Virus Corona và cái nhìn qua lăng kính “vi sinh vật học”

Tác giả: TS. Nguyễn Hữu Thủy

Đã là ngày thứ 60 của năm thứ 1 sau Cô Vy, tuy nhiên vẫn có rất nhiều người có quan niệm sai về Covid.

Có nhiều người hiểu sai về mục đích của việc đeo khẩu trang, cách ly và thậm chí có người vẫn tôn thờ “miễn dịch cộng đồng” với Sars-Covy 2. 

Tôi xin trình bày một số ý kiến và quan điểm của mình về Em Cô Vy 19 này:

1. Virus Sars-Covy 2 là gì?

Trước hết phải hiểu Virus corona là một họ virus lớn, được tìm thấy ở cả động vật và người, chúng có các spike nên trông giống vương miện (corona).

Còn SARS Covy 2 hay còn gọi là Covid-19 là 1 chủng virus corona mới, cũng gây hội chứng hô hấp cấp tính giống với Sars nhưng là một chủng hoàn toàn khác vì vậy mới đặt cho nó số 2

2. Virus này lây như thế nào?

Có 2 con đường lây lan virus này bao gồm:

—Một là giọt bắn, bắn trực tiếp từ người bệnh sang người tiếp xúc.

Khả năng lây lan phụ thuộc vào việc giọt bắn đi tới đâu, ở đây khoảng cách vào tầm 2 mét.

Trên 2 mét thì bạn có thể tránh được.

Loại thứ hai là khí dung. Kích thước và trọng lượng của virus corona rất nhẹ. Nó có thể lơ lửng trong không khí khi mình ho, có thể bị gió thổi bay từ chỗ này sang chỗ khác.

Do đó khả năng lây nhiễm bệnh xa hơn, bán kính rộng lớn hơn. Chúng ta cần hiểu rõ hai loại này. Như vậy virus không lây truyền trong không khí, virus này không đủ nhẹ để bay. Chỉ khi nào giọt bắn tiếp xúc trực tiếp với bạn thì mới có khả năng bị nhiễm.

3. Đeo khẩu trang có giúp phòng bệnh hay không?

Có cần phải đeo khẩu trang y tế hay không?

Chúng ta biết rằng virus tuy có kích thước nhỏ nhưng không bay lơ lửng trong không khí mà nằm trong các giọt bắn, chỉ khi nào giọt này tiếp xúc trực tiếp với bạn thì mới có khả năng bị nhiễm.

Điều này cũng giải thích cho chuyện vì sao mang khẩu trang thông thường cũng có thể ngăn ngừa được virus, vì khẩu trang có thể cản được giọt bắn.

Vì vậy hãy đeo khẩu trang vải thông thường rồi giặt sạch hằng ngày và để dành khẩu trang y tế cho đội ngũ y tế!

4. Rửa tay bằng xà phòng và dung dịch sát khuẩn có giúp phòng bệnh không?

Có nhé, Virus nằm trong các giọt li ti có thể bám lên tay và sau đó đi vào cơ thể qua mắt mũi miệng.

Khi ta rửa tay bằng xà phòng (kể cả xà phòng thông thường) hay dung dịch sát khuẩn (làm từ cồn) thì lớp vỏ được cấu tạo chủ yếu từ lipid của virus bị phá hủy và chúng bị tiêu diệt.

5. Virus nCoV có thể tồn tại trên bề mặt các vật thể trong bao lâu?

Hiện nay thì chưa có câu trả lời chính xác nhưng có đa số cho rằng các vật thể nếu được cô lập trong 1 ngày cũng đủ an t0àn, và nhiệt độ càng cao khả năng tồn tại của virus càng kém.

6. Tại sao virus này gây hội chứng hô hấp cấp tính?

người bệnh bị nhiễm virus nhưng nếu chết thì lại do vi khuẩn?

Căn bệnh do virus corona gây ra sẽ phát triển theo các bước sau đây:

a. Virus sau khi đi tới phổi sẽ dùng các spike để bám lên bề mặt tế bào biểu mô của phổi và tiết ra enzym chọc thủng lớp vỏ của tế bào này.

