TRIỀU TÙY
(581 – 618)
Năm 581, quyền thần Bắc Chu là Dương Kiên lật đổ Chu Tĩnh Đế, tự lên ngôi, kiến lập triều Tùy, Dương Kiên chính là Tùy Văn Đế. Năm 589, Tùy Văn Đế đưa quân xuống phía nam, thống nhất Nam Bắc. Từ “Vĩnh Gia chi loạn” thời Tây Tấn, sau gần 300 năm, cục diện phân tranh kết thúc.
Tùy Văn Đế thực hành nhiều biện pháp tăng cường trung ương tập quyền, ở trung ương, thiết lập cơ chế hỗ trợ lẫn nhau giữa tam tỉnh với lục bộ và hạn chế quyền của Tể tướng. Ông còn đưa ra chế độ khoa cử, lấy cửu phẩm có từ đời Ngụy Tấn, nó có nhiều ảnh hưởng sâu rộng với chế độ khoa cử sau này.
Sau khi Văn Đế chết, con là Dương Quảng nối ngôi, đó là Tùy Dạng Đế. Dựa vào hậu thuẫn kinh tế giàu mạnh, hoàn cảnh xã hội tương đối ổn định, Tùy Dạng Đế có điều kiện để làm nhiều công việc to lớn, xây dựng Đông Kinh, đào sông, khai thông con sông đào lớn Kinh – Hàng, khách quan mà nói, đã có tác dụng thúc đẩy sự giao lưu kinh tế và văn hóa giữa hai miền nam bắc.
Nhưng bên cạnh làm được nhiều việc có ích, ông ta cũng có cuộc sống xa hoa hưởng lạc với mục đích tạo thanh thế cho bản thân. Chỉ trong một thời gian ngắn, Tùy Dạng Đế ba lần xuống phía nam, năm lần lên phía bắc, liên tục có các chuyến đi sang phía tây tới Lũng Tây, xa nhất tới Trương Dịch. Dạng Đế là người không biết quý trọng tiền bạc, càng không biết quý trọng sức dân. Để đánh Cao Lệ, ông ta đã tăng thêm tô thuế, bắt lính khắp nơi, khiến ruộng đất hoang hóa. Khắp cả nước các cuộc khởi nghĩa bùng phát, nội bộ tập đoàn thống trị phân hóa, nhà Tùy ngày càng suy vong. Năm 617, Vũ Văn Hóa Cập giết Dạng Đế, triều Tùy kết thúc sau 37 năm.
BIỂU THẾ HỆ ĐẾ VƯƠNG
Văn Đế Dương Kiên (581 – 604)
Dạng Đế Dương Quảng (605 – 617)
Cung Đế Dương Hựu (617 – 618)
NIÊN BIỂU SỰ KIỆN LỚN
581 : Dương Kiên xưng đế, kiến lập triều Tùy. Bắc Chu mất.
583 : Tùy thua Đột Quyết. Đột Quyết chia làm hai phần Đông và Tây.
589 : Tùy diệt Trần, thống nhất Trung Quốc.
590 : Cải cách chế độ phủ binh, thực hành hợp nhất binh nông.
598 : Tùy đưa 30 vạn quân đánh Cao Lệ.
604 : Tùy Văn Đế chết, Tùy Dạng Đế nối ngôi.
605 : Tùy xây dựng Đông Đô, bắt đầu công trình Đại vận hà.
606 : Tùy xác lập chế độ khoa cử.
610 : Khai thông Đại vận hà nam bắc.
611 : Phong trào khởi nghĩa nông dân bùng phát.
612 : Tùy Dạng Đế thân chinh đánh Cao Lệ.
613 : Tùy Dạng Đế đánh Cao Lệ một lần nữa, thất bại.
614 : Tùy Dạng Đế lần thứ ba đánh Cao Lệ.
616 : Tùy Dạng Đế đưa cấm quân tới Giang Đô. Quân khởi nghĩa các nơi liên kết với nhau, hình thành phong trào khởi nghĩa rộng khắp.
617 : Lý Uyên khởi binh ở Thái Nguyên, tiến quân vào Quan Trung, đánh Trường An, lập đại vương Dương Hựu làm đế.
618 : Binh biến ở Giang Đô, Dạng Đế bị giết.
Lý Uyên xưng đế, kiến lập triều Đường, đổi là Nguyên Vũ Đức, đó là Đường Cao Tổ.
Người dịch: Dương Đình Giao
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét