây, - Robert Jordan nói - là một con ngựa giống to lớn với ngôi sao trắng trên trán và một chân duy nhất màu trắng là chân trước. Đây là một con ngựa đúng nghĩa.

Đó là một con ngựa tuyệt đẹp như từ tranh Velasquez bước ra.

- Con nào cũng tốt hết. - Pablo nói - Đồng chí biết về ngựa chớ?

- Biết.

- Tốt - Pablo nói - Đồng chí có thấy một khuyết điểm nơi một con ngựa trong số đó chớ?

Bây giờ thì Robert Jordan biết rằng con người mù chữ đang xem xét giấy tờ chàng đây.

Mấy con ngựa đều đứng yên ngẩng đầu nhìn người đàn ông. Robert Jordan chui qua giữa những sợi dây đôi căng trên khoảng đất, vỗ nhẹ vào hông con ngựa màu hung. Tựa lưng vào những sợi dây, chàng nhìn những con ngựa bước lòng vòng trong khoảng đất, chàng nhìn chúng thêm một phút nữa trong lúc chúng đứng yên, đoạn cong người xuống bước trở ra ngoài.

- Con ngựa màu nâu què ở chân sau - Chàng nói với Pablo mà không nhìn hắn - Chiếc móng nó bị nứt. Có thể là không đến nỗi nào với điều kiện phải đóng móng nó kỹ lưỡng, nhưng nó có thể ngã nếu phải đi nhiều trên đường cứng.

- Móng nó nứt sẵn như vậy rồi khi chúng tôi bắt được nó.

- Con ngựa tốt nhất của đồng chí, con ngựa có đốm trắng bị một vết sưng ở cổ xương đùi mà tôi không thích.

- Không sao - Pablo nói - Nó bị xây xát cách đây ba ngày. Nếu trầm trọng thì đã thấy ngay rồi.

Hắn kéo tấm vải bố và chỉ vào những cái yên ngựa. Có ba cái yên của người chăn bò, hai cái đơn giản và một cái làm rất khéo léo với da thuộc bằng tay và đôi bùn đạp nặng khép lại, và hai yên nhà binh bằng da đen.

- Bọn tôi đã giết hai tên guardias civiles 4. - Hắn nói, giải thích sư hiện diện của hai cái yên nhà binh.

- Đó là một trò thể thao hạng nặng.

- Tụi nó xuống ngựa trên con đường giữa Ségovie và Santa Maria del Real. Bon nó xuống ngựa để xét giấy của một người đánh xe bò. Bọn tôi đã thừa sức giết chúng mà không động đến ngựa.

- Đồng chí đã giết nhiều tên dân vệ lắm phải không? - Roert Jordan hỏi.

- Nhiều - Pablo nói - Nhưng không làm hại đến ngựa, thì chỉ có hai tên đó thôi.

- Chính Pablo đã làm nổ tung xe lửa ở Arevalo. - Anselmo nói - Chính hắn, Pablo đó.

- Có một người lạ cùng tham dự với bọn chúng tôi trong trận đánh - Pablo nói - Đồng chí biết chứ?

- Hắn tên gì?

- Tôi không nhớ nổi. Một cái tên rất quái dị.

- Hắn ra làm sao?

- Có tóc vàng như đồng chí vậy, nhưng hắn lại không to lớn bằng. Hắn có đôi bàn tay mập bự và một cái mũi gãy.

- Kachkine - Robert Jordan nói - Kachkine chớ không ai khác.

- Đúng rồi - Pablo nói - Một cái tên thật quái dị. Hắn ra sao rồi?

- Hắn chết vào tháng Tư rồi.

- Đó là cái gì xảy ra cho bọn họ hết thảy. - Pablo nói với một dáng vẻ u tối - Tất cả bọn mình rồi sẽ kết thúc như vậy hết.

- Tất cả mọi người đều kết thúc như vậy - Anselmo nói - Tất cả mọi người đều kết thúc bằng cách đó. Đồng chí làm sao thế ? Đồng chí có cái gì trong bụng vậy?

- Chúng mạnh vô cùng. - Pablo nói, người ta ngỡ hắn đang nói với chính mình. Hắn nhìn những con ngựa với một vẻ u tối - Đồng chí không biết chúng mạnh đến đâu, tôi thấy chúng luôn mạnh hơn, luôn luôn được trang bị chu đáo hơn. Luôn có sẵn phương tiện. Tôi với những con ngựa như thế kia, nhưng cái gì sẽ dành cho tôi đây. Người ta săn đuổi tôi và người ta giết tôi. Thế thôi...

- Đồng chí vừa là thợ săn vừa là con thịt mà.

- Không - Pablo nói - Bây giờ hết rồi. Tôi chán bị săn đuổi rồi. Ở đây rất yên thân. Nhưng khi đồng chí giựt sập một cây cầu trong vùng thì người ta sẽ lùng ngay. Ngay khi chúng biết được bọn mình ở đây, chúng sẽ tìm kiếm bọn mình bằng máy bay, chúng sẽ tìm thấy bọn mình và bọn mình sẽ phải bỏ đi. Tôi chán tất cả những thứ đó, đồng chí nghe chớ? - Hắn quay sang Robert Jordan - Đồng chí từ đâu tới đây, đồng chí, một kẻ lạ mặt, tới đây để bảo cho tôi biết những điều phải làm?

- Tôi đâu có bảo đồng chí về những điều đồng chí phải làm. - Robert Jordan nói với hắn.

- Nhưng đồng chí sẽ bảo - Pablo nói - Đó, chính đó là điều tệ hại.

Hắn chỉ hai cái ba lô mà hắn đã đặt xuống đất lúc ngắm nghía những con ngựa. Dường như việc ngắm nghía những con ngựa đã đặt lại tất cả những điều đó trong đầu hắn, và việc Robert Jordan tỏ ra am tường về ngựa dường như đã làm cho hắn dạn miệng hơn. Bây giờ cả ba đang đứng cạnh khoảng đất căng dây. nắng lấp lánh trên bộ lông của con ngưa màu hồng, Pablo nhìn chàng đoạn dùng chân đẩy mạnh cái ba lô nặng nề: “Điều tệ hại nó ở đây này”.

- Tôi chỉ đến đây làm tron bổn phận của tôi - Robert Jordan bảo hắn - Tôi đến theo lịnh của những kẻ điều khiển cuộc chiến tranh này. Nếu tôi xin đồng chí giúp đỡ tôi, đồng chí có thể từ chối, và tôi sẽ tìm những người khác giúp tôi. Tôi cũng chưa nhờ đồng chí giúp nữa. Tôi phải làm điều người ta ra lịnh tôi phải làm và tôi có thể đoan chắc với đồng chí rằng đây là việc quan trọng. Nếu tôi là kẻ lạ mặt đến đây, điều đó không phải là lỗi ở tôi. Tôi thích sinh ra ở đây hơn.

- Với tôi, điều quan trọng nhất là người ta đừng đến quấy rầy bọn tôi - Pablo nói - Bây giờ tôi chỉ có bổn phận đối với chính tôi và với những kẻ chung quanh tôi.

- Đồng chí, luôn luôn vẫn là đồng chí - Anselmo nói - Nghe đồng chí nói thì chỉ còn có đồng chí và mấy con ngựa của đồng chí thôi. Cho đến khi đồng chí có nhiều ngựa, đồng chí hãy còn đi với bọn tôi. Bây giờ đồng chí là một tên tư bản như bao nhiêu người khác.

- Đồng chí bất công - Pablo nói - Tôi luôn dùng ngựa phục vụ chính nghĩa.

- Ít khi lắm - Anselmo nói một cách ngạo nghễ - Theo tôi thì ít khi lắm. Để ăn cắp, đúng. Để no đủ hơn, đúng. Để giết người, đúng. Để tranh đấu thì không.

- Ông là một lão già ăn nói hồ đồ, nhảm nhí.

- Tôi là một lão già cóc sợ ai cả - Anselmo nói với hắn - Tôi cũng là một lão già cóc có ngựa.

- Ông là một lão già không còn bao nhiêu ngày nữa để sống.

- Tôi là một lão già sống cho tới khi nào chết thôi - Anselmo nói - Và tôi không sợ những con chồn.

Pablo không đáp, tách lên một cái ba lô.

- Không sợ những con chó sói nữa - Anselmo nói vừa xách lên cái ba lô còn lại - Nếu đồng chí là một con chó sói.

- Hãy câm họng đi. - Pablo nói với lão - Đồng chí là một lão già luôn luôn lắm mồm lắm miệng.

- Và luôn làm những điều đã nói là sẽ làm - Anselmo nói - Và bây giờ thì đang đói, đang khát. Bước lên đi nhà lãnh tụ du kích có khuôn mặt buồn bã. Đồng chí dẫn tôi đi ăn cái gì chớ?

Robert Jordan nghĩ công việc khởi sự không hay rồi đây. Nhưng Anselmo là một con người. Dân tộc gì kỳ lạ! Chàng nghĩ. Những con người gì kỳ lạ! Những người tốt thì tuyệt vời, không ai sánh bằng. Nhưng khi họ bắt đầu xấu xa thì không còn gì hơn nữa. Anselmo hẳn phải biết rõ điều lão ta làm khi đưa tôi tới đây. Nhưng tôi không thích vậy. Tôi không thích như vậy chút nào.

Duy có triệu chứng tốt là Pablo mang cái ba lô và giao khẩu các bin cho chàng. Có thể hắn luôn luôn như vậy, Robert Jordan nghĩ. Có thể hắn là một mẫu người tối tăm, khó hiểu.

Không, chàng nghĩ thầm, mày đừng lừa phỉnh chính mày. Mày không biết xưa kia hắn thế nào, nhưng mày biết hắn đang hư hỏng một cách nhanh chóng mà không cần giấu diếm điều đó. Mày hãy nhớ kỹ điều đó, chàng tự nhủ. Việc làm đáng yêu đầu tiên là hắn sẽ đi tới một quyết định. Nhưng những con ngựa của hắn thì xinh tốt quá, chàng nghĩ, những con ngựa tuyệt đẹp. Tôi tự hỏi điều gì có thể mang đến cho tôi cái cảm giác mà những con ngựa kia đã mang đến cho Pablo không. Lão già có lý. Ngựa chính là sự giàu có. Ngay khi hắn giàu có hắn đã muốn tận hưởng đời sống ngay. Không bao lâu nữa, tôi cho rằng hắn sẽ bất mãn vì hắn không có chân trong Hội Dô Kề, hắn nghĩ vậy. Pauvre Pablo. Il a manqué son Jockey. 5

Ý nghĩ đó khiến chàng trở nên vui vẻ. Chàng mỉm cười vừa nhìn hai cái lưng cong xuống dưới hai cái ba lô nặng ở phía trước chàng, giữa những hàng cây. Lần thứ nhất trong ngày chàng đùa cợt với chính mình và giờ đây chàng cảm thấy dễ chịu hơn nhiều. Chàng nhủ thầm, mày giống như bao nhiêu người khác. Mày trở nên tối tăm khó hiểu, mày cũng vậy nữa. Quả thật chàng đã trở nên trầm trọng và khó hiểu đối với Golz. Nhiệm vụ có phần đề nặng lên chàng, chàng nghĩ, nhẹ nhàng đè nặng. Hoàn toàn đè bẹp. Golz vui tính và ông ta muốn trông thấy chàng được vui vẻ trước khi lên đường, nhưng ông ta đã không quyết định trong công việc đó.

Tất cả những người tốt đẹp hơn hết đều vui tính khi người ta nghĩ tới họ. Điều tốt hơn hết là nên vui và ngoài ra đó là dấu hiệu một cái gì bất diệt trên trái đất. Tế nhị làm sao! Vậy mà không còn lại bao nhiêu người vui tính. Chỉ còn lại ít xỉn. Và nếu mày tiếp tục nghĩ ngợi như thế thì kể cả mày nữa, thằng bé ạ, mày sẽ nhổ trại thôi. Bây giờ thì hãy đổi giọng đi người hùng, đồng chí thân mến. Giờ đây mày là một thằng phá cầu. Mày không là một nhà tư tưởng. Chàng nghĩ, mày đang đói đó chú nhỏ. Miễn sao được ăn ngon ở nhà Pablo là được rồi.

--- ------ ------ ------ -------

1 Tiếng Pháp: Đại tướng Xô viết. 

2 Chào đồng chí. 

3 Giày vải. 

4 Dân vệ. 

5 Tiếng Pháp: Pablo tội nghiệp. Hắn lỡ cơ hội vào Hội Dô Kề.

Chương 2

Xuyên qua những thân cây chằng chịt, họ đi tới một khoảng đất hình lòng chảo tạo thành phần trên của thung lũng nhỏ. Robert Jordan đoán chừng trại hẳn nằm ở sau vách đá dựng lên trước mặt họ, trong rừng cây.

Quả thật, trại ở đó. Một cái trại lý tưởng mà người ta chỉ có nhận ra nó khi đến gần và - người ta thừa hiểu điều đó - phi cơ không nhìn thấy được. Nhìn từ trên, người ta không thấy gì. Nó được giấu kín như cái hang gấu. Nhưng nó lại được phòng thủ kỹ càng hơn bao giờ. Robert Jordan ngắm nhìn nó chăm chú trong khi chân vẫn leo dốc.

Có một cái hang lớn trong vách núi đá, và bên cửa ra vào, một người đàn ông đang ngồi dựa lưng vào tảng đá, chân duỗi thẳng trên mặt đất, khẩu các bin của hắn dựng bên thành đá.

Hắn đang cầm dao chuốt một cây gậy. Hắn ngước mắt nhìn bọn họ tiến đến gần đoạn tiếp tục công việc.

- Hola - Người đàn ông đang ngồi nói - Ai đến đó?

- Lão già và một người đặt cốt mìn. - Pablo nói vừa đặt cái ba lô xuống bên cửa hang, Anselmo cũng trút gánh nặng xuống, Robert Jordan tháo khẩu súng ra khỏi vai và dựng vào tảng đá.

- Đừng để cái đó gần hang quá. - Người đàn ông đang ngồi nói, hắn có đôi mắt xanh trên khuôn mặt của người dân du mục, u tối, uể oải và đẹp, khuôn mặt màu da ám khói. Có lửa ở phía trong kia.

- Đồng chí hãy đứng dậy mà đỡ lấy - Pablo nói - Đặt nó gần thân cây kia kìa.

Tên du mục không nhúc nhích, nhưng nói một tiếng gì đó mà người ta không thể hiểu nổi, đoạn: “Để nó chỗ kia, hãy nổ tung với nó - Hắn uể oải nói - Cái đó giúp đồng chí khỏi bịnh”.

- Đồng chí làm gì đó? - Robert Jordan vừa hỏi tên du mục vừa ngồi xuống bên hắn. Người này đưa cho chàng xem công việc của hắn: một cái bẫy có hình con số bốn, và hắn đang chuốt thanh ngang.

- Để bẫy chồn - Hắn nói - Đồng chí nhìn cây đòn này. Nó không tha đâu. Nó làm chúng dập thận luôn. - Hắn mỉm cười với Robert Jordan - Như thế này đây, đồng chí thấy không?

Hắn làm trượt cái khung cho thấy cái đòn sập xuống, đoạn lắc đầu rút hai bàn tay về trước ngực vừa dang hai cánh tay co lại để giả hình con chồn bị gãy lưng.

- Rất là thực tiễn. - Hắn giải thích.

- Hắn bẫy thỏ. - Anselmo nói - Hắn là dân du mục. Cho nên khi hắn bẫy được thỏ, hắn nói chồn. Nếu hắn bẫy được một con chồn thì hắn sẽ nói đó là một con voi.

- Và nếu tôi bẫy được một con voi thì sao? - Tên du mục hỏi vừa khoe một lần nữa hai hàm răng trắng vừa liếc mắt nhìn Robert Jordan.

- Đồng chí sẽ nói đó là một chiếc thiết giáp. - Anselmo nói.

- Nếu được một chiếc thiết giáp thì sao? - Tên du mục nói - Đồng chí sẽ thấy cái đó. Tôi sẽ bày một chiếc. Đồng chí sẽ gọi sao tùy ý đồng chí muốn.

- Dân du mục nói nhiều và không giết chóc ai cả. - Anselmo nói.

Tên du mục vừa nhìn Robert Jordan vừa chớp mắt và tiếp tục chuốt cái thanh ngang của hắn.

Pablo đã biến mất trong hang để tìm đồ ăn, Robert Jordan đoán thế! Chàng ngồi dưới đất cạnh tên du mục, chàng cảm thấy trên đôi chân duỗi thẳng của mình hơi ấm mặt trời chiều chiếu xuyên qua những ngọn cây. Bây giờ thì mùi nấu nướng xông lên từ trong hang: mùi dầu mỡ, mùi hành tỏi và thịt nướng. Chàng cảm thấy dạ dày thắt lại vì đói.

- Một chiếc thiết giáp - Chàng nói với tên du mục - Bẫy được nó không đến đỗi khó khăn gì.

- Với thứ đó hả? - Tên du mục chỉ vào hai cái ba lô.

- Phải - Robert Jordan trả lời - Tôi sẽ chỉ cho đồng chí. Ta sửa soạn một cái bẫy, không khó khăn gì lắm.

- Hai chúng mình hả?

- Ừ - Robert Jordan nói - Tại sao không?

- Ê! - Tên du mục nói với Anselmo - Đồng chí dặt hai cái bọc kia vào chỗ kín đáo được không? Quý lắm đó.

Anselmo càu nhàu: “Tôi đi kiếm rượu uống đây”, lão nói với Robert Jordan. Robert Jordan đứng dậy xách cái ba lô nơi cửa hang và đặt chúng nằm tựa vào hai bên một thân cây. Chàng biết chúng đựng gì ở bên trong và không muốn thấy người ta đụng chạm với chúng.

- Mang cho tôi một tách coi. - Tên du mục nói.

- Có rượu à? - Robert Jordan hỏi vừa ngồi xuống gần tên du mục.

- Rượu hả? Có cả một vò. Dù sao thì cũng được nửa vò.

- Và có gì ăn đây?

- Đủ mọi thứ, anh bạn ạ - Tên du mục nói - Người ta ăn uống như tướng tá.

- Và dân du mục làm gì trong chiến tranh? - Robert Jordan hỏi hắn.

- Họ tiếp tục làm dân du mục.

- Một cái nghề tốt đẹp.

- Nhất, - Tên du mục bảo - người ta gọi đồng chí là gì?

- Robert. Còn đồng chí?

- Rafael. Và chuyện xe thiết giáp, nói đứng đắn đó chớ hả?

- Chắc chắn rồi. Tại sao không?

Anselmo xuất hiện nơi cửa hang, lão ôm một cái hũ đá đầy rượu chát, mấy ngón tay của lão luồn trong quai của ba cái tách. “Nhìn xem - Lão nói - Họ có tách và đủ cả”. Pablo bước ra ngoài theo sau lão.

- Sắp đến giờ ăn tới nơi rồi - Hắn nói - Đồng chí có thuốc lá không?

Robert Jordan bước đến những cái ba lô, mở ra một cái, mò mẫm một cái túi bên trong và lấy ra những cái hộp dẹp đựng thuốc lá Nga mà chàng kiếm được ở tổng hành dinh của Golz. Chàng dùng móng ngón tay trỏ vạch quanh một cái hộp, mở nắp, đưa hộp thuốc về phía Pablo. Pablo lấy ra sáu điếu, giữ lấy chúng trong lòng bàn tay, rồi cầm lấy một điếu đưa lên nhìn cho rõ. Đó là điếu thuốc dài, nhỏ ở đầu có mang một cái ống bằng giấy cứng.

- Nhiều không khí và ít thuốc - Hắn nói - Tôi biết chúng mà. Anh chàng có cái tên quái dị hút loại thuốc này.

- Kachkine. - Robert Jordan nói. Chàng tặng thuốc hút cho tên du mục và cho Anselmo, họ lấy mỗi người một điếu.

- Lấy thêm đi. - Chàng nói. Họ lấy mỗi người một điếu. Chàng cho mỗi người thêm một điếu; họ hạ thấp bàn tay cầm thuốc hai lần, như người ta chào bằng gươm, để cám ơn chàng.

- Phải - Pablo nói - Một cái tên quái dị.

- Rượu đây rồi. - Anselmo lấy ra một cái tách mà lão đã nhúng sâu vào hũ rượu và đưa cho Robert Jordan, đoạn lặp lại động tác đó để múc rượu cho tên du mục và cho chính lão.

- Bộ không có rượu cho tôi à? - Pablo hỏi. Bọn họ ngồi chung bên nhau cạnh cửa hang.

Anselmo trao cái tách của lão cho hắn và đi vào trong hang tìm cái khác. Khi trở ra, lão cúi xuống hũ rượu và múc rượu đầy tách, sau đó mọi nguồi cùng nhậu. Rượu có mùi vị thơm ngon. Một dư vị cay gắt đến từ vò đựng rượu, nhưng người ta cảm thấy nó dễ chịu hơn và nghe mát dịu nhẹ nhàng nơi đầu lưỡi.

Robert Jordan uống chậm rãi, chàng nghe hơi nóng của nó từ từ xâm nhập vào cơn mệt của chàng.

- Sắp đến giờ ăn rồi đây - Pablo nói - Và anh chàng lạ mặt có cái tên quái dị kia, hắn chết bằng cách nào kìa?

- Hắn bị bắt và hắn tự sát.

- Chuyện xảy ra cách nào?

- Hắn bị thương và hắn không muốn bị bắt làm tù binh.

- Chuyện đó xảy ra làm sao?

- Tôi không biết. - Chàng nói dối. Chàng thừa biết chuyện xảy ra cách nào, và chàng đồng thời cảm thấy đề tài câu chuyện này hẳn không thích hợp ở đây.

- Hắn bảo, tụi tôi hứa phải giết hắn nếu hắn bị thương trong vụ xe lửa và nếu hắn không thoát được. - Pablo nói - Hắn nói bằng một giọng quái lạ.

Robert nghĩ chắc ngay trong lúc đó hắn đã bị dao động rồi. Tội nghiệp cho Kachkine.

- Hắn có thành kiến chống lại ý tưởng tự sát - Pablo nói - Hắn nói với tôi, hắn cũng rất sợ bị tra tấn.

- Hắn cũng nói thế à? - Robert Jordan hỏi.

- Phải - Tên du mục nói - Hắn đã nói như vậy với tất cả bọn này mà.

- Trong trận đánh xe lửa à? Đồng chí cũng ở đó à?

- Ừ. Mọi người đều dự trận đó.

- Hắn có một giọng nói quái lạ - Pablo nói - Nhưng hắn thật can đảm.

Tội nghiệp Kachkine, Robert Jordan nghĩ, ở đây hẳn là hắn phải làm hỏng việc nhiều hơn là được. Đáng tiếc là mình không biết hắn có chứng sợ hãi từ lâu. Lẽ ra người ta phải cho hắn ra khỏi đó. Những người thực hiện công việc này không nên nói như thế. Đó không là một cách nói. Ngay khi họ hoàn tất sứ mạng, họ làm hỏng nhiều hơn là được việc với những ý nghĩ kia trong đầu.

- Hắn trông hơi lạ lùng - Robert Jordan nói - Tôi nghĩ hắn hơi khùng.

- Nhưng hắn rất rành về những vụ nổ - Tên du mục nói - Về chuyện đó, hắn rất gan dạ.

- Nhưng mà lại khùng - Robert Jordan nói - Để làm công việc đó, người ta phải có đầu óc và đầu óc phải thật lanh. Hắn không bao giờ nên nói vậy.

- Còn đồng chí? - Pablo nói - Nếu đồng chí bị thương trong vụ như vụ cây cầu này, đồng chí có muốn người ta để đồng chí ở lại không?

- Đồng chí nghe đây này - Robert Jordan nói, và cúi xuống múc đầy một tách rượu mới - Nếu bao giờ tôi có việc phải nhờ một người, tôi nhờ hắn khi cơ hội xảy đến.

- Tốt - Tên du mục tán thành - Phải nói vậy mới được. Này, người ta mang thức ăn cho bọn mình rồi kìa.

- Anh đã ăn rồi hả? - Pablo nói.

- Nhưng tôi có thể ăn được hai lần nữa - Tên du mục nói - Nhìn coi ai tới kìa.

Người con gái cúi đầu bước ra khỏi hang, nàng bưng một cái mâm lớn bằng sắt, Robert Jordan trông thấy khuôn mặt bí ẩn của nàng và chàng nhận ra ngay dáng vẻ kỳ lạ của nàng. Nàng mỉm cười và nói: “Chào đồng chí”. “Salud”, Robert Jordan đáp lại và chàng nén giữ để khỏi nhìn thẳng vào mặt cô gái, tuy nhiên đôi mắt chàng vẫn không lảng tránh đi. Nàng đặt chiếc mâm sắt trước mặt chàng và chàng để ý hai bàn tay đẹp có nước da nâu ngọt của nàng. Bây giờ thì nàng nhìn thẳng vào mặt chàng và mỉm cười. Răng nàng trắng trên khuôn mặt nâu dòn, nước da và mặt nàng cùng một màu nâu tươi rực rỡ. Nàng có đôi gò má cao, đôi mắt linh động vui tươi, và một cái miệng sắc nét với đôi môi đầy đặn. Tóc nàng có một màu vang đã ngã sang nâu của cánh đồng lúa rực mặt trời, nhưng chúng lại được cắt ngắn đi khiến người ta nghĩ tới bộ lông của con hải ly. Nàng mỉm cười đưa mắt nhìn Robert Jordan, đặt bàn tay lên đầu ép mái tóc nằm rạp xuống để lại sẽ dựng lên trở lại sau đó. Nàng có một khuôn mặt xinh xắn, Robert Jordan nghĩ thầm. Nàng sẽ đẹp nếu người ta không cắt ngắn tóc nàng đi.

- Tôi chải tóc như thế đó - Nàng nói với Robert Jordan và nàng cười - Anh ăn đi chớ đừng mãi nhìn tôi như thế. Đây là kiểu ở Valladolid đấy. Bây giờ thì chúng đã mọc lại rồi.

Nàng ngồi đối diện với chàng và nhìn chàng. Chàng cũng nhìn nàng, nàng mỉm cười và hai bàn tay khoanh trên gối. Đôi chân thon dài và thanh tú của nàng hiện ra ở ngoài hai ống quần đàn ông trong khi nàng ngồi như thế, hai bàn tay khoanh ngang trên gối, và chàng trông thấy hình thể hai cái vú nhỏ nhắn của nàng nâng lên sau lần áo xám. Mỗi lần nhìn nàng, Robert Jordan cảm thấy như có một vật gì chận ngang cổ họng mình.

- Không có dĩa - Anselmo nói - Đồng chí cầm dao đi.

Người con gái đặt bốn cái nĩa trên rìa mâm. Họ ăn ngay trong mâm, không ai nói với ai, theo tục lệ người Tây Ban Nha. Thỏ nấu rượu chát với củ hành, ớt và đậu. Thức ăn được nấu kỹ, thịt chín rục rời hẳn khỏi xương, và nước sốt ngon tuyệt. Robert Jordan uống thêm một tách rượu trong bữa ăn. Những người khác thì nhìn vào thức ăn của họ trong lúc ăn. Robert Jordan dùng mẩu bánh mì quệt vào mớ nước sốt sau cùng trước mặt chàng, chất xương thỏ thành đống ở một nơi, đoạn quệt nước sất ở chỗ của những khúc xương, chàng dùng mẩu bánh mì chùi chiếc nĩa, chùi con dao, đoạn xếp nó lại và cho bánh mì vào miệng. Chàng cúi xuống múc đầy tách rượu. Người con gái vẫn nhìn chàng không chớp mắt.

Robert Jordan uống vơi nửa tách rượu nhưng khi chàng nhìn cô gái thì vẫn có cái gì chận ngang cổ họng chàng.

- Cô tên gì? - Chàng hỏi nàng.

Nghe tiếng chàng nói, Pablo trố mắt nhìn chàng.

Đoạn hắn dứng dậy đi chỗ khác.

- Maria. Còn anh?

- Roberto. Cô ở trên núi lâu rồi hả?

- Ba tháng.

- Ba tháng à? - Chàng nhìn mái tóc dầy và ngắn nằm rạp dưới bàn tay của cô gái đang lướt lên trên - lúc này nó trở nên ngượng nghịu - rồi lại dựng đứng lên như một cánh đồng lúa trên một ngọn đồi đang khi có gió.

- Người ta cạo trọc tôi đó - Nàng nói - Người ta vẫn thường cạo đầu ở khám Valladodid. Phải ba tháng tóc mới ra được như thế này. Tôi đang đi trên xe lửa. Người ta đưa tôi về miền Nam. Nhiều tù nhân bị bắt lại sau trận đánh, nhưng tôi, tôi trốn thoát được với những người này.