Sau đó chúng phóng chuỗi ARN vào tế bào, chuỗi ARN này sẽ yêu cầu tế bào tổng hợp ra một loạt các protein và ARN để hình thành nên rất nhiều virus mới trước khi chúng ra lệnh cho tế bào tự hủy và giải phóng ra và những virus mới tấn công các tế bào mới.

Sau vài ngày cơ thể bắt đầu có biểu hiện bằng việc ho khan, và sau khoảng 10 ngày số lượng virus trong phổi đã tăng lên hàng tỷ, lúc này giai đoạn ủ bệnh kết thúc với triệu chứng sốt.

b. Khi cơ thể nhận thấy phổi bị tấn công bởi virus, hệ miễn dịch được kích hoạt và do số lượng virus là quá lớn hệ miễn dịch sẽ hoạt động quá mức!

nó tiêu diệt cả tế bào bị nhiễm virus và tế bào khỏe mạnh. Lúc này hệ miễn dịch đang phải tập trung chống virus, đồng thời các tế bào biểu mô bị bào mòn tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập vào phổi và có khả năng gây viêm phổi cấp.

c. Với một cơ thể có thể trạng tốt, sau một thời gian hệ miễn dịch sẽ lấy lại cân bằng nhận diện đúng tế bào nhiễm virus, tiêu diệt triệt để các tế bào nhiễm virus và dần hồi phục.

Đối với những người có thể trạng yếu, vi khuẩn sẽ phát triển mạnh trong phổi gây viêm phổi, giảm hô hấp thậm chí là nhiễm trùng máu rất nguy hiểm.

7. Khi nào đại dịch này có thể kết thúc? 

Đây quả là một câu hỏi khó, nhưng với loại dịch bệnh có khả năng lây lan và ủ bệnh dài ngày như Covid-19 thì dịch bệnh chỉ có thể kết thúc khi có “miễn dịch cộng đồng”.

Miễn dịch cộng đồng có 2 cách:

— cách 1 đa số mọi người đều từng nhiễm bệnh và được miễn dịch tự nhiên,

— cách 2 mọi người được tiêm vacxin.

Với cách 1 (cách mà các nhà chức trách Anh từng lựa chọn) chúng ta sẽ phải đối mặt với việc đa số dân số phải nhiễm bệnh, số ca nhiễm tăng theo cấp số nhân, hệ thống y tế quá tải và khi đó chúng ta phải đối mặt với việc phải lựa chọn ai là người được cứu chữa y tế và ai không!

Cái giá phải trả là vô cùng lớn, đúng nghĩa chọn lọc tự nhiên.

Với cách 2 chúng ta cần cho các nhà kh0a học thêm thời gian để thử nghiệm thành công vacxin (quá trình thử nghiệm kéo dài có thể lên đến kh0ảng 12 – 18 tháng).

vậy làm thế nào để họ có thêm thời gian? Chúng ta cần kiểm soát tốt số ca nhiễm mới, để không gây quá tải hệ thống y tế, để những người nhiễm bệnh được cứu chữa.

Tức là cần :

1. Đeo khẩu trang,

2. Rửa thay thường xuyên,

3. Ý thức tốt về việc cách ly,

4. Tránh tụ tập đông người.

8. Vậy nền kinh tế sẽ thế nào?

Việc phải làm thế nào với nền kinh tế rõ ràng là câu chuyện vĩ mô của các chính trị gia, nhưng sớm thôi chúng ta sẽ cần tìm mô hình của một nền kinh tế thích nghi với Covid-19 và điều này là hoàn toàn có thể nếu tất cả đảm bảo các 4 yếu tố trên.

Tôi có thể đưa ra VD: với du lịch, đặt hạn ngạch tối đa 1 số lượng người được tham gia một dịch vụ du lịch vào 1 thời điểm,

với sản xuất: đảm bảo khoảng cách 2m 1 công nhân,

với thương mại chuyển dịch sang thương mại điện từ, v.v.

Sưu tầm