NHỮNG NGƯỜI KHỐN KHỔ (của Vích to Huy Gô) - Tóm tắt bằng thơ 5 chữ

Tóm Tắt Nội Dung Tiểu Thuyết

NHỮNG NGƯỜI KHỐN KHỔ (của Vích to Huy Gô)

1

MÀO ĐẦU

Chào các cháu yêu quí.

Ông Tân, Ông Béo đây.

Trước ông đã từng nhắc,

Giờ nhắc lại thế này.

Đọc sách quan trọng lắm.

Sách là người bạn đời,

Giúp các cháu hiểu biết

Để tu dưỡng thành người.

Ông cũng rất ham đọc,

Từ hồi bé, chân trần.

Những cuốn sách vĩ đại.

Mà thường đọc nhiều lần.

Một trong những cuốn ấy,

Mà ngay cả bây giờ,

Mỗi lần đọc đều khóc,

Xúc động và thẫn thờ.

Đó là bộ tiểu thuyết

Của Victor Hugo.

Cuốn “Những Người Khốn Khổ”,

Hai nghìn trang, khổng lồ.

Bây giờ ông sẽ cố

Kể lại câu chuyện này,

Tất nhiên rất sơ lược,

Mà ông nghĩ cực hay.

Đọc tóm tắt cũng tốt.

Nhưng các cháu, dẫu sao,

Cũng phải đọc nguyên bản,

Không bỏ sót trang nào.

Cuốn sách này vĩ đại

Sẽ dạy rất nhiều điều.

Các cháu nhớ đọc nhé.

Ông yêu các cháu nhiều.

2

GIĂNG VAN GIĂNG

Một tù nhân người Pháp,

Tên là Giăng Van Giăng,

Được tha, có thử thách,

Sau đúng mười chín năm.

Ông phạm tội ăn cắp

Chiếc bánh giá nửa đồng

Cho lũ trẻ đang đói

Con bà chị của ông.

Phải ngồi tù lâu vậy

Là vì ông nhiều lần

Đã tìm cách vượt ngục,

Nên mức án tăng dần.

Được tha, ông cuốc bộ

Tới thị trấn Đi-nhơ,

Bị mọi người xua đuổi,

Đói, thất thểu, vật vờ.

Cuối cùng, trong tuyệt vọng,

Không bánh mì, không tiền,

Ông đánh liều gõ của

Nhà Cha Mi-ri-en.

Đức Cha, vốn tốt bụng,

Liền mời ông vào nhà

Cho ăn uống, sưởi ấm,

Mời ngủ trên xô-pha.

Thế mà ông tối ấy,

Đáp lòng tốt của Ngài,

Trộm đôi giá nến bạc

Rồi lén đi ra ngoài.

Gần sáng thì cảnh sát

Bắt ông, rất ngạc nhiên

Thấy đôi giá nến ấy

Của Ngài Mi-ri-en.

Được hỏi thì ông đáp

Rằng Đức Cha tặng ông.

Chúng bèn đưa quay lại,

Xem có đúng thế không.

Đức Cha bảo đúng thế,

Đó là quà của Ngài.

Giăng Van Giăng được thả.

Tốp cảnh sát ra ngoài.

Trong căn phòng rộng lớn

Chỉ còn lại hai người.

Đức Cha bắt ông hứa

Thành người tốt cho đời.

3

PHĂNG-TIN

Việc làm và lời nói

Đức Cha thành Đi-nhơ

Đã làm ông xúc động

Đến chết lặng, sững sờ.

Một thằng tù khốn khổ,

Tên ăn cắp đáng khinh,

Quỳ lạy, thề trước Chúa

Quyết làm lại đời mình.

Ông thay đổi tên họ,

Đến thành Mông-tơ-rơi.

Sau tám năm lao động,

Cuối cùng trở thành người

Đã mang lại phồn thịnh

Cho thành phố nghèo này.

Và rồi thành thị trưởng,

Chủ nhà máy dệt may.

