Huyền Thoại Danh Tướng Phạm Ngũ Lão

Phạm Ngũ Lão sinh năm 1255 tại làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, Hải Dương (nay thuộc huyện Ân Thi, Hưng Yên), trong một gia đình nông dân nghèo.

Ngay từ nhỏ, ông đã nổi tiếng là người có chí khí khác thường, ham đọc sách và rèn luyện võ nghệ. Tương truyền, khi người trong làng đỗ Tiến sĩ mở tiệc mừng, Ngũ Lão không đến vì cho rằng: "Chí làm trai phải lập công danh rạng rỡ non sông mà con chưa lập được bằng người, đi mừng người ta nhục lắm."

Cơ duyên của ông với binh nghiệp bắt đầu một cách ly kỳ. Một lần, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn (Quốc công Tiết chế) đi tập trận qua làng Phù Ủng. Phạm Ngũ Lão đang ngồi đan sọt bên đường, mải nghĩ một câu trong binh thư nên không hề hay biết quan quân kéo đến. Lính tráng phải dùng giáo đâm vào đùi ông để dẹp đường, máu chảy nhưng ông vẫn điềm nhiên.

Trần Hưng Đạo thấy vậy vô cùng ngạc nhiên, dừng kiệu hỏi chuyện. Qua đối đáp, nhận thấy Ngũ Lão là người có tài năng và chí lớn, Hưng Đạo Vương đã cho ông ngồi cùng kiệu đưa về kinh đô, thu nhận làm môn khách, rồi tiến cử lên triều đình.

Phạm Ngũ Lão được Hưng Đạo Vương gả con gái cho. Điều này rất hiếm xảy ra trong vương triều Trần. Để làm được điều đó Trần Quốc Tuấn đã phải giáng con gái Anh Nguyên xuống làm con nuôi.

Phạm Ngũ Lão trở thành con rể của Trần Hưng Đạo và là một trong những tướng lĩnh chủ chốt, có công lớn trong cả hai cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông lần thứ hai (1285) và lần thứ ba (1288).

Năm 1285, ông cùng với Trần Quang Khải tiến đánh các vị trí chiến lược như Chương Dương, Hàm Tử, góp phần đập tan đội binh thuyền giặc và giành lại Thăng Long.

Năm 1288, ông chỉ huy 3 vạn quân phục kích, chặn đường rút lui của quân Nguyên ở Vạn Kiếp, chém được hai phó tướng giặc là Lý Quán và Lý Hằng.

Sau các cuộc kháng chiến, ông được triều đình tin tưởng giao trọng trách trấn giữ biên cương. Ông nhiều lần dẫn quân đi trừng phạt sự xâm lược, quấy nhiễu của Ai Lao (năm 1294, 1297, 1301) và Nam chinh đánh Chiêm Thành (năm 1312, 1318). Trận đánh nào ông cũng giành chiến thắng, nên được mệnh danh là vị tướng bách chiến bách thắng.

Ông nổi tiếng là người nghiêm minh, liêm khiết, không tham lam của cải (các vật phẩm tước được của giặc đều sung vào kho quân). Ông còn là một nhà thơ, với bài thơ "Thuật hoài" (Tỏ lòng) thể hiện khí phách làm trai và chí lập công danh lớn lao, nổi tiếng cho đến ngày nay:

Hoành sóc giang sơn kham bách chiến,

Tam quân tỳ hổ khí thôn Ngưu.

Nam nhi vị liễu công danh trái,

Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu.

Tạm dịch:

Múa giáo non sông trải mấy thu.

Ba quân như hổ, khí nuốt trôi Ngưu Đẩu

Công danh nam tử còn vương nợ

Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu.

• Năm 1320, Thượng tướng quân Phạm Ngũ Lão qua đời tại Thăng Long, hưởng thọ 66 tuổi. Vua Trần Minh Tông thương tiếc, nghỉ chầu đến 5 ngày, một ân điển đặc biệt mà ngay cả quý tộc họ Trần cũng hiếm ai có được, thể hiện sự kính trọng tột bậc của triều đình đối với công lao của ông.

Phạm Ngũ Lão, từ một chàng nông dân đan sọt đã trở thành một trong "Tứ trụ đại tướng" của nhà Trần (cùng với Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư), mãi mãi là một huyền thoại lớn trong lịch sử Việt Nam.

Nguồn #lichsuvietnam