- Tôi thấy cô ta trốn trong những tảng đá - Tên du mục nói - Đó là lúc bọn này đang sửa soạn lên đường. Cô ta xấu thậm tệ. Bon này mang cô ta theo nhưng nhiều lúc tôi tưởng phải bỏ cô ta lại rồi đó.

- Và người cùng đi với họ trên chuyến xe lửa - Maria hỏi - Người đàn ông tóc vàng, người lạ mặt, hắn ở đâu?

- Chết rồi - Robert Jordan nói - Vào tháng Tư.

- Tháng Tư à? Vụ đánh xe lửa xảy ra vào tháng Tư à?

- Phải rồi. - Robert Jordan nói - Hắn chết mười ngày sau trận xe lửa.

- Tội nghiệp hắn - Nàng nói - Hắn ta thật can đảm. Và anh cũng làm một công việc ấy à?

- Phải.

- Anh cũng đánh xe lửa à?

- Phải, ba trận.

- Ở đây à?

- Ở Estramadure - Chàng nói - Tôi ở Estramadure trước khi tới đây. Có nhiều việc làm ở Estramadure, ở đó chúng tôi có nhiều người để công tác.

- Và tại sao bây giờ anh lại tới những ngọn núi này?

- Tôi thay chỗ cho người đàn ông tóc vàng kia. Lại nữa, tôi đã từng biết vùng này trước khi phong trào được phát động.

- Anh biết rõ nơi này không?

- Không rõ lắm, nhưng tôi học rất nhanh. Tôi có một tấm bản đồ và một người hướng dẫn giỏi.

- Lão già - Nàng vừa nói vừa ngẩng đầu nhìn lên - Lão già giỏi lắm.

- Cám ơn. - Anselmo nói, và Robert Jordan bỗng nhận ra là không chỉ có mình chàng với người con gái, và chàng cũng nhận ra rằng chàng đã bứt rứt khi nhìn nàng, đến nỗi chàng không ngăn cản được giọng nói chàng đổi khác đi vì chuyện đó. Chàng đang vi phạm quy luật thứ hai trong hai quy luật mà người ta cần phải áp dụng nếu muốn hòa hợp với người Tây Ban Nha: tặng thuốc cho đàn ông và không để tâm tới đàn bà. Và chàng chợt nhận ra rằng đối với chàng, việc đó cũng vậy thôi. Chàng đã từng phớt lờ đi nhiều điều, tại sao chàng lại lo ngại tới điều đó ?

- Cô có một khuôn mặt tuyệt đẹp - Chàng nói với Maria - Tôi tiếc rẻ đã không có dịp trông thấy cô trước khi người ta cắt tóc cô.

- Chúng sẽ mọc ra mà - Nàng nói - Trong sáu tháng chúng sẽ khá dài.

- Phải trông thấy cô ta lúc bọn này mang cô ta ra khỏi xe lửa. Cô ta xấu trông đến sốt ruột.

- Cô là vợ của ai? - Robert Jordan hỏi, bấy giờ chàng cố lấy lại bình tĩnh - Của Pablo à?

Nàng nhìn chàng và phá lên cười, đoạn vỗ vào đầu gối chàng :

- Vợ của Pablo à?

- Cô đã gặp Pablo chưa?

- Vậy thì của Rafael. Tôi đã gặp Rafael rồi.

- Không của ai hết - Tên du mục nói - Đó là một người con gái kỳ lạ. Nàng không thuộc một người nào. Nhưng lại khéo nghề nấu nướng.

- Thật là không của ai đó chớ? - Robert Jordan lại nhìn nàng hỏi.

- Không của ai hết. Không của một người nào hết. Dù để vui đùa hay nói một cách đứng đắn. Cũng không phải của anh nữa.

- Không à? - Robert Jordan nói, và chàng cảm thấy cái gì đó lại phồng lên trong cuống họng chàng - Tôi không có thì giờ để bận tâm tới một người đàn bà. Đúng như vậy đó...

- Mười lăm phút cũng không được à? - Tên du mục hỏi giọng đùa bỡn - Không cả trong một khắc đồng hồ nữa à?

Robert Jordan không đáp. Chàng nhìn Maria và nghe cổ họng nghẹn ngào đến không nói được gì.

Maria nhìn chàng cười, đoạn nàng chợt đỏ mặt cả thẹn và lại tiếp tục nhìn chàng.

- Cô đỏ mặt rồi kìa - Robert Jordan nói với nàng - Cô thường đỏ mặt lắm hả?

- Không bao giờ.

- Bây giờ cô đỏ mặt đó.

- Vậy thì để tôi trở vào trong hang vậy.

- Ở lại đây, Maria.

- Không - Nàng nói, sắc mặt nghiêm lại - Tôi trở vào trong hang đây.

Nàng bưng lên cái mâm mà bọn họ đã ăn xong và nhặt lên bốn cái nĩa. Cử chỉ của nàng ngượng nghịu như một con gà con, nhưng chúng đồng thời có cái vẻ duyên dáng đáng yêu của một ngựa non và của một cô con gái mới lớn.

- Các đồng chí có muốn tôi để lại mấy cái tách này không? - Nàng hỏi.

Robert Jordan vẫn nhìn nàng không chớp mắt và khuôn mặt người con gái lại ửng đỏ.

- Đừng làm tôi mắc cỡ - Nàng nói - Tôi không thích như vậy đâu.

- Để đó cho bọn này. - Tên du mục nói. Hắn cho cái tách vào hũ rượu, múc đầy và trao cho Robert Jordan. Robert Jordan nhìn người con gái bưng mâm, khẽ cúi đầu xuống để bước trở vào trong hang.

- Cám ơn. - Robert Jordan nói. Bây giờ thì giọng nói chàng bình thường trở lại khi người con gái đã đi khỏi - Tách sau cùng đấy. Mình uống khá nhiều rồi.

- Chúng mình sắp uống cạn hũ rượu tới nơi rồi - Tên du mục nói - Hãy còn quá nửa vò. Người ta chở nó về bằng ngựa đó.

- Đó là chuyến sau cùng của Pablo - Anselmo nói - Từ đó hắn không làm gì cả.

- Các đồng chí có bao nhiêu người? - Robert Jordan hỏi.

- Bọn tôi gồm bảy người và hai người đàn bà.

- Hai?

- Phải. Mụ mujer của Pablo nữa.

- Bà ấy ở đâu?

- Trong hang. Cô bé biết nấu nướng chút đỉnh. Tôi bảo cô ta nấu nướng khéo là để làm vừa lòng cô ta đấy thôi.

Mà nhất là cô ta phụ giúp mụ mujer 1 của Pablo.

- Mu mujer của Pablo, bà ấy thế nào?

- Một người đàn bà man rợ - Tên du mục vừa nói vừa mỉm cười - Một người đàn bà man rợ thật sự. Đồng chí trông Pablo xấu xí nhưng anh phải nhìn thấy vợ hắn kia. Thật gan dạ. Gan dạ gấp trăm lần Pablo, nhưng là một người đàn bà man rợ.

- Pablo gan dạ lúc đầu - Anselmo nói - Lúc đầu Pablo luôn nghiêm chỉnh.

- Hắn giết người nhiều hơn là bịnh thổ tả - Tên du mục nói - Lúc phong trào mới khởi sự, Pabio giết người nhiều hơn là bịnh thương hàn.

- Nhưng từ lâu rồi, hắn rất muy flojo 2 - Anselmo nói - Hắn rất nhát gan. Hắn rất sợ chết.

- Có thể vì hắn đã giết quá nhiều vào lúc đầu - Tên du mục nói một cách hiền triết - Pablo hắn giết nhiều hơn bịnh dịch hạch.

- Điều đó, và những sự giàu có - Anselmo nói - Và rồi hắn uống rượu nhiều. Bây giờ hắn muốn rút lui như một matador de toros 3. Như một tay đấu bò. Nhưng hắn không thể rút lui được.

- Nếu hắn qua bên kia phòng tuyến, người ta sẽ đoạt ngựa hắn và tống cổ hắn vào quân đội - Tên du mục nói - Tôi cũng vậy, tôi không thích quân đội lắm.

- Không một tên du mục nào có sở thích đó. - Anselmo nói.

- Tại sao họ phải có sở thích đó mới được chớ? - Tên du mục hỏi - Ai muốn vào quân đội nào? Có phải bọn mình làm cách mạng để được nhận vào quân đội không? Tôi rất muốn chiến đấu nhưng không muốn vào quân đội.

- Những người kia đâu hết rồi? - Robert Jordan hỏi. Lúc này chàng cảm thấy trong người thoải mái, và rượu khiến chàng buồn ngủ và thèm được nằm dài trên mặt đất trong rừng, nhìn xuyên qua những cành cây cao, theo dõi những cụm mây nhỏ chầm chậm trôi qua trên bầu trời Tây Ban Nha.

- Hai người ngủ trong hang - Tên du mục nói - Hai người đang canh gác trên kia cạnh khẩu súng máy. Một người đang canh gác phía dưới. Chắc họ ngủ hết rồi.

Robert Jordan quay sang bên cạnh.

- Súng máy loại nào?

- Một cái tên rất quái dị. Bây giờ thì tôi quên rồi, nhưng đó là một khẩu súng máy.

Chắc là một khẩu liên thanh, Robert Jordan nghĩ thầm.

- Khẩu súng cân nặng bao nhiêu? - Chàng hỏi.

- Một người có thể mang được nó nhưng nó rất nặng. Nó có chân xếp. Bọn tôi vớ được nó trong một chuyến công tác nghiêm chỉnh, chuyến sau cùng trước chuyến rượu.

- Các đồng chí có bao nhiêu đạn?

- Đồng chí muốn bao nhiêu cũng có. - Tên du mục nói - Cả một thùng đầy, nặng kinh khủng.

Phải đến năm trăm, Robert Jordan nghĩ.

- Người ta nạp bằng băng hay hộp đạn?

- Với những hộp sắt tròn trên nòng súng.

Robert Jordan nghĩ, chu choa, chính là một khẩu Lewis.

- Đồng chí biết về súng tự động không? - Chàng hỏi lão già.

- Nada - Anselmo nói - Không biết gì hết.

- Còn đồng chí? - Chàng hỏi tên du mục.

- Tôi biết súng đó bắn nhanh lắm và nòng súng nóng đến phỏng tay nếu người ta đụng vào. - Tên du mục nói một cách tự phụ.

- Cái đó thì ai cũng biết. - Anselmo nói bằng giọng ngạo mạn.

- Có thể - Tên du mục nói - Nhưng mà đồng chí ấy hỏi tôi biết gì về một khẩu máquina 4, và tôi đã trả lời đồng chí ấy. - Đoạn hắn tiếp - Lại nữa, nó không giống một khẩu súng thường. Người ta cứ bóp cò thì nó bắn mệt nghỉ.

- Trừ lúc nó bị kẹt, hết đạn hay nóng đến phát chảy ra. - Robert Jordan nói bằng tiếng Anh.

- Đồng chí nói sao? - Anselmo hỏi chàng.

- Không - Robert Jordan nói - Tôi chỉ nói tới chuyện trong tương lai, bằng tiếng Anh.

- Kỳ lạ thật - Tên du mục nói - Nói tới chuyện trong tương lai bằng tiếng  Inglés! Đồng chí biết xem chỉ tay không?

- Không - Robert Jordan nói, và chàng lại múc đầy tách rượu của mình - Nếu đồng chí biết, tôi muốn đồng chí xem chỉ tay tôi và nói cái gì sắp sửa xảy ra trong ba ngày nữa.

- Mujer của Pablo biết xem chỉ tay - Tên du mục nói - Nhưng bà ta dễ cáu và dữ dằn đến nỗi tôi không biết bà ấy có chịu xem không.

Robert Jordan ngồi xuống và nốc một ngụm rượu.

- Ta đi thăm mujer của Pablo ngay bây giờ đi - Chàng nói - Nếu bà ta khó cho ta đến gần như vậy thì ta chịu khó một lần cho xong đi.

- Tôi không muốn quấy rầy bà ta - Rafael nói - Bà ta rất ghét tôi.

- Sao vậy?

- Bà cho tôi vô tích sự.

- Bất công chưa! - Anselmo mỉa mai.

- Bà ta không thể ngửi được bọn du mục.

- Lầm lẫn chưa! - Anselmo nói.

- Bà ta có máu du mục trong người - Rafael nói - Bà ta biết rõ điều mình nói. - Hắn mỉm cười - Nhưng bà ta có một giọng nói nảy lửa và độc địa như một cây roi đánh bò rừng. Bà ta có một giọng làm cho cái gì cũng phải tróc vỏ ra từng mảnh. Bà ta hung dữ kinh khủng.

- Làm sao bà ta hòa hợp với cô bé Maria được? - Robert Jordan hỏi.

- Tốt đẹp. Bà ta yêu cô bé đó nhưng mà bà ta không để bất luận một kẻ nào lăm le tới gần cô ta đâu... - Hắn lắc đầu, tặc lưỡi.

- Bà ta rất tốt với cô bé - Anselmo nói - Bà ta săn sóc cô bé dữ lắm.

- Khi bọn này nhặt cô bé đó trong vụ xe lửa, cô ta kỳ lạ lắm - Rafael nói - Cô không muốn nói chuyện với ai hết, lúc nào cô cũng khóc lóc và nếu có ai đụng tới thì cô run bắn lên như con chó mắc mưa vậy. Chỉ sau đó cô ta mới bắt đầu đỡ hơn. Bây giờ thì cô đã khá hẳn rồi. Mới tức thì đây khi cô nói chuyện với đồng chí cô đã khá hẳn rồi, lẽ ra sau vụ chuyến xe lửa bọn này đã bỏ rơi cô rồi. Chắc chắn là người ta không nên chậm trễ vì một cái gì trông buồn bã, xấu xí đến như thế và có vẻ như không có giá trị gì. Vậy mà mụ già lại cột một sợi dây quanh mình cô ta, và khi cô gái kêu không thể đi tới được nữa, bà ta đánh nàng bằng đầu sợi dây để giục nàng bước. Kế đó, khi cô gái thật sự không thể đi xa hơn, bà ta đã cõng cô trên lưng. Khi bà ta không thể cõng được nữa, chính tôi phải phụ trách việc đó. Người ta leo lên ngọn núi này, trong những đám bụi rậm mọc cao tận ngực. Và khi tôi không đủ sức cõng cô ta nữa thì Pablo lại thay phiên cho tôi. Nhưng bà ta đã phải nói mãi với bọn tôi để bọn tôi làm công việc đó! (Hắn lắc đầu khi nhớ việc này). Đúng là cô gái chỉ có cặp giò dài và không nặng mấy. Xương xẩu cô ta nhẹ và người cô ta không nặng nề bao nhiêu. Nhưng cô ta trở nên cồng kềnh trĩu nặng trên lưng bọn tôi khi bọn tôi phải cõng cô ta và phải dừng lại để bắn, rồi lại cõng cô ta, với mụ già dùng dây đánh vào Pablo và mang hộ súng cho hắn, mụ đặt súng vào tay hắn khi hắn muốn bỏ rơi cô gái, buộc hắn phải tiếp tục mang cô gái theo, vừa vô đạn cho khẩu súng của hắn vừa nguyền rủa hắn, mụ móc ra những viên đạn từ trong bọc của hắn, lắp vào súng và tiếp tục nguyền rủa hắn... Đến chiều và với bóng đêm phủ xuống, mọi sự diễn ra tốt đẹp. Nhưng cũng may là chúng không có kỵ binh.

- Hẳn đồng chí đã sông qua một khắc đồng hồ bết bát tệ hại - Anselmo nói - Tôi thì không có mặt ở trận xe lửa. - Lão giải thích cho Robert Jordan nghe - Lúc đó có nhóm của Pablo, nhóm của El Sordo mà ta sẽ gặp tối nay, và còn có hai nhóm khác nữa trên những ngọn núi này. Bấy giờ tới đang ở bên kia phòng tuyến.

- Còn có thêm anh chàng tóc vàng có cái tên quái dị nữa chớ. - Tên du mục nói.

- Kachkine.

- Đúng rồi. Một cái tên mà tôi không tài nào nhớ nổi. Bọn tôi có hai người với một khẩu liên thanh Bọn họ cũng được quân đội phái tới. Họ không mang nổi khẩu liên thanh, họ đã đánh mất nó rồi. Chắc chắn nó không nặng nề bằng cô bé kia đâu và nếu có mụ già trên lưng thì hẳn là họ đã mang theo khí giới được rồi. (Hắn lắc đầu khi nhớ lại chuyện này, đoạn nói tiếp). Trong đời tôi chưa từng thấy một trận nào như vậy. Chuyến xe lửa lù lù tới. Người ta trông thấy nó từ đàng xa. Và tôi đã sống trong một trạng thái căng thẳng đến không nói năng gì được nữa. Bọn tôi trông thấy khói xe lửa bay lên và rồi có tiếng còi rúc lên. Đoạn nó tiến tới gần và kêu xình xịt, xình xịt, xình xịt, mỗi lúc một to hơn. Sau đó lúc xảy ra tiếng nổ, những bánh trước của chiếc xe lửa tung lên cao. Có thể nói là tất cả đất cát đều tung lên trong một vùng mây mù đen kịt.

Đầu xe lửa nổ tung trong đám bụi, những thanh gỗ bay lên trong không khí như có một phép mầu kỳ lạ và tiếp theo, đầu máy rơi xuống một bên chẳng khác gì một con vật khổng lồ bị trọng thương và khi đất cát lần lượt rơi xuống hết, người ta còn nghe tiếng nổ của hơi nước... Súng bắt đầu nổ tạch! tạch! - Tên du mục nói tiếp, vừa gặt mạnh hai nắm tay khi giơ cao khi hạ thấp, với hai ngón tay chỉ lên không với một khẩu liên thanh tưởng tượng - Tạch! Tạch tạch tạch! - Hắn kêu lên, ngây ngất - Trong đời tôi chưa hề thấy cảnh nào như vậy, với bọn lính ào ạt nhảy ra khỏi xe lửa và với khẩu máquina khạc đạn trên đầu chúng và với bọn người ngã gục. Chính lúc đó tôi đặt bàn tay lên khẩu máquina, tôi bị khích động làm sao và tôi nhận ra nồng súng nóng bỏng. Trong lúc đó, mụ già đã cho tôi một cái tát tai và bảo: bắn đi, đồ ngu! Mi có chịu bắn hay không, hay là ta đập mi vỡ sọ! Do đó tôi mới bắt đầu bắn, nhưng tôi phải vất vả lắm mới giữ chặt khẩu súng được thăng bằng, và bọn lính xô nhau lủi trốn trên ngọn núi xa. Sau đó, khi bọn tôi bước xuống chỗ chiếc xe lửa xem có gì để lấy không. Một viên sĩ quan cầm súng lục trong tay đang uy hiếp bọn lính chống lại bọn này. Hắn lăm le khẩu súng và la hét ầm ĩ ở phía sau, bọn này ai nấy cũng đều nhắm vào hắn mà bắn, nhưng không trúng. Bọn lính đều nằm rạp xuống đất và bắt đầu bắn, tên sĩ quan đi tới đi lui ở đàng sau bọn chúng, nhưng bọn này vẫn không bắn trúng hắn, và khẩu máquina thì không thể bắn vào hắn được vì bị chiếc xe lửa án ngữ. Tên sĩ quan kia đã giết chết hai người của hắn ở dưới đất và mặc dầu vậy, những tên khác vẫn không muốn đứng dậy, hắn mắng nhiếc bọn chúng thậm tệ và sau cùng bọn chúng cũng đứng dậy được, một, hai, ba đứa cùng một lúc, và chúng vừa đi vừa chạy về phía bọn này và phía chiếc xe lửa. Đoạn chúng hè nhau nằm rạp xuống mặt đất và bắn. Sau đó bọn này rút lui với khẩu  máquina tiếp tục khạc đạn trên đầu chúng. Chính lúc đó, tôi bắt gặp cô bé vừa thoát khỏi chiếc xe lửa chạy trốn trong các kẹt đá và cô ta chạy thoát được với bọn này. Chính bọn lính kia đã đuổi theo bọn này tới tối.

- Trận đụng độ hẳn phải ác liệt - Anselmo nói - Và nó ác liệt làm sao!

- Đó là việc tốt đẹp duy nhất mà bọn này đã làm được - Một giọng nói trầm trọng lên tiếng - Bây giờ lão làm gì đó hở lão già say, lão già lười biếng, đồ con rơi con rớt của đồ đĩ du mục vô danh tiểu tốt? Lão làm gì đó?

Trong lúc đó, Robert Jordan trông thấy một người đàn bà tuổi trạc năm mươi, to lớn không kém gì Pablo, về chiều ngang cũng như chiều cao, bà ta mặc thứ váy của người nhà quê và áo bờ-lu đen, đôi chân nặng nề mang vớ len dầy, bà ta đi dép đen và có khuôn mặt màu nâu sẫm tưởng chừng người ta có thể dùng bà để làm mẫu cho một đền đài bằng đá hoa cương. Bà ta có đôi bàn tay to nhưng lại ưa nhìn, mái tóc dày của bà đen và quăn, được quấn thành búi trên gáy của bà ta.

- Nào, trả lời cho tôi nghe coi. - Bà ta nói với tên du mục, không quan tâm gì tới những người khác.

- Tôi đang trò chuyện với các đồng chí. Người này mới vừa đến, hắn có bổn phận bắn cốt mìn.

- Tôi biết cả rồi - Vợ Pablo nói - Thôi đồng chí đi thay Anselmo đang gác trên kia.

- Me voy - Tên du mục nói - Tôi đi đây. - Hắn quay về phía Robert Jordan - Tôi sẽ gặp đồng chí vào giờ cơm.

- Không đùa chứ? - Người đàn bà nói với hắn - Tôi tính ra hôm nay đồng chí ăn hết ba lần rồi - Thôi đi đi và gọi Andrés cho tôi.

- Hola! - Bà ta nói với Robert Jordan, và bà ta chìa tay ra vừa mỉm cười - Đồng chí mạnh giỏi chớ và tình hình vùng Cộng Hòa ra sao?

- Tốt lắm - Chàng nói và đáp lại cái bắt tay thân mật của bà ta - Tốt cho tôi và cho vùng Cộng Hòa.

- Như vậy đủ làm tôi khoái rồi. - Bà ta nói với chàng. Bà ta nhìn ngay mặt chàng và mỉm cười với chàng. Chàng để ý bà ta có đôi mắt đẹp màu tro - Đồng chí tới đây để giúp vào việc phá một chiếc xe lửa khác phải không?

- Không - Robert Jordan nói, chàng đặt lòng tin cậy ngay vào người đàn bà - Một cây cầu.

- No es nada - Bà ta nói - Một cây cầu thì dễ như không. Bây giờ đã có ngựa rồi liệu bao giờ làm một vụ xe lửa khác đây?

- Thong thả đã. Cây cầu này quan trọng lắm.

- Cô bé nói tôi biết là bạn của đồng chí, người cùng chiến đấu với chúng tôi trong lần đánh xe lửa, đã chết.

- Đúng.

- Đáng tiếc. Tôi chưa bao giờ trông thấy một trận đánh mìn như vậy. Đó là một người rành việc. Tôi rất hài long với hắn. Người ta không thể làm một trận xe lửa khác sao? Trong vùng núi này hiện có rất nhiều người. Quá nhiều và vấn đề tìm lương thực đã trở nên khó khăn. Tốt hơn là nên tìm cách đi khỏi nơi đây. Và ta đã có sẵn ngựa.

- Phải giựt sập cây cầu đó.

- Đâu vậy?

- Gần bên đây thôi.

- Càng tốt - Muier của Pablo nói - Mình hãy giựt sập tất cả những cây cầu ở đây và bỏ đi. Tôi chán nơi này rồi. Có quá nhiều người ở đây. Điều này không tốt chút nào. Ở đây người ta mụ người đi, nó tởm làm sao ấy.

Bà ta thấy Pablo qua những hàng cây.

- Borracho! - Bà ta gọi - Đồ say rượu! Đồ khốn say rượu! - Bà ta trở lại với Robert Jordan, mặt mày vui vẻ - Hắn mang theo một vò rượu để uống một mình trong rừng - Bà ta nói - Lúc nào hắn cũng uống. Đời sống này đang giết hắn. Này anh chàng trẻ tuổi, tôi rất hài lồng thấy đồng chí tới đây. - Bà ta vỗ nhẹ lên vai chàng - Này, đồng chí to lớn hơn người ta tưởng đó. - Và bà ta để tay lên vai người thanh niên, rờ vào bắp thịt dưới lớp áo sơ-mi bằng nỉ mỏng - Tốt lắm. Tôi rất hài lòng thấy đồng chí tới đây.

- Tôi cũng vậy.

- Chúng ta sẽ nhất trí với nhau thôi - Bà nói - Đồng chí uống một tách rượu đi.

- Chúng tôi đã uống nhiều rồi - Robert Jordan nói - Nhưng đồng chí có muốn uống không?

- Không, không uống trước bữa cơm chiều. - Bà ta nói - Nó làm nóng ruột gan. - Sau đó, bà ta lại trông thấy Pablo - Borracho! - Bà ta kêu lên - Đồ say rượu - Bà ta quay sang Robert Jordan, và lắc đầu - Đó là một người rất khá - Bà ta nói với chàng - Nhưng bây giờ thì hết rồi. Và tôi muốn nói thêm với đồng chí một điều. Phải đối xử tốt và tế nhị với con bé Maria. Nó có điều bất hạnh, đồng chí biết chớ?

- Biết. Tại sao đồng chí nói vậy?

- Tôi thấy vẻ mặt của nó sau khi gặp đồng chí, lúc nó bước vào trong hang. Tôi thấy nó nhìn đồng chí trước khi bước ra ngoài.

- Tôi có đùa với nàng một chút.

- Nó đã từng trải qua một trạng thái kinh hồn - Bà vợ Pablo nói - Bây giờ thì nó khá rồi. Nó phải ra khỏi chỗ này...

- Người ta có thể gởi nàng qua bên kia phòng tuyến với Anselmo.

- Đồng chí và Anselmo, hai người có thể mang nó đi khi việc này xong xuôi.

Robert Jordan cảm thấy cuống họng mình phồng lên đau đớn và giọng nói chàng khan đi. Chàng nói :

- Điều đó có thể được.

Bà vợ Pablo nhìn chàng lắc đầu :

- Ái chà chà! Có phải bọn đàn ông đều như vậy cả?

- Tôi nói gì đâu... Nàng đẹp lắm. Đồng chí biết chớ?

- Không, nó không đẹp. Nó chỉ khởi sự đẹp, đồng chí muốn nói vậy chớ gì? Bọn đàn ông! Thật là cả một điều xấu hổ cho bọn đàn bà chúng tôi. Khi nghĩ rằng chính bọn tôi đã tạo ra họ. Không. Để nói một cách đứng đắn, dưới nền Cộng Hòa liệu có những trung tâm săn sóc cho những cô gái như nó không?

- Có chớ. Còn tốt nữa là đàng khác. Trên bờ biển gần Valence. Chỗ khác cũng có. Ở đó người ta sẽ săn sóc nàng rất chu đáo, và nàng có thể trông trẻ em. Có nhiều trẻ em được mang ra khỏi những thôn làng. Người ta sẽ dạy nàng trông coi chúng.

- Đó là điều tôi muốn, Pablo đã phát ốm rồi, chỉ cần nhìn thấy nó thôi. Tuy nhiên hắn cũng không cần cái đó. Tốt hơn nó nên đi.

- Chúng tôi có thể dẫn nàng đi khi vụ này xong xuôi.

- Và đồng chí sẽ săn sóc nó nếu bây giờ tôi giao nó cho đồng chí chớ? Tôi nói với đồng chí như đã quen biết với đồng chí từ lâu.

- Chính vậy, đôi khi người ta hiểu nhau.

- Đồng chí ngồi xuống đây. Tôi không đòi đồng chí hứa hẹn. Cái gì sẽ xảy ra ắt sẽ xảy ra. Chỉ khi nào đồng chí không muốn dẫn nó theo ra khỏi chỗ này tôi mới xin đồng chí một lời hứa. Tôi không muốn thấy nó điên ở đây trước khi đồng chí đi. Tôi đã thấy nó điên trước đây rồi, mà không có chuyện đó tôi cũng đã đủ mệt rồi.

- Chúng tôi sẽ đưa nàng đi sau vụ cây cầu. - Robert Jordan nói - Nếu chúng tôi còn sống sau vụ cây cầu, chúng tôi sẽ đưa nàng đi.

- Tôi không thích nghe đồng chí nói như vậy. Cách nói đó không đem lại may mắn bao giờ hết.

- Tôi chỉ nói vậy bởi vì tôi hứa hẹn. - Robert Jordan nói - Tôi không thuộc hạng người luôn luôn khoác lên một vẻ u ám trong cách nói chuyện.