Làm việc trong nhà máy

Thị trưởng Ma-đơ-len

Có cô gái xinh đẹp

Tên gọi là Phăng-tin.

Nàng đem lòng yêu mến

Một thanh niên nhà giàu.

Hắn làm nàng có chửa

Rồi trốn, chẳng thấy đâu.

Nàng đem con, Cô-det,

Gửi Tê-nác-đi-ê,

Vợ chồng chủ quán rượu,

Ác, gian xảo mọi bề.

Chúng hành hạ con bé,

Đánh, chửi mắng suốt ngày,

Ăn đói, mặc rách rưới,

Phải làm việc luôn tay.

Trong khi chúng chiều chuộng

Con mình, Ê-pô-nin.

Luôn gửi thư kể lể

Và yêu cầu Phăng-tin

Phải gửi tiền cho chúng -

Nào Cô-det ốm đau,

Nào tiền may quần áo,

Rồi cả tiền đèn dầu…

Còn Phăng-tin, tội nghiệp,

Tin lời chúng, vội vàng

Có bao nhiêu đưa hết,

“Chữa bệnh” cho con nàng.

Thế mà chúng, khốn nạn,

Cứ dục nàng gửi thêm.

Nàng phải bán răng, tóc,

Rồi thành điếm đi đêm.

Một lần do chống lại

Một thằng khốn khách hàng,

Gia-ve, cảnh sát trưởng,

Đã nhẫn tâm bắt nàng.

Phải dừng lại một chút

Để nói về Gia-ve.

Nhân vật này hay lắm,

Công tâm và giỏi nghề.

Hơn hai mươi năm trước

Hắn bắt Giăng Van Giăng.

Một cảnh sát gương mẫu,

Mẫn cán và siêng năng.

Giờ làm cảnh sát trưởng,

Dưới quyền Ma-đơ-len,

Hắn lờ mờ nghi hoặc

Vì thấy ông quen quen.

Bèn viết thư mật báo

Lên cấp trên về ông.

Nhưng cấp trên đáp lại

Rằng hắn nhầm, uổng công.

Người ta đã bắt được

Tên Giăng Van Giăng này,

Và dự định xử hắn

Trông một ngày gần đây.

Ngẫu nhiên đêm hôm ấy,

Đêm Gia-ve bắt nàng,

Ông thị trưởng đáng kính

Nhân có việc đi ngang.

Ông dừng lại, gạn hỏi,

Được nàng kể cho nghe

Về con gái, Cô-det,

Và Tê-nac-đi-ê.

Vốn là người trung thực,

Tự trọng và công tâm,

Gia-ve, cảnh sát trưởng,

Kể chuyện hắn đã “nhầm”.

Hắn xin ông tha lỗi,

Ngạc nhiên, không ngờ rằng

Chính ông tự thú nhận

Mình là Giăng Van Giăng.

Ông còn hứa với hắn

Sẽ tự mình đến tòa,

Nói rõ hết sự thật

Để người kia được tha.

Còn giờ thì xin phép

Đưa nàng về nhà mình

Vì nàng đang ốm nặng,

Cần chữa trị tận tình.

Khi Phăng-tin hấp hối,

Ông đã hứa suốt đời

Sẽ chăm nuôi Cô-det

Được khôn lớn thành người.

Cũng vừa đúng lúc ấy

Gia-ve đến bắt ông.

Một thị trưởng đáng kính

Có đức và có công.

4

CÔ-DET

Đêm đầu đông, giá rét,

Trời không sao, không trăng,

Một bé gái gầy yếu

Dò dẫm đi trên băng.

Một tay xách xô nước

To gần gấp đôi người.

Cứ đi khoảng dăm bước,

Nó dừng lại lấy hơi.

Đó chính là Cô-det,

Con gái nàng Phăng-tin.

Một con bé tội nghiệp,

Gầy trơ xương, tóc đen.

Từ ngày Phăng-tin chết,

Tức là không còn tiền,

Vợ chồng tên chủ quán

Không ngớt lời than phiền.

Đã mấy lần chúng đuổi

Cô-dét ra khỏi nhà.

Rao cho, không ai lấy,

Như con chó xấu xa.

Trong khi nó thút thít

Khóc bên xô nước đầy,

Trời vừa lạnh, vừa tối.

Bất chợt một cánh tay.

Một cánh tay khỏe mạnh

Của một người đàn ông

Nhấc xô nước của nó,

Và bế nó vào lòng.

“Cháu tên là Cô-det?”

“Vâng”, con bé gật đầu.

Ông hôn nó, nước mắt

Chảy lên má, lên râu.

Người đàn ông đêm ấy

Là người tù khổ sai

Giăng Van Giang, thị trưởng,

Vừa vượt ngục ra ngoài.

Mấy năm sau song sắt

Ông chờ đợi đêm ngày

Để có được giây phút

Ôm Cô-det trên tay.

Tới nhà, ông liền nói

Với chủ quán rằng ông

Muốn chuộc lại Cô-det,

Với giá chừng ấy đồng.

Thấy ông khách kỳ lạ

Có vẻ giàu, dễ lừa,

Vợ chồng tên chủ quán

Liền than khóc như mưa.

Rằng chúng yêu Cô-det

Còn hơn cả con mình,

Rằng không chịu cho chuộc,

Rằng chúng rất ân tình…

Cuối cùng chúng đồng ý,

Với cái giá rất cao.

Họ ra đi lặng lẽ.

Đêm không trăng, không sao.

Đến Pa-ri hoa lệ,

Dẫu có rất nhiều tiền,

Họ sống trong khu phố

Tồi tàn và lãng quên.

Tưởng được sống yên ổn,

Thế mà rồi Gia-ve

Vẫn lần ra dấu vết.

Đúng, tên này rất ghê.

Lần nữa lại chạy trốn.

Cuối cùng họ ẩn mình

Trong một tu viện kín

Hoang sơ và yên bình.

Nhiều năm ở nơi ấy

Ông làm vườn, chăm cây.

Cô-dét được đi học

Và tiến bộ từng ngày.

5

MA-RI-UT

Một chàng trai quí tộc,

Họ là Pông-mec-xi.

Tên là Ma-ri-ut,

Công dân thành Pa-ri.

Chàng sống cùng ông nội,

Một quí tộc đã già.

Cha chàng, khác chính kiến,

Bị ông đuổi khỏi nhà.

Sau khi cha chàng chết,

Chàng càng yêu quí ông,

Vì tư tưởng cấp tiến,

Chống cường quyền, bất công.

Nhân một lần cãi cọ,

Chàng bỏ nhà ra đi,

Một sinh viên trường luật,

Trong túi chẳng có gì.

Nhưng đầu thì đầy ắp

Những lý tưởng cao siêu

Về bình đẳng, bác ái,

Tình thương và tình yêu.

Chàng gia nhập hội kín

Của các chàng sinh viên

Bất đồng với xã hội

Tha hóa bởi đồng tiền.

Họ là những người trẻ

Đầy nhiệt huyết đấu tranh,

Chủ trương sẽ nổi dậy

Xây xã hội tốt lành.

Một lần, đang đi dạo

Thơ thẩn trong vườn hoa,

Chàng nhìn thấy Cô-det

Đi với một ông già.

Chỉ một cái nhìn thoáng,

Thế mà lòng xốn xang.

Kiểu tình yêu sét đánh.

Vâng, chàng yêu, yêu nàng.

Về phần mình, Cô-det

Cũng xao xuyến lần đầu.

Tiếc bố nàng không chịu

Cho hai người gặp nhau.

Mấy ngày sau, dun dủi,

Bất ngờ chàng và nàng

Lại được gặp lần nữa,

Ngẫu niên và vội vàng.

Số là ngày hôm ấy

Nàng được bố cho theo

Thăm, tặng quà từ thiện

Cho một gia đình nghèo.

Gia đình Giông-đơ-ret,

Tức Tê-nac-đi-ê,

Láng giềng Ma-ri-ut,

Đang khốn khổ đủ bề.

Hắn làm ăn thua lỗ,

Bèn dọn đến Pa-ri.

Ăn bữa no bữa đói.

Nhà trống, chẳng có gì.

Ông cho hắn tiền bạc,

Còn hẹn đến lần sau.

Thằng chủ quán khốn nạn

Nghĩ ông khách rất giàu.

Bèn lập mưu lần tới

Trấn lột ông, ban ngày.

Ma-ri-ut lo sợ,

Báo cảnh sát chuyện này.

Cũng may nhờ cảnh sát,

Lại chính là Gia-ve,

Đã kịp thời can thiệp,

Bắt Tê-nác-đi-ê.

May nữa, viên cảnh sát

Chưa kịp nhận ra ông

Thì ông đã đã lẩn trốn,

Rất lo lắng trong lòng.

Con gái tên chủ quán,

Là nàng Ê-pô-nin,

Bạn của Ma-ri-ut,

Bạn trung thành, đáng tin.

Nhờ nàng, Ma-ri-ut

Biết Cô-det ở đâu.

Hai người đã lén gặp

Và tỏ tình với nhau.

Giăng Van Giang linh tính,

Với nỗi sợ se lòng,

Rằng người ta có thể

Cướp Cô-det của ông.

Hơn thế, có dấu hiệu

Các chính biến không lành.

Ông đã lên kế hoạch

Đưa con sang nước Anh.

Ma-ri-ut vui sướng,

Đến gặp ông nội giàu,

Xin được cưới Cô-det.

Nhưng ông già lắc đầu.

Đau buồn, và thất vọng,

Chàng liền quay về nhà,

Tìm gặp lại Cô-det,

Thì nàng đã đi xa.

6

CUỘC KHỞI NGHĨA

Với trái tim tan nát

Không gặp được người tình,

Ma-ri-ut tìm đến

Các bạn cũ của mình.

Họ, những người trẻ tuổi,

Khao khát chống bất công.

Tự do và dân chủ

Luôn cháy bỏng trong lòng.

Họ âm mưu nổi dậy,

Chiếm đường phố Pa-ri

Rồi dựng các chiến lũy

Bằng bất cứ cái gì.

Như một vị thủ lĩnh,

Ma-ri-ut suốt ngày

Đôn đốc, lo công việc,

Hai súng lục hai tay.

Các thanh niên dũng cảm

Phất cao cờ, hiên ngang,

Thề cùng nhau sống chết

Với binh lính bảo hoàng.

Dưới trời mưa, trận chiến

Cuối cùng đã bắt đầu.

Tiếng súng nổ chát chúa,

Liên tục và khá lâu.

Bỗng nghĩa quân phát hiện,

Giữa khói lửa bốn bề,

Có một tên thám báo.

Thì ra là Gia-ve.

Người ta liền trói hắn,

Quyết định xử lý sau.

Hình phạt chắc sẽ nặng -

Bắn chết hoặc chém đầu.

Một tên lính nhằm bắn

Ma-ri-ut – vội vàng,

Ê-pô-nin nhìn thấy,

Lấy thân che cho chàng.

Nàng trúng đạn, hấp hối,

Lấy từ trong ngực mình

Một bức thư nho nhỏ

Cô-det gửi người tình.

Vì yêu Ma-ri-ut,

Yêu, không nói nên lời,

Ê-pô-nin giữ nó,

Không một phút xa rời.

Đọc xong thư Cô-det,

Ma-ri-ut vội vàng

Nhờ cậu bé Ga-vrôt.

Mang thư trả lời nàng.

Không ngờ bức thư ấy

Lọt vào tay người cha.

Một lát sau, chống gậy,

Ông bước ra khỏi nhà.

