TỪ ĐIỂN TIẾNG NGHỆ BẰNG VĂN VẦN

Con trâu thì gọi “con tru”

Con dâu thì gọi “con du” trong nhà

“Mấn” là “váy”, “ngái” là “xa”

“Đi mô?” để hỏi ai là “đi đâu? ”

“Nác su” ý nói “nước sâu”

“Trấy bù” để gọi “quả bầu” đấy nha

“Gác bếp” thì gọi là “tra”

“Lông cơn” thực chất đó là “trồng cây”

“Ra sân” thì nói “ra cươi”

“Đi nhởi” ý nói “đi chơi” ấy mà

“Chúng tao” thì nói là “choa”

“Các bạn”, thân mật gọi là “bọn bay”

“Tê” là “kia”, “ni” là “này”

“Mi” “mần” ý nói là “mày” “làm” thôi

“Chộ” là “thấy”, “nhác” là “lười”

“Mắm tôm” cứ gọi “ruốc bôi” đúng liền

“Đọi” là “bát”, ”nôốc” là “thuyền”

“Khủy chân” đích thị có tên “lặc lè”

“Đàng” là “đường”, “đấy” là “tè”

“Thế thôi” thì nói “rứa hè” là xong

“Rừng” là “rú”,“rào” là “sông”

“Ngá khu” tức thị “ngứa mông” thật rồi

“Mơ” là “mớ”, “thúi” là “hôi”

“Nỏ nhởi” ý nói “không chơi” đó mà

“Tê” là “kia, “tề” là “kìa”

“Cái môi” tên gọi “cái thìa” đó em

“Đánh nhau” – “đập chắc” nhớ liền

“Ra răng” là muốn hỏi em “thế nào”

“Ả” là “chị”, “tau” là “tao”

“Rứa” là “thế”, “răng” là “sao” đó mà

“Bổ” là “ngã”, “mả” là “mồ”

“Lọi cẳng” để nói đó là “duỗi chân”

Vải “đen” ắt hẳn vải “thâm”

”Trụt quỳn” ý nói “tụt quần” thế thôi

“Dốc” là “trôộc”, “đôộng” là “đồi”

“Mui” là để chỉ cái “môi” trước mồm

“Đầu” là “trôốc”, “hun” là “hôn”

“Ló” chưa hết là “Lúa” còn đấy em

“Ngượng ” là “rầy” “thích” là “sèm”

Ai hỏi đến “lả” thì châm “lửa” liền

“Nỏ” là “không” nhé đừng quên

“Lá trù” chính xác là tên “lá trầu”

“Mắc” là “bận”, “mô” là “đâu”

“Ăn nể” , “ăn vã” như nhau cả mà

Có người gọi “bọ” là “cha”

“Nương” là “vườn”, “rẫy” gọi là “nương” thôi

“Bù rợ” “bí đỏ” đúng rồi

“Nước chè” quê bạn, quê tôi “nác chè”

“Nướng” là phải “náng” đó nghe

Gọi mang lọ “mói” thì bê “muối” liền

Trốc cúi” là “đầu gối” chân

Nói “đài” múc nước phải cầm “gầu” ngay

“Chủi” là cái “chổi” đây này

Nói “rờ” thì cứ đưa tay mà “sờ”

“Lúc này” tạm nói là “dừ”

“Luộc kỹ gốc” nhé, “Loọc nhừ côộc” nha,

“Con ga, con kha” để chỉ “con gà”

“Con bê” choa nói đó là “con me”

“Con suối” cứ gọi là “khe”

”Châu chấu” ngoài đó, ở quê “cào cào”

“Hồ” nước được gọi là “bàu”

“Cá quả” cứ gọi “cá tràu” không sai

“Con người” thì nói “Con ngài”

”Cù cu” tên gọi của loài “bồ câu”

“tối” nói “túi”, “túi” nói “bâu”

“Con sâu” có chỗ gọi “trâu” thật mà

“Hổ bắt” thì nói “khái tha”

“Muỗi”, “giòi” thì gọi đó là “mọi”, “troi”

“Con ruồi” thì nói “Con ròi”

Bắt “tôi” “Nhúng” đít thì “tui” “trụng” quần

“Con giun” phải nói “Con trùn”

“Với chắc” có nghĩa là cùng “với nhau”

“Lộ mô” có nghĩa “chỗ nào”

Nói “vo trôốc” là “gội đầu” đó em

“Gạo” thì gọi “gấu” đừng quên

Ai nói đến “trự” nhớ liền “chữ” ngay

”Chạc” là để chỉ cái “dây”

Nói đi “đâm” gạo hiểu ngay “giã” rồi

Cả anh, em mẹ tới chơi

Đều chào là “cụ” thế thôi em ờ

“Sạu” thì phải hiểu là “ngô”

”O” là bác gái và “cô” đó mà

“Mẹ chồng” vẫn gọi “mụ gia”

“Ràn tru” phải hiểu đó là “chuồng trâu”

“Ròi bu” ý nói “ruồi bâu”

Hỏi nơi “rửa bát” là đâu “lộ chồ”

Gọi “vợ” là “gấy”nhớ cho

Nói “Nhôông” ắt hẳn chính là “chồng” thôi

“Dao khoắm” là “rạ” đúng rồi

Bảo đi lấy “toóc” thì lôi “rạ” về

“Ruộng” là gọi “roọng” đó nghe

“Anh nha” cứ nói “eng hè” là xong

“Suôn” là “thẳng”, “ngoẹo” là “cong”

“Nỏ mần răng cả” là “không việc gì”

“Gõ đầu” là “trọi trốc” mi

“Kệ tau” ý nói làm gì “mặc tôi”

“Trúp vả” để chỉ cái “đùi”

“Ả nậy” – “chị lớn” biết rồi chứ em,

“Ngong” là “ nhìn”, “coi” là “xem”

“Mệ va” – “chị ấy” mong em chớ cười

“Lớn” thì nói “nậy” thế thôi

“Lõi” ngô, lõi mít nói “cồi” đừng lo

“Cây cọ” choa nói “cơn tro”

Gọi “tắn”, gọi “tít” “rắn” bò “rết” ra

“Mạo” là cái “mũ” đó nha

Trong đó từ “rạc” nghĩa là “xác xơ”

“Anh” là “eng”, “cô” là “O”

“Mun” trong bếp củi là “tro bếp” mà…

“Hãi” ma tức là “sợ” ma

Nói ai “khun nậy” chính là “lớn khôn”

“Cái ghế” thì gọi “cấy đòn”

“Ăn vụng” – “ăn phúng” là con một nhà

“Bà già” thì gọi “mụ tra”

Mẹ kêu lấy “đúa” cầm ra “rổ” này

“Tâm thần” thì gọi “ra ngây”

“Nồi đất” thì lại gọi ngay “trách bù”

Cái "gầu" thì gọi cái "đài"

Ra "sân" thì bảo ra ngoài cái "cươi"

"Chộ" tức là "thấy" em ơi

"Trụng" là "nhúng" đấy, đừng cười nghe em

"Thích" chi thì bảo là "sèm"

Khi ai bảo "đọi" thì đem "bát" vào

"Cá quả" thì gọi "cá tràu"

"Vo trôốc" là bảo "gội đầu" đấy em

***

Nghe em giọng Bắc êm êm

Bà con hàng xóm đến xem chật nhà

Khi "mô" sang "nhởi" nhà "choa"

Bà "o" đã nhốt "con ga" trong chuồng!

Em cười bối rối mà thương

Thương em một, lại trăm đường thương quê

Gió lào thổi rạc bờ tre

Chỉ qua giọng nói cũng nghe nhọc nhằn

Chắt từ đá sỏi đất cằn

Nên yêu thương mới sâu đằm đó em.

 

Nghệ an choa miền trung lắm gió

Có cửa lò biển hát quanh năm

Cùng quê Bác xứ sở nước tương

Với thanh chương, nhút mặn chua cà

Bà già con trẻ có ngôn ngữ riêng

Đứa mô chưa ghé một lần

Ráng học cho kỹ điển từ sau đây

Con trâu thì gọi là tru

Con giun thì gọi là trùn đó nha

Con gà thì gọi con Kha

Còn con cá quả gọi ra cá tràu

Con sâu lại gọi là trâu

Bồ câu thì gọi cu cu đó nà

Con ruồi lại gọi là ròi

Con troi thì gọi con giòi nhớ chưa

Con bê còn gọi là con me

Con mọi là muỗi khi nghe đừng cười

Mà cười là choa chửi thẳng tưng

Trốc cha mi khái cạp là đầu bố mày hổ tha

Mả cha là ngôi mộ của ba

Mải thằng cha mi xéo là thằng bố mày cút đi

Muốn yêu gái nghệ phải biết chuyên cần

Học nhiều từ ngữ âm vần nghe chưa

Con người thì gọi con ngài

Cơn – cây, nước – nác, sân – cươi, đường - đàng

Chủi – chổi, đọi – bát, mươn – bàn

Nhởi – chơi, lười – nhác, mần – làm đó nghe

Khủy chân thì gọi lắc lè

Còn từ ni nữa nói nghe cùng rầy(ngượng)

Mà có nói thì bây mới biết

Hun là hôn đó, nhơ ghi cho kỹ kẻo rồi lỗ to

Nếu yêu người của mảnh đất gió lào

Thì nên chịu khó học từ nhiều mà cưa(tán)

Nhưng học ri vẫn chưa ăn thua

Vì từ ngài (người) nghệ còn lưa (còn) rất nhiều