- Đưa tay đồng chí cho tôi xem coi nào!

Robert Jordan chìa bàn tay ra và người đàn bà mở bàn tay chàng ra, đặt nó lên bàn tay mập bự của bà ta, đặt ngón cái vào lòng bàn tay của chàng và ngắm nghía nó một cách chăm chỉ, đoạn buông nó rơi thõng xuống. Bà ta đứng dậy. Chàng cũng đứng dậy và bà ta nhìn chàng, nghiêm sắc mặt. Robert Jordan hỏi :

- Đồng chí trông thấy gì? Tôi không tin đâu. Đồng chí không làm tôi sợ đâu.

Bà ta nói :

- Không có gì. Tôi không thấy gì hết.

- Có chớ. Đồng chí đã thấy. Tôi hỏi vì tò mò. Tôi không tin vào những thứ đó.

- Vậy chớ đồng chí tin gì?

- Tôi tin nhiều thứ nhưng không tin vào cái này.

- Tin cái gì?

- Công việc của tôi.

- Phải rồi, tôi thấy điều đó.

- Đồng chí nói cho tôi biết đã thấy điều gì khác nữa.

Bà ta nói một cách khô khan.

- Tôi không thấy điều gì khác. Đồng chí nói vụ cây cầu khó khắn lắm hả?

- Không, tôi nói nó rất quan trọng.

- Và nó có thể khó khăn?

- Đúng. Và bây giờ thì tôi phải đi quan sát nó đây. Đồng chí có bao nhiêu người hết thảy ở đây?

- Năm người đáng kể. Tên du mục không ích lợi nhưng hắn có nhiều thiện ý. Hắn tốt bụng. Tôi không tin ở Pablo nữa.

- El Sordo có được bao nhiêu người khá?

- Có thể được đến tám. Tối nay sẽ gặp. Ông ta đến đây. Đó là một người rất thực tế. Ông ta cũng có cốt mìn nữa. Nhưng không bao nhiêu. Đồng chí sẽ nói chuyện với ông ta.

- Đồng chí đã cho tìm ông ta chưa?

- Ông ta đến đây mỗi tối. Người láng giềng mà, ông ta vừa là bạn vừa là đồng chí.

- Đồng chí nghĩ gì về ông ta?

- Đó là một người rất giỏi và cũng rất thực tế. Trong vụ chiếc xe lửa, ông ta ngon lành không chê được.

- Còn những nhóm khác thì sao?

- Nếu kịp thông báo thì người ta có thể tập trung được năm mươi khẩu súng có thể tin cậy được.

- Sao, có thể à?

- Tùy theo mức quan trọng của tình hình.

- Mỗi khẩu súng có được bao nhiêu tút đạn?

- Có thể được hai mươi. Điều này tùy vào số đạn họ mang theo cho vụ này, một vụ có thể không làm họ quan tâm lắm để có thể tốn công họ. Đồng chí nên nhớ rằng trong vụ cây cầu này không có tiền bạc lẫn chiến lợi phẩm, và, điều đồng chí không nói ra, là có nhiều nguy hiểm. Nhiều người sẽ chống lại vụ cây cầu này.

- Dĩ nhiên rồi.

- Vậy thì tốt hơn đừng nói về nó quá nhiều.

- Đó đúng là ý của tôi rồi.

- Vậy thì khi đồng chí nghiên cứu xong cây cầu, tối nay, ta sẽ nói chuyện với El Sordo.

- Tôi xuống đó ngay bây giờ với Anselmo đây.

- Vậy thì đồng chí gọi lão dậy. Đồng chí cần một khẩu các bin không?

- Cám ơn. Không đến nỗi vô ích lắm, nhưng tôi không muốn dùng nó. Tôi đi xem xét, không để quấy rối. Cám ơn về những điều đồng chí nói. Tôi thích lối nói của đồng chí lắm.

- Tôi có nói một cách thẳng thắn.

- Vậy đồng chí cho tôi biết, đồng chí đã thấy gì trong bàn tay tôi.

Người đàn bà lắc đầu :

- Không. Tôi không thấy gì hết. Bây giờ thì đồng chí hãy đi, tôi lo trông giữ đồ đạc của đồng chí.

- Đồng chí phủ kín nó lại và đừng để ai mó vào nó. Để nó ở đó tốt hơn là để trong hang.

- Nó sẽ được phủ kín và không ai mó vào nó. Bây giờ đồng chí đi xem xét chiếc cầu của đồng chí đi.

Anselmo, Robert Jordan vừa nói vừa đặt tay lên lão già đang nằm ngủ, đầu kê lên đôi cánh tay.

Lão già ngẩng đầu dậy.

- Ừ. À. Ừ. Mình đi đi.

--- ------ ------ ------ -------

1 Vợ. 

2 Rất hèn. 

3 Người đấu bò. 

4 Súng máy.

Chương 3

Họ bước xuống đoạn đường hai trăm thước sau cùng, dè dặt đi trong mát, từ gốc cây này sang gốc cây khác và khi đi tới những cây thông sau cùng của triền đồi dốc đứng, họ trông thấy chiếc cầu cách năm mươi thước. Nắng chiều còn chói lọi trên dãy núi nâu sẫm chiếu sấp bóng xuống chiếc cầu trông mờ tối nằm sát bên khe núi, đó là một chiếc cầu sắt chỉ có một nhịp duy nhất với một chiếc chòi canh ở mỗi đầu. Cầu khá rộng, hai chiếc xe có thể chạy sóng đôi trên đó. Bằng một vòng cung kiên cố nó bắc qua một khe núi sâu, với một vẻ duyên dáng pha trộn với vẻ chắc chắn. Tuốt ở phía dưới là một dòng suối nước trong chảy róc rách qua những kẽ đá, xuôi về phía thác nước từ trên đèo cao đổ xuống.

Robert Jordan bị chói mắt và chỉ nhìn thấy dạng chiếc cầu. Sau đó ánh sáng mờ dần và lịm tắt, nhìn xuyên qua những bóng cây chạy dài về phía đỉnh núi tròn màu nâu thẫm che kín bóng mặt trời lăn phía sau, Robert Jordan thấy cảnh vật mờ hẳn dưới mắt chàng, triền núi nhuộm màu xanh dịu dàng mới lạ và những dấu tuyết cũ hãy còn in trên đỉnh núi cao.

Chàng bắt đầu xem xét chiếc cầu và nghiên cứu cách cấu tạo của nó trong cơn ngưng đọng bất thình lình của ánh sáng. Chuyện phá hủy cây cầu không khó khăn gì. Vừa nhìn ngắm, chàng rút một cuốn sổ tay từ trong túi và vẽ phác vài bức vẽ rất nhanh vào đó. Chàng không cần tính toán sức nặng của những lượng thuốc nổ. Công tác đó chỉ đến sau này. Giờ thì chàng chỉ cần ghi nhận những điểm sẽ đặt chúng để phá vỡ trục chống đỡ vòng cung của cây cầu và kéo đổ một mảnh vòng cung này xuống khe núi. Kết quả này có thể đạt được một cách thong thả, khoa học và chính xác với sáu thỏi cốt mìn đặt cách nào để chúng tuần tự phát nổ, hoặc một cách dữ dội hơn chỉ cần với hai thỏi lớn. Chúng phải thật lớn, đặt ở hai đầu và phát nổ cùng một lúc. Chàng vẽ rất nhanh với một dáng vẻ hài lòng. Sau cùng chàng lấy làm sung sướng được có một vấn đề để giải quyết, sung sướng được đặt hết sự chú tâm của mình vào đó. Đoạn chàng xếp lại cuốn sổ, đẩy cây bút chì vào chiếc bao da ở cạnh bìa, cho cuốn sổ và túi và gài nút cẩn thận.

Trong lúc đó, Anselmo trông chừng con đường, chiếc cầu và những đồn canh. Lão thấy họ quá gần chiếc cầu để được an toàn và khi bức vẽ đã thực hiện xong, lão thở một hơi dài nhẹ nhõm.

Gài xong nắp túi áo, Robert Jordan nằm sấp xuống đất sau một thân cây thông, đôi mắt vẫn chăm chăm nhìn về phía cầu, Anselmo đặt bàn tay vào khuỷu tay của chàng và giơ ra một ngón tay.

Trong chiếc chòi canh đối diện với họ, cao khỏi mặt đường, tên lính đang ngồi, ghì khẩu súng có gắn lưỡi lê giữa hai đầu gối. Hắn đang hút thuốc, đầu đội một chiếc mũ đen và khoác một chiếc áo choàng bằng vải làm mền. Cách xa năm mươi thước, người ta không thể phân biệt được từng đường từng nét của hắn. Robert Jordan cầm lên chiếc ống dòm, dùng lòng bàn tay che kỹ mặt kính, dù không còn ánh sáng mặt trời để phản chiếu vào đó, và chàng thấy hiện ra dưới mắt cái lan can cầu, trông rõ ràng đến nỗi người ta tưởng có thể đưa tay chạm vào nó, khuôn mặt tên lính canh hiện lên rõ ràng đến nỗi Robert Jordan phân biệt được đôi gò má hóp lại của hắn, đầu điếu thuốc cháy đỏ và lưỡi lê lấp lánh. Người đàn ông có khuôn mặt dân quê, đôi má gầy dưới cặp quyền cao, những chân râu tua tủa, đôi mắt lẩn khuất dưới cặp lông mày dày, hai bàn tay to lớn ghì lấy khẩu súng, đôi giày ống nặng nề vượt khỏi những nếp gấp của chiếc áo choàng. Một bầu rượu cũ kỹ bằng da đã ngả sang màu đen, treo lủng lẳng trên vách chòi canh. Người ta còn nhận ra một vài tờ báo, nhưng không thấy điện thoại đặt nơi đâu. Dĩ nhiên là có thể có một máy điện thoại đặt ở một nơi nào kín đáo, nhưng người ta không trông thấy một đường dây nào chuyền ra ngoài cái chòi. Một đường điện thoại chạy dọc theo con đường và những sợi dây của nó chuyền ngang qua cầu.

Ở cửa vào chòi canh có một cái lò than làm bằng cái bình xăng cũ được cắt ra làm đôi và xoi lỗ. Cái lỗ đặt trên hai cục đá nhưng không đun lửa. Vài chiếc lon đồ hộp rỗng cháy đen nằm trong đám tro than.

Robert Jordan đưa ống dòm cho Anselmo đang nằm dài cạnh chàng. Lão già mỉm cười và lắc đầu. Lão dùng ngón tay gõ gõ lên đầu ở sát bên mắt.

- Ya lo veo - Lão nói - Tôi thấy rồi.

Lão nói bằng chót miệng gần như không động đậy tới môi, lão nói thật nhỏ, nhỏ hơn cả tiếng thì thầm. Lão nhìn tên lính canh trong khi Robert Jordan mỉm cười, đoạn lão đưa ngón trỏ của bàn tay trái ra trước mặt lão và dùng ngón trỏ bàn tay mặt chĩa ngang qua cuống họng lão. Robert Jordan gật nhẹ đầu nhưng chàng không mỉm cười nữa.

Chồi canh ở đầu kia của chiếc cầu nhìn từ phía khác ra con đường đang đổ dốc và người ta không thể nhìn thấy phía trong.

Con đường rộng, tráng nhựa, thực hiện công phu, rẽ sang phía trái ở đầu cầu bên kia mất hút trong một khúc quanh chạy về phía tay phải. Ở đây, nó trải ra và nới rộng con đường cũ bằng một dải đất, khoét vào vách đá kiên cố ở bên kia khe núi. Ở mé trái tức về phía Tây từ đèo và cầu ngó xuống, có một dãy đá tảng chạy dọc theo bờ dốc đứng. Ở vào chỗ con suối có chiếc cầu bắc qua đang chảy vào dòng nước lũ từ đèo đổ xuống, cái khe kia trông giống như một cái hố dài.

Robert Jordan hỏi Anselmo :

- Còn đồn canh kia thì sao?

- Cách năm trăm thước ở phía dưới khúc quanh này. Trong một cái chồi của phu lục lộ cất lên bên sườn núi đá.

- Có bao nhiêu người? - Robert Jordan hỏi.

Chàng lại quan sát tên lính canh xuyên qua ống dòm.

Người đàn ông dụi điếu thuốc lên vách chòi bằng ván, đoạn móc từ trong túi ra một bao thuốc bằng da, xé lớp giấy quấn của mẩu tàn thuốc và trút lượng thuốc còn lại vào bao. Hắn đứng dậy, dựng khẩu súng vào vách và vươn vai đoạn hắn cầm khẩu súng lên, bắt lên vai và đi về phía cầu. Anselmo nằm sát xuống mặt đất, Robert Jordan cho ống dom vào túi áo và lách sau thân cây thông.

Anselmo ghé sát vào tai Robert Jordan :

- Có cả thảy bảy người và một tên cai. Tôi được tên du mục cho biết như vậy.

Robert Jordan nói :

- Mình sẽ đi ngay khi hắn đứng im. Mình ở gần quá.

- Đồng chí đã thấy điều đồng chí muốn thấy chớ?

- Phải, tất cả những gì tôi muốn.

Giờ đây hơi lạnh xuống nhanh khi mặt trời đã lặn và ánh sáng yếu đi trong khi những tia nắng sau cùng tắt lịm trên những rặng núi sau lưng hai người.

- Đồng chí thấy thế nào? - Anselmo khẽ lên tiếng hỏi trong khi cả hai đang nhìn tên lính canh băng qua cầu theo hướng chiếc chòi canh bên kia, lưỡi lê ánh lên trong một tia sáng cuối cùng, bóng dáng không hình thù của hắn phủ trong lớp áo choàng.

Robert Jordan đáp :

- Tốt lắm. Tốt lắm.

Anselmo nói :

- Tôi lấy làm hài lòng lắm rồi. Bây giờ mình đi, không còn sợ hắn trông thấy mình nữa.

Tên lính canh đứng quay lưng lại ở đầu cầu bên kia. Từ khe núi vọng lên tiếng nước dội vào đá. Sau đó, xuyên qua tiếng động này, người ta nghe vọng tới một tiếng rú đều đều và họ trông thấy tên lính canh ngửa mặt nhìn lên trời, chiếc mũ của hắn tuột ra sau gáy, và lúc bấy giờ họ cũng quay đầu nhìn lên không, họ trông thấy ba chiếc phi cơ một tầng cánh đang bay theo hình chữ V trên bầu trời chiều. Những chiếc phi cơ xuất hiện trên những độ cao còn được soi sáng bởi mặt trời, trông như những món đồ chơi bằng bạc xinh xắn, chúng bay thật nhanh qua nền trời theo nhịp động cơ đều đều.

Anselmo hỏi :

- Máy bay của phe ta hả?

- Chắc thế.

Robert Jordan nói, nhưng chàng biết rằng ở độ cao như vậy người ta không phân biệt được gì một cách chính xác. Có thể đó là một chuyến bay thám thính thuộc hàng ngũ bên này hay bên kia. Nhưng người ta luôn nói: những chiếc khu trục đó thuộc phe ta, bởi điều đó làm phấn khởi mọi người. Đối với những loại phóng pháo thì đó là việc khác.

Anselmo san sẻ tình cảm này một cách hiển nhiên. Lão nói :

- Của phe ta. Tôi nhận ra chúng mà. Đó là những chiếc Mosca.

Robert Jordan nói :

- Đúng rồi. Tôi cũng thấy đó là những chiếc Mosca.

- Đó là những chiếc Mosca.

Robert Jordan chỉ cần nhìn chúng với ống dòm của mình để tức thì biết ngay một cách chính xác, nhưng chàng tốt hơn là không cần biết chúng thuộc phe nào, và nếu lão già cần nuôi ảo tưởng thì chàng cũng không muốn tước bỏ chúng ra khỏi lão một chút nào.

Tuy nhiên, giờ đây khi mà họ dời bước đi về hướng Ségovie, chúng không còn giống những chiếc phi cơ có cánh thấp, sơn màu đỏ ở hai đầu, những chiếc Boeing P. 32 của Nga đã được cải tiến mà người Tây Ban Nha gọi là những chiếc Mosca. Người ta không phân biệt được màu sắc, nhưng hình thể thì lại khác. Không. Đó là một chiếc phi cơ thám thính của bọn phát xít vừa bay trở về.

Tên lính canh vẫn đứng quay lưng lại cạnh chiếc chòi canh xa nhất.

Robert Jordan nói :

- Ta đi thôi.

Chàng bắt đầu leo ngược dốc, chàng bước dè dặt dưới những cành lá che phủ, Anselmo theo sau chàng khoảng một trăm thước, khi đã chắc chắn rằng họ đã đi khuất khỏi chiếc cầu. Lão già đã theo kịp chàng và bước lên phía trước đi đều bước tới gần đèo, và trong bóng tối lão đang leo lên một cái dốc đứng.

Lão già nói một cách mãn nguyện :

- Phe ta có một không lực phi thường.

- Đúng vậy.

- Và phe ta sẽ thắng. Phe ta phải thắng mới được.

- Đúng vậy. Và khi phe ta thắng trận rồi, đồng chí phải đi săn mới dược.

- Săn cái gì?

- Heo rừng, gấu, chó sói, nai.

- Đồng chí thích đi săn không?

- Thích ác ôn đi! Thích hơn cả mọi thứ. Trong làng tôi mọi người đều đi săn. Đồng chí không thích đi săn à?

- Không - Robert Jordan nói - Tôi không thích giết loài vật.

- Với tôi thì trái lại, tôi không thích giết loài người.

- Không ai thích vậy, trừ những kẻ có bộ óc hư hỏng. Nhưng tôi không chống lại chút nào khi đó là điều cần thiết. Khi nó bảo vệ chính nghĩa.

- Dù sao, đó lại là chuyện khác - Anselmo nói - Trong nhà tôi - khi tôi còn nhà kia, bây giờ thì không còn nữa - có những nanh heo rừng mà tôi đã giết được trong khu rừng phía dưới. Có những bộ da của những con chó sói mà tôi đã giết được. Tôi săn chúng trong tuyết, vào mùa đông. Một con thật lớn, tôi giết được vào lúc ban đêm, ở gần làng, trên đường về nhà vào một buổi chiều tháng Mười một. Có bốn bộ da chó sói trải trên mặt đất trong nhà tôi. Chúng đã cũ lắm rồi, nhưng đó là những bộ da chó sói. Có cặp sừng con nai mà tôi đã hạ được trong vùng núi Sierra, có một con chim ưng được nhồi rơm do một tay thợ chuyên môn ở Avial, với đôi cánh dang rộng và đôi mắt màu vàng, giống hệt đôi mắt của một con chim ưng còn sống. Đó là một vật trông rất đẹp mắt và tôi khoái nhìn tất cả những thứ đó.

- Đúng vậy.

- Tại cửa nhà thờ ở làng tôi người ta đóng dính, ở phía trên, một cái chân của con gấu mà tôi đã hạ vào mùa xuân. Tôi thấy nó trên một ngọn đồi đang dùng chân lật một thanh cây trong tuyết.

- Bao lâu rồi?

- Sáu năm rồi. Và mỗi lần trông thấy cái chân kia giống như một bàn tay người, nhưng với những cái vuốt dài, khô queo bị đóng xuyên qua lòng bàn chân dính vào cánh cửa nhà thờ, điều đó làm tôi khoái trá.

- Đồng chí hãnh diện với nó?

- Hãnh diện được nhớ lại cuộc gặp gỡ với con gấu trong núi vào đầu xuân năm đó. Nhưng hãnh diện được giết một người vốn là một người như ta thì không có gì tốt hết.

- Người ta không thể đóng dính bày tay của hắn nơi cửa nhà thờ.

- Không. Người ta hẳn không dã man thế đâu, tuy vậy bàn tay một người, nó giống cái chân một con gấu.

- Như ngực một người giống ngực một con gấu. Bóc da con gấu đi, có nhiều điểm tương đồng nơi các bắp thịt.

- Đúng vậy. Dân du mục tin rằng gấu là anh em với loài người.

- Dân da đỏ ở Mỹ châu cũng vậy, và khi họ giết một con gấu, họ tạ lỗi bên cạnh nó và xin nó tha thứ. Họ đặt cái sọ của nó trong một gốc cây và xin lỗi nó trước khi bỏ lại ở đó.

- Dân du mục tin rằng loài gấu là anh em với loài người vì nó cũng có một thân thể sau lớp da của nó, bởi nó biết uống bia, nghe nhạc và thích nhảy múa.

- Dân da đỏ có phải là dân du mục không?

- Không. Nhưng họ có cùng một ý tưởng về loài gấu giống như dân du mục.

- Tôi hiểu rồi, dân du mục cũng tin gấu là anh em, bởi nó ăn cắp để nghịch ngợm.

- Bộ đồng chí có máu du mục à?

- Không, nhưng tôi đã gặp họ rất nhiều, dân du mục, và chắc chắn là nhiều hơn từ khi chiến tranh bộc phát. Bọn họ rất nhiều ở trong núi. Đối với họ, giết người ngoài bộ lạc của mình không phải là một cái tội. Họ không thú thật điều dó, nhưng đúng như vậy.

- Như dân Maures.

- Đúng vậy. Nhưng dân du mục họ có nhiều luật lệ mà họ không nói ra. Trong các trận đánh nhau nhiều người du mục trở lại xấu xa như thời xưa.

- Họ không biết tại sao ta chiến đấu.

- Không - Anselmo nói - Họ chỉ biết rằng có chiến tranh và người ta có thể giết người như thời xưa mà tin chắc không bị trừng phạt.

- Đồng chí đã giết người? - Robert Jordan hỏi trong tình thân mật gây nên từ trong bóng tối và từ một ngày sống chung với nhau.

- Đã. Nhiều lần nhưng không vui thích, với tôi, đó là một tội lỗi khi phải giết một người. Ngay cả bọn phát xít mà người ta phải giết. Với tôi có một sự khác biệt lớn lao giữa một con gấu và con người, và tôi không tin ở sự khoác lác của dân du mục về tình huynh đệ với loài vật, không, tôi chống mọi hình thức giết người.

- Tuy nhiên đồng chí đã giết người.

- Đúng vậy, và tôi còn giết nữa. Nhưng nếu sau đó mà tôi còn sống, tôi sẽ cố sống không làm hại ai, sống bằng cách nào để được tha thứ.

- Bởi ai?

- Biết đâu! Bởi ta không còn Thượng đế ở đây nữa, cũng không còn con của Ngài, cũng không còn Thánh Linh, ai tha thứ đây? Tôi không biết.

- Đồng chí không tin Thượng đế nữa?

- Không. Chắc chăn là không, nếu có Thượng đế, Ngài không đời nào cho phép những điều tôi đã thấy tận mắt tôi. Thượng đế, người ta có thể để Ngài cho bọn họ.

- Họ vẫn đòi hỏi điều đó.

- Chắc chắn là tôi cần Ngài vì tôi là một kẻ được nuôi dưỡng trong tôn giáo. Nhưng bây giờ một người phải trách nhiệm đối với chính mình.

- Vậy thì chính đồng chí sẽ tha thứ cho đồng chí về tội đã giết người.

- Có lẽ. Bởi vì đồng chí đã nói điều đó một cách rõ ràng như vậy, tôi tin rằng điều đó phải đúng. Nhưng mà có hay không có Thượng đế, tôi tin rằng giết người là một cái tội. Tôi sẽ giết khi cần phải giết nhưng tôi không thuộc dòng giống của Pablo.

- Muốn thắng một trận giặc, người ta phải giết kẻ địch. Bao giờ cũng thế.

- Dĩ nhiên! Trong chiến tranh, người ta phải chém giết nhưng tôi lại có những ý nghĩ rất kỳ lạ. - Anselmo nói. Bây giờ thì hai người đang đi gần sát bên nhau trong bóng tối. Anselmo nói rất khẽ, thỉnh thoảng quay đầu lại trong khi vẫn leo dốc - Tôi sẽ không giết ngay cả một ông giám mục. Tôi sẽ không giết một nghiệp chủ. Tôi sẽ buộc họ làm việc mỗi ngày, như người ta vẫn làm việc ngoài đồng và như người ta vẫn làm củi trên núi, và cứ như vậy trong suốt quãng đời còn lại của họ. Họ phải ngủ nơi ta ngủ, họ phải ăn như ta ăn. Nhưng cần nhất là họ phải làm việc. Điều đó có thể giúp họ học hỏi.

- Và họ sẽ sống sót để rồi họ sề áp bức đồng chí.

- Giết họ, điều này không dạy bảo họ được gì. Người ta không thể khử trừ tất cả bọn họ được, người ta càng giết họ thì họ lại càng sinh sôi nảy nở thêm, và luôn luôn họ trở nên căm hận hơn. Tù ngục, cái đó cũng không ích lợi gì. Tù ngục chỉ làm nên từ lòng thù hận. Phải để cho tất cả những kẻ địch của ta tự giáo hóa lấy họ.

- Vậy mà đồng chí đã giết người.

- Đúng. Nhiều lần rồi, và tôi lại sẽ tiếp tục. Nhưng không hứng thú gì và tôi xem đó là một tội lỗi.

- Và tên lính canh? Đồng chí nghĩ rằng phải giết nó, và đồng chí đã dùa.

- Đúng, tôi đã đùa và tôi sẽ giết tên lính canh. Đúng, chắc chắn như thế, và với tấm lòng trong sạch khi nghĩ tới công việc của ta. Nhưng không hứng thú.

- Ta nhường lại cho những ai thích việc đó. Có tám và năm người. Vậy là có mười ba người cho ai thích việc đó.

- Có nhiều người thích việc đó - Anselmo nói trong bóng tối - Ta có nhiều người loại đó. Nhiều hơn là những kẻ đắc dụng trong một trận đánh.

- Đồng chí đã từng tham dự một trận đánh?

- Không. Bọn tôi đã đánh nhau tại Ségovie từ những ngày đầu của phong trào và bọn tôi đã bỏ trốn. Tôi cùng chạy với những người khác. Thực ra bọn tôi không hiểu điều bọn tôi làm cùng với cách thế bọn tôi phải làm. Kế đó, tôi chỉ có độc một khẩu súng lục với những túi đạn chì nhỏ li ti con những tên guardias civiles 1 thì có những khẩu súng Mauser. Tôi không thể bắn chúng với những thỏi chì nhỏ li ti cách xa một trăm thước và bọn chúng ở cách xa ba trăm thước chúng giết bọn tôi như giết thỏ, đúng theo ý muốn. Chúng bắn nhiều và bắn giỏi, và bọn này chẳng khác gì những con trừu trước mặt chúng - Lão im tiếng, đoạn hỏi - Đồng chí nghĩ liệu có một trận đánh nhau trên cầu không?

- Có thể.

- Tôi chưa bao giờ thấy đánh nhau mà không tìm đường lẩn trốn - Anselmo nói - Tôi không biết mình sẽ xoay sở ra làm sao. Tôi già rồi và tôi tự hỏi...

- Tôi chịu trách nhiệm với đồng chí.

- Con đồng chí, đồng chí đã trải qua nhiều trận đánh rồi chớ?

- Nhiều.

- Và đồng chí nghĩ gì về vụ cây cầu này?

- Trước hết tôi nghĩ về cây cầu. Đó là nghề của tôi. Phá hủy cây cầu không phải chuyện khó. Vậy thì chúng ta sẽ đi tới quyết định về phần còn lại... về những khái niệm. Tất cả sẽ được ghi chép rõ ràng.

- Có rất ít người biết đọc chữ.

- Mọi người sẽ đọc trên chữ viết những gì họ phải làm và do đó sẽ nắm vững vấn đề, nhưng đồng thời những giải thích cũng sẽ được nêu ra rõ ràng rành mạch.

- Tôi sẽ làm điều gì người ta bảo tôi làm - Anselmo nói - Nhưng khi tôi nhớ cuộc chạm súng ở Ségovie, nếu xảy ra một trận đụng độ hay có quá nhiều tiếng súng, tôi muốn được biết rõ ràng điều mình phải làm trong mọi trường hợp. Bởi vì nó như vậy đó, có thể tôi không tìm cách lẩn trốn, như ở Ségovie. Ở Ségovie tôi luôn có ý co giò lủi chạy.

- Ta sẽ ở chung bên nhau - Robert Jordan nói với lão - Tôi luôn luôn cho đồng chí biết mình phải làm gì.

- Vậy thì không có gì rắc rối. Tôi có thể làm bất cứ điều gì người ta dặn dò tôi làm.

- Về phần ta, cây cầu và trận đánh, nếu trận đánh xảy ra. - Robert Jordan nói và khi thốt lên những lời này trong bóng tối, chàng cảm thấy mình hơi cải lương một chút, nhưng nói bằng tiếng Tây Ban Nha thì nghe nó kêu lắm.

- Vụ này sẽ có tầm lợi ích vô cùng. - Anselmo nói và khi nghe lão ta nói thế một cách đứng đắn, rõ ràng và không ngập ngừng, không có cái vẻ kín đáo giả vờ của người Anh, cũng không có cái vẻ khiêu khích của người La tinh, Robert Jordan nghĩ rằng chàng may mắn lớn được có lão già này bên chàng, giờ đây khi chàng đã trông thấy cây cầu, đã nghiên cứu và giản lược vấn đề hẳn sẽ bao gồm trong việc đột kích đồn canh và hoàn tất việc hủy diệt cây cầu một cách bình thường, chàng bắt đầu bất mãn với những mệnh lệnh của Golz và với tính cách tất yếu của chúng. Chàng bất mãn với chúng vì những hậu quả mà chúng có thể gây ra cho chàng và cho lão già kia. Đó là những mệnh lệnh quá đỗi xấu xa cho những kẻ thừa hành.

Chàng nhủ thầm, đó không phải là một cách suy nghĩ, suy nghĩ về những gì có thể xảy ra cho mày và cho kẻ khác, điều này vô nghĩa, cả mày lẫn lão già kia không là gì cả. Chúng mày chỉ là những công cụ của bổn phận. Có những mệnh lệnh tất yếu mà chúng mày vô phương cưỡng chống lại có một cây cầu, và chiếc cầu này có thể là điểm từ đó, tương lai loài người có thể rẽ sang một đường hướng khác.

Cũng như bất luận một biến cố nào của cuộc chiến này. Mày chỉ có một điều phải làm và một điều thôi. Một điều thôi? Mẹ khỉ! Chàng nghĩ thầm. Nếu chỉ có một điều thôi thì mọi sự sẽ diễn ra như trên những bàn ru lết. Thôi đủ rồi thằng oắt con. Đừng bận tâm với nó, chàng nhủ thầm với chính mình. Hãy nghĩ tới điều khác đi.

Sau đó, chàng nghĩ tới Maria với làn da, mái tóc, và đôi mắt đều cùng một màu nâu ngon rực rỡ. Tóc cô gái trông có phần sẫm hơn cả, nhưng hẳn chúng sẽ trở nên rực rỡ hơn, trong khi làn da nàng sẽ đen sạm hơn, làn da dịu dàng với lớp vàng nhạt phủ lên trên một màu hung tối tăm hơn. Dịu dàng, hẳn nàng phải dịu dàng với tất cả tấm thân của nàng. Nàng cử động một cách thẹn thùng, như một cái gì nơi nàng hay ở chung quanh làm cho nàng áy náy khó chịu, một cái gì không chỉ hiện hữu trong trí nàng. Nàng đỏ mặt khi chàng nhìn vào nàng, nàng ngồi, hai bàn tay chập trên gối, chiếc sơ-mi hở cổ, đôi gò vú phồng lên dưới lớp vải. Robert Jordan thấy cổ họng mình nghèn nghẹn và thấy mình đi đứng khó khăn. Anselmo và chàng cùng im lặng mãi cho đến lúc lão già lên tiếng: “Giờ đây mình bước xuống giữa những tảng đá này để về trại đi”.

Và khi họ bước xuống giữa những tảng đá trong bóng tôi âm u thì có một giọng nói quát về phía họ.

- Đứng lại, ai đó?

Họ nghe rõ hai tiếng súng lách cách mở chốt và lên đạn.

- Đồng chí đây mà. - Anselmo nói.

- Đồng chí nào?

- Đồng chí của Pablo. Đồng chí không nhận ra bọn này à?

- Nhận ra chớ. Nhưng đây là lịnh, các người có mật hiệu không?

- Không! Bọn này từ phía dưới lên đây mà.

- Tôi biết - Người đàn ông trong bóng tối nói - Các người từ phía cầu tới. Tôi biết hết rồi. Không phải tôi ra lịnh. Các người phải biết nửa câu sau của mật hiệu.

- Nửa trước là gì? - Robert Jordan hỏi.

- Tôi quên rồi - Người đàn ông trong tối nói, và hắn cười - Đồng chí hãy lo ba cái cốt mìn quỷ yêu của đồng chí.

- Đó là cái người ta gọi là kỷ luật du kích đó - Anselmo nói - Đồng chí có vô đạn súng đồng chí không?

- Nó có đạn rồi. Nhưng tôi ghì nó lại bằng ngón cái và ngón trỏ.

- Đồng chí sẽ làm như thế nào vào một ngày gần đây với một khẩu Mauser không có mấu lẫn khóa an toàn và nó vẫn khạc đạn?

- Nhưng mà đây chính là một khẩu Mauser. Tôi chỉ cần ghìm chặt ngón cái và ngón trỏ là hơn cả. Tôi luôn ghì nó như vậy.

- Súng đồng chí nhắm vào đâu đó? - Anselmo hỏi trong bóng tối.

- Vào đồng chí. Luôn luôn như thế từ phút đầu. Và khi đồng chí vô tới trại, đồng chí nhớ nói ai đó tới đây thay tôi bởi vì tôi đói run và tôi đã quên mật hiệu mất mẹ nó rồi.

- Đồng chí tên gì? - Robert Jordan hỏi.

- Angustin. Tôi tên Angustin và tôi buồn đến chết rũ trong cái xó này.

- Chúng tôi sẽ làm theo lời đồng chí dặn. - Robert Jordan nói và chàng nghĩ rằng tiếng aburrimiento của Tây Ban Nha có nghĩa là buồn chán, là một tiếng mà không một người nông dân nào dùng trong một thứ tiếng nào khác. Đó lại là một trong những tiếng thông thường nhất nơi cửa miệng một người Tây Ban Nha thuộc bất cứ một giai cấp nào.

- Đồng chí đợi tôi với. - Angustin nói và tiến lại gần, đặt bàn tay lên vai Robert Jordan. Đoạn, hắn bật quẹt máy, giơ lên cao và thổi ở đầu ngọn bấc để nhìn khuôn mặt người thanh niên dưới ánh sáng ngọn lửa.

- Đồng chí trông giống người kia lắm - Hắn nói - Không hẳn vậy, tuy nhiên đồng chí nghe đây, nghe đây... - Hắn hạ thấp chiếc quẹt máy và đứng dậy, cầm lấy khẩu súng - Đồng chí nói cho tôi biết chuyện người ta kể có đúng không? Chuyện cây cầu ấy?

- Cây cầu làm sao?

- Người ta sắp giựt tung cây cầu chó đẻ và phải chuồn khỏi vùng này phải không?

- Tôi không biết.

- À! Đồng chí không biết à? Đồ hạng bét! Vậy thì cốt mìn của ai vậy?

- Của tôi.

- Và đồng chí không biết nó để làm gì à? Đừng có nói phét với tôi.

- Tôi biết nó để làm gì chớ, đồng chí cũng sẽ biết khi đến lúc - Robert Jordan nói - Nhưng mà bây giờ thì chúng tôi đi vô trại đây.

- Vậy thì đồng chí đi vào cái trại chết bầm và đồng chí liệu mà xoay xở lấy một mình. Nhưng đồng chí có muốn tôi nói với đồng chí một điều gì có thể giúp ích cho đồng chí không?

- Muốn, nếu không phải là điều chó đẻ. - Robert Jordan nói, chàng dùng cái tiếng thô lỗ vẫn thường trở lại trong những câu chuyện của Angustin. Người đàn ông này nói chuyện với một giọng điệu bẩn thỉu, tanh hôi, bằng cách ghép sự tục tằn vào mỗi danh từ thay cho tiếng hình dung từ, đoạn dùng nó như một tiếng động từ đến nỗi Robert Jordan tự hỏi không biết hắn có thể xướng lên một câu nói thích hợp được hay không. Angustin cười trong bóng tối khi nghe tiếng đó. Hắn nói :

- Đó là một cách nói của tôi. Có thể nó vô duyên. Biết đâu! Mỗi người một cách mà. Đồng chí nghe tôi nói này. Cây cầu nó không ăn nhậu gì tới tôi. Cây câu hay cái gì khác. Lại nữa, tôi chán chết trong vùng núi này. Nếu phải chuồn thì cứ chuồn chớ. Những hòn núi này không nghĩa lý gì với tôi hết. Nên đi phứt cho rồi. Nhưng tôi muốn nói với đồng chí một điều, đồng chí hãy giữ kỹ những cốt mìn của đồng chí.

- Cám ơn - Robert Jordan nói - Giữ kỹ đối với đồng chí à?

- Không. Với những người trang bị ít hơn tôi kìa.

- Rồi sao?

- Đồng chí biết tiếng Tây Ban Nha mà - Angustin nói, lần này một cách đứng đắn - Đồng chí hãy coi chừng những cốt mìn chó đẻ của đồng chí.

- Cám ơn.

- Không. Đừng cám ơn mất công. Hãy coi chừng vật liệu của đồng chí.

- Có cái gì xảy ra cho nó à?

- Không, hoặc tôi sẽ không mất thì giờ để nói với đồng chí điều đó.

- Vẫn cám ơn đồng chí. Bây giờ chúng tôi đi vào trại đây.

- Được rồi. Và bảo họ phái ra đây một người nào biết mật hiệu nhé!

- Sẽ gặp đồng chí trong trại chớ?

- Đúng đấy, ông bạn... hẹn chốc nữa.

- Thôi mình đi. - Robert Jordan nói với Anselmo. Họ bước dọc theo một đồng cỏ phủ một màn sương xám. Cỏ mềm dưới chân họ qua thảm lá thông, và sương thấm vào dép họ. Trước mặt họ, trong đám mây, Robert Jordan trông thấy một vùng ánh sáng tỏa ra nơi cửa vào hang.

Anselmo nói :

- Angustin là một người rất khá. Hắn ăn nói rất thô lỗ và luôn khoác lác, nhưng đó là một người rất đàng hoàng.

- Đồng chí biết rõ hắn hả?

- Biết. Từ lâu. Tôi rất tin nơi hắn.

- Và nơi điều hắn nói nữa à?

- Đúng vậy. Tên Pablo kia thì chả có danh giá gì. Đồng chí có thể biết rõ điều đó.

- Và mình phải làm gì đây?

- Luôn luôn phải canh chừng.

- Ai?

- Đồng chí. Tôi. Người đàn bà. Và Angustin, bởi vì hắn biết rõ sự nguy hiểm.

- Đồng chí nghĩ rằng ở đây sự việc sẽ xảy ra tệ hại đến như vậy không?

- Không - Anselmo nói - Sự việc xấu đi thật nhanh. Nhưng mình phải tới đây. Đây là đất của Pablo và của El Sordo. Trong vùng của họ, mình phải thỏa thuận với họ khi mình không thể hành động riêng rẽ được.

- Và El Sordo thì sao?

- Tốt. Tên kia xấu bao nhiêu thì hắn tốt bấy nhiêu.

- Đồng chí tin quả thật hắn đáng nghi ngờ à?

- Suốt buổi xế tôi đã nghĩ tới điều đó và giờ đây khi mình đã nghe được những gì mình đã nghe, tôi tin rằng phải. Đúng như vậy.

- Tốt hơn ta có nên bỏ đi, viện cớ phải lo vụ một cây cầu khác và xin người ở các nhóm khác không?

- Không. Đây là vùng của hắn. Đồng chí không thể cựa quậy mà hắn không biết. Nhưng mình phải cựa quậy với rất nhiều dè dặt.

--- ------ ------ ------ -------

1 Dân vệ..

Chương 4

Họ đổ bước về cửa hang. Có ánh sáng lọt qua bên rìa một chiếc mền căng trước cửa ra vào. Hai cái ba lô nằm bên gốc cây, dưới một tấm bạt. Robert Jordan quỳ gối xuống, vỗ nhẹ vào lớp vải ướt át và cứng đờ.

Trong bóng tối, chàng luồn tay dưới tấm bạt, lục trong chiếc túi bên ngoài của một cái ba lô, lấy ra cái bình bọc da và cho vào túi quần đùi. Mở cái khóa móc chạy qua những cái lỗ trên miệng ba lô và tháo những sợi dây nhỏ ra, chàng sờ soạng phía bên trong và dùng bàn tay kiểm soát lại đồ vật. Ở dưới đáy của một chiếc ba lô, chàng nhận ra những khối bọc trong những cái túi nhỏ, những cái túi nhỏ cuốn tròn trong túi ngủ. Sau đó, khi đã cột xong những sợi dây nhỏ bên trong và cài lại khóa móc của cái bọc thứ nhất, chàng luồn bàn tay vào trong cái bọc còn lại và chạm phải đường viền cứng cáp của chiếc hộp cây đựng kíp nổ và chiếc hộp xì gà đựng những thỏi cốt mìn. Mỗi thỏi nhỏ được quấn tròn nhiều lượt trong hai sợi dây của nó. Robert Jordan đã cẩn thận bao lại tất cả như ngày còn nhỏ chàng đã bao mớ trứng chim rừng. Bộ phận chính của khẩu tiểu liên, được tháo rời khỏi nòng súng, và cuốn tròn trong chiếc áo da, hai bánh đạn và năm gắp đạn lắp trong một cái túi bên trong ba lô, những cuộn dây đồng nhỏ và một cuộn dây lớn biệt lập trong một cái túi khác, tất cả vẫn nằm ở chỗ cũ, trong cái túi nhỏ, chàng nhận ra một cái kìm và hai cái dùi cây dùng để chọc thủng nơi đầu những thỏi mìn. Sau hết, từ túi trong cùng, chàng lấy ra một hộp thuốc lá Nga trong số những hộp mà chàng lấy ở Tổng Hành Dinh của Golz. Ấn chặt phía trong bọc xong, chàng cài móc, khóa nắp và trải lại tấm bạt trên hai cái ba lô. Anselmo đã bước vào hang. Robert Jordan đứng dậy để bước theo lão, sau đó chàng đổi ý, đỡ tấm bạt trên hai cái ba lô, xách chúng lên và rán sức mang chúng về phía cửa hang. Chàng đặt một trong hai cái ba lô nặng xuống và vẹt tấm man cửa cúi xuống, mỗi tay xách một cái đai da của chiếc ba lô và bước vào trong hang.

Bên trong, bầu không khí oi bức và đục lờ. Một cái bàn kê dọc theo vách với một cây đèn sáp dựng đứng trong một cái chai. Pablo, ba người đàn ông lạ mặt và tên du mục Rafael đang ngồi nơi bàn, ngọn đèn sáp hắt những cái bóng lên vách phía sau mọi người, Anselmo đứng phía bên phải của chiếc bàn. Vợ Pablo đang nghiêng xuống ngọn lửa than đang cháy trong lò. Quỳ gối cạnh bà ta là Maria đang quậy thức gì đó trong cái nồi sắt. Nàng cầm lên cái muỗng cây và nhìn Robert Jordan đang đứng trên ngưỡng cửa. Dưới ánh sáng ngọn lửa mà người đàn bà đang nhóm lên với một cái ống thổi, chàng trông thấy khuôn mặt cô gái, hai cánh tay của nàng và những giọt nước từ cái muỗng chảy xuống nồi sắt.

Pablo hỏi :

- Đồng chí mang cái gì đó?

- Đồ đạc của tôi. - Robert Jordan nói. Và chàng đặt hai ba lô xuống bên cửa hang ở chỗ đối diện cạnh bàn.

- Không để nó bên ngoài được à? - Pablo nói.

- Trong bóng tối, một người nào đó có thể dẫm lên nó. - Robert Jordan nói và chàng tiến lại bàn, đặt hộp thuốc lá trên đó.

- Tôi không thích có cốt mìn trong hang. - Pablo nói.

- Nó ở xa lửa mà, các đồng chí hút thuốc? - Chàng dùng móng ngón tay cái lướt dọc theo chiếc nắp hộp bọc bằng giấy, trên có hình một thiết giáp hạm lớn tô màu, và chàng đẩy hộp thuốc về phía Pablo. Anselmo mang đến cho chàng một cái ghế đấu bọc da thú, và chàng ngồi vào bàn.

Pablo nhìn chàng như sắp sửa nói với chàng điều gì nữa, đoạn thò tay lấy thuốc lá.

Robert Jordan chuyền hộp thuốc sang những người khác. Chàng không nhìn vào họ nữa. Nhưng chàng để ý một người nhận thuốc hút và hai người kia thì không. Tất cả sự chú ý của chàng tập trung vào Pablo.

Chàng nói với Rafael :

- Sao, khỏe chớ đồng chí du mục?

- Khỏe. - Tên du mục nói. Robert Jordan cảm thấy mọi người đang nói về chàng khi chàng bước vào đây. Ngay cả tên du mục cũng có vẻ ngượng nghịu.

Chàng hỏi tên du mục :

- Bà ta sắp sửa cho phép đồng chí ăn nữa chớ?

- Ừ, tại sao không? - Tên du mục nói. Họ không còn những câu nói đùa giỡn lúc ban xế.

Vợ Pablo không nói gì và tiếp tục thổi lửa.

Robert Jordan nói :

- Một đồng chí tên Angustin bảo chán chết trên kia kìa.

- Không chết chóc gì đâu - Pablo nói - Hắn chỉ khổ chút thôi.

- Có rượu không? - Robert Jordan hỏi bông lông, vừa nghiêng người về phía trước, hai tay đặt trên bàn.

- Không còn bao nhiêu. - Pablo nói với một vẻ mặt gắt gỏng, Robert Jordan quyết định tốt hơn hết là nhìn vào ba người kia để thử dò xét hắn.

- Thôi thì tôi xin một tách nước. Cô bé, - Chàng nói với cô gái - cô cho tôi một tách nước.

Cô gái nhìn người đàn bà đang im thin thít và ra vẻ như không nghe gì, đoạn nàng đến bên cái thùng đựng nước, nhúng một cái tách vào đó. Nàng mang tách nước đến đặt trên bàn, trước mặt chàng, Robert Jordan mỉm cười với nàng. Đồng thời chàng thót ruột và hơi xoay người về phía trái trên chiếc ghế đẩu để cho khẩu súng lục tuột dọc theo thắt lưng đúng chỗ như ý muốn của chàng. Chàng hạ thấp bàn tay xuống phía túi quần. Pablo nhìn chàng. Chàng biết rằng tất cả mọi người đang nhìn chàng, nhưng chàng chỉ nhìn vào Pablo. Bàn tay chàng rút từ trong túi áo ra một cái chai bọc bằng da. Chàng mở nút đoạn nâng tách uống cạn phân nửa và rót thật nhẹ vào tách một ít chất lỏng đựng trong chai.

- Cái này quá mạnh đối với đồng chí - Chàng nói với cô gái và chàng lại mỉm cười với nàng - Chỉ còn một ít, nếu không tôi mời đồng chí. - Chàng nói với Pablo.

- Tôi không thích rượu hồi. - Pablo nói.

Mùi vị hăng nồng tỏa khắp bàn và chàng nhận ra trong thức uống này cái chất duy nhất quen thuộc đối với chàng.

- Càng tốt, - Robert Jordan nói - bởi vì nó con rất ít.

- Cái gì đó? - Tên du mục hỏi.

- Một thứ rượu thuốc, - Robert Jordan nói - đồng chí muốn thử không?

- Chữa cái gì vậy?

- Cái gì cũng được cả - Robert Jordan nói - Nó chữa trị đủ thứ. Đồng chí đau gì nó trị cũng khỏi.

- Cho tôi thử coi. - Tên du mục nói.

Robert Jordan đẩy chiếc tách về phía hắn. Chất lỏng trộn với nước đã thành một màu ngà ngà, và chàng đinh ninh tên du mục sẽ không uống quá một ngụm. Chàng chỉ còn lại một ít và một tách nước này thay thế cho những tờ nhật báo xuất bản vào buổi chiều, cho tất cả những chiều nào ngồi trong quán cà phê, cho tất cả những cây dẻ hẳn đang trổ bông vào tháng này, cho tất cả những con ngựa chậm chạp bước đi trên các đại lộ bên ngoài, cho những tiệm sách, những gian hàng, những viện bảo tàng, công viên Montsouris, vận động trường Buffalo và những gò Chaumont, Đại Công Ty Bảo Hiểm và cù lao Đô thị, khách sạn Foyot cũ kỹ và nỗi khoan khoái được nằm đọc sách báo và nghỉ ngơi vào buổi chiều, tất cả những điều chàng đã yêu thích và đã quên lãng, nhưng vẫn trở lại với chàng mỗi khi chàng thưởng thức cái thứ rượu đục lờ, gay gắt làm tê lưỡi, làm nóng đầu, thiêu đốt bao tử và làm lung lay ý tưởng kia.

Tên du mục nhăn mặt, trả lại cái tách cho chàng. Nó có mùi rượu hồi, nhưng lại đắng hơn mật, hắn nói.

- Tôi thà chịu bệnh hơn là uống thuốc này.

- Đây là rượu ngải - Robert Jordan bảo hắn - Đây là rượu ngải, thứ thiệt đó. Người ta nói nó phá óc não nhưng tôi không tin. Nó thay đổi thần trí. Phải rót nước vào rất nhẹ, từng giọt một. Nhưng tôi thì tôi lại rót rượu ngải vào nước.

- Đồng chí nói gì? - Pablo nói bằng giọng khó chịu vì cảm thấy mình bị chế nhạo.

- Để tôi nói về thứ thuốc này cho đồng chí ở đây nghe - Robert Jordan bảo, hắn vừa mỉm cười - Tôi mua nó ở Madrid. Đây là chai sau cùng và tôi uống đã ba tuần rồi đó.

Chàng hớp một ngụm lớn và nghe đầu lưõi tê mê dịu dàng. Chàng nhìn Pablo và lại mỉm cười :

- Công việc ra sao rồi? - Chàng hỏi. Pablo không đáp. Robert Jordan chăm chú nhìn vào ba người đàn ông khác đang ngồi quanh bàn. Một người có khuôn mặt to tướng, bẹt và nâu sẫm chẳng khác gì một thỏi ram bông ở tiệm Serrano, với một chiếc mũi tẹt và gãy, một điếu thuốc Nga dài và mỏng nằm thẳng góc với khuôn mặt đó, khiến cho nó càng bẹt hơn nữa. Người đàn ông đó có mái tóc muối tiêu hớt ngắn, và những chồm râu rậm cũng màu muối tiêu. Hắn mặc chiếc áo bờ-lu quen thuộc, gài nút ở cổ. Hắn ta nhìn xuống mặt bàn trong khi Robert Jordan nhìn hắn nhưng trông hắn vẫn bình thản và không chút chớp mắt. Hai người kia thì trông rõ là anh em với nhau. Họ giống nhau như tạc, cả hai đều nhỏ người, vạm vỡ, tóc đen mọc thấp xuống trán, hai mắt âm u, da ngăm nâu. Một người mang một vết thẹo nơi trán ở phía trên con mắt trái. Khi chàng nhìn họ thì bắt gặp đôi mắt họ thản nhiên nhìn trả lại. Một người tuổi độ hai mươi sáu hay hai mươi tám, còn người kia thì lớn hơn khoảng đôi ba tuổi gì đó.

- Đồng chí nhìn gì đó? - Một trong hai anh em lên tiếng, người có thẹo.

- Nhìn đồng chí. - Robert Jordan nói.

- Bộ lạ lắm sao?

- Không. - Robert Jordan nói - Một điếu thuốc nghe?

- Tại sao không? - Hắn nói. Khi nãy hắn chưa rút điếu nào - Thuốc này trông giống thuốc của anh chàng kia lắm. Anh chàng trong lần đánh xe lửa ấy mà.

- Đồng chí có mặt trong trận xe lửa à?

- Mọi người đều ở đó - Hắn ôn tồn nói - Mọi người, trừ lão già.

- Bây giờ cần phải làm một công việc như vậy - Pablo nói - Thêm một chuyến xe lửa nữa.

- Ta có thể làm một vụ như vậy - Robert Jordan nói - Sau vụ cây cầu.

Chàng trông thấy vợ Pablo đang quay mặt khỏi bếp lửa và lắng nghe. Khi chàng đề cập tới hai tiếng cây cầu thì mọi người đều giữ im lặng.

- Sau vụ cây cầu. - Chàng lặp lại thật chậm, và chàng uống một ngụm rượu ngải. Tốt hơn nên nói toạc ra, chàng nghĩ. Dù sao điều đó phải đến.

- Về vụ cây cầu, tôi không đồng ý - Pablo nói vừa nhìn xuống mặt bàn - Tôi và những người của tôi.

Robert Jordan không đáp. Chàng nhìn Anselmo vừa nâng tách.

- Vậy thì lão đồng chí, hai ta sẽ làm công việc đó. - Chàng nói và mỉm miệng cười.

- Không cần tới tên nhát gan này. - Anselmo nói.

- Đồng chí nói sao chớ? - Pablo nói với lão già.

- Không mắc mớ gì tới đồng chí. Tôi không nói tới chí. - Anselmo bảo hắn.

Robert Jordan nhìn bên kia mặt bàn, nơi vợ Pablo đang đứng cạnh bếp lửa. Bà ta vẫn chưa nói lời nào, cũng không biểu lộ một dấu hiệu gì. Nhưng bây giờ thì bà ta nói gì với cô gái và chàng không nghe được; cô gái đang quỳ bên ngọn lửa bếp, chợt đứng dậy, đi theo vách, gạt chiếc mền treo trước cửa hang bước ra ngoài. Robert Jordan nghĩ, bây giờ thì đã đến lúc rồi đây. Chắc là xong rồi đây. Tôi không thích câu chuyên tiếp diễn như thế, nhưng dường như nó không tránh khỏi.

- Vậy thì chúng tôi sẽ làm vụ cây cầu mà không có sự giúp đỡ của đồng chí. - Robert Jordan bảo Pablo.

- Không - Pablo nói, và Robert Jordan thấy khuôn mặt hắn ướt đẫm mồ hôi - Đồng chí sẽ không phá cây cầu ở đây.

- Không à?

- Đồng chí không được phá cầu. - Pablo nói một cách hằn học.

- Còn đồng chí thì sao? - Robert Jordan nói với vợ Pablo đang đúng cạnh ngọn lửa, thân thể đồ sộ và lặng lẽ. Bà ta quay sang bọn họ và nói: “Tôi đồng ý vụ cây cầu”. Dưới ánh sáng của ngọn lửa hắt lên, khuôn mặt bà ta có vẻ nóng rục và âm u, bây giờ thì trông nó đẹp ra, dưới ngọn lửa.

- Bà nói gì chớ? - Pablo hỏi bà ta. Robert Jordan trông thấy cái nhìn của hắn lạc lõng và mồ hôi trán hắn vã ra khi hắn quay đầu lại.

- Tôi đồng ý vụ cây cầu và tôi chống lại ông - Vợ Pablo nói với hắn - Chỉ có vậy.

- Tôi cũng vậy, tôi đồng ý vụ cây cầu. - Người đàn ông có khuôn mặt bẹt và mũi gãy nói, vừa dụi đầu điếu thuốc lên bàn.

- Với tôi thì tôi cóc cần tới cây cầu - Một trong hai anh em nói - Tôi chỉ biết ủng hộ vợ Pablo mà thôi.

- Tôi cũng vậy. - Người còn lại trong hai anh em nói.

- Tôi cũng vậy nữa. - Tên du mục nói.

Robert Jordan quan sát Pablo và trong khi quan sát hắn, chàng hạ bàn tay phải mỗi lúc một thấp hơn, trong tư thế sẵn sàng nếu thấy cần thiết, chàng hy vọng một phần câu chuyện sẽ xảy ra như thế. Có thể chàng cảm thấy việc đó dễ dàng và đơn giản hơn cả, đồng thời chàng cũng không muốn làm hư công việc đang tiếp diễn tốt dẹp, chàng thừa biết cả một gia đình, cả một phe nhóm, cả một đảng có thể tức thì quay ra chống lại kẻ lạ mặt trong một cuộc tranh luận, tuy nhiên, chàng cũng nghĩ rằng việc tự tay chàng thực hiện được sẽ là điều giản dị nhất, tốt đẹp nhất và đúng theo phẫu thuật thì đó là điều lành mạnh nhất, chàng nghĩ thế, bây giờ khi cơ sự xảy ra; chàng cũng thấy vợ Pablo đứng đó, và chàng nhìn bà ta đỏ mặt lên một cách tự phụ và lành mạnh trước những biểu lộ về sự đồng tình kia.

- Tôi thì tôi ủng hộ nền Cộng Hòa - Vợ Pablo nói một cách hoan hỉ - Và nền Cộng Hoa chính là vụ cây cầu. Sau đó mình sẽ có đủ thì giờ thực hiện những kế hoạch khác.

- À, lại bà. - Pablo nói giọng gay gắt. Bà với cái đầu bò mộng và cái bụng đĩ điếm của bà! Bà tưởng còn có một cái “sau đó” tiếp theo vụ cây cầu à? Bà có một ý nghĩ nào về chuyện xảy ra không?

- Chuyện phải đến, - Vợ Pablo nói - chuyện phải đến sẽ đến.

- Và bà không hề hấn gì khi bị xua đuổi như một con vật sau cái vụ vô tích sự này à? Và bà không nguy hiểm với tính mạng nữa à?

- Không - Vợ Pablo nói - Ông đừng có rung cây nhát khỉ, đồ hèn nhát.

- Hèn nhát - Pablo cay đắng nói - Bà cho là hèn nhát, một người biết nghĩ đến chiến thuật, biết thấy trước những hậu quả của một hành động điên khùng à? Nhận ra cái gì điên khùng không phải là hèn nhát.

- Và nhận ra cái gì hèn nhát cũng không phải là điên khùng. - Anselmo nói, lão không kềm giữ nổi ý muốn ném ra câu nói đó.

- Đồng chí muốn chết à? - Pablo hỏi lão bằng một giọng nghiêm nghị, và Robert Jordan hiểu ngay rằng đó không chỉ là một cách nói mà thôi.

- Không.

- Vậy thì hãy giữ mồm giữ miệng đó. Đồng chí nói quá nhiều điều mà đồng chí không hiểu cái mẹ gì cả. Đồng chí không thấy chuyện hệ trọng à? - Hắn tiếp lời với một giọng điệu thương hại - Có phải chỉ có mình tôi thấy được tính cách nghiêm trọng của vấn đề thôi sao?

Robert Jordan nghĩ, tôi tin điều đó, Pablo, đồng chí thân mến, tôi tin đồng chí thấy điều đó, tôi cũng thấy nữa, và người đàn bà cũng đã mường tượng ra điều đó trên bàn tay tôi, nhưng bà ta vẫn chưa nhìn ra. Chưa, bà chưa trông thấy.

- Có phải tôi chỉ là một thủ lãnh bù nhìn hay không? - Pablo hỏi - Tôi biết tôi nói gì. Còn các người, các người không biết. Lão già kia chỉ nói nhảm. Đó là một lão già, một người đưa tin, một người hướng đạo cho những kẻ lạ mặt. Còn kẻ lạ kia tới đây để làm một công việc chỉ có lợi cho những người lạ. Vì quyền lợi của hắn, bọn ta phải bị hy sinh. Tôi, tôi nhất quyết đứng về phía quyền lợi và sự an toàn của tất cả mọi người.

- An toàn! - Vợ Pablo nói - An toàn là điều không có. Hiện có lắm kẻ tìm kiếm sự an toàn ở đây mà cả lũ phải chịu nguy hiểm. Ông còn tìm kiếm sự an toàn tức là ông mất hết rồi đó.

Bây giờ thì bà ta đang đứng bên chiếc bàn với chiếc muỗng trong tay.

- Sự an toàn, có chớ - Pablo nói - Trong gian nguy người ta được an toàn nếu biết những sự rủi ro nào đang chờ đợi. Một người đấu bò biết mình làm gì. Nếu hắn không liều mạng, ấy là để được an toàn.

- Cho đến khi hắn bị đâm lòi ruột - Người đàn bà nói với một giọng cay đắng - Đã bao nhiêu lần tôi nghe những anh đấu bò nói như vậy trước khi bị banh ruột. Đã bao nhiêu lần tôi nghe Finito nói rằng tất cả điều đó chỉ là vấn đề thông hiểu và con bò mộng không hề húc banh ruột ai cả, rằng đúng ra chính người ta tự banh ruột mình trên sừng con bò mộng. Luôn luôn trong sự ngạo mạn của họ, họ nói như thế trước khi banh ruột. Sau đó người ta đi viếng thăm họ trong nhà thương. - Bây giờ thì bà nhại lại một cuộc thăm viếng bên đầu giương của người bị thương. “Chào ông bạn, chào”, bà nói sang sảng, đoạn: “Puenas, Compadre 1. Thế nào, Pilar?”, bà bắt chước giọng nói yếu ớt của người đấu bò đang nằm. “Cơ sự xảy ra thế nào? Finito, Chico? Tai nạn bẩn thỉu đó xảy ra thế nào?”, bà nói bằng một giọng rõ ràng của chính bà, đoạn nhỏ lại: “Không có gì, mụ ạ, không có gì. Lẽ ra nó không xảy ra như vậy. Tôi đã giết nó chết, mụ biết chớ. Không ai có thể giết nó kỹ hơn. Tôi đã giết nó một cách chính xác, y như nó phải như thế. Nó chết hẳn, nó đứng run rẩy và sẵn sàng ngã ập xuống, lúc đó tôi tách ra khỏi nó với rất nhiều bay bướm và kiểu cách và rồi từ đàng sau, nó đã húc sừng vào giữa hai mông đít của tôi và luồn qua gan”. Bà bật cười, bỏ lửng việc nhại giọng và nói - Ông và sự an toàn của ông! Tôi đã sống qua chín năm trời với ba trong số những người đấu bò được trả lương tệ nhất thế giới, tôi biết thế nào là sự sợ hãi và sự an toàn. Còn ông! Những ảo tưởng tôi đã nuôi nấng về ông, và những gì chúng đã trở thành: qua một năm giặc giã, ông trở nên lười biếng, một thằng say rượu, một kẻ hèn nhát.

- Bà không có quyền nói vậy - Pablo nói - Càng không hơn nữa trước nhiều người và trước mặt kẻ lạ mặt.

- Tôi muốn nói thì tôi cứ nói. - Vợ Pablo tiếp tục - Ông không nghe à? Ông tưởng ông chỉ huy ở đây à?

- Ừ - Pablo nói - Chính tôi chỉ huy đó.

- Đùa - Người đàn bà nói - Chính tôi chỉ huy! Ông không nghe à? Ở đây không ai chỉ huy ngoài tôi ra. Ông có thể ở lại nếu ông muốn, ông cứ ăn nhậu, nhưng không được say sưa và làm việc với tụi này nếu ông muốn. Nhưng ở đây tôi chỉ huy.

- Tôi phải giết cả hai, bà và người lạ mặt. - Pablo nói với một dáng vẻ hắc ám.

- Thử coi xem sao. - Người đàn bà nói.

- Cho tôi một ly nước. - Robert Jordan nói, đôi mắt không rời người đàn ông có cái đầu nặng nề, gắt gỏng, và người đàn bà tự phụ, tự tin, đang cầm chiếc muỗng to như một cây gậy chỉ huy.

- Maria! - Vợ của Pablo gọi. Cô gái bước vào - Nước cho đồng chí kìa.

Robert Jordan thò tay nắm lấy chai rượu trong túi đồng thời tháo nhẹ khẩu súng lục ra khỏi bao, và kéo nó lại gần thêm trong tầm tay. Chàng rót một lần thứ nhì rượu ngải vào tách, đón lấy nước của cô gái mang tới và bắt đầu rót vào rượu ngải từng giọt một. Cô gái vẫn đứng bên cạnh và nhìn chàng.

- Ra ngoài đi. - Vợ của Pablo bảo nàng với một cái khoác bằng chiếc muỗng.

- Bên ngoài trời lạnh. - Cô gái nói, má nàng kề bên má Robert Jordan, và nàng nhìn vào cái tách nơi chất lỏng làm thành một đám mây.

- Có thể - Vợ của Pablo nói - Nhưng ở đây lại quá nóng. - Đoạn bà ta nói tiếp, dịu giọng - Không lâu đâu...

Cô gái gật đầu, bước ra ngoài. Robert Jordan nhủ thầm, tôi không nghĩ hắn chịu đựng nhiều hơn nữa. Một bàn tay chàng cầm tách và một bàn tay bây giờ đặt hẳn trên khẩu súng lục. Chàng đã tháo khóa an toàn và chàng nghe một cảm giác yên tâm và thân mật khi chạm vào báng súng kẻ ô vuông đã mòn cũ, gần như nhẵn bóng. Pablo không nhìn chàng nữa mà chỉ nhìn vợ hắn. Bà ta nói tiếp: “Nghe tôi này, tên say rượu, ông biết ai chỉ huy ở đây không?”.

- Chính tôi.

- Không. Nghe đây. Hãy cạy bỏ cái chất ráy trong hai cái lỗ tai lông lá của ông đi. Hãy nghe kỹ đây. Tôi, chính tôi chỉ huy.

Pablo nhìn bà và người ta không thể nào đọc được tư tưởng trên khuôn mặt hắn. Hắn nhìn bà thật lặng lẽ, đoạn đảo mắt về phía cạnh bàn kia, phía Robert Jordan. Hắn ngắm chàng một lúc lâu, dáng điệu trầm tư, đoạn lại nhìn vợ hắn.

- Tốt lắm. Chính bà chỉ huy. - Hắn nói - Và nếu bà muốn, hắn cũng có thể chỉ huy nữa. Và các người, cả hai, có thể cút đi. - Hắn nhìn thẳng vào mặt vợ hắn, không chút nhượng bộ trước sự áp đảo của bà ta và không tỏ ra bối rối lắm trước những điều bà ta đã nói với hắn - Có thể tôi lười biếng và tôi uống rượu nhiều. Và bà có thể xem tôi như một tên hèn nhát, tuy rằng bà đã lầm, nhưng tôi không ngu - Hắn ngừng lời giây lát - Bà cứ chỉ huy cho bằng thích. Và bây giờ, nếu bà vừa là một người đàn bà vừa là một lãnh tụ, thì hãy cho chúng tôi ăn đi.

- Maria! - Vợ Pablo lên tiếng gọi, cô gái vén màn ló đầu vào - Bây giờ hãy tới đây và dọn súp ra đi.

Cô gái bước vào, đến gần chiếc bàn thấp cạnh lò sưởi, lấy ra những cái chén tráng men, dọn ra chiếc bàn lớn.

- Có đủ rượu cho tất cả mọi người - Vợ Pablo nói với Robert Jordan - Đừng để ý tới lời lẽ tên say rượu này. Khi vụ này xong, ta sẽ có vụ khác. Đồng chí hãy nốc cạn cái chất nước kỳ dị mà đồng chí đang uống đi và dùng một tách rượu.

Robert Jordan nốc một hơi phần rượu ngải còn lại và nghe nó tỏa trong chàng một hơi ấm dịu dàng, tinh nguyên, mơ hồ ẩm ướt, tạo nên những phản ứng hóa học, và chàng chìa tách ra để đón nhận rượu. Cô gái rót đầy tách và mỉm cười.

- Vậy thì đồng chí đã trông thấy cây cầu rồi chớ? - Tên du mục hỏi.

Những người khác không ai hé môi từ khi câu chuyện dịu lại, giờ đây đang nghiêng người lắng nghe.

- Rồi - Robert Jordan nói - Dễ ợt, đồng chí muốn tôi chỉ cho đồng chí thấy không?

- Muốn, ông bạn à. Tôi muốn biết lắm.

Robert Jordan móc ra cuốn sổ tay trong túi áo và chỉ cho hắn xem những phác họa.

- Hãy nhìn cái này xem, - Người đàn ông có khuôn mặt bẹt nói - người ta gọi hắn là Primitivo. Trông giống hệt cây cầu.

Robert Jordan dùng đầu bút chì, chỉ cách phá sập cầu và giải thích chỗ đặt những thỏi cốt mìn.

- Giản dị thật! - Người có thẹo tên là Andrés nói - Và bằng cách nào đồng chí làm nổ tung chúng đây?

Robert Jordan cũng giải thích điều đó. Chàng cảm thấy cánh tay cô gái đặt lên vai chàng trong lúc nàng mải mê nhìn vào sổ tay. Vợ Pablo cũng nhìn, chỉ có Pablo là không lưu tâm gì tới, hắn ngồi tách xa khỏi tách rượu mà hắn mới múc đầy trong cái cốc lớn do Maria chiết ra từ cái vò rượu treo bên trái cửa ra vào.

- Công việc này đồng chí đã làm nhiều rồi à? - Cô gái dịu dàng hỏi Robert Jordan.

- Ừ.

- Và tôi xem có được không?

- Đồng chí sẽ thấy - Pablo nói từ đầu bàn - Sẽ thấy mà, tôi chắc chắn như vậy.

- Thôi im đi - Vợ Pablo nói, và chợt nhớ điều đã thấy được trong bàn tay chiều hôm nay, bà nghe nổi lên một cơn giận man rợ và mù quáng - Im đi, đồ hèn nhát. Im đi, đồ xui xẻo. Im đi, đồ sát nhân.

- Được rồi - Pablo nói - Tôi im. Bây giờ chính bà chỉ huy và bà có thể tiếp tục nhìn ngắm những hình ảnh đẹp. Nhưng bà nhớ cho là tôi không ngu đâu!

Vợ Pablo cảm thấy cơn thịnh nộ của bà ta biến thành sự buồn rầu và thành một tình cảm chán nản xóa tan mọi hy vọng, mọi hứa hẹn. Từ ngày còn trẻ bà ta đã biết đến tình cảm này và trọn đời, bà ta biết lý do của nó. Tình cảm đó chợt xâm chiếm lấy bà ta, nhưng bà ta đánh đuổi nó đi, bà ta không muốn tổn hại tới bà ta, hay tới nền Cộng Hòa. Bà ta nói :

- Bây giờ hãy ăn đi. Hãy múc đồ ăn trong nồi ra đầy các chén đi, Maria.

--- ------ ------ ------ -------

1 Chào bạn.

Chương 5

Robert Jordan vén tấm màn treo nơi cửa hang, bước ra ngoài. Chàng hít thật mạnh bầu không khí lạnh lẽo của đêm. Sương mù đã tan. Những vì sao hiện rõ. Trời không có gió và bây giờ thì chàng đã ra khỏi cái bầu không khí nóng nực trong hang, nồng nặc khói thuốc và than đun, xông đầy mùi gạo và thịt nấu chín, mùi rượu và hắc ín từ cái vò lớn bằng bộ da thú treo gần cửa, treo nơi cổ, bốn chân dang rộng, rượu trút ra theo một miệng vòi gắn nơi một cái chân và nhỏ giọt xuống đất, làm bụi bậm cũng xông mùi. Bây giờ thì chàng đã ra khỏi cái mùi hương của những loài cỏ, mà chàng không biết tên, treo lủng lẳng thành bó trên trần với những củ tỏi kết thành tràng, xa hẳn mùi vị cay nồng của rượu chát và tỏi, mùi mồ hôi của ngựa và người ráo khô trong những bộ đồ của những người ngồi quanh bàn (mùi chua chua và ngà ngà của mồ hôi người, mùi dịu dịu và ngai ngái của bọt mồ hôi ngựa đã khô ráo và chải sạch). Robert Jordan thở sâu vào lồng ngực hơi đêm mát dịu của miền núi, nghe thoảng mùi thông và sương đọng trên nội cỏ trải dài bên dòng suối.

Sương trở nên nặng hột từ lúc gió xuống thấp, nhưng khi Robert Jordan đứng hòa hoãn nơi đó, chàng nói thầm rằng sáng hôm sau trời sẽ đóng băng.

Chàng đứng đó, thở sâu vào lồng ngục, nghe ngóng đêm thâu, trước hết chàng nghe những tiếng súng xa xôi, kế đó chàng nghe tiếng một con chim cú kêu trong những cành cây ở phía dưới, nơi có khoảng đất dùng làm chỗ tập trung ngựa. Từ bên trong hang chàng nghe tiếng tên du mục bắt đầu cất giọng ca và tiếng đàn ghi-ta nghe nhức tai của hắn.

- Tôi thừa hướng gia tài của cha tôi. Giọng ca gồ gẫm một cách giả tạo, cất cao, nghe khàn khàn và lơ lửng ở đó. Đoạn tiếp tục:

Đó là mặt trăng và mặt trời

Và cho dù tôi lang thang khắp thế giới

Nó không hề tan biến.

Tiếng ghi-ta rung lên trong những tiếng vỗ tay chào mừng người ca sĩ. “Hay lắm”, một giọng nói kêu lên. “Hát bài Catalan nghe đi, chàng du mục”.

- Không.

- Hát chớ, hát chớ, bài Catalan đi!

- Được rồi. - Tên du mục nói và hắn cất tiếng hát giọng ai oán.

Mũi tôi tẹt

Mặt tôi đen

Nhưng tôi vẫn là một thằng người.

- Hoan hô! - Tiếng một người nói - Tiếp tục đi, chàng du mục! - Giọng tên du mục cất lên trong một âm điệu ai oán, bi thảm:

Cảm tạ trời, tôi là dân da đen

Và không phải dân Catalan.

- Ồn quá, - Tiếng Pablo nói - im đi, tên du mục.

Chàng nghe giọng nói đàn bà.

- Ừ. Ồn quá. Đồng chí có thể tập hợp bọn guardia civil lại với cái giọng không đẹp đẽ gì đó.

- Còn một khúc nữa. - Tên du mục nói, và điệu đàn ghi-ta lại bắt đầu.

- Đồng chí có thể giữ nó lại. - Người đàn bà nói với hắn. Cây ghi-ta im bặt.

- Đêm nay, tôi không được tốt giọng lắm. Vậy thì chả mất mát gì. - Tên du mục nói và vén màn bước ra ngoài bóng tối.

Robert Jordan nhìn hắn đi về phía một gốc cây, đoạn bước đến gần chàng.

Tên du mục dịu dàng nói :

- Roberto.

- Tôi đây, Rafael. - Chàng nói. Qua giọng nói của hắn, chàng đoán biết hắn bị rượu hành. Chính hắn đã uống hai ngụm rượu ngải của chàng và cả rượu trong vò, nhưng đầu óc hắn vẫn minh mẫn và lạnh lùng sau bị căng thẳng vì cuộc cãi vã với Pablo.

- Sao đồng chí không giết Pablo? - Tên du mục hỏi thật dịu dàng.

- Sao lại giết hắn?

- Sớm hay muộn gì đồng chí cũng phải giết hắn. Tại sao không chọn lúc này?

- Đồng chí nói đứng đắn chớ?

- Đồng chí tưởng tất cả mọi người mong đợi gì? Đồng chí biết tại sao người đàn bà đuổi cô gái đi? Đồng chí tưởng người ta có thể tiếp tục mãi như vậy sau những gì người ta đã nói hay sao?

- Chính các đồng chí phải giết hắn mới phải.

- Qué va - Tên du mục lặng lẽ nói - Đó chính là việc của đồng chí mà, ba hay bốn lượt gì đó, người, ta tưởng đồng chí sắp giết hắn. Pablo không có ai làm bạn với hắn cả.

- Tôi đã có ý đó - Robert Jordan nói - Nhưng tôi bỏ rơi.

- Chắc chắn là mọi người thấy ý định đó. Mọi người thấy những cuộc sửa soạn của đồng chí. Tại sao đồng chí không thực hiện nó?

- Tôi nghĩ chuyện đó có thể gây khổ tâm cho các đồng chí hay cho người đàn bà.

- Qué va! Người đàn bà mong đợi chuyện đó xảy ra chớ, như một con điếm mong đợi một con chim lạ. Đồng chí trẻ hơn người ta tưởng, yếu quá.

- Có thể.

- Hãy giết hắn ngay bây giờ đi. - Tên du mục nhấn mạnh.

- Đó là hành động sát nhân.

- Càng hay - Tên du mục thấp giọng - Càng ít nguy hiểm. Đi đi. Giết hắn ngay bây giờ.

- Tôi không thể làm như vậy. Tôi chán việc đó và đó không phải là cách hành động cho chính nghĩa.

- Vậy thì khiêu khích hắn đi. Nhưng phải giết hắn. Không cách nào khác.

Trong khi hắn nói, một con chim cú lặng lẽ chuyền qua các cành cây bay xuống trước mặt họ, đoạn bay lên cao, đôi cánh đập nhanh nhưng không gây một tiếng động nào trong sự rình rập, săn đuổi của nó.

- Đồng chí hãy nhìn nó kìa - Tên du mục nói trong bóng tối - Phải như thế đó mới được.

- Và ban ngày thì mù loa trên cây với những con quạ chung quanh chớ gì! - Robert Jordan nói.

- Cái đó thì hiếm lắm - Tên du mục nói - Hoặc là do sự tình cờ. Giết hắn đi, hắn tiếp tục. Trước khi công việc trở nên khó khăn.

- Bây giờ thì cơ hội đã qua.

- Khiêu khích hắn đi - Tên du mục nói - Hoặc lợi dụng sự yên tĩnh.

Tấm mền che cửa hang vẹt ra và ánh sáng tỏa rộng. Một người đang tiến về phía họ.

- Một đêm trời đẹp - Người đàn ông nói bằng một giọng nặng nề khó nghe - Thời tiết sắp sửa quang đãng rồi đây.

Người đó chính là Pablo.

Hắn hút một điếu thuốc Nga. Hắn rít một hơi thuốc và khuôn mặt tròn trĩnh của hắn hiện ra. Dưới ánh sao, người ta phân biệt được tấm thân dình dàng với đôi cánh tay dài của hắn.

- Đừng chú ý tới người đàn bà. - Pablo nói với Robert Jordan. Trong bóng tối, điếu thuốc của hắn lại ánh lên và chiếu sáng trong bàn tay hắn hạ thấp xuống - Thỉnh thoảng bà ta khó tính. Đó là một người bà gan dạ. Rất trung thành với nền Cộng Hòa. - Đầu điếu thuốc đang cháy khẽ rung lên. Hẳn hắn đang ngậm nó ở một bên miệng, Robert Jordan nghĩ - Chúng ta không nên tạo khó khăn. Chúng ta nên đồng ý với nhau. Đừng để ý tới những cuộc cãi vã, - Hắn nói - đồng chí được chào mừng ở đây. Bây giờ, xin miễn lỗi cho tôi - Hắn nói - Tôi phải đi xem họ cột ngựa ra thế nào đây.

Hắn bước đi trong đám cây hướng về phía mép đồng cỏ và họ nghe tiếng một con ngựa đang hí phía dưới.

- Đồng chí thấy chưa? - Tên du mục nói - Bây giờ thì đồng chí thấy chưa? Như vậy là một cơ hội đã đi qua.

Robert Jordan không trả lời.

- Tôi đi xuống dưới kia. - Tên du mục nói, hắn có vẻ không hài lòng.

- Làm gì?

- Qué va, làm gì. Ít ra là ngăn hắn chuồn.

- Hắn có thể đi ngựa từ phía dưới không?

- Không.

- Vậy thì đồng chí hãy tới nơi đồng chí có thể ngăn chận được hắn.

- Angustin đang ở đó.

- Vậy thì hãy nói với Augustin. Cho hắn biết chuyện gì đã xảy ra.

- Angustin sẽ giết hắn bằng thích.

- Càng hay - Robert Jordan nói - Đồng chí hãy lên trên kia và kể lại cho hắn mọi việc đã xảy ra.

- Rồi sao nữa?

- Còn tôi, tôi đi xem xét ở phía dưới, nơi đồng cỏ.

Được rồi. Chàng không thấy được khuôn mặt Rafael trong bóng tối nhưng chàng cảm thấy hắn mỉm cười.

- Bây giờ thì đồng chí nổi khùng rồi đó. - Rafael nói bằng một giọng tán đồng.

- Đồng chí đi gặp Angustin đi. - Robert Jordan bảo hắn.

Robert Jordan lần bước giữa những cây thông, từ cây này sang cây khác, tới mép bãi cỏ nơi ánh sáng của những vì sao làm tan loãng phần nào bóng đêm dày đặc. Chàng đảo mắt nhìn khắp bãi cỏ; trong khoảng cách giữa chàng và dòng suối, chàng thấy bóng đen của những con ngựa. Chàng đếm chúng. Có năm con. Robert Jordan ngồi dưới chân một cội thông, hai mắt hướng về phía đồng cỏ.

Chàng nghĩ, tôi mệt, có thể trí phán đoán của tôi không được sáng suốt lắm, nhưng sứ mạng của tôi chính là vụ cây cầu, và để hoàn tất sứ mạng này, tôi không nên liều mạng một cách vô ích. Đến bây giờ, tôi đã thử để yên cho hoàn cảnh đưa đẩy. Nếu quả thật như lời tên du mục đã nói, rằng bọn họ mong mỏi tôi loại trừ Pablo, hẳn tôi có bổn phận phải làm điều đó. Nhưng tôi không hề cảm nghiệm được điều đó: đối với một người lạ mặt, giết người tại nơi mà sau đó hắn còn cần sự hợp tác của mọi người, đó là một chiến thuật quá kém cỏi.

Người ta có thể chấp nhận điều đó đang lúc hành động, hoặc khi người ta tuân theo một kỷ luật vững chắc. Trong trường hợp hiện giờ, tôi cho rằng tôi đã lầm. Tuy nhiên nó quyến rũ, nó có vẻ đơn giản và nhanh chóng. Nhưng tôi lại không tin điều gì có thể nhanh chóng hay đơn giản như thế trong xứ này, và tôi tuyệt đối tin cậy nơi người đàn bà, người ta không thể biết được bà ta sẽ phản ứng ra sao, trước một hành động tàn bạo như thế. Trông thấy một kẻ nào chết trong một hoàn cảnh tương tự, điều này có thể là rất xấu xa, bẩn thỉu, ghê tởm. Người ta không thể dự liệu được phản ứng của người đàn bà đó. Không có bà ta thì cả tổ chức và kỷ luật cũng không có, và với bà ta, mọi việc có thể tiếp diễn rất tốt đẹp. Điều lý tưởng là bà ta giết hắn, hoặc tên du mục (nhưng hắn sẽ không làm việc đó), hoặc Angustin, tên gác. Anselmo sẽ làm công việc đó nếu tôi đòi hỏi, nhưng lão nói lão chống lại. Tôi tin lão phản đối việc đó và lão đã tín nhiệm tôi, lão tin nơi tôi như người đại diện cho điều lão tin tưởng. Chỉ có lão và người đàn bà là thật sự tin tưởng nơi nền Cộng Hòa, theo như tôi biết được nhưng hãy con quá sớm để biết rõ điều này.

Nhờ đôi mắt chàng đã quen nhìn trong đêm trời sao chàng trông thấy Pablo đang đứng bên cạnh một trong số những con ngựa của hắn. Con ngựa ngưng ăn cỏ, ngẩng đầu lên, đoạn hạ thấp đầu xuống một cách nôn nóng, Pablo đứng tựa người bên con ngựa, di động theo nó dọc sợi dây và vuốt ve lên cái bờm của nó. Con ngựa tỏ vẻ khó chịu với những cái vuốt ve này khi nói đang ăn cỏ. Robert Jordan không thể trông thấy Pablo đang làm gì, cũng không nghe hắn nói gì với con ngựa nhưng chàng biết hắn không rời nó cũng không thắng yên nó. Chàng đứng đó để quan sát, đồng thời cố nhìn rõ vấn đề hơn.

“Con ngựa to lớn, con ngựa giỏi giang và bé bỏng của ta”, Pablo nói với con vật trong bóng tối, hắn đang nói với con ngựa cao lớn. “Mi lớn, mi đẹp, với cái mặt trắng xinh xắn, với chiếc cổ dài cong cong như chiếc cầu cạn trong pueblo 1 ta - Hắn ngừng lời - Nhưng cong hơn và đẹp hơn nhiều”. Con ngựa đứng ăn cỏ, nghiêng đầu xuống một bên để bứt lấy những cọng cỏ, như bị quấy rầy bởi người đàn ông và lời lẽ của hắn. “Mi không phải là một mẹ đàn bà cũng không phải một thằng điên”. Pablo nói với con ngựa. “Con ngựa to lớn, đẹp đẽ, yêu quý của ta. Mi, mi không phải là một mụ đàn bà giống như một núi đá bốc lửa. Mi không là một đứa con gái trọc đầu với những cử chỉ của một con ngựa mới lọt khỏi lòng mẹ, mình mẩy còn ẩm ướt. Mi không chửi rủa, mi không gian dối, mi không nhìn ngắm mọi sự lệch lạc”.

Robert Jordan hẳn lấy làm thú vị khi nghe Pablo nói chuyện với con ngựa, nhưng chàng không nghe được lời hắn nói, bởi giờ đây chàng tin rằng Pablo không làm gì hơn là trông chừng các con ngựa của hắn, và sau khi đã quyết định rằng việc giết hắn không thích đáng gì, chàng đứng dậy và bước trở vào hang. Pablo còn đứng nói chuyện với con ngựa khá lâu. Con ngựa không hiểu được gì về những lời lẽ của chủ. Nó chỉ hiểu được vẻ mơn trớn dịu dàng trong giọng nói của hắn. Suốt ngày nó ở trong vuông đất và nó đói. Nó nhai cỏ một cách nôn nóng trong giới hạn của sại dây, và người đàn ông chỉ quấy rầy nó. Sau cùng Pablo cắm sâu cái cọc xuống và đứng bên con ngựa không nói năng gì nữa. Con ngựa tiếp tục nhai cỏ, hẳn nó yên trí rằng người đàn ông không quấy rầy nó nữa.