Với quyết định cứu giúp

Người con gái ông yêu,

Ông đi tới chiến lũy

Giữa lúc nhá nhem chiều.

Ở đấy, ông in phép

Được xử bắn Gia-ve.

Thế mà rồi ông thả,

Giữa đạn réo bốn bề.

Lúc ông quay trở lại,

Chiến lũy đầy xác người.

Có cả Ma-ri-ut,

Bị thương, nằm ngoài trời.

Ông không biết cùng lúc

Thằng Tê-nác-đi-ê

Lục lọi từng xác chết

Giữa trời mưa dầm dề.

Ông cõng Ma-ri-ut

Rồi lầm lũi bước đi,

Lội giữa lớp bùn bẩn

Cống ngầm thành Pa-ri.

Vừa ra khỏi cửa cống,

Ông đưa mắt ngước lên,

Thì thấy Gia-ve đứng,

Đang chờ ông phía trên.

Hắn, đại diện pháp luật,

Dẫu là pháp luật mù,

Sung sướng lại lần nữa

Được tống ông vào tù.

Ông khẩn khoản xin hắn

Hoãn bắt ông lúc này,

Để đưa Ma-ri-ut

Tới ông chàng, gần đây.

Gia-ve đứng, suy nghĩ

Và do dự hồi lâu.

Hàm ơn được tha chết,

Cuối cùng hắn gật đầu.

Rồi hắn, một cảnh sát

Mẫn cán và chí công,

Bị lương tâm cắn dứt

Và dằn vặt trong lòng.

Giữa một bên - trách nhiệm,

Và bên kia - tình người.

Càng nghĩ, càng bế tắc

Và càng thấy rối bời.

Cuối cùng, không chịu nổi,

Tưởng như sắp phát điên,

Viên cảnh sát trung thực

Gieo mình xuống sông Xen.

7

ĐOẠN KẾT

Giăng Van Giăng lặng lẽ

Đặt Ma-ri-ut bên thềm

Nhà ông nội giàu có,

Rồi biến mất trong đêm.

Dù bị thương khá nặng,

Ma-ri-ut cuối cùng

Đã bình phục, khỏe mạnh.

Chàng, một người anh hùng.

Rồi chính tay ông nội

Ban phước, cho cháu mình

Được lấy nàng Cô-det.

Đám cưới thật linh đình.

Ma-ri-ut không biết

Rằng người đã cứu chàng

Không phải người nào khác,

Mà chính Giăng Van Giăng.

Hôm ấy ông quyết định

Sau tiệc cưới linh đình,

Cho Ma-ri-ut biết

Về quá khứ của mình.

Chàng nghe xong, hoảng sợ,

Rất bối rối trong lòng.

Và bắt đầu tìm cách

Ngăn Cô-det gặp ông.

Cô đơn và đau khổ,

Giăng Van Giang, bần thần

Ngồi một mình, chờ chết.

Sức khỏe yếu sút dần.

Bất ngờ Ma-ri-ut

Được Tê-nac-đi-ê,

Tên ăn trộm xác chết,

Ngẫu nhiên kể cho nghe,

Rằng chính hắn nhìn thấy

Giăng Van Giăng bước đi

Vai cõng chàng hấp hối

Trong cống ngầm Pa-ri.

Hắn còn khoe chiếc nhẫn

Ăn cắp từ tay chàng.

Ma-ri-ut chết lặng,

Hối hận và bàng hoàng.

Chàng liền cùng Cô-det

Vội vã đến thăm ông.

Rồi xin lỗi, rồi khóc,

Ôm chặt ông vào lòng.

Sung sướng và cảm động,

Gặp con, Giăng Van Giăng

Đến lúc này mới kể

Chuyện đời mình với nàng.

Kể xong, ông tắt thở,

Trên môi thoáng nụ cười.

Các thiên thần bay đến,

Đưa ông lên Nước Trời.

Thái Bá Tân