ĐƯỜNG TẦU BAY

(Viet Cuong Sarraut sưu tầm và biên tập từ tài liệu của ông Nguyễn Văn Uẩn)

TỪ NGÃ TƯ VỌNG sang Ngã Tư Sở là một con đường ngày xưa chưa có tên. Người dân gọi đoạn phía Đông là đường Tầu bay, đoạn phía Tây gọi là Xóm cô đầu Ngã Tư Sở. Đoạn phía Đông có tên là đường Tầu bay là do ở quãng giữa, người Pháp xây dựng một sân bay quân sự mang tên trường bay Bạch Mai (thật ra sân bay này ở địa phận xã Khương Trung).

Phi trường Bạch Mai có từ năm 1920. Nhà binh Pháp cắm một khu đất rộng ngoài cánh đồng Khương Trung, xây nhà làm xưởng cơ khí, nhà kho đựng vật tư và nhiên liệu, nhà làm việc có phòng kế toán tài vụ, phòng quản lý.Ngoài khu làm việc có khu giải trí của các sỹ quan. Trại lính Tây canh gác có bộ phận ở trong và ngoài sân bay. Nhân viên người Việt trong các phòng giấy không quá mười người và không phải là quân nhân.

Khu trường bay Bạch Mai không có rào giậu gì cả. Sân bay là một đường băng nhỏ, số máy bay đậu ở đây không nhiều vì là thời kỳ đầu của hoạt động không quân ở Đông Dương.Tổng số có dăm, ba chiếc kiểu cánh quạt Bre'guet(máy bay Bà già), sau thay bằng máy bay kiểu Morane.

Chính thức lúc đầu sân

bay Bạch Mai gọi là Gara d'aviation (khu chứa máy bay

bay), sau được nâng lên thành Trung tâm Không quân Bắc kỳ và xây thêm nhiều nhà ở bên trong, có cả nhà hai tầng. Máy bay chủ yếu được sử dụng làm công việc tuần tiễu và đo đạc bản đồ.

Cạnh trường bay là một con ngòi, còn có tên là sông Lừ, bắt đầu từ dưới ô Chợ Dừa chảy qua cánh đồng làng Khương Thượng, chỗ ngòi qua đường cái dưới một cái cống lớn gọi là cống Tầu Bay. Dân làng xung quanh không được làm nhà ở khu vực gần cổng trường bay.

Đầu đường Tầu Bay giáp phố Đồng Tâm, có một khu công sở là Sở kỹ thuật nuôi gia súc(Secvise Zootechnique), ta thường gọi là Trạm Thú y và người làng Phương Liệt thì gọi bằng cái tên nôm na"Nhà Trâu".Sở này chủ yếu chế tạo thuốc tiêm phòng dịch và trông nom chữa chạy các bệnh trâu, bò, ngựa được thành lập từ những năm đầu thế kỷ XX, thời kỳ người Pháp hăng hái thực hiện chương trình khai thác Đông Dương,khuyến khích bọn thực dân mở đồn điền trồng cây công nghiệp và chăn nuôi.

Trạm Thú y chiếm một khoảng đất rộng, bên trong là trại cỏ, chỗ trồng cỏ và nuôi gia súc. Trại cỏ sau bị thu hẹp dần lấy đất mở rộng bệnh viện Bạch Mai và làm trạm xăng dầu (nay thuộc địa bàn phường Phương Mai của quận Đống Đa).

Cũng ở đầu đường này giáp làng Phương Liệt, là dẫy nhà lá của Tư Xộp và Năm Trấn, người làng Phương Liệt, làm nghề thổi cơm tháng cho những người làm công trong các công sở xung quanh như: Sở Vô tuyến điện, Bệnh viện Bạch Mai, Trạm Thú y và lính ta làm trong sân bay không có gia đình.

Năm 1972 không quân Hoa Kỳ đã sử dụng máy bay B52 ném bom rải thảm, hòng hủy diệt Hà Nội. Quân và dân thủ đô đã chiến đấu ngoan cường với máy bay địch để bảo vệ thủ đô yêu quý, cuộc chiến "Điện Biên Phủ trên không" đã đánh bại dã tâm của người Mỹ.

Năm 1981 để ghi dấu chiến công hiển hách đó, Thành phố Hà Nội chính thức gắn tên phố cho Đường Tầu Bay là "Đường Chiến thắng B52" (bao gồm cả đoạn phố phía Tây có tên là "xóm cô đầu Ngã tư Sở").

Năm 1990 Đường Chiến thắng B52 được đổi tên là Đường Trường Chinh tên một nhà hoạt động chính trị ưu tú của Việt Nam .

Sự gia tăng dân số đến chóng mặt, do dòng người nhập cư vào Hà Nội không thể kiểm soát được dẫn đến tình trạng các đường phố Hà Nội luôn xẩy ra tình trạng ách tắc giao thông. Đường Trường Chinh là một điểm đen về vấn nạn đó, là nỗi kinh hoàng cho người tham gia giao thông trên tuyến đường vành đai 2 này.

Năm 2011 UBND Thành phố Hà Nội đã quyết định mở rộng đường Trường Chinh, khởi công năm 2013 hoàn thành vào năm 2015 với kinh phí 2.560 tỷ đồng. Nhưng đến nay lại sắp hết năm 2019 con đường được Sở Quy hoạch và Kiến trúc Hà Nội thiết kế theo model "Đường cong mềm mại" vẫn còn ngổn ngang rào chắn, lán trại công trình và nguyên vật liệu.

Con đường thiết kế theo kiểu" Đường cong mềm mại"

(Ảnh tg sưu tầm)

98 — cùng với Viet Cuong Sarraut.