--- ------ ------ ------ -------

1 Làng.

Chương 6

Trong góc hang, Robert Jordan đang ngồi cạnh ngọn lửa trên một chiếc ghế đẩu bọc da thô, nghe người đàn bà nói. Bà ta đang rửa dĩa và cô gái lau chúng cho khô trước khi xếp dọn chúng, nàng quỳ xuống trước một chỗ lõm của vách hang dùng làm kệ.

- El Sordo không đến, lạ thật - Bà ta nói - Lẽ ra ông ta đến đây từ một giờ rồi mà.

- Chị gọi ông ta đến à?

- Không, ông ta đến đây mỗi buổi tối mà.

- Có thể ông ta bận công việc.

- Có thể - Bà ta nói - Nếu ông ta không đến, ngày mai ta phải đi gặp ông ta.

- Đúng rồi, có xa đây không?

- Không. Một cuộc đi dạo tốt. Tôi cần vận động.

- Em có thể đi tới đó không? - Maria hỏi - Em tới đó được mà chị Pilar.

- Được rồi, cô em gái xinh của chị - Người đàn bà nói, đoạn quay khuôn mặt nặng nề của bà lại - Nàng không đẹp à? - Bà hỏi Robert Jordan - Đồng chí thấy nàng ta thế nào? Hơi ốm hả?

- Tôi thấy nàng khá lắm. - Robert Jordan nói, Maria đong đầy tách rượu cho chàng.

- Đồng chí uống cái này đi. Đồng chí sẽ còn thấy tôi khá hơn nữa. Phải uống rượu nhiều mới thấy tôi đẹp thêm hơn nữa.

- Đó là một cách nói - Người đàn bà nói - Đồng chí khéo nói. Đồng chí thấy nàng có đặc điểm nào không?

- Thông minh. - Robert Jordan nói, vì không biết phải trả lời sao. Maria phá lên cười, và người đàn bà lắc đầu buồn bã - Đồng chí bắt đầu hay nhưng lại kết thúc dở làm sao, don 1 Roberto ạ!

- Đừng gọi tôi là don Roberto.

- Đùa mà. Ở đây người ta gọi ông Pablo để đùa. Cũng như người ta gọi  senorita 2 Maria vậy.

- Tôi không đùa giỡn quá dễ dãi như vậy - Robert Jordan nói - Trong trận giặc này ta phải gọi nhau bằng “đồng chí” cho có vẻ đứng đắn. Trong sự đùa giỡn đã có một sự mục nát rồi.

- Đồng chí quá cuồng tín trong chính trị - Người đàn bà nói để trêu chọc chàng - Đồng chí không vui đùa bao giờ à?

- Có chớ. Tôi rất thích những trò đùa nhưng không phải trong cách gọi tên nhau. Nó như một màu cờ.

- Tôi thì tôi có thể đùa chơi trên một lá cờ. Bất luận lá cờ nào - Người đàn bà nói và cười - Với tôi, người ta có thể đùa chơi về mọi sự. Lá cờ cũ màu đỏ và vàng, người ta gọi nó là mủ và máu. Lá cờ nền Cộng Hòa có thêm màu tía, người ta gọi nó là máu, mủ và thuốc tím. Đó là một trò đùa vô hại.

- Hắn là người cộng sản - Maria nói - Đó là những gente rất đạo mạo.

- Đồng chí là cộng sản à?

- Không, tôi là người chống phát xít.

- Từ bao lâu rồi?

- Từ khi tôi hiểu phát xít là gì.

- Hiểu như vậy bao lâu rồi?

- Gần mười năm nay.

- Không lâu gì - Người đàn bà nói - Tôi thì theo chế độ Cộng Hòa hai mươi năm rồi.

- Cha tôi suốt đời theo chế độ Cộng Hòa - Maria nói - Chính vì vậy mà bọn họ đã bắn ông ấy.

- Cha tôi cũng suốt đời theo chế độ Cộng Hòa. Và ông tôi cũng vậy. - Robert Jordan nói.

- Ở nước nào?

- Hoa Kỳ.

- Người ta có giết họ không? - Người đàn bà hỏi.

- Qué va - Maria nói - Hoa Kỳ là xứ sở của những người Cộng Hòa. Ở đó người ta không giết đồng chí vì đồng chí là một người Cộng Hòa.

- Dầu sao có một người ông theo chế độ Cộng Hòa là một điều tốt - Người đàn bà nói - Nó chứng tỏ người ta thuộc dòng dõi tinh anh.

- Ông tôi có chân trong Ủy Ban Cộng Hòa toàn quốc - Robert Jordan nói. Điều chàng nói có vẻ hấp dẫn cả đối với Maria.

- Và ông cụ của đồng chí vẫn luôn phục vụ nền Cộng Hòa chớ? - Pilar hỏi.

- Không, ông ấy chết rồi.

- Tôi có thể hỏi ông ấy chết cách nào được không?

- Ông ấy tự tử.

- Để khỏi bị hành hạ à? - Người đàn bà hỏi.

- Đúng - Robert Jordan nói - Để khỏi bị hành hạ. - Maria nhìn chàng với những ngấn lệ trong mắt.

- Cha tôi không có được khí giới - Nàng nói - Ôi! Tôi rất hài lòng vì cha của đồng chí may mắn có khí giới trong tay.

- Ừ. Đó là một sự may mắn - Robert Jordan nói - Nếu ta nói chuyện khác được không?

- Vậy thì, đồng chí và tôi, chúng mình giống nhau. - Maria nói. Nàng đặt bàn tay lên cánh tay chàng và nhìn thẳng vào mặt chàng. Chàng nhìn khuôn mặt nâu dòn của nàng, và đôi mắt của nàng chưa bao giờ trông trẻ như tất cả những đường nét còn lại ở khuôn mặt nàng, nhưng giờ đây chúng chợt trở nên háo hức, tươi thắm và đầy nhiệt tình dưới cái nhìn của chàng.

- Trông hai người giống anh em với nhau lắm - Người đàn bà nói - Nhưng tôi cho rằng cũng may là các người không anh em với nhau.

- Bây giờ tôi hiểu ra cái cảm giác mà tôi đã có - Maria nói - Bây giờ thì sáng tỏ rồi.

- Qué va. - Robert Jordan nói và cúi xuống đặt tay lên đầu cô gái. Trọn ngày chàng đã mơ ước được thực hiện cử chỉ này và bây giờ chàng lại thấy cổ họng mình phồng lên. Nàng lay nhẹ đầu nàng dưới bàn tay chàng và mỉm cười với chàng.

Tóc nàng dày và mướt dưới những ngón tay của chàng. Rồi bàn tay chàng chạm tới cổ và buông xuống.

- Nữa đi - Nàng nói - Trọn một ngày tôi đã muốn được đồng chí làm như vậy.

- Thong thả. - Robert Jordan lí nhí nói bằng một giọng khó nghe rõ.

- Còn tôi? - Bà vợ Pablo nói bằng một giọng nói oang oang của bà - Tôi có bổn phận phải chứng kiến cảnh này à? Tôi không được bối rối à? Không được. Có Pablo ở đây cũng đỡ khổ phần nào.

Maria không còn để tâm tới bà ta cũng không để tâm tới mọi người đang đánh bạc nơi bàn dưới ánh sáng của ngọn nến.

- Đồng chí muốn uống một tách rượu nữa không, Roberto? - Nàng hỏi.

- Muốn, tại sao không? - Chàng nói.

- Em sắp sửa có được một tên say rượu như chị - Người đàn bà nói - Với các thứ nước kỳ dị mà hắn đã uống và với tất cả cái này. Nghe tôi nói này,  Inglés 3.

- Không phải Inglés. Mà Mỹ.

- Nghe này, anh chàng Mỹ. Đồng chí có ý định ngủ đâu đây?

- Ở ngoài. Tôi có một cái túi ngủ.

- Tốt - Bà ta nói - Đêm trời sáng chớ hả?

- Trời sáng, và sẽ lạnh.

- Vậy thì hãy ra ngoài - Bà ta nói - Đồng chí hãy ngủ ở ngoài. Và đồ đạc của đồng chí có thể ở lại ngủ với tôi.

- Được rồi - Robert Jordan nói - Đồng chí để chúng tôi nói chuyện một chốc. - Chàng nói với cô gái vừa đặt bàn tay lên vai nàng.

- Chi vậy?

- Tôi muốn nói với Pilar.

- Tôi phải đi à?

- Ừ.

- Chuyện gì đó? - Vợ Pablo hỏi khi cô gái bước ra tới cửa và đứng ở đó dưới cái vò rượu lớn, nhìn bọn người đang đánh bạc.

- Tên du mục nói rằng đúng ra tôi phải... - Chàng bắt đầu nói, giọng ngập ngừng.

- Không. - Người đàn bà chận ngang - Hắn lầm đó.

- Tôi phải... - Robert dịu dàng nói nhưng một cách khó khăn.

- Lẽ ra đồng chí phải làm điều đó, tôi tin như vậy - Người đàn bà nói - Không, không cần thiết. Tôi đã quan sát đồng chí. Nhưng sự phán đoán của đồng chí đúng lắm.

- Nhưng mà nếu cần....

- Không - Người đàn bà nói - Tôi nói với đồng chí là điều đó không ích lợi gì. Đầu óc tên du mục bị hư hỏng...

- Nhưng một người nhu nhược có thể sẽ rất nguy hiểm.

- Không. Đồng chí không hiểu. Người đàn ông đó cũng không còn khả nàng để trở nên nguy hiểm nữa.

- Tôi không hiểu đồng chí muốn nói gì.

- Đồng chí còn trẻ lắm - Bà ta nói - Đồng chí sẽ hiểu. - Đoạn bà nói với cô gái - Đến đây, Maria. Chúng tôi hết nói chuyện rồi.

Cô gái trở lại. Robert Jordan đưa bàn tay vuốt lên tóc nàng. Nàng nũng nịu dưới bàn tay chàng như một con mèo bé bỏng.

Sau đó, chàng tưởng nàng sắp khóc. Nhưng hai khóe môi của nàng nhếch lên và nàng nhìn chàng mỉm cười.

- Tốt hơn đồng chí nên đi ngủ đi - Người đàn bà nói với Robert Jordan - Đồng chí đã đi đường xa.

- Xong rồi - Robert Jordan nói - Tôi đi thu xếp đồ đạc đây.

--- ------ ------ ------ -------

1 Ngài.

2 Quý cô: cách gọi quý tộc.

3 Người Anh.

Chương 7

Robert Jordan nằm dài trong túi ngủ, trên đất rừng. Chàng nằm khuất sau những tảng đá, cạnh cửa hang. Và trong khi ngủ, chàng xoay người nằm lăn trên khẩu súng lục với sợi dây da buộc vào một cổ tay của chàng. Chàng đã đặt khí giới sát bên cạnh chàng dưới tấm chăn khi chàng ngả lưng nằm xuống, vai, lưng và chân cẳng nặng nề; các bắp thịt mỏi đừ đến nỗi chàng có cảm giác đất cát mềm nhũn ra. Chỉ cần nằm sải dài trong cái túi lót lớp nỉ mỏng, chàng đã nghe một nỗi khoan khoái rã rời. Chàng bừng tỉnh giấc với cái cảm giác vừa ngủ qua một giấc dài, chàng tự hỏi mình đang ở đâu, chợt hiểu ra, đoạn rút khẩu súng lục từ cạnh sườn, và khoan khoái dỗ giấc ngủ trở lại với một bàn tay đặt trên mớ quần áo cuốn tròn cẩn thận quanh đôi giày vải của chàng để gối đầu. Và cánh tay kia vòng qua cái gối.

Sau đó chàng nghe một bàn tay đặt trên vai, chàng quay phắt người lại, nắm tay ghì chặt trên khẩu súng trong túi ngủ.

- À! Cô bé. - Chàng nói và buông khí giới, đưa hai cánh tay kéo nàng về phía chàng. Chàng nghe nàng run lên trong đôi cánh tay của chàng.

- Vào trong này đi - Chàng dịu dàng nói - Bên ngoài trời lạnh lắm.

- Không. Không nên.

- Vào đây - Chàng nói - Rồi bàn cãi sau mà.

Nàng run. Một bàn tay chàng nắm lấy cổ tay nàng và với bàn tay kia chàng nhẹ đỡ nàng lên. Nhưng nàng lại quay đầu đi.

- Vào đây, dê con. - Chàng nói và đặt một cái hôn vào gáy nàng.

- Em sợ lắm.

- Không. Đừng sợ. Đến đây với anh.

- Cách nào?

- Em lướt vào trong này. Còn rộng chỗ lắm. Em muốn tôi giúp em không?

- Không. - Nàng nói. Bây giờ nàng đã ở trong túi ngủ, chàng ghì nàng vào người chàng và tìm cách đặt môi chàng lên môi nàng. Nàng vùi mặt vào trong cuộn quần áo dùng làm gối đầu, nhưng nàng đã đặt hai cánh tay lên cổ chàng và ghì mạnh vào người nàng. Đoạn chàng nghe hai cánh tay nàng nới lỏng ra và nàng khẽ run lên.

- Không - Chàng vừa nói vừa cười - Đừng sợ. Đó là khẩu súng lục mà.

Chàng cầm khẩu súng đặt ra phía sau.

- Em xấu hổ quá. - Nàng vừa nói vừa quay mặt đi.

- Không. Không nên. Coi kìa! Nào!

- Không, đúng như vậy, không nên. Nhưng mà em xấu hổ và em sợ.

- Đừng, dê con. Anh xin em.

- Không nên. Nếu anh không yêu em thật tình.

- Anh yêu em.

- Em yêu anh. Ồ! Em yêu anh. Anh đặt tay lên đầu em nè. - Nàng nói, gương mặt vẫn gục vào gối. Chàng đặt bàn tay lên đầu nàng và vuốt ve. Mặt Maria chợt rời khỏi gối.

Họ ghì chặt lấy nhau, má họ kề sát nhau. Nàng khóc, chàng ôm chặt nàng vào lòng, bất động, chàng cảm thấy trọn cái chiều dài của tấm thân tươi trẻ. Chàng vuốt ve lên đầu nàng, khẽ hôn lên chất muối ướt đẫm của đôi mắt nàng và trong khi nàng khóc, đôi vú tròn với nụ hoa cứng khẽ chạm vào người chàng qua lớp áo sơ-mi nàng mặc.

- Em không biết phải hôn làm sao - Nàng nói - Em không biết người ta làm thế nào để hôn nữa!

- Người ta không bó buộc phải hôn nhau mới được.

- Có chớ. Em phải hôn anh. Em phải làm mọi sự.

- Người ta không phải làm gì hết. Như vậy tốt lắm rồi. Nhưng mà em mặc quần áo nhiều quá.

- Phải làm sao bây giờ anh?

- Anh giúp em.

- Như vậy dễ chịu hơn chớ anh?

- Ừ. Dễ chịu hơn, em không thấy dễ chịu hơn à?

- Thấy. Em thấy dễ chịu hơn nhiều. Và em sẽ theo anh, như chị Pilar đã nói, phải không anh?

- Ừ.

- Nhưng không đi tới một trung tâm. Mà đi với anh phải không?

- Không. Tới một trung tâm.

- Không. Không. Không. Em đi với anh thôi, và em sẽ là vợ anh.

Cả hai nằm dài bên nhau trong túi ngủ và tất cả những gì che đậy trước đó đều đã vén mở. Những nơi từng in vẻ sần sùi của những lớp vải quần áo, tất cả giờ đây là sự dịu dàng, sự áp sát êm ái, chặt chịa, tròn trĩnh, và vẻ tươi mát dai dẳng, nồng nàn, mát dịu ở ngoài mặt và nóng bức ở phía trong, trong sự ghì siết của hai thân thể; sự dịu dàng đơn côi, tràn ngập, vây phủ, đầy khoái cảm, đầy tươi mát, đầy tình tứ, và sau đó nó trở thành nóng bỏng với một vẻ cô đơn hủy hoại, khốn khổ, xót xa đến nỗi Robert Jordan không chịu đựng được nữa và lên tiếng “Em đã yêu nhiều người rồi hả?”.

- Chưa bao giờ cả.

Bất chợt sau đó, nàng bất động trong đôi tay ôm ghì của chàng. “Nhưng người ta đã gây cho em lắm điều”.

- Ai?

- Nhiều người.

Bây giờ nàng nằm dài ra, bất động hoàn toàn, trông như một thân thể chết và nàng quay đầu đi.

- Bây giờ anh sẽ không yêu em nữa.

- Anh yêu em. - Chàng nói.

Nhưng một cái gì đã đến với chàng và nàng biết rõ điều đó.

- Không - Nàng nói. Giọng nàng không ngữ điệu - Anh sẽ không yêu em nữa. Nhưng có thể anh sẽ đưa em tới Trung Tâm và em sẽ tới Trung Tâm nhưng em sẽ không là vợ anh mà cũng không là gì cả.

- Anh yêu em, Maria.

- Không. Không đúng. - Nàng nói. Và sau cùng bằng một giọng thương tâm và đầy hy vọng - Nhưng mà em chưa từng hôn một người đàn ông nào.

- Vậy thì hôn anh bây giờ đi.

- Em muốn lắm - Nàng nói - Nhưng em không biết phải làm cách nào. Khi người ta làm nhục em, em đã vùng vẫy cho tới khi không còn trông thấy gì nữa. Em vùng vẫy cho tới khi.... cho tới khi... cho tới khi một tên trong bọn họ ngồi trên đầu em... và em đã cắn hắn... và rồi người ta bóp miệng em và người ta giữ chặt hai cánh tay em ra sau đầu... và những tên khác đã làm nhục em.

- Anh yêu em, Maria - Chàng nói - Và không ai làm gì được em cả. Em, người ta không thể chạm vào em được, không ai chạm vào em được, con dê con của anh.

- Anh tin như vậy à?

- Anh biết chắc như vậy.

- Và anh còn có thể yêu em nữa không? - Nàng nói, thân thể nàng nóng hổi ép sát vào người chàng.

- Càng nhiều hơn nữa.

- Em thử hôn anh thật khéo nghe!

- Hôn anh đi!

- Em không biết hôn.

- Hôn anh đơn giản thôi.

Nàng hôn chàng nơi má.

- Không.

- Người ta làm gì bằng mũi hở anh? Em luôn hỏi người ta làm gì bằng mũi.

- Nhìn đây, em quay đầu lại đi. - Và miệng họ gặp nhau. Nàng siết chặt lấy chàng, miệng nàng từ từ hé mở. Trong khi ôm cô gái vào lòng như thế, chàng chợt cảm thấy mình hạnh phúc hơn lúc nào cả, một thứ hạnh phúc ở bên trong, nhẹ nhàng, tình tứ, đầy hứng khởi, không vướng bận một ý tưởng hay một tình cảm uể oải nào, chàng không còn chút ưu tư nào và thấy lòng mình tràn đầy khoái cảm. Chàng nói: con dê con của anh, em yêu của anh, em dịu dàng của anh, người tình mến yêu của anh.

- Anh nói gì? - Nàng nói nhưng đang ở một nơi nào xa xôi lắm.

- Người tình của anh. - Chàng nói.

Họ nằm như vậy, chàng nghe tim nàng đập bên tim chàng và chàng dùng cạnh bàn chân mơn trớn lên đôi chân nàng thật dịu dàng.

- Em đi chân tới đây à?

- Dạ.

- Vậy thì em biết rằng em đến đây để ngủ với anh phải không?

- Dạ.

- Và em không sợ chớ?

- Sợ. Rất sợ. Càng sợ hơn khi em không biết cởi dép bằng cách nào.

- Và bây giờ mấy giờ rồi? Lo sabes 1?

- Em không biết. Anh không có đồng hồ à?

- Có. Nhưng nó nằm sau lưng em kìa.

- Anh với tay lấy đi.

- Không.

- Vậy thì nhìn qua vai em.

Một giờ khuya. Mặt đồng hồ sáng lên trong bóng tối của túi ngủ.

- Râu cằm của anh cào vào vai em.

- Xin lỗi em. Anh không có đồ cạo râu.

- Em thích thế. Râu anh màu vàng chớ?

- Ừ.

- Và nó sẽ dài ra hả anh?

- Không, cho tới khi nổ cầu. Maria, nghe này. Em có....?

- Gì?

- Em có muốn không?

- Dạ. Muốn tất cả. Em van anh. Và nếu chúng ta cùng làm mọi sự với nhau thì có thể vũ trụ còn lại không hề có nữa.

- Em thấy vậy à?

- Không. Em nghĩ vậy, nhưng chính Pilar đã nói với em.

- Bà ta khôn ngoan quá.

- Còn nữa - Maria nói nhỏ - Chị bảo em nói với anh rằng em không có bịnh. Chị biết những chuyện đó và bảo em nói với anh như vậy.

- Bà ta bảo em nói với anh như vậy à?

- Dạ. Em đã nói chuyện với chị và em đã nói em yêu anh. Em yêu anh ngay khi em gặp anh hôm nay, em đã yêu anh, nhưng em chưa hề trông thấy anh trước đây, em đã nói chuyện với Pilar và chị bảo em hãy cho anh biết rằng em không có bịnh hoạn gì. Còn chuyện kia thì chị đã nói với em lâu rồi. Một khoảng thời gian sau vụ xe lửa lận.

- Bà ta bảo gì với em?

- Chị bảo rằng không điều gì hề hấn tới mình khi mình không chấp nhận nó và nếu em có yêu ai, thì điều này sẽ bôi bỏ hết mọi thứ, em đã muốn chết cho rồi, anh biết không?

- Điều bà ta nói với em rất đúng.

- Và giờ đây em hài lòng rằng mình chưa chết. Em hài lòng biết bao thấy mình chưa chết. Và anh có thể yêu em được không?

- Ừ. Lúc này anh yêu em.

- Và em có thể làm vợ anh không?

- Với công việc anh đang làm, anh không muốn lấy vợ. Nhưng em là vợ anh bây giờ đây.

- Nếu em làm vợ anh một lần thì em sẽ tiếp tục mãi như vậy. Em là vợ anh bây giờ đây hả anh?

- Đúng vậy, Maria. Đúng vậy, con dê con của anh.

Nàng siết chặt lấy chàng, nàng tìm kiếm và bắt gặp đôi môi của chàng, hai người hôn nhau.

Chàng cảm thấy nàng tươi thắm hẳn lên, nàng mới mẻ và trơn mịn, trẻ trung và kỳ diệu trong cái vẻ tươi thắm và nóng bỏng của nàng, và điều không thể tin được chính là sự hiện diện của Maria trong cái túi ngủ này vốn đã quen thuộc với chàng, không khác gì quần áo chàng đang mặc, giày dép chàng đang mang, bổn phận chàng thi hành, và sau cùng, nàng nói, giọng sợ sệt: “Bây giờ thì mình hãy làm ngay những gì phải làm để tất cả không còn nữa”.

- Em muốn không?

- Dạ muốn - Nàng nói gần như trong cơn hung tợn - Dạ muốn. Dạ muốn. Dạ muốn.

--- ------ ------ ------ -------

1 Em biết không?

Chương 8

Đêm thoảng hơi lạnh. Robert Jordan nằm ngủ say sưa. Chàng thức giấc một lần và trong lúc vươn vai, chàng cảm thấy cô gái vẫn còn đó, nằm cuốn tròn ở dưới thấp hơn chàng trong túi ngủ, hơi thở nhẹ và đều. Rồi thì, trong bóng tối chàng thò đầu ra ngoài hơi lạnh, bầu trời cứng nạm những vì sao, bầu không khí lạnh lẽo xông đầy vào mũi chàng; chàng vùi trong hơi ấm của túi ngủ và hôn lên bờ vai dịu mềm của cô gái. Cô gái vẫn ngủ, chàng xoay người qua một bên, nằm dang ra, và - đầu chàng lại thò ra khỏi túi ngủ, trong hơi lạnh - chàng tiếp tục thức trong khoảnh khắc, hưởng thụ tất cả cái vẻ xa xỉ của cơn mệt, rồi niềm khoái cảm trơn nhẵn, thuộc phần xúc giác của đôi thân thể họ đang sáp lại bên nhau; đoạn chàng duỗi thẳng đôi chân đến khi đụng vào đáy túi ngủ và chàng lại chìm sâu tức thì trong giấc ngủ.

Chàng thức dậy vào sáng sớm, cô gái đã ra đi. Chàng nhận ra điều đó khi bừng mắt dậy, và khi giơ thẳng tay ra, chàng cảm thấy cái túi ngủ hãy còn nóng ở chỗ nàng nằm. Chàng nhìn vào cửa hang nơi có cái mềm treo rũ xuống, thấm đẫm sương đêm, và chàng thấy một làn khói xám, mỏng bay lên từ một kẽ hở của những tảng đá báo hiệu lửa bếp đã nhóm lên rồi.

Một người đàn ông bước ra từ rừng cây, một cái mền trùm lên đầu, giống như một cái poncho: đó chính là Pablo, hắn đang hút một điếu thuốc. Jordan nghĩ, hắn vừa dẫn ngựa vào khoảng đất căng dây.

Pablo đẩy cánh cửa và bước vào hang, mắt không nhìn về hướng Robert Jordan.

Robert Jordan dùng tay sờ lên lớp sương phủ trên lớp lụa mỏng, cũ, và lấm lem bọc ngoài tấm chăn chàng vẫn dùng từ năm năm nay, sau đó lại vùi đầu vào bên trong. Bueno, chàng nhủ thầm, đồng thời nghe cơn vuốt ve nhẹ nhàng của lớp nỉ lót trên đôi chân duỗi thẳng của chàng; chàng dang hai chân ra, đoạn khép chúng lại và xoay người về một bên bằng cách nào cho đầu chàng không nằm ở hướng mặt trời chiếu xuống. Que mas da, tôi dư sức ngủ nữa mà.

Chàng ngủ cho đến khi có tiếng động cơ của máy bay đánh thức chàng dậy.

Chàng nằm ngả người trên lưng, chàng trông thấy chúng, phi đoàn tuần thám của bọn phát xít gồm ba chiếc Fiat, nhỏ, sáng, bay vút qua vùng trời miền núi, hướng về phía mà Anselmo và chàng đã tới vào bữa trước. Ba chiếc đó biến mất, đoạn chín chiếc khác bay tới ở trên cao hơn nhiều, đội hình ba chiếc một.

Pablo và tên du mục đang đứng bên cửa hang, trong bóng tối, họ ngẩng mặt nhìn trời, trong khi Robert Jordan vẫn còn nằm bất động. Bầu trời bây giờ đầy tiếng gầm thét ầm ĩ nổi lên và ba chiếc phi cơ khác xuất hiện, lần này cỡ non ba trăm thước trên khu rừng. Ba chiếc này thuộc loại phóng pháo Heinkel 111, hai máy.

Trong bóng tối của các tảng đá, Robert Jordan biết rằng chúng không thấy chàng và nghĩ rằng dù chúng có trông thấy được chàng thì điều đó không có gì quan hệ. Chàng biết chúng có thể trông thấy những con ngựa trong vuông rào nếu chúng đang tìm kiếm một dấu hiệu nào đó trên những ngọn núi này. Nếu trông thấy, hẳn nhiên chúng sẽ cho là những con ngựa đó thuộc đội kỵ binh của chúng. Đoạn có một tiếng gầm thét khác mạnh hơn. Ba chiếc Heinkel 111 xuất hiện, vụt đến gần, xuống thấp hơn nữa, tiếng gầm lên cao dần tới độ điếc tai, đoạn hạ thấp xuống khi chúng qua khỏi khu rừng.

Robert Jordan mở ba lô quần áo dùng làm gối đầu và lấy ra chiếc áo sơ-mi. Chàng đang mặc áo thì nghe những chiếc phi cơ kế tiếp; chàng mặc quần, chàng vẫn nằm im trong túi ngủ, khi trên nền trời hiện ra ba chiếc phóng pháo mới loại Heinkel hai máy. Trước khi chúng khuất dạng sau đỉnh núi, chàng đã cài xong khẩu súng lục, cuốn tròn cái túi ngủ và đặt nó sát bên những tảng đá, và chàng đang ngồi tựa lưng vào đó, cột lại giày, trong khi tiếng gầm thét lại đến gần, trở nên ầm ĩ, điếc tai hơn bao giờ hết, và chín chiếc phóng pháo khác loại Heinkel cỡ nhẹ bay đến gần, từng đợt một, chẻ đôi bầu trời.

Robert Jordan đi mon men dọc theo những tảng đá đến bên cửa hang, nơi một người trong đôi anh em, Pablo, tên du mục, Anselmo, Angustin và người đàn bà đang đứng nhìn.

- Đã có nhiều phi cơ bay như vậy chưa? - Chàng hỏi.

- Không hề - Pablo nói - Đồng chí vào đi. Chúng trông thấy đồng chí bây giờ.

Ánh nắng chưa rọi tới cửa hang. Nó chỉ mới soi sáng bãi cỏ gần con suối. Robert Jordan biết rằng những chiếc phi cơ khó lòng trông thấy được chàng trong bóng tối, nhờ bóng cây buổi sáng sớm, bóng râm của núi đá hắt xuống, tất cả đã che phủ lấy chàng. Nhưng chàng vẫn bước vào trong hang để khỏi làm cho bọn họ phải cáu kỉnh.

- Có nhiều phi cơ lắm. - Người đàn bà nói.

- Và chúng sẽ trở lại nữa. - Robert Jordan nói.

- Sao đồng chí biết? - Pablo hỏi, giọng ngờ vục.

- Những chiếc này sẽ có loại khu trục bay theo chúng.

Đúng vào lúc đó, họ nghe tiếng chúng rống dữ dội hơn, giống như tiếng rên rỉ, và trong khi chúng bay đến còn cách độ một ngàn hai trăm thước, Robert Jordan đếm được mười lăm chiếc Fiat phối trí giếng như chuyến bay của loài ngỗng trời, theo từng nhóm ba chiếc bay thành hình chữ V.

Tại cửa hang, mọi người đều mang bộ mặt trầm trọng và Robert Jordan hỏi: “Các đồng chí chưa hề trông thấy nhiều máy bay như vậy à?”

- Chưa bao giờ. - Pablo nói.

- Ở Ségovie có nhiều phi cơ như vậy lắm không?

- Chưa bao giờ nhiều như vậy cả. Bình thường người ta chỉ thấy vài ba chiếc khu trục, thỉnh thoảng sáu. Có thể có ba chiếc Junkers loại lớn có ba máy, bay với những chiếc khu trục. Chưa bao giờ người ta trông thấy lắm phi cơ đến như vậy.

Điềm xấu, Robert Jordan nhủ thầm, xấu thật, việc tập trung phi cơ này quả là một điềm thật xấu. Mình phải lắng nghe xem chúng trút đạn xuống đâu. Nhưng mà không, chúng chưa mang bộ đội tấn công tới. Chắc chắn là chưa trước chiều nay hay chiều mai, chắc chắn là chưa. Chưa có đơn vị nào di chuyển vào giờ phút này.

Chàng vẫn còn nghe tiếng gầm thét đang xa dần. Chàng nhìn đồng hồ. Bây giờ hẳn chúng đã bay trên các phòng tuyến, chắc hẳn là các phòng tuyến đầu tiên. Chàng bấm nút điều khiển cây kim chỉ giây và nhìn nó quay. Không, có thể chưa đâu. Bây giờ. Rồi. Bây giờ thì chúng bay xa rồi. Bốn trăm cây số một giờ cho những chiếc 111. Phải năm phút chúng mới tới dưới đó được. Bây giờ chúng đã bay khỏi đèo, đang lượn trên vùng Castille toàn màu vàng và màu hung hung trong buổi sáng, màu vàng bị kẻ ngang dọc bởi những con đương trắng xóa, lấm tấm điểm những làng mạc nhỏ, bóng của những chiếc Heinkel lướt trên vùng thôn dã trông như bóng những con cá mập trên bãi cát dưới đáy đại dương.

Chàng không nghe một tiếng bom nào. Chiếc đồng hồ của chàng vẫn tiếp tục kêu tic-tac.

Chúng bay về Colmenar, Escurial hoặc về phi trường Mandanarès el Real, chàng nghĩ, nơi có một lâu đài cổ nằm trên bờ hồ và những con vịt bơi len lỏi trong đám lau sậy, và một phi trường giả nằm ngay phía sau phi trường thật, với những chiếc phi cơ giả ngụy trang hết phân nửa, những cánh quạt quay trong gió. Hẳn chúng phải tới đó. Chúng không thể nào biết trước cuộc tấn công, chàng nghĩ thầm như vậy, và một cái gì lên tiếng trong chàng: tại sao vậy? Chúng đã biết trước hầu hết những cuộc tấn công khác kia mà.

- Đồng chí tin rằng chúng đã trông thấy ngựa rồi à? - Pablo hỏi.

- Những chiếc phi cơ đó không chủ ý tìm kiếm ngựa.

- Nhưng liệu chúng có trông thấy ngựa không?

- Không, trừ phi người ta bảo chúng tìm.

- Chúng có thể trông thấy không?

- Có thể không - Robert Jordan nói - Trừ phi có ánh sáng mặt trời trên những ngọn cây.

- Trời hãy còn sớm. - Pablo buồn bã nói.

- Tôi tin rằng chúng có nhiều điều để nghĩ tới hơn là mấy con ngựa của đồng chí. - Robert Jordan nói.

Tám phút đã trôi qua kể từ lúc Robert Jordan bấm nút chiếc đồng hồ. Người ta vẫn chưa nghe tiếng bom nào.

- Đồng chí làm gì với chiếc đồng hồ vậy. - Người đàn bà hỏi.

- Tôi nghe xem chúng đi đâu.

- À! - Bà ta nói. Trong vòng mười phút, chàng không nhìn vào đồng hồ nữa, hiểu rằng bây giờ chúng đã cách quá xa để có thể nghe được, dù có kể tới một phút cho đường đi của âm thanh. Và chàng nói với Anselmo: “Tôi muốn nói với đồng chí chút việc”.

Anselmo ra khỏi hang; hai người đàn ông đi được vài bước thì ngừng lại dưới một cây thông. “Qué fal 1 - Robert Jordan hỏi - Thế nào?”

- Được lắm.

- Đồng chí ăn chưa?

- Không. Chưa ai ăn cả.

- Vậy thì đồng chí ăn đi và mang theo món gì cho buổi trưa. Tôi muốn đồng chí quan sát con đường. Đồng chí hãy ghi nhận những gì xảy ra trong hai chiều.

- Tôi không biết viết.

- Không cần. - Robert Jordan xé hai trang giấy từ cuốn sổ tay, và dùng con dao cắt một đoạn ba phân của cây bút chì của chàng - Đồng chí cầm cái này và đánh dấu những chiếc chiến xa như vầy đây (chàng vẽ sơ lược một chiếc chiến xa) mỗi chiếc một gạch và khi có được bốn, đồng chí gạch ngang lên cả bốn để chỉ chiếc thứ năm.

- Bọn này cũng đếm bằng cách đó.

- Tốt. Đồng chí hãy làm một cái dấu khác, hai cái bánh xe và một cái thùng cho những chiếc xe cam nhông. Xe trống thì vẽ một hình tròn. Xe đầy thì hình một cây gậy. Vẽ một cái dấu cho những khẩu đại bác. Lớn thì thế này. Nhỏ thì thế này. Một dấu cho xe hơi. Một dấu cho xe hồng thập tự. Như thế này, hai cái bánh xe và một cái thùng với một dấu chữ thập ở trên. Một dấu cho từng đại đội bộ binh, như thế này, đồng chí thấy chớ? Một hình vuông và một dấu cho kỵ binh, như thế này, đồng chí thấy chớ? Giống như một con ngựa. Một hình chữ nhật có bốn chân. Như vầy là một đội gồm hai chục con ngựa. Đồng chí hiểu rồi chớ? Mỗi đội một cái dấu.

- Hiểu rồi. Lối này tinh thật.

- Bây giờ - Chàng vẽ hai cái bánh xe lớn có những vòng tròn chung quanh và một gạch ngắn chỉ một khẩu đại bác - những cái này là những khí giới chống chiến xa. Chúng có bánh xe. Một cái dấu cho chúng. Những cái này là những ổ phòng không, hai bánh xe với một khẩu đại bác chĩa lên trời. Một cái gạch cho chúng nữa. Đồng chí hiểu chớ? Đồng chí đã thấy những khẩu đại bác như thế này chưa?

- Rồi - Anselmo nói - Dĩ nhiên. Rõ quá mà.

- Đồng chí hãy dẫn tên du mục đi theo để hắn biết đồng chí ở đâu và để người ta có thể tới đón đồng chí về. Hãy chọn một địa điểm chắc chắn, đừng gần quá, và là nơi đồng chí có thể trông rõ ràng và thuận tiện. Hãy ở lại đó cho tới khi người ta tới đón đồng chí về.

- Hiẽu rối.

- Tốt lắm. Và khi đồng chí trở về, tôi muốn biết tất cả những gì xảy ra trên con đường. Có một tờ cho bận lên, một tờ cho bận xuống.

Họ trở về hang.

- Gọi Rafael đến đây cho tôi - Robert Jordan nói. Và chàng đứng đợi sau một thân cây. Chàng nhìn Anselmo bước vào hang và tấm mền buông trở xuống sau lưng lão. Tên du mục uể oải bước ra ngoài đưa lưng bàn tay lên chùi miệng.

- Qué tal - Tên du mục nói - Đêm rồi đồng chí vui vẻ chớ?

- Tôi ngủ.

- Càng hay, - Tên du mục nói - đồng chí có thuốc lá không?

- Đồng chí nghe này - Robert Jordan vừa nói vừa sờ các túi tìm thuốc lá - Tôi muốn đồng chí đi với Anselmo tới chỗ lão ta trông chừng con đường. Đến đó, đồng chí để lão ở lại đồng thời ghi nhận địa điểm để có thể dẫn tôi tới đó, tôi hay một người nào khác sẽ tới đón lão về sau đó. Sau đó, đồng chí đi quan sát trại cưa và ghi nhận xem có gì thay đổi trong đồn canh không.

- Thay đổi gì?

- Bây giờ có bao nhiêu người trong đó?

- Tám. Tin giờ chót.

- Đồng chí xem trong lúc này có bao nhiêu người. Đồng chí ghi nhận xem cứ cách khoảng chừng bao lâu người ta lại đổi phiên gác trên cây cầu đó.

- Cách khoảng làm sao?

- Tên lính gác ở lại trong bao lâu và giờ nào người ta thay hắn.

- Tôi không có đồng hồ.

- Đồng chí lấy đồng hồ tôi. - Chàng tháo đồng hồ của mình ra.

- Đồng hồ đẹp chưa! - Rafael kêu lên, trầm trồ - Trong những cái rối rắm phức tạp của nó kìa. Một cái đồng hồ như vầy hẳn phải biết viết và biết đọc. Hãy trông giùm tôi vẻ rắc rối của những con số. Đây là một cái đồng hồ vô địch.

- Đừng đùa - Robert Jordan nói - Đồng chí biết xem giờ không?

- Tại sao không? Mười hai giờ trưa. Đói bụng. Mười hai giờ khuya. Ngủ. Sáu giờ sáng, đói bụng. Sáu giờ chiều, say. Nếu may ra. Mười giờ tối...

- Thôi - Robert Jordan nói - Đồng chí không cần làm trò hề. Tôi muốn đồng chí quan sát tên lính gác nơi cây cầu lớn và đồn canh trên con đường phía dưới cũng như quan sát đồn canh và lính gác của trại cưa và cây cầu nhỏ.

- Nhiều việc quá - Tên du mục mỉm cười - Đồng chí có chắc hắn là không còn ai để giao phó công việc hay hơn tôi không?

- Không, Rafael ạ. Điều rất hệ trọng là đồng chí phải làm việc rất cẩn trọng và đừng để lộ tung tích.

- Tôi tin rằng tôi sẽ không để bị lộ đâu - Tên du mục nói - Tại sao đồng chí bảo tôi là đừng để bị lộ. Đồng chí tưởng tôi muốn ăn đạn lắm à?

- Đồng chí nên đứng đắn một chút - Robert Jordan nói - Đây là việc đứng đắn.

- Đồng chí bảo tôi phải đứng đắn sau những gì đồng chí đã làm trong đêm vừa rồi à? Khi đồng chí phải giết một người và thay vì giết, đồng chí làm điều đã làm? Đồng chí có bổn phận giết một người, không phải tạo nên một người. Khi bọn tôi vừa nhìn thấy trên trời đầy những phi cơ dùng để tàn sát bọn tôi, từ cha ông bọn tôi xuống tới cháu chắt bọn tôi hãy còn chưa đẻ, ngang qua súc vật, từ dê tới rệp. Những chiếc máy bay gây nên tiếng động làm sữa phải đông đặc trong vú của mẹ đồng chí khi chúng bay đen trời và khi chúng rống như sư tử, và đồng chí bảo tôi phải đứng đắn. Tôi đứng đắn lắm rồi chớ!

- Hay lắm - Robert Jordan nói, chàng cười và đặt bàn tay lên vai tên du mục - Kìa, đừng đứng đắn quá. Bây giờ thì hãy kết thúc bữa điểm tâm của đồng chí và lên đường đi.

- Còn đồng chí - Tên du mục hỏi - Đồng chí làm gì?

- Tôi sắp sửa gặp El Sordo.

- Sau khi những chiếc phi cơ kia bay qua, rất có thể đồng chí không tìm thấy một người nào trên tất cả các ngọn núi này - Tên du mục nói - Hẳn có nhiều người toát mồ hôi hột sáng nay khi phi cơ bay qua.

- Những chiếc phi cơ đó làm việc gì khác hơn là săn đuổi du kích quân.

- Đúng rồi - Tên du mục nói. Đoạn hắn lắc đầu - Nhưng bao giờ chúng bắt đầu làm công việc đó?

- Làm sao có chuyện đó - Robert Jordan nói - Đó là những chiếc tốt nhất của tất cả loại phi cơ phóng pháo cỡ nhẹ của Đức, người ta không gởi những thứ đó tới để chống lại dân du mục đâu.

- Chúng làm tôi kinh hồn - Rafael nói - Những cái đồ đó, đúng, chúng làm tôi khiếp.

- Chúng sắp sửa oanh tạc một phi trường - Robert Jordan vừa nói vừa bước vào trong hang - Tôi gần như chắc chắn là chúng bay tới đó.

- Đồng chí nói gì? - Bà vợ của Pablo hỏi. Bà ta rót đầy một chén cà phê cho chàng và trao cho chàng một hộp sữa đặc.

- Có sữa à? Sang quá!

- Có đủ mọi thứ - Bà ta nói - Và từ khi có máy bay tới, thiên hạ ai cũng sợ hãi. Theo đồng chí thì chúng bay đi đâu?

Robert Jordan cho chảy một ít sữa đặc kẹo vào cà phê qua kẽ hở của cái hộp, chùi nó vào miệng tách và quậy cà phê cho tới khi nó có một màu nâu sáng.

- Tôi nghĩ, chúng sắp sửa oanh tạc một phi trường. Chúng cũng có thể tới Escurial hay Colmenar. Có thể cả ba điều.

- Phải chi chúng bay thật xa và đừng trở lại đây. - Pablo nói.

- Và tại sao bây giờ chúng lại xuất hiện ở đây? - Người đàn bà hỏi - Cái gì bắt chúng tới? Người ta chưa hề trông thấy nhiều máy bay như vậy. Cũng không từng thấy một số lượng máy bay như vậy. Chúng sửa soạn một cuộc tấn công à?

- Đêm rồi có cuộc vận chuyển nào trên con đường không? - Robert Jordan hỏi. Maria đang đứng sát bên chàng nhưng chàng không nhìn vào nàng.

- Không. - Một người đàn ông đáp. Hắn có khuôn mặt cởi mở, tuổi độ ba mươi lăm, có một con mắt sưng húp, mà trước đây Robert Jordan chưa trông thấy - Một vài chiếc cam nhông như thường lệ. Những chiếc xe hơi. Không có cuộc động binh nào khi tôi ở đó.

- Đồng chí tới La Granga mỗi đêm chớ? - Robert Jordan hỏi hắn.

- Tôi hoặc một người khác - Fernando nói - Luôn có người tới đó.

- Họ lo về tin tức, thuốc lá, công việc. - Người đàn bà nói.

- Ta có người ở đó không?

- Có. Những người làm việc ở nhà máy điện. Và nhiều người khác nữa.

- Tin tức ra sao?

- Pues nadas 2, không có gì. Tình hình tiếp tục tệ hại ở miền Bắc. Không mới lạ gì. Ở miền Bắc tình hình tệ hại từ lúc đầu.

- Không nghe nói gì về Ségovie à?

- Không, hombre, tôi không hỏi.

- Đồng chí có tới Ségovie à?

- Thỉnh thoảng - Fernando nói - Nhưng nguy hiểm lắm. Có nhiều trạm kiểm soát, ở đó chúng hỏi giấy tờ.

- Đồng chí biết phi trường chớ?

- Không, hombre 3, tôi biết nó ở đâu rồi, nhưng chưa tới đó bao giờ. Ở chỗ đó người ta hỏi giấy tờ gắt lắm.

- Không ai nói về những chiếc phi cơ hồi chiều hôm qua à?

- Ở La Granja à? Không ai nói hết. Nhưng chắc chắn họ sẽ nói vào chiều nay. Người ta nói về bài diễn văn của Queipo de Llano đọc trên đài phát thanh. Không có gì khác. À, có... Dường như là quân Cộng Hòa đang chuẩn bị một cuộc tấn công.

- Dường như là cái gì?

- Là quân Cộng Hòa đang chuẩn bị một cuộc tấn công.

- Tin này ở đâu ra?

- Ở đâu? Ơ kìa! Ở nhiều chỗ khác nhau. Bọn sĩ quan nói trong các tiệm cà phê, ở Segovie và Avila, và tụi bồi nghe được. Những tiếng đồn lan rộng ra. Từ ít ngày nay, người ta nói về một cuộc tấn công của quân Cộng Hòa tại đây.

- Của quân Cộng Hòa hay của bọn phát xít?

- Của quân Cộng Hòa. Đây là một cuộc tấn công quan trọng. Nhiều người còn nói là sẽ có tới hai cuộc tấn công lận. Một ở đây và một ở Alto de Léon gần Escurial. Đồng chí có nghe không?

- Người ta còn nói gì với đồng chí nữa không?

- Không, hombre, à! Có. Người ta còn nói là phe Cộng Hòa định phá sập các cây cầu nếu có xảy ra một cuộc tấn công. Nhưng những cây cầu đều được phòng thủ.

- Đồng chí có đùa không đó? - Robert Jordan nói, vừa uống cà phê.

- Không đâu, hombre. - Fernando nói.

- Tên đó không đùa đâu - Người đàn bà nói - Và đáng tiếc.

- Vậy, - Robert Jordan nói - cám ơn đồng chí về những tin tức này. Đồng chí không biết gì khác à?

- Không. Người ta nói, như lúc nào người ta cũng nói, về những bộ đội được gửi tới để san bằng những ngọn núi này. Người ta nói họ đang trên đường đi tới. Họ đã tới Valladodid. Nhưng mà người ta vẫn luôn nói vậy. Không nên chú ý tới làm gì.

- Còn ông, - Người đàn bà nói với Pablo bằng một giọng gần như hung dữ - ông với những lý sự về sự an toàn của ông.

Pablo nhìn bà ta dáng nghĩ ngợi, hắn gãi cằm.

- Bà thì lúc nào cũng với những cây cầu của bà. - Hắn nói.

- Những cây cầu nào? - Fernando vui vẻ hỏi.

- Đồ ngu - Người đàn bà nói với hắn - Đồ tối dạ. Tonto 4. Hãy uống thêm một tách cà phê và thử nhớ lại những tin tức khác coi nào.

- Đừng nổi nóng, Pilar - Fernando nói, trầm tĩnh và vui vẻ - Đừng lo ngại gì với những câu chuyện tào lao. Tôi đã nói với đồng chí này tất cả những gì tôi nhớ được.

- Đồng chí không nhớ gì thêm à? - Robert Jordan hỏi.

- Không - Fernando nói với một vẻ trịnh trọng - Và may mắn mà tôi còn nhớ điều này, bởi vì đó là những chuyện tào lao và tôi không chú ý tới làm gì.

- Vậy chắc còn điều gì nữa hả?

- Ừ, có thể. Nhưng tôi không chú ý tới. Từ cả năm nay tôi nghe toàn những chuyện tào lao.

Robert Jordan nghe có tiếng cười khúc khích, chính cô gái Maria đang đứng sau lưng chàng đã không thể nín cười được.

- Đồng chí hãy nói cho chúng tôi nghe thêm một chuyện tào lao nữa đi, Fernando. - Nàng nói và một lần nữa hai vai nàng rung lên vì tràng cười nắc nẻ.

- Nếu tôi còn nhớ, tôi sẽ không lặp lại đâu - Fernando nói - Người nghe những chuyện tào lao mà coi chúng quan trọng là người thiếu tư cách.

- Và chính nhờ đó mà ta cứu nền Cộng Hòa đó. - Người đàn bà nói.

- Không. Các người sẽ cứu nền Cộng Hòa bằng cách phá cầu. - Pablo nói với bà.

- Đi đi - Robert Jordan nói với Anselmo và Rafael. - Nếu các đồng chí đã ăn rồi.

- Bọn tôi đi đây. - Lão già nói và cả hai đứng dậy. Robert Jordan cảm thấy một bàn tay đặt lên vai chàng. Đó là Maria: “Anh phải ăn - Nàng nói, và nàng để tay nàng nằm yên trên vai chàng - Anh ăn cho nhiều để bao tử anh còn có thể chịu được những câu chuyện tào lao khác”.

- Những chuyện tào lao làm cho anh hết muốn ăn.

- Không. Không nên. Bây giờ anh hãy ăn cái này, còn nhiều chuyện tào lao khác nữa. - Nàng đặt cái chén trước mặt chàng.

- Đùng chế nhạo tôi - Fernando bảo nàng - Tôi là bạn của đồng chí mà, Maria.

- Tôi không chế nhạo đồng chí đâu, Fernando. Tôi chế nhạo anh ấy đó, và anh ấy phải ăn, không thì đói.

- Bọn mình ai cũng phải ăn hết. - Fernando nói - Pilar, có chuyện gì, sao không ai dọn cho tụi tôi ăn cả?

- Không có chuyện gì đâu, hombre - Vợ Pablo nói, và bà núc món ra gu đầy chén Fernando - Ăn đi. Ừ, việc này thì đồng chí có thể làm được. Bây giờ thì đồng chí ăn đi.

- Món này thật ngon, Pilar ạ! - Fernando bảo, với tất cả cái dáng vẻ đầy trịnh trọng của hắn.

- Cám ơn, - Người đàn bà nói - cám ơn và cám ơn.

- Đồng chí giận tôi à? - Fernando hỏi.

- Không. Ăn đi. Ăn rút lên đi.

Robert Jordan nhìn Maria, đôi vai cô gái lại bắt đầu rung lên trong tràng cười rũ rượi và nàng quay mắt đi.

Fernando ăn một cách từ tốn, vẻ đạo mạo hiện rõ trên mặt, sự đạo mạo mà cái muỗng to lớn lẫn dong nước mỏng của thức ăn chảy dài nơi khóe miệng hắn cũng không làm tổn hại được.

- Thức ăn vừa ý đồng chí chớ? - Người đàn bà hỏi.

- Vâng, Pilar ạ. - Hắn nói, miệng đầy thức ăn - Như thường lệ.

Robert Jordan nhận ra bàn tay của Maria đặt trên cánh tay của chàng và những ngón tay của cô gái siết lại trong khoan khoái.

- Chính món này đồng chí thích đây phải không - Người đàn bà hỏi Fernando - Ừ - Bà ta nói tiếp - Tôi thấy mà. Món ra gu, như thường lệ. Como siempre 5. Công việc tệ hại ở miền Bắc, như thường lệ. Một cuộc tấn công ở đây, như thường lệ. Bộ đội đến đây săn đuổi chúng ta, như thương lệ. Đồng chí có thể ngồi làm mẫu cho một bức tượng, như thường lệ.

- Nhưng hai điều sau cùng chỉ là chuyên tào lao thôi, Pilar ạ.

- Ôi xứ Tây Ban Nha - Vợ Pablo chua chát thốt lên. Đoạn bà ta quay sang Robert Jordan - Ở các nước khác liệu có những người như thế này không?

- Không có nước nào giống Tây Ban Nha cả. - Robert Jordan trả lời một cách lịch sự.

- Đồng chí có lý. - Fernando nói - Không có nước nào trên thế giới giống nước Tây Ban Nha cả.

- Đồng chí có trông thấy những nước khác bao giờ chưa à?

- Không - Fernando nói - Và tôi cũng không muốn trông thấy làm gì.

- Đồng chí thấy không? - Vợ Pablo nói với Robert Jordan.

- Fernando - Maria nói - Hãy kể lại cho chúng tôi nghe cái lần đồng chí đi Valence đi.

- Tôi không thích Valence.

- Sao vậy? - Maria hỏi, đồng thời lại siết mạnh cánh tay Robert Jordan.

- Dân ở đó kỳ cục và tôi không hiểu nổi họ. Họ chỉ biết kêu che 6 với nhau.

- Còn họ, họ có hiểu đồng chí không? - Maria hỏi.

- Họ ra tuồng không hiểu. - Fernando nói.

- Và đồng chí đã làm gì ở đó?

- Tôi đã phải đi ngay, không kịp xem biển nữa - Fernando nói - Tôi không thích những người đó.

- Ối! Ra khỏi đây ngay, đồ gái già - Vợ Pablo nói - Ra khỏi đây ngay, đồng chí làm tôi phát bịnh. Ở Valence, tôi đã sống qua đoạn đời đẹp nhất của tôi. Vamos 7. Valence! Đừng nói tới Valence nữa.

- Chị làm gì ở đó vậy? - Maria hỏi. Vợ Pablo ngồi nơi bàn với một chén cà phê, một mẩu bánh mì và một chút ra gu.

- Qué va 8. Bọn tôi làm gì ở đó hả? Tôi đã có mặt ở đó trong thời gian Finito ký hợp đồng cho ba cuộc đua ở kỳ hội chợ. Tôi chưa bao giờ trông thấy người ta đông đảo như thế. Tôi chưa bao giờ thấy những quán cà phê đông người như thế. Phải đợi hằng nhiều giờ mới có chỗ ngồi và người ta không thể nào bước lên xe điện được. Ở Valence có nhiều cảnh náo động xảy ra suốt ngày đêm.

- Nhưng mà chị làm gì ở đó? - Maria hỏi.

- Đủ mọi trò - Người đàn bà nói - Chúng tôi ra bãi và chúng tôi tắm, có nhiều thuyền buồm mà người ta dùng bò để kéo ra khỏi mặt nước. Người ta dẫn bò xuống nước cho tới khi chúng nó buộc phải lội, sau đó người ta buộc những chiếc thuyền vào chúng, và khi chân chúng chấm đất, chúng kéo thuyền lên bờ cát. Buổi sáng mười đôi bò kéo một chiếc thuyền buồm từ biển vào, với làn sóng nhỏ vỗ vào bờ. Đó chính là Valence.

- Nhưng mà chị có làm gì khác hơn là nhìn những con bò không?

- Chúng tôi ăn uống trong những ngôi lều dựng trên cát. Những miếng bánh làm bằng cá thái nhỏ với bằng những hạt tiêu đỏ và xanh, những trái hạnh đào to bằng hạt thóc. Bột bánh mềm dịu và với rất nhiều cá không tưởng tượng được. Những con tôm tươi rói chưa ráo nước biển, được nặn chanh vào. Chúng có màu hương và bóng lưỡng, mỗi con ăn trong bốn miếng. Món này, chúng tôi ăn rất nhiều. Sau đó, người ta ăn tới món paella 9, với hến tươi, trai, tôm, chạch nhỏ. Và sau đó người ta ăn những con chạch con nhỏ hơn nữa, riêng món này thôi, rán với dầu, chúng như những hạt đậu cô ve cuốn xoắn, chúng mềm tới độ tan ngay trong miệng khỏi phải nhai nữa. Và luôn luôn, người ta uống thứ rượu trắng để lạnh, nhẹ và ngon, giá bán ba chục céntimos một chai. Và sau hết là dưa gang. Đó là xứ dưa gang mà.

- Dưa gang ở Castille ngon nhất. - Fernando nói.

- Qué va - Vợ Pablo nói - Dưa gang castille là để triển lãm. Còn dưa gang Valence là để ăn. Khi tôi nghĩ tới những trái dưa gang đó, dài bằng cánh tay, xanh lơ như biển, cắt ra trông dồn dã và ứa đầy nước. A! Khi tôi nghĩ tới tất cả những con chạch bé bỏng, nhỏ nhắn, thơm ngon, chất thành núi trên dĩa! Người ta còn uống bia trong cốc suốt buổi xế chiều, thứ bia lạnh đến toát ra hơi nước trên những cái cốc to bằng những cái vại đựng nước.

- Và chị đã làm gì khi chị không phải ăn uống?

- Chúng tôi làm tình trong phòng, với những bức mành mành rũ xuống bao lơn và với một làn gió nhẹ thổi qua cửa sổ mà người ta có thể mở toang. Chúng tôi làm tình ở đó, trong gian phòng tối tăm, ngay vào lúc ban ngay nhờ những tấm mành mành, và từ ngoài đường vọng tới mùi thơm của chợ hoa và mùi thuốc pháo đốt vang trên khắp các ngã đường vào mỗi buổi trưa trong suốt kỳ Hội Chợ. Người ta đốt pháo bông trong khắp thành phố và những tiếng nổ chuyền đi trên những cây cột và những dây xe điện, và nó nổ từ cây cột này sang cây cột khác với những ánh chớp và những tiếng động vang dậy mà người ta không thể nào ngờ được.

Chúng tôi làm tình, và sau đó chúng tôi gọi một cốc bia đóng hơi lạnh trên lớp thủy tinh và khi cô gái mang bia tới, tôi đón lấy tại cửa và đặt cái cốc lạnh vào lưng Finito lúc bấy giờ đang ngủ, không chịu thức dậy khi người ta mang bia tới, và hắn nói: “Không, Pilar ạ. Không, mụ ạ. Để anh ngủ”. Và tôi nói: “Không, hãy thức dậy và uống cái này xem nó lạnh ngần nào”, và hắn uống, không mở cả mắt, và hắn ngủ trở lại, còn tôi, tôi nằm dài trên một chiếc gối, dưới chân giường, tôi nhìn hắn ngủ, người hắn xạm nâu, tóc hắn đen, trông hắn trẻ trung và bình yên trong giấc ngủ của hắn, và tôi uống hết cốc bia, vừa lắng nghe điệu nhạc của một hội ca cầm đang đi qua. Ông đã biết những điều đó chưá? - Bà hỏi Pablo.

- Chúng, ta đã làm nhiều trò ra gì với nhau!

- Ừ - Người đàn bà nói - Và ông có vẻ đàn ông hơn là Finito ở vào thời của ông. Nhưng mà mình chưa bao giờ tới Valence. Mình chưa hề ngủ với nhau chung giường, vừa nghe một hội ca cầm đi qua trong thành phố Valence.

- Không thể được - Pablo nói với bà ta - Mình không có dịp đi Valence. Bà thừa biết điều đó, nếu bà hiểu biết một chút. Nhưng mà với Finito, bà chưa hề làm nổ tung xe lửa bao giờ cả.

- Không - Người đàn bà nói - Đó là cái gì còn lại của tụi mình. Xe lửa. Ừ. Lúc nào cũng xe lửa. Không ai có thể nói ngược lại cả. Đó là cái còn lại từ những biếng lười, những xì hơi, những tịt ngòi. Đó là cái còn lại từ nỗi sợ hãi, nhát gan của lúc này. Còn nhiều điều trước đó nữa chớ. Tôi không muốn mình bất công. Nhưng mà cũng không nên nói điều gì chống lại thành phố Valence, ông nghe tôi chớ?

- Tôi không thích nó - Fernando lặng lẽ nói - Tôi không thích thành phố Valence.

- Và người ta nói rằng con lừa thì cứng đầu - Người đàn bà nói - Dọn dẹp đi Maria, để người ta con lên đường nữa chớ.

Khi bà ta nói câu đó, mọi người nghe những âm thanh đầu tiên báo hiệu những chiếc máy bay trở lại.

--- ------ ------ ------ -------

1 Thế nào.

2 Không có gì.

3 Người đàn ông.

4 Đồ ngu.

5 Như thường lệ.

6 Này.

7 Ôi! Ồ!

8 Cái gì?

9 Một món cơm đặc biệt.

Chương 9

Họ đứng bên cửa hang, nhìn những chiếc phi cơ phóng pháo, lần này bay trên cao thành hình những mũi giáo nhanh như chớp hung hăng rạch bầu trời trong tiếng động cơ vang rền. Chúng có hình những con cá mập, Robert Jordan nhủ thầm, giống cá mập vùng nhiệt lưu với đôi vi to lớn và chiếc mũi nhọn hoắt. Nhưng những con cá mập này, với những đôi vi bạc to lớn, với tiếng gầm thét, với những cánh quạt chói chang ánh mặt trời, những con cá mập này không di chuyển giống như những con cá mập. Chúng di chuyển không giống bất cứ một loài vật nào. Chúng phóng tới như một định mệnh cơ giới hóa.

Chàng nhủ thầm, mày phải viết mới được. Có thể một ngày nào đó mày sẽ viết. Chàng nhận ra Maria đang nắm lấy cánh tay chàng. Nàng ngó lên không, và chàng bảo nàng :

- Em trông chúng nó giống cái gì, guapa 1?

- Em không biết - Nàng nói - Giống thần chết, em nghĩ như vậy.

- Với tôi thì chúng giống những chiếc máy bay - Vợ Pablo nói - những chiếc nhỏ đâu rồi?

- Có thể chúng bay đi nơi khác - Robert Jordan bảo - Những chiếc phóng pháo này bay thật nhanh, không đợi những chiếc khác và chúng phải trở về một mình. Chúng ta không thể vượt phòng tuyến đuổi theo chúng. Không có đủ phi cơ để liều làm việc đó.

Đúng vào lúc đó, ba chiếc khu trục loại Heinkel bay theo hình chữ V, thật thấp trên đầu họ, sát ngọn cây, trông như những món đồ chơi xấu xí, náo động, với đôi cánh lắc lư, mũi choắt lại, rồi bất chợt chúng trở nên to lớn một cách khủng khiếp và bay qua với tất cả hình thù nguyên vẹn của chúng, trong tiếng rền vang ầm ĩ. Chúng bay thấp đến nỗi tất cả mọi người đứng bên cửa hang có thể nhìn thấy những tên phi công với chiếc mũ cùng cặp kính to của chúng, thấy cả khăn choàng bay sau đầu của người trưởng đoàn thám thính.

- Chúng có thể trông thấy ngựa. - Pablo nói.

- Chúng có thể trông thấy cả mẩu thuốc lá của ông - Người đàn bà nói - Ông hãy kéo tấm mền xuống đi.

Những chiếc phi cơ không còn bay tới nữa. Những chiếc khác hẳn đã bay xa lắm rồi. Khi tiếng rì rầm đã tắt, tất cả mọi người bước ra khỏi hang.

Giờ đây bầu trời trở nên trống trơn, thăm thẳm, xanh lơ và trong sáng.

- Tưởng vừa mới nằm mơ xong. - Maria nói với Robert Jordan. Không ai còn nghe tiếng rì rầm rất khẽ của phi cơ mất hút, tiếng rì rầm giống như một ngón tay chạm khẽ vào ta và dang xa rồi lại chạm khẽ vào ta lần nữa.

- Không phải là giấc mơ đâu, và em hãy đi lo việc nội trợ đi - Pilar bảo nàng - Rồi sao đây? - Bà ta quay sang Robert Jordan - Ta đi ngựa hay đi bộ đây?

Pablo nhìn bà ta và lẩm bẩm điều gì trong cổ họng.

- Tùy theo ý muốn của đồng chí.

- Vậy thì đi bộ - Bà ta nói - Tốt cho lá gan của tôi.

- Đi ngựa cũng tốt cho gan vậy.

- Nhưng mà đau đít. Ta sẽ đi bộ. Còn ông. - Bà ta quay sang Pablo - Ông hãy đi xuống dưới và đếm những con vật của ông xem tụi nó có bay theo chúng không?

- Đồng chí có cần một con ngựa không? - Pablo hỏi Robert Jordan.

- Không. Cám ơn nhiều lắm. Còn cô gái?

- Tốt hơn để cô ta đi bộ - Pilar nói - Cô ta sẽ bị mỏi mệt ở nhiều nơi và không ích lợi gì ráo.

Robert Jordan nghe mặt mình đỏ bừng.

- Đồng chí ngủ ngon chớ? - Pilar hỏi. Đoạn bà ta bảo - Quả đúng là không có bịnh gì. Không thể có bịnh hoạn gì được. Tôi không hiểu tại sao lại không có bịnh. Sau cùng có thể là có Thượng đế mặc dầu ta đã dẹp ổng. Đi đi - Bà ta nói với Pablo - Cái này không có liên quan gì tới ông. Những chuyện này liên hệ tới những người trẻ hơn ông... và thuộc một nơi khác hơn kìa. Đi. - Đoạn bà ta quay sang Robert Jordan - Angustin sẽ trông coi đồ đạc của đồng chí. Ta sẽ lên đường khi hắn tới.

Trời trong sáng, chói lọi và nóng bức. Robert Jordan nhìn người đàn bà to lớn với khuôn mặt rám nâu, đôi mắt to dịu dàng, khuôn mặt vuông vúc, nặng nề, nhăn nheo trông xấu xí mà lại ưa nhìn, đôi mắt bà ta háo hức nhưng khuôn mặt bà ta lại buồn bã khi bà ta hé miệng. Chàng nhìn bà ta đoạn nhìn người đàn ông cục mịch, nặng nề, đang đi xa dần trong đám cây cối, tiến về phía trại. Người đàn bà cũng đưa mắt nhìn theo hắn.

- Hai người đã làm tình với nhau rồi hả? - Người đàn bà hỏi.

- Nàng đã nói sao?

- Nàng không muốn nói với tôi chuyện đó.

- Tôi cũng không muốn nói.

- Vậy thì các người đã làm tình rồi - Người đàn bà nói - Hãy rán lo lắng cho nàng.

- Nếu nàng có con?

- Đó không là điều bậy - Người đàn bà nói - Đó chỉ là một điều hay mà thôi.

- Ở đây không phải chỗ.

- Nàng sẽ không ở lại đây. Nàng sẽ đi theo đồng chí.

- Và liệu tôi sẽ đi đâu đây? Tôi không thể mang một người đàn bà kè kè đi theo tôi được.

- Biết đâu đó! Đồng chí có thể mang nổi đến hai người như vậy mà.

- Đó không phải là một cách nói.

- Nghe đây - Người đàn bà nói - tôi không phải là một người nhát gan, nhưng sáng sớm hôm nay tôi thấy nhiều điều rất rõ, và tôi nghĩ rằng trong số tất cả những người mà ta còn thấy mặt hôm nay, có nhiều người sẽ không bao giờ biết tới một ngày Chúa nhật nào khác nữa cả.

- Hôm nay thứ mấy?

- Chúa nhật.

- Qué va - Robert Jordan nói - Vậy thì Chúa nhật tới hãy còn xa. Nếu ta thấy được ngày thứ tư thì tốt lắm. Nhưng tôi không thích nghe ai nói vậy cả.

- Tất cả mọi người đều cần được nói chuyện với một kẻ nào đó - Người đàn bà nói - Trước đây, người ta có tôn giáo và những trò điên rồ khác. Bây giờ mỗi người cần phải có một kẻ nào đó để nói một cách thẳng thắn. Mặc dù người ta có thể có tất cả sự can đảm, càng lúc người ta vẫn thấy cô đơn thêm.

- Chúng ta không cô đơn. Chúng ta luôn luôn sát cánh bên nhau.

- Trông thấy những máy móc đó, người ta cảm thấy có một cái gì đó - Người đàn bà nói - Ta không là gì cả đối với những máy móc đó.

- Vậy mà ta có thể thắng chúng nó được.

- Nghe này - Người đàn bà nói - Tôi thú thật với đồng chí sự buồn bực của tôi nhưng đừng tưởng rằng tôi thiếu cương quyết. Tôi lúc nào cũng cương quyết.

- Sự buồn bực tan biến theo ánh nắng mặt trời. Nó như một lớp sương mù.

- Tốt - Người đàn bà nói - Như đồng chí muốn. Đó là do những lời lẽ dông dài về Valence và con người vất đi đang đi xem ngựa kia. Tôi đã làm tổn thương hắn nhiều với câu chuyện nọ. Giết hắn, được. Nguyền rủa hắn, được. Nhưng mà làm tổn thương hắn thì không nên.

- Bằng cách nào đồng chí tới với hắn?

- Như người ta tới với bất luận một kẻ nào đó. Trong những ngày đầu của cuộc chiến, và trước đó nữa, hắn là một cái gì. Một cái gì đàng hoàng. Nhưng mà bây giờ thì hắn hết thời rồi. Người ta mở nút ra và tất cả rượu đều đã chảy ra khỏi vò.

- Tôi không thích hắn.

- Hắn cũng không thích đồng chí, nhưng có lý do. Đêm rồi tôi đã ngủ với hắn. Bây giờ thì - Bà ta mỉm cười và ngẩng đầu lên - Vamos a ver 2 - Bà ta nói - Tôi đã nói với hắn - Pablo, sao ông không giết kẻ lạ mặt đi? Đó là một thanh niên can đảm, Pilar ạ, hắn bảo tôi. Đó là một thanh niên can đảm. Lúc bấy giờ tôi bảo: bây giờ ông biết là chính tôi chỉ huy rồi chớ? Biết, Pilar ạ, biết, hắn bảo tôi. Sau đó trong đêm, tôi nghe hắn thức dậy, và hắn khóc. Hắn khóc với những tiếng khúc khích ngắn, khó nghe, như bọn đàn ông vẫn khóc, người ta bảo rằng có một con vật gì nơi họ, làm cho người họ run lên. Ông làm sao vậy, Pablo? Tôi hỏi và ôm hắn vào lòng. Không có gì hết. Pilar ạ, không có gì. Tôi nói có, ông đang gặp một chuyện gì đây mà. Hắn nói, tất cả mọi người và cái cách họ bỏ rơi tôi. Tôi bảo, đúng rồi, nhưng họ theo tôi và tôi thì là vợ của ông. Hắn nói, Pilar, bà nên nhớ vụ xe lửa. Đoạn hắn nói tiếp, cầu Trời phù hộ cho bà, Pilar. Tôi nói, tại sao ông lại nói tới Thượng đế? Nói vậy có nghĩa là gì? Hắn nói, ừ, Chúa và Đức Virgen. Tôi nói, sao, Thượng đế và Đức Virgen, đó có phải là một cách nói hay không. Hắn nói, tôi sợ chết lắm, Pilar, Tengo nicho de morir, bà biết chớ? Tôi bảo vậy thì ông hãy bước ra khỏi giường, trên giường không có chỗ cho tôi, ông và sự sợ hãi của ông nằm chung với nhau; lúc đó hắn xấu hổ, im bặt và tôi ngủ vùi, nhưng mà người đàn ông đó chính là một sự đổ vỡ.

Robert Jordan không nói gì.

Người đàn bà bảo :

- Trọn đời tôi, có những lúc tôi buồn bã như thế. Nhưng không phải là sự buồn bã của Pablo. Cái đó không ảnh hưởng gì tới quyết định của tôi.

- Tôi tin vậy.

- Có thể nó giống như kinh nguyệt của một người đàn bà, có thể nó không là gì cả - Bà ta ngừng lời đoạn nói tiếp - Tôi đã đặt nhiều ảo tưởng vào nền Cộng Hòa. Tôi tin tưởng vào nền Cộng Hòa. Và tôi có niềm tin, tôi tin vào niềm tin của tôi giống như những người có đạo tin vào những điều huyền bí.

- Tôi tin nơi đồng chí.

- Còn đồng chí, đồng chí có đức tin đó không?

- Nơi nền Cộng Hòa.

- Có?

- Có. - Chàng nói, đồng thời hy vọng rằng mình nói đúng sự thật.

- Tôi hài lòng lắm. Và đồng chí không sợ chớ?

Chàng nói, thành thật :

- Tôi không sợ chết.

- Nhưng sợ cái thứ khác không?

- Tôi chỉ sợ không làm đúng bổn phận mình.

- Không sợ bị bắt, như người nọ chớ?

- Không - Chàng nói giọng thành thật - Nếu sợ điều đó, người ta sẽ xao xuyến lo âu đến độ không giúp ích gì cho ai được.

- Đồng chí trầm tĩnh lắm.

- Không. Tôi không tin.

- Không. Chính đồng chí có đầu óc trầm tĩnh.

- Chính vì tôi rất bận tâm với công việc tôi.

- Nhưng đồng chí không yêu đời sao?

- Yêu chớ. Nhiều. Nhưng không nên để công việc tổn hại vì nó.

- Đồng chí thích uống rượu, tôi biết. Tôi thấy mà.

- Ừ. Thích lắm. Nhưng không nên để nó gây xáo trộn công việc.

- Và đàn bà?

- Tôi thích họ lắm nhưng tôi không hề cho đó là điều quan trọng lắm.

- Đồng chí không quan tâm đến họ à?

- Quan tâm chớ. Nhưng tôi chưa tìm thấy một người nào làm tôi rung động như người ta bảo họ phải làm mình rung động.

- Tôi nghĩ đồng chí nói dối.

- Một phần nào có thể.

- Nhưng đồng chí yêu Maria mà.

- Ừ, yêu một cách bất chợt và yêu rất say đắm.

- Tôi cũng vậy. Tôi yêu nó lắm. Ừ. Nhiều lắm.

- Tôi cũng vậy - Robert Jordan nói và cảm thấy nghẹn lời - Tôi cũng vậy. Ừ! - Chàng thấy thích thú trong câu nói đó và chàng nói một cách trịnh trọng bằng tiếng Tây Ban Nha: “Tôi yêu nàng say đắm”.

- Tôi sẽ để cho hai người tự do với nhau khi chúng tôi gặp El Sordo.

Robert Jordan không trả lời.

Đoạn chàng nói :

- Không cần thiết.

- Cần chớ, hombre. Điều đó cần thiết, bởi vì người ta không có nhiều thì giờ.

- Đồng chí đã thấy điều đó trong bàn tay tôi à?

- Không. Không nên tin vào những điều nhảm nhí đó.

Bà ta tránh nói điều đó cũng như tất cả những gì có thể phương hại đến nền Cộng Hòa.

Robert Jordan không nói gì. Chàng nhìn Maria đang dọn dẹp chén dĩa trong hang. Cô gái lau tay, quay lại và mỉm cười với chàng. Nàng không nghe được những lời lẽ của Pilar, nhưng khi nàng mỉm cười với Robert Jordan, nàng rất đỗi e thẹn, và sau đó lại mỉm cười với chàng. Người đàn bà nói :

- Có ban ngày nữa. Hai người có ban đêm nhưng còn có ban ngày nữa chớ. Ở đây không có nhiều sự xa xỉ thừa mứa như ở Valence vào thời của tôi. Nhưng đồng chí có thể hái vài quả dâu rừng hoặc một thứ nào khác. Bà ta cười.

Robert Jordan đặt bàn tay lên cái vai to lớn của Pilar :

- Tôi cũng yêu đồng chí nữa. Tôi yêu đông chí lắm.

Người đàn bà nói, vẻ bối rối :

- Đồng chí đúng là một chàng Don Juan. Đồng chí chớm yêu thương tất cả mọi người rồi đó. Kìa, Angustin tới kia rồi.

Robert Jordan bước vào hang và đến gần Maria. Nàng đứng yên nhìn chàng đến gần, đôi mắt nàng sáng rực, sự xấu hổ lại làm đỏ mặt mày và cổ nàng.

- Chào dê con.

Chàng nói và đặt một cái hôn lên miệng nàng. Nàng ôm chặt lấy chàng, đoạn nhìn thẳng vào mặt chàng :

- Chào anh. Ồ! Anh. Anh.

Fernando hãy còn ngồi nơi bàn, hút thuốc, hắn đứng dậy, lắc đầu và cầm lên cây các bin dựng bên vách, bước ra ngoài. Hắn nói với Pilar :

- Thật là kỳ dị. Tôi không thích vậy. Đồng chí phải trông chừng cô bé này.

- Tôi trông chừng chớ. - Pilar nói - Đồng chí kia là novio 3 của cô ta đó.

- À! - Fernando nói - Trong trường hợp này, khi họ đính ước với nhau rồi, tôi nhìn nhận chuyện đó rất bình thường.

- Tôi rất sung sướng vì vậy. - Người đàn bà nói.

- Tôi cũng vậy. - Fernando gật đầu, trịnh trọng - Salud, Pilar.

- Đồng chí đi đâu đó?

- Lên chồi canh đổi phiên cho Primitivo về.

- Đồng chí làm cái chó gì vậy? - Angustin hỏi người đàn ông nhỏ thó có dáng vẻ trầm trọng, khi người này bước lên con đường mòn.

- Nhiệm vụ. - Fernando nói với một vẻ đầy kiểu cách trang trọng.

Angustin nói giọng nhạo báng :

- Nhiệm vụ đồng chí à. Tổ mẹ nhiệm vụ đồng chí. - Đoạn hắn quay sang người đàn bà - Cái chó gì mà tôi phải gìn giữ ở đâu rồi?

Pilar nói :

- Trong hang. Trong hai cái bọc. Và tôi mệt nhọc với sự thô tục của đồng chí lắm rồi đó?

Angustin nói :

- Đ. cần sự mệt nhọc của đồng chí.

- Vậy thì đồng chí cút ngay đi và cứ đ. cần với mẹ đồng chí đi. - Pilar nói với hắn, vẻ mặt không giận dỗi chút nào.

- Và mẹ đồng chí nữa chớ. - Angustin đáp lại.

- Còn lâu đồng chí mới có mẹ - Pilar nói với hắn. Những lời mạt sát đạt tới mức độ nặng nề cùng tột trong tiếng Tây Ban Nha khi mà sự việc không còn diễn tả nữa mà chỉ ngầm hiểu.

- Họ làm cái giống gì trong đó? - Angustin nói, giờ đây với một vẻ kín đáo.

Pilar bảo :

- Nada, không có gì cả. Dầu sao ta đang ở vào mùa Xuân mà, đồ súc sinh.

- Súc sinh - Angustin nói, nhấm nháp từng tiếng - Súc sinh. Thế còn đồng chí thì sao? Đồ con cái của đĩ điếm. Tôi đ. cần mùa Xuân.

- Đồng chí, - Bà ta nói vừa cười lanh lảnh - đồng chí thiếu sự biến hóa trong những tiếng chửi thề. Nhưng mà đồng chí chửi khỏe đó. Đồng chí đã trông thấy máy bay chưa?

- Tôi ỉa trong những bộ máy của chúng. - Angustin nói, vừa ngẩng đầu lên và cắn vào môi dưới.

- Không tệ lắm, - Pilar nói - đúng là không tệ lắm, nhưng khó thực hiện lắm.

- Ở độ cao đó thì đúng - Angustin mỉm cười - Desde luego 4. Nhưng mà tốt hơn hết là phịa cho sướng miệng.

- Đúng - Vợ Pablo nói - Tốt hơn hết là phịa, đồng chí là một mẫu người can đảm và những lời khoác lác của đồng chí nghe cứng cỏi lắm.

Angustin nói một cách nghiêm nghị :

- Nghe này, Pilar. Người ta đang chuẩn bị cái gì, có đúng không?

- Đồng chí nghĩ sao về việc đó?

- Một điều tệ không gì tệ hơn. Có quá nhiều máy bay. Quá nhiều máy bay.

- Và đồng chí sợ chúng giống như những người khác chớ?

- Qué va, đồng chí nghĩ họ đang sửa soạn gì?

- Nhìn kìa, phía Cộng Hòa đang chuẩn bị một cuộc tấn công, nên họ đã phái một người thanh niên tới lo về cầu. Và bọn phát xít sửa soạn nghinh tiếp cuộc tấn công đó bởi vì chúng gửi máy bay tới. Nhưng sao lại biểu diễn những chiếc máy bay như vậy?

- Trận giặc này, - Angustin nói - là một điều ngu xuẩn không có giới hạn.

- Đúng như vậy rồi - Pilar nói - Không có vậy thì ta đã không có mặt ở đây.

- Đúng. Từ một năm rồi, bọn mình sống trong sự ngu xuẩn. Nhưng mà Pablo là tên khôn lanh. Hắn rất khôn lanh.

- Tại sao đồng chí nói vậy?

- Tôi nói vậy đó.

- Nhưng mà đồng chí phải hiểu rõ mới được - Pilar giải thích - Bây giờ thì đã quá trễ để tự cứu mình bằng sự khôn lanh, và hắn đã mất đi những cái khác.

- Tôi hiểu - Angustin nói - Tôi biết bọn mình phải chuồn. Và bởi vì ta phải thắng nếu ta muốn sống sót, thì cây cầu phải sập. Nhưng Pablo có trở nên hèn nhát thì hắn vẫn khôn lanh quá.

- Tôi cũng khôn lanh vậy.

- Không, Pilar ạ - Angustin nói - Đồng chí không khôn lanh. Đồng chí can đảm. Đồng chí cương quyết. Đồng chí biết quyết định, đồng chí có trục giác. Nhiều ý chí cương quyết và nhiều tình cảm, nhưng đồng chí không có khôn lanh.

- Đồng chí tin vậy à? - Pilar hỏi, vẻ nghĩ ngợi.

- Đúng vậy, Pilar ạ.

- Chàng thanh niên là người khôn lanh - Người đàn bà nói - Xảo quyệt và trầm tĩnh. Rất trầm tĩnh trong đầu.

- Đúng - Angustin nói - Hắn phải biết công việc hắn nếu không người ta không giao việc cho hắn. Nhưng tôi không biết hắn có khôn lanh không. Còn Pablo, tôi biết hắn xảo quyệt.

- Nhưng không ích lợi gì bởi hắn sợ hãi và chán hoạt động rồi.

- Nhưng hắn vẫn khôn lanh.

- Đồng chí nói sao?

- Không. Tôi thử nhìn sự việc một cách minh mẫn. Trong lúc này phải hành động minh mẫn. Sau vụ cây cầu, phải chuồn ngay. Tất cả phải sẵn sàng. Phải biết đi đâu và đi cách nào.

- Dĩ nhiên rồi.

- Về điều này... Pablo... Ta phải khôn lanh lắm mới được.

- Tôi không tin nơi Pablo.

- Về điều đó, đúng.

- Không. Đồng chí không biết hắn hư hỏng.

- Pero es muy vivo 5. Hắn rất khôn lanh. Và nếu chúng ta không khôn lanh trong vụ này thì nguy.

- Tôi sẽ nghĩ tới điều đó - Pilar nói - Tôi có trọn một ngày để nghĩ.

- Về vụ cây cầu đã có người thanh niên kia rồi - Angustin nói - Hắn phải biết cách hành động. Hãy xem như người thanh niên nọ đã khéo léo tổ chức vụ xe lửa.

- Đúng - Pilar nói - Chính hắn quyết định mọi sự.

- Còn đồng chí thì lo về nghị lực và sự quyết tâm - Angustin nói - Nhưng Pablo thì lo việc di chuyển. Pablo lo việc rút lui. Hãy bắt hắn nghiên cứu việc đó ngay từ bây giờ.

- Đồng chí thông minh lắm.

- Thông minh, đúng - Angustin nói - Nhưng sin picardia 6. Cái đó của Pablo.

- Cùng với sự sợ hãi của hắn và tất cả à?

- Cùng với sự sợ hãi của hắn và tất cả.

- Và đồng chí nghĩ gì về vụ cây cầu?

- Rất cần thiết. Bởi tôi biết rõ. Chúng ta phải làm hai điều. Ta phải rút lui khỏi chỗ này và chúng ta phải thắng. Những cây cầu rất cần thiết nếu chúng ta muốn thắng.

- Nếu Pablo tinh ranh và xảo quyệt thì tại sao hắn không thấy vậy?

- Vì yếu đuối, hắn muốn mọi sự vẫn ở chỗ cũ. Hắn muốn yên thân trong sự nhu nhược của hắn. Nhưng cái nồi sắp sôi lên rồi. Nếu bắt buộc phải thay đổi thì dù sao hắn cũng phải khôn lanh ra. Es muy vivo.

- May mà người thanh niên chưa giết hắn.

- Sao, tên du mục đã muốn tôi hạ hắn chiều hôm qua. Tên du mục là một con vật.

- Đồng chí cũng là một con vật - Pilar nói - Nhưng là một con vật thông minh.

- Cả hai ta đều thông minh. Nhưng tài năng, chính là Pablo.

- Nhưng khó mà chịu được hắn. Đồng chí không biết hắn hư hỏng ra sao đâu.

- Biết. Nhưng đó là một tài năng. Pilar nhìn xem. Để đánh giặc, tất cả những gì cần phải có chính là trí thông minh. Nhưng để thắng, phải có tài năng và vũ khí.

- Tôi sẽ suy nghĩ về điều đó - Bà ta nói - Bây giờ ta phải lên đường. Trễ rồi.

Đoạn bà ta cao giọng gọi.

- Inglés! Đến đây. Ta lên đường.

--- ------ ------ ------ -------

1 Cô bé xinh đẹp.

2 Anh sẽ thấy.

3 Vị hôn phu.

4 Dĩ nhiên.

5 Nhưng hắn rất khôn lanh.

6 Không xảo quyệt.

Phụ lục:

Chuông nguyện hồn ai (Chương 1-9)   

Chuông nguyện hồn ai Chương (10-15)  

Chuông nguyện hồn ai (Chương 16-29)

Chuông nguyện hồn ai (Chương 30-hết)