Nịnh xuôi và Nịnh ngược

Xưa nay, chuyện “nịnh” diễn ra khá phổ biến trong mọi xã hội. Từ thuở bình minh của nhân loại đến xã hội hiện đại ngày nay, ở bất kỳ xã hội nào nịnh cũng tràn ngập, len lỏi vào mọi ngõ ngách đời sống xã hội, đặc biệt là ở chốn triều chính, công sở, công quyền, cơ quan, tập thể. Nhưng xu hướng chủ yếu của nịnh là “nịnh xuôi”, nghĩa là dân nịnh quan, quan nịnh vua, tôi tớ nịnh chủ, dưới nịnh trên, nhân viên nịnh thủ trưởng...cấp dưới nịnh cấp trên; Kẻ đi nịnh thường chịu nhục và thiệt thòi nhiều về sỹ diện nên kèm theo thói quen để cân bằng cuộc sống là rất hay nạt cấp dưới, kẻ dưới để bù lại những lần chịu nhục nịnh cấp trên;

Nịnh có nhiều kiểu, nhiều cách, nhiều cấp độ, văn cảnh, hoàn cảnh, tình huống, “mưu đồ” mục đích khác nhau. Ở đơn vị kia, có đồng chí đã dám "thẳng thắn phê bình” thượng cấp rằng thủ trưởng không quan tâm đến sức khỏe, hay làm việc quá giờ, quá sức ! không kể thứ bảy chủ nhật (sự thật Thủ trưởng thứ bảy chủ nhật đến cơ quan là tòm tem với cô tạp vụ được nâng lên TP tổ chức); Ở cơ quan nọ, có đồng chí nhân viên tâng bốc cấp trên là ân nhân của toàn thể cán bộ, nhân viên. Hể vắng thủ trưởng một ngày là cơ quan như “rắn không đầu”, vô phương, vô hướng, công việc tắc trách, rối bời. Ở đơn vị khác có đồng chí nhân viên thực hiện động tác xoa tay điêu luyện, lưng gù thành tật vì luồn cuối, đầu gối có chai vì quỳ nhiều…quanh năm chỉ nói có bốn từ “Vâng, dạ, cảm ơn, xin lỗi”. Ở đơn vị cấp nước có ông trưởng phòng nói tiếng trọ trẹ có thủ pháp nịnh khác người là rất hay nói vuốt đuôi theo Thủ trưởng, thủ trưởng nói câu nào cũng tán dương là rất đúng, rất hay, thậm chí tuyệt luân còn nói thêm em cũng nghĩ mang máng như thế, thấy đúng nhưng chưa dám nói…Rồi thêm ông xứ nghệ nói tiếng khó nghe toàn giọng cổ họng cứ mỗi lần Thủ trưởng yêu cầu phát biểu nếu không thấy ai phát biểu liền giơ tay tức thì cứu thủ trưởng …nói chẳng ai nghe rõ điều gì chỉ nghe rõ được mỗi câu thủ trưởng là người tốt, nói đúng…còn các câu khác cố tình nói không rõ để không ai hiểu và phản bác thủ trưởng cũng rất thích loại người nịnh kiểu này…Ở một đơn vị khác nữa, vợ thủ trưởng béo như trâu cái không đẻ lần nào cả ngày đòi ăn không ngưng, không nghỉ trọng lượng cơ thể lên đến 80kg khung xương không đèo nổi thịt trên người nên mắc bệnh đầu gối và cột sống kèm theo bị cảm nhẹ mà nhân viên khóc rưng rức như khóc phụ thân đi về cõi vĩnh hằng… Thôi thì ngàn lẻ một câu chuyện nịnh.

Đó là chuyện nịnh xuôi, thôi thì âu cũng là cái quy luật của tạo hóa, thế nhưng gần đây lại xuất hiện chuyện nịnh ngược. Ở đơn vị công ích nọ nơi thằng cháu tôi làm, trong ban lãnh đạo có một sếp trưởng và ba sếp phó. Đồng chí trưởng đang chờ hưu, ba đồng chí phó đều nằm trong diện quy hoạch. Xét về năng lực thì mỗi đồng chí có một thế mạnh khác nhau, nhưng suy cho cùng cũng "một chín, một mười", “kẻ tám lạng, người nửa cân”. Thế là một cuộc “chạy đua võ trang” ngấm ngầm bùng nổ. Giai đoạn đầu là việc nịnh sếp trưởng. Ba sếp phó đua nhau khen ngợi sếp trưởng là người đại tài, đức cao vọng trọng, có bề dày kinh nghiệm, rất xứng đáng được thăng quan, tiến chức cao hơn nữa, nhưng do sinh ra không gặp thời, đành chấp nhận “thui chột nhân tài”; rằng thủ trưởng tâm hồn sáng trong, trí tuệ anh minh, nhân cách mẫu mực, tỏa sáng... Thủ trưởng mà nghỉ hưu thì chúng em không biết dựa vào đâu (Thực chất thủ trưởng toàn bằng cấp chuyên tu, tại chức và các danh hiệu giả thực hiện bằng mua bán là chính, trình độ chuyên môn yếu tuy nhiên bù lại có tài nịnh trên và giỏi đi đêm, đi cửa sau kéo theo tham ăn, ăn bẩn, ăn không chừa thứ gì thậm chí lấy của công nhân từ 50k trở lên cho đến ba cấp phó thường bị coi như chó giữ nhà và hay bị cử đi tiếp thanh tra và dự những cuộc họp không có phong bao, phong bì.

Hết “nịnh xuôi” (để mong cầu được giới thiệu bổ nhiệm thay thế) các phó lại dở chiêu “nịnh ngược” (để kiểm lá phiếu tín nhiệm từ cấp dưới theo quy trình). Các thủ trưởng “bỗng dưng” yêu mến cán bộ, nhân viên cấp dưới đến kỳ lạ. Làm việc gì cũng hướng đến cấp dưới. “Tớ là tớ hết sức coi trọng đời sống tinh thần và vật chất của cấp dưới”, “Tớ là tớ lo cho cán bộ, nhân viên trước hết!”, “Cơ quan mà có vấn đề gì là tớ ăn không ngon, ngủ không yên!”, “Cơ quan mình mà không có cậu trực tiếp thực hiện lĩnh vực công tác ấy thì gay to!”, “Người như cậu, tớ mà được cân nhắc…, tớ sẽ hết sức trọng dụng!”… Đơn vị bình yên đến lạ, các công việc, nhiệm vụ trên các mặt công tác mà các sếp phó phụ trách chưa hoàn thành, chưa đúng ý định thủ trưởng thay vì những cơn thịnh nộ là những lời lẽ ân cần: “Tớ đề nghị cậu sửa lại chỗ này”, “Theo ý anh là thế, còn em, em có chuyên môn sâu về vấn đề này, cứ sửa theo ý em cũng được”… Và rồi ba sếp phó săn đón, mời mọc cán bộ, nhân viên vào phòng làm việc của mình uống nước, hỏi thăm tình hình gia đình, vợ con. Các phó nhờ người nọ, người kia tác động, vận động cán bộ, nhân viên trong cơ quan ủng hộ mình. Gia đình cán bộ, nhân viên có sự kiện gì be bé là các sếp quan tâm “gửi quà”, động viên, sẵn sàng “sẻ chia, san bớt” cùng cấp dưới. Thậm chí các sếp còn “hứa thật nhiều” rằng nếu ai ủng hộ thì sau này sẽ được quan tâm, đãi ngộ thỏa đáng.

Thế rồi sếp trưởng nghỉ hưu. Ba sếp phó "nín thở" chờ trên bổ nhiệm. Đùng một cái trên thông báo sẽ bổ nhiệm một đồng chí ở đơn vị khác về làm thủ trưởng đơn vị thằng cháu tôi (không có chuyên môn chuyên ngành của công ty nhưng cũng có chuyên môn vài năm quản lý doanh nhiệp công ích nhà nước cùng loại hình). Thế là công lao ba sếp phó thành mớ bòng bong. Ba sếp, ngay lập tức quay 180 độ về trạng thái ban đầu. “Vectơ nịnh” quay về hướng thủ trưởng mới. Cũng may do thiếu chuyên môn nên thủ trưởng mới giao việc và ủy quyền cho ba cấp phó và các trưởng phòng cũng như giám đốc xí nghiệp cấp huyện trực thuộc cao hơn xếp cũ; Xếp trưởng bây giờ chỉ quan tâm đến cấp dưới trực tiếp (Sếp phó và cấp trưởng các đợn vị trực thuộc) không quan tâm đến công nhân cũng như các cấp thấp hơn như xếp cũ trước đây; Không ăn chia tủn mủn xu hào như xếp cũ nên cả nhà đều vui vẻ, việc ai nấy làm….

Chuyện "nịnh xuôi" thì chẳng lạ, còn "nịnh ngược" chắc cũng không phải chỉ xảy ra ở đơn vị cháu trai tôi, mà nó đang lan rộng ở nhiều nơi, nhiều cấp, nhiều nghành, cơ quan, đơn vị. Đặc biệt là các dịp Đại hội Đảng các cấp; bầu bán, bỏ phiếu tín nhiệm để bổ nhiệm, đề bạt cán bộ; các dịp nhận xét cán bộ, đảng viên cuối năm…

 

Nguồn Yahoo có chỉnh sửa phù hợp với điều kiện cụ thể của xã hội đương